Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 9+ (target 9-13) – Εικονογραφημένη λογοτεχνία για παιδιά
Ο βαρκάρης πλησιάζει. Όχι, λέει ο πατέρας, ο βαρκάρης τον κοιτάζει. Όχι, λέει ο Χασμ, ο βαρκάρης σπάει την αγκαλιά, παίρνει το ποδήλατο, Όχιιι! Ένα μαύρο πουλί πέφτει στα βαθιά. Αγκαλιάζονται πιο σφιχτά.
Η Χριστίνα Φραγκεσκάκη και ο Πέτρος Μπουλούμπασης σε μια θαυμάσια ιστορία όπου ένας πόλεμος βυθίζει ένα ποδήλατο, αλλά τα παιδικά χρόνια στέκονται όρθια, σε πείσμα όλων.
Περί τίνος πρόκειται
Ο πατέρας του έχει ποδηλατάδικο. Δεν θέλει και πολύ να αγαπήσει ο Χασμ τα ποδήλατα, να τα καβαλά και να θέλει να γίνει κι αυτός ποδηλατάς σαν μεγαλώσει. Ζει στην μικρή πόλη Χάφερ με τους γονείς του, την αδελφή του τη Λενίς και ασφαλώς, μόλις λίγο μεγάλωσαν τα πόδια και τα χέρια του, το αγαπημένο του ποδήλατο. Με ορθοπεταλιές, ανηφοριές, πετάλι στις πλαγιές και σπριντ περνάει ο καιρός. Μέχρι που έφτασε μια μέρα παγωνένη και σκοτεινή, απ’ αυτές που ο πόλεμος φτιάχνει. Δύσκολες στιγμές. Χαιρετούν την πόλη τους, κλειδώνουν το σπίτι τους και φεύγουν με το λεωφορείο. Πήρε και το ποδήλατό του μαζί ο Χασμ∙ ανένδοτος. Αλλά η βάρκα είναι μικρή, ο κόσμος πολύς, τα κύματα βουνά. Μπατάρουν. Κάτι πρέπει να γίνει. Το ποδήλατο στη θάλασσα. Όχι! Τώρα η ζωή στη σκηνή, σε κάποιον καταυλισμό, είναι ανηφοριά, δίχως πεντάλ. Το ποδήλατό του είναι στον βυθό της θάλασσας. Για πάντα;
Εστιάζοντας
Η ιστορία της ανθρωπότητας συμπυκνώνεται στη λέξη μετανάστευση, η οποία αποτυπώνει τις συνεχείς, μαζικές μετακινήσεις ανθρώπων για μια καλύτερη τύχη. Όταν δε, ο εκτοπισμός είναι βίαιος και συμπεριλαμβάνει παιδιά ανήλικα, τότε γίνεται ένα μοντέλο ζωής απόκοσμο, στιγματισμένο με θλιβερές παραδοξότητες, καθώς ο πρόσφυγας πασχίζει να δαμάσει τον νέο, αφιλόξενο τόπο που αρνείται να γίνει Γη της Επαγγελίας. Θα πω ότι ο βίαιος εκτοπισμός των ανθρώπων από τους τόπους τους, είναι η μεγαλύτερη γενοκτονία που έχει συντελεστεί, καθώς πολύ συχνά δεν ολοκληρώνεται επιτυχώς το ταξίδι της διάσωσης.
Μια τέτοια ιστορία, μια από τα εκατομμύρια που φυτρώνουν διάσπαρτες καθημερινά, τραβά το αφήγημα της Χριστίνας Φραγκεσκάκη Το ποδήλατό του, όπου το αντικείμενο, μέσο και παιχνίδι του τίτλου γίνεται το κέντρο βάρους, ο άξονας και η κεντρομόλος του μαζί. Ένα όνειρο, η γοητεία των ποδηλάτων, ένας πόλεμος, μια ακόμα οικογένεια που φεύγει, μια παιδική ηλικία που χάνεται απότομα στον βυθό, μια βαθιά επιθυμία που δεν παραδίδεται, η φαντασία που όλα τα φέρνει δίπλα σου ξανά.
Το ποδήλατο ως αφηγηματικό κέντρο έχει μεγάλη ιστορία στην τέχνη, το σινεμά ειδικά το αγάπησε πολύ, από τον Κλέφτη Ποδηλάτων (The Bicycle Thief, 1948) και Το απαγορευμένο ποδήλατο (Wadjda, 2012) μέχρι Το παιδί με το ποδήλατο (Le gamin au velo, 2011, Μέγα Βραβείο Κάννες) και το βιβλίο Το κορίτσι και το ποδήλατο, του Mark Pett (The Girl and the Bicycle, εκδ. Simon & Schuster, 2014). Είναι η γοητεία που έχει το ραδιόφωνο έναντι της οθόνης, το έντυπο βιβλίο έναντι της αστραφτερής εικόνας.
Όταν το ποδήλατο βυθίζεται, η συγγραφέας βυθίζει την παιδική ηλικία και τα όνειρά της. Γιατί ο πόλεμος αυτός είναι. Όταν ο βαρκάρης επιλέγει το ποδήλατο ως βάρος περιττό, κινεί τα νήματα μέσα στον ρεαλισμό. Το κεντρικό αυτό γεγονός και το ποδήλατο ως alter ego του ήρωα, του μικρού Χασμ, διατρέχουν τη μικρή ιστορία ως συμβολισμοί, ως δίλημμα fight or flight, όπου το flight, γίνεται πτώση αντί για πτήση και η μάχη δίνεται πια για την επιβίωση του σώματος, αφού η ύλη, που για το παιδί ήταν ψυχή, χάθηκε. Εκεί, η συγγραφέας ανασύρει τη δύναμη της φαντασίας, αυτής της πανίσχυρης μηχανής αναθεώρησης της πραγματικότητας και δίνει στη ζωή ξανά λίγη από τη μαγεία και τη δόξα της, αντί για τον ζόφο που της απονεμήθηκε αδιαπραγμάτευτα.
Η συγγραφέας πιθανολογώ ότι δούλεψε το κείμενό της σε στίχους ομοιοκατάληκτους και ακολούθως το αναθεώρησε, ενιαιοποιώντας το σε ένα πεζό αφήγημα, το οποίο μου αρέσει περισσότερο από τη δόμηση σε στίχους. Η αφήγησή της έχει μια μουσικότητα, χάρη σε αυτό, μια ροή που δίνει έναν ρυθμό, ένα καλπασμό, όπως πάνω σε ποδήλατο, όπως πάνω σε βάρκα. Η σκληρή ιστορία βρίσκει ένα αντισταθμιστικό αντίβαρο μέσα στη στιχουργική αρχιτεκτονική της αφήγησης, ενώ με την εικονογράφηση του Πέτρου Μπουλούμπαση, η αισθητική της έκδοσης λαμβάνει μια δραστική, αυθεντική, αποκρυσταλλωμένη, που τη γεωμετρεί με ποιότητα, με εναργή και υπαινικτικά εικονογραφικά σχόλια, με τη συγκλονιστική απλότητα του καλλιτέχνη να γίνεται παράλληλη και συντεταγμένη αφήγηση. Απολαυστική σε κάθε της λεπτομέρεια, γραμμή και ελάχιστο σημείο.
Επίμετρο “Κάθε φορά που σκέφτομαι την πατρίδα μου” με την πραγματική ιστορία του Νεμάτ και του Σαϊντ, δυο πρόσφυγες που συνομίλησαν με τη συγγραφέα, αφού είχε ολοκληρωθεί -σε πρώτη φάση- η συγγραφή της παραπάνω ιστορίας.
Για αναγνώστες από 9 περίπου ετών.
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
Απόσπασμα
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Το ποδήλατό του |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | |
| Εκδόσεις: | Καλειδοσκόπιο, Μάρτιος 2024 |
| Σελιδοποίηση: | Εριφύλη Αράπογλου |
| Επιμέλεια: | Δημήτρης Παπακώστας |
| Σελίδες: | 32 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5
|
| ISBN: | 978-960-471-273-1 |
