Ο Εικονικός Άνθρωπος, του Γιώργου Μηνούδη

Αγόρασέ το

Ζούμε από το ¼ αυτών που τρώμε. Από τα άλλα ¾ ζουν οι γιατροί…, λέει μια παλιά Αιγυπτιακή παροιμία και εκεί που συναντιούνται όλες οι σοβαρές επιστημονικές προσεγγίσεις της διατροφής είναι σίγουρα ότι η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για υψηλά επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας. Αυτό σημαίνει ότι η τροφή δεν είναι μόνο κάτι που καταναλώνουμε, ένα καύσιμο που ρίχνουμε στο στομάχι με σκοπό να έχουμε περισσότερη ενέργεια, αλλά ένας σημαντικότατος παράγοντας που καθορίζει την ταυτότητά μας και μας ενώνει με το σώμα μας, την κοινωνία στην οποία ζούμε και, κατ’ επέκταση, με όλο τον κόσμο.

Από την εποχή που οι παππούδες μας καλλιεργούσαν τον κήπο τους, έσφαζαν τα ζώα τους, τάιζαν τις κότες τους και σχεδόν δεν αγόραζαν τίποτε έτοιμο, πέρασαν ελάχιστα χρόνια, αλλά η ανθρωπότητα άλλαξε περισσότερο από ποτέ. Η τροφή εμπορευματοποιήθηκε όσο ποτέ και το άτομο έχασε σχεδόν ολοκληρωτικά την επαφή του με την παραγωγή της τροφής. Αν κάποιος ζυμώσει κάποια πίτσα ή φτιάξει ένα πολύ χειροποίητο φαγητό, κάτι δηλαδή που τα ελληνικά σπίτια έκαναν μέχρι πριν 30 χρόνια εξ’ ολοκλήρου, αυτομάτως τον θαυμάζουμε, τον κοιτάμε σαν ένα είδος αξιοπρόσεκτου παραγωγού τροφής.

“Ο εικονικός άνθρωπος” του κλινικού ορθομοριακού διατροφολόγου Γιώργου Μηνούδη εξερευνά την τροφή από την αρχαιότητα και την παγίωσή της ως σημαντική ανάγκη (το κοινωνείν και το τρέφεσθαι), φωτίζει το ιστορικό πλαίσιο της κοινωνικής εξέλιξης και της κατανάλωσης τροφής (ρωσική επανάσταση, αρχαία Αθήνα κ.α) αλλά και την ανάπτυξη της ανθρωπότητας μέσω της δύναμης της ανάγκης για τροφή, μελετά την βιομηχανοποίηση της κοινωνίας στις αρχές του 20ου αιώνα και την επίδραση της στην διατροφή (παστερίωση, ψύξη, κονσερβοποίηση, εξαγωγές, παραγωγοί, διανομή τροφής), την μεταβολή των ανθρώπων και των κοινωνιών τους (αύξηση πληθυσμού, εμπορευματοποίηση, επιστημονικές ανακαλύψεις, ανάπτυξη διατροφολογίας και ενδιαφέρον πλέον για την θρεπτική της αξία και όχι μόνο για την διαθεσιμότητα και αφθονία) και στρέφεται στο άτομο, ως τον ελάχιστο κρίκο που αναπτύσσει την δική του διαλεκτική με το σώμα του και την διατροφή του.

“Ο άνθρωπος πλέον δεν τρώει για να ζήσει, αλλά ζει τρώγοντας για οποιονδήποτε άλλο λόγο εκτός από τις βιολογικές ανάγκες του σώματος. Τρώει επειδή η τροφή είναι νόστιμη, το τραπέζι είναι στρωμένο, επειδή είναι η παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς, για κοινωνική επαφή, είτε επειδή είδε κάποια συνταγή στην τηλεόραση” (σελ. 45).

Μετά από όλη αυτήν την θεώρηση και προσέγγιση, ο συγγραφέας φτάνει στον σύγχρονο άνθρωπο. Τι είναι ο εικονικός άνθρωπος;

“Οι σύγχρονες κοινωνίες και τα μέλη τους έχουν διαμορφωθεί – ή, σωστότερα, παραμορφωθεί- σε κοινωνικές αυτοματοποιημένες μηχανές που λειτουργούν βάσει προδιαγραφών, αριθμών και ποσοτήτων, με έναν και μόνο σκοπό. Τη διατήρηση μιας υλιστικής εικονικής κοινωνικής πραγματικότητας χωρίς ουσιαστικό όραμα, αξίες και προοπτικές βελτίωσης της ποιότητας ζωής των μελών τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της παραμόρφωσης είναι και η αντίληψη -πεποίθηση- του μέσου ανθρώπου ότι ύστερα από μια ορισμένη ηλικία- παραδείγματος χάρη, τα πενήντα- έχει σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσει εγκεφαλικό, έμφραγμα, διαβήτη, καρκίνο και γενικά εκφυλιστικές παθήσεις, διότι αυτή είναι η πραγματικότητα των επιδημιολογικών στατιστικών του γενικού πληθυσμού. Δεν αναρωτιέται όμως γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορεί να κάνει ο ίδιος για να μην καταλήξει ένα ακόμη στοιχείο των στατιστικών. Θεωρεί ότι πρόκειται για κάτι αναπόφευκτο λόγω της ηλικίας, επειδή αυτή είναι η “επίσημη” κοινωνική αντίληψη, απόρροια μιας κοινωνικής εξελικτικής διαδικασίας χιλιάδων ετών, που οδήγησε τον σύγχρονο άνθρωπο στην υποδούλωσή του από το ίδιο του το δημιούργημα. Την κοινωνία της οποίας είναι μέλος”.

Το βιβλίο του Γιώργου Μηνούδη είναι μια σύγχρονη, πλήρης, φιλοσοφική θεώρηση της τροφής και της σχέσης του ανθρώπου με αυτήν, ένα βιβλίο που βλέπει πλατιά την ανθρώπινη υπόσταση, αναλύει με σαφήνεια την μετάλλαξη του ανθρώπου σε καταναλωτή τροφής για κοινωνικούς και άλλους λόγους, καθώς και την διαστρέβλωση βασικών δομικών υλικών της σύγχρονης κοινωνίας που έχει οδηγηθεί σε μια αδειανή συσσώρευση υλικών αγαθών, δίχως ποιότητα, με ένα ανοιχτό στόμα που γεμίζει τοξίνες, έχοντας ξεχάσει ποιος είναι.

Ένα σημαντικό βιβλίο που επιχειρεί να ταρακουνήσει όσους ανθρώπους έχουν μέσα τους, έστω σπερματικά, την διάθεση να αλλάξουν κατεύθυνση και να ανακτήσουν υψηλότερα επίπεδα υγείας.

Εκδόσεις Κέδρος.