Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: 10+ (target 10-14) Λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους
After a while…
[…] And you begin to accept your defeats
with your head up and your eyes ahead
with the grace of a woman, not the grief of a child
And you learn to build all your roads on today
because tomorrow’s ground is too uncertain for plans
and futures have a way of falling down in mid-flight.
After a while you learn that even sunshine burns
if you get too much.
So you plant your own garden and decorate your own soul
instead of waiting for someone to bring you flowers.
And you learn that you really can endure
that you really are strong
and that you really do have worth
And you learn and you learn
with every goodbye you learn…
After A While, ένα ποίημα που διεκδίκησαν πολλοί συγγραφείς *
Η Λίλη Λαμπρέλλη καθηλώνει και συγκινεί. 100 χρόνια από το 1922.
Περί τίνος πρόκειται
Αύγουστος 1922. Και Σεπτέμβρης. Μαύρος. Πλησιάζει. Οι γυναίκες μαγειρεύουν. Δεν είναι γιορτή. Για τους στρατιώτες μαγειρεύουν. Για αυτούς που πλησιάζουν στην πόλη. Δεν είναι ο ελληνικός. Είναι ο άλλος. ΟΙ Έλληνες έζησαν ειρηνικά μαζί τους για χρόνια και αιώνες. Δεν τους περίμεναν ως εχθρούς. Ήθελαν να μείνουν εκεί.
“Ήρθατε να προσπέσετε και θαρρείτε πως θα σωθείτε; Απορώ πώς έχετε ακόμα τα κεφάλια σας στη θέση τους”.
Ο Γρηγόριος απάντησε θαρρετά:
“Σας υποδεχόμαστε σαν νικητές και το Κοράνι σάς απαγορεύει να μας κάνετε κακό. Απαιτούμε να ζήσουμε στην πόλη μας με ειρήνη μαζί σας. Πριν κάνετε οτιδήποτε, πρέπει να ρωτήσετε τον Κεμάλ”.
Εδώ θα ζήσουμε κι εδώ θα πεθάνουμε, διαλάλησε ο πατέρας. Κι ο Κεμάλ αποκρίθηκε κανείς να μην πειράξει τους Έλληνες που υποδέχθηκαν τον στρατό τους με τιμές. Αλλά μετά… Μετά τους άντρες τους έπιασαν όλους. Και τους επτά της οικογένειας. Και άλλους εκατοντάδες. “Τους πήραν για κει απ’ όπου κανείς δε γυρίζει πίσω“. Έμειναν οι γυναίκες στα σπίτια τα έρημα. Τους αναζητούν. Πουθενά. Και τώρα; Τι θα κάνουν μέσα σε τόση φωτιά πέντε γυναίκες και ένα μωρό μονάχοι; Οι Τσέτες (ένοπλοι αντάρτες) έρχονται από παντού. “Αν μείνουμε, μπορεί να μας σκοτώσουν όλους. Πρέπει να φύγουμε”. Στην ουρά για το καΐκι όλες μαζί. Γκελ καϊκτσή. 11 Σεπτεμβρίου. 12 Σεπτεμβρίου. Μυτιλήνη. “Είμαστε στην Ελλάδα“. Κι απέναντι; Η Σμύρνη καίγεται. “Ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά…”
Εστιάζοντας
Η Λιλή Λαμπρέλλη ενώνει μνήμες, οικογενειακές ιστορίες, λογοτεχνικές αναδύσεις, διανθισμένες μαρτυρίες, ιστορική γνώση και δημιουργεί ένα άκρως συγκινητικό και απολαυστικό αφήγημα όπου δεν περισσεύει τίποτα. Άνθρωποι και γεγονότα αφήνονται με φυσικότητα στο χαρτί και οδηγούν με την απλότητα της αφηγηματικής επιδεξιότητας της συγγραφέα τον αναγνώστη, ο οποίος καθίσταται ουσιαστικά ένας αποσβολωμένος θεατής ενός έντυπου ντοκιμαντέρ που σε κατακλύζει με τις κινούμενες εικόνες του σ’ εκείνο το δύσβατο μονοπάτι του 1922.
Η συγγραφέας δονεί τον κόσμο της όμορφης μικρασιατικής πόλης με σιωπή και τον κραδαίνει με λέξεις μπροστά στη φωτιά. Εκατό χρόνια μετά, ανασηκώνει εκείνον τον κόσμο μέσα από τις συνήθειες, τα έθιμα, τα λόγια και τα κοιτάγματα, τις έγνοιες και τις αγωνίες, τις απώλειες και τις ονειροπολήσεις, τις ιδιαιτερότητες και τις αισθήσεις∙ γιατί δεν πρέπει να υπήρξε ένας πραγματικός Μικρασιάτης που να μην είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις αισθήσεις του, έστω, αν όχι με όλες, με την όσφρηση και τη γεύση.
Θαυμάσια βρίσκω την ομίχλη με την οποία ντύνεται όλη η ιστορία∙ την ομίχλη των δεκαετιών που μεσολάβησαν, την ομίχλη της μνήμης που εξασθενεί, αλλά κυρίως την ομίχλη της επιλεκτικής διάνθισης με γεγονότα που μπορεί και να μην συνέβησαν ποτέ, μόνο για να αντέξεις τον θρήνο, την οδύνη και τη δίκη της ζωής έναντι του ανθρώπου. “Θα με δικάσει ο κούκος και τ’ αηδόνι“.
Μπορεί να είναι μια σπουδαία αφηγήτρια και παραμυθού, μπορεί να ακροβατεί με μαεστρία ανάμεσα στη λογοτεχνία, τη μαρτυρία και τη γνώση, αλλά απεκόμισα την αίσθηση ότι έχει μετατρέψει, με ταπεινότητα, σεβασμό και αλήθεια, την ιστορία της οικογένειάς της σε ένα θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις, με σκηνικό την παλιά πατρίδα που καίγεται και ήρωες όλους εκείνους που σχεδόν ακούν στο σανίδι τα βήματά τους και στην προβλήτα τις φωνές τους. Αυτή η θεατρικότητα και η αμεσότητα με την οποία η ιστορία διεισδύει στον αναγνώστη κάνουν το βιβλίο ένα έξοχο κοινώνημα της μικρασιατικής οδύνης και της ιστορίας του ελληνισμού, που προφανώς θα λάβει σύντομα περίοπτη θέση σε ανθολόγια και λίστες στην μελέτη της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Εξαιρετικό, πυκνό συμβολισμών, εξώφυλλο από την Κατερίνα Βερούτσου η οποία ασφαλώς υπογράφει και τα μικρά σχέδια στην αρχή των κεφαλαίων.
Συγκίνηση. Η πρώτη λέξη που σε κυριεύει.
Για αναγνώστες από 10 περίπου ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Μια παρεκτροπή
* Στις 15 Δεκεμβρίου 1982, μια αναγνώστρια έγραψε στη στήλη συμβουλών Ask Ann Landers ότι βρήκε ένα ανώνυμο ποίημα σε ένα κατάστημα χειροτεχνίας στη Μινεάπολη. Το ποίημα είχε τον τίτλο «Comes The Dawn» (Έρχεται η Αυγή) και η αναγνώστρια αναρωτιόταν για το ποιος ήταν ο συγγραφέας του. Μερικά χρόνια μετά, εμφανίζεται η Veronica A. Shoffstall και ισχυρίζεται ότι είναι η συγγραφέας του εν λόγω ποιήματος. Όμως, το 2004, η Judith B. Evans ισχυρίζεται ότι εκείνη είναι η πραγματική συγγραφέας του ποιήματος. Και το 2015, ακόμα μία, η Veronica Rodriguez, που είπε ότι ήταν δικό της. Το ποίημα «Comes the dawn» ή «After a While», είναι το μισό ενός μεγαλύτερου ποιήματος με τίτλο «Aprendiendo» (Μαθαίνοντας), το οποίο γράφτηκε στα ισπανικά και το οποίο έχει αποδοθεί στον σπουδαίο Αργεντινό συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχε. Αρκετοί ερευνητές αμφισβήτησαν ότι ανήκει στον Μπόρχες, καθώς κατά τη γνώμη τους δεν ταιριάζει καθόλου με το στυλ του. Και το ποίημα παραμένει… αγνώστου.
Διακρίσεις
Το Soundtrack του βιβλίου
Θα με δικάσει ο κούκος και τ’ αηδόνι
μα στην Αγιάσο σταυρουδάκι μου χρυσό
τις νύχτες που θα πέφτει άσπρο χιόνι
οι Τσέτες θα κρεμάνε το Χριστό
Στον ουρανό που κάναμε ταβάνι
δε βλέπουμε τις νύχτες ξαστεριά
κουρσάροι, Φράγκοι, Βενετσιάνοι
μας πούλησαν για γρόσια και φλουριά
Στην Τροία μεγαλώνουνε τα στάχυα
και στην Αγιάσο σε μιαν έρμη εκκλησιά
ζωγράφισε ο Θεόφιλος με αίμα
το χάρο να φοράει θαλασσιά.
Γκελ γκελ καϊκτσή
γιαβάς γιαβάς
μες στης Πόλης τ’ ακρογιάλι
μες στη σιγαλιά
μες στου χαρεμιού τη λύπη
γκελ γκελ καϊκτσή
Να κλέψω τη
γκιουζέλ χανούμ
σκλάβα μέσα στο κελί της
κλαίει και θρηνεί
και ζητάει τη λευτεριά της
γκελ γκελ καϊκτσή
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το πέρασμα. Αϊβαλί-Μυτιλήνη 1922 |
| Σειρά: | Λογοτεχνία για παιδιά και για νέους |
| Συγγραφέας: | Λίλη Λαμπρέλλη |
| Εξώφυλλο: | Κατερίνα Βερούτσου |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Φεβρουάριος 2022 |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Επιμέλεια-Διορθώσεις: | Αντωνία Γουναροπούλου |
| Σελιδοποίηση: | Νίκη Αντωνακοπούλου |
| Σελίδες: | 156 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-2948-3 |
