Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: 6+ (target 8-18+) – Εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά, εφήβους, ενήλικες
Από πολύ μικρή, η Ηλιάνα αγαπούσε όλο τον κόσμο.
Τον έβρισκε όμορφο.
Της άρεσε να κοιτάει τη μητέρα της να φυσάει τον καφέ της
στο φλιτζάνι με τις λευκές βούλες.
Της άρεσε να βλέπει τον πατέρα της να μεταμορφώνει το γάλα
σε σύννεφο στο πρωινό του τσάι.
Της άρεσαν οι μπουρμπουλήθρες στη λεμονάδα της,
το απαλό τρίχωμα της γάτας της, τα αστέρια,
τα κουτιά με τα δημητριακά στα σουπερμάρκετ,
τα βεγγαλικά, τα φώτα του δρόμου, τα παραμύθια.
Και της άρεσε το κίτρινό της χρώμα.
Της θύμιζε το χρώμα του ηλιοτρόπιου.
Πίστευε ότι της πηγαίνει πολύ.
Οι Ζουλιέτ Αντάμ και Μορίν Πουανιονέκ μας δείχνουν πώς φτιάχνεται ένα θαυμάσιο βιβλίο που σημαίνει πολλά για την αξία της ζωής και την αντίσταση των παιδιών σε όσα θέλουμε να τα κάνουμε οι μεγάλοι.
Περί τίνος πρόκειται
Οι γονείς της Ηλιάνας, ωστόσο, είχαν χάσει το δικό τους χρώμα εδώ και καιρό. Όπως όλοι οι ενήλικες. Ο πατέρας της κάποτε, λένε, πως ήταν ροζ κι η μητέρα της κόκκινη. Τώρα ήταν γκρι, θλιμμένοι και σοβαροί. Και ήξερε κι εκείνη ότι καθώς θα μεγάλωνε θα έχασε κι αυτή το χρώμα της, το κίτρινο του ηλιοτρόπιου. Έτσι γινόταν πάντα. Δεν μπορούσε να κάνει κάτι.
Αλλά ο καιρός περνούσε, η Ηλιάνα συνέχιζε να νιώθει ευτυχισμένη και τίποτα δεν άλλαζε στο χρώμα της. Οι γονείς της ανησύχησαν. Όλα τ’ άλλα παιδιά άρχιζαν να γίνονται γκρίζα, λιγάκι λυπημένα και σχεδόν σοβαρά. Η Ηλιάνα γιατί; Την πήγαν σε γιατρό, στον Δρα Πικρό. Την εξέτασε. Είχε τη συνταγή. Σύντομα θα γινόταν γκρίζα. Την έβαλε σε ένα τρένο με φτερά κοράκου. Μια μέρα θα ήταν αρκετή, πίστευε. Αλλά η Ηλιάνα, δίχως να προσπαθεί πολύ, αντιστέκεται. Το χρώμα της παραμένει αναλλοίωτο. Τι συμβαίνει; Πώς το μπορεί αυτό; Και πώς τα καταφέρνει να βγαίνει αλώβητη από όλες τις δυσκολίες;
Εστιάζοντας
[…] κόβουν στα μέτρα τούς τους μαθητάδες, κάθε σημαίας πλαισιώνουν τους ιστούς, με ιδεώδεις υποτακτικούς, που είναι στο μυαλό νωθροί, μα υπακοή έχουν περισσή∙ τους έχω βαρεθεί”. Μου ήρθε στο μυαλό ο Βολφ Μπίρμαν με το περίφημο άσμα του (στα ελληνικά από τον Θάνο Μικρούτσικο). Ενήλικες άχρωμοι, χλωμοί, αλλόκοτοι, ανανούριστοι και ανονείρευτοι, μουρτζούφληδες, ιδιοτελείς, που περιφέρουν τυχαία το ανώφελο σαρκίο τους δω κι εκεί τάχα για κάποιον σκοπό, που ξεφυσούν ολημερίς για κάτι που δεν έχουν και κάτι άλλο που δεν θα προλάβουν ποτέ, που ακολουθούν τυφλά το κοπάδι και τρώνε από το σερβιρισμένο, το έτοιμο, το δίχως φαντασία∙ που θέλουν να κάνουν τα παιδιά τους σαν αυτούς, να μην ξεφύγουν από τα δόντια της φωτοτυπίας, της βολής, της κανονικότητας. Γιατί αυτό είναι η Ηλιάνα, αυτό εκπροσωπεί η ιστορία της. Δεν είναι μόνο η παιδικότητα που χάνεται και καταλήγεις αγέλαστος, μίζερος ενήλικας, σε μια πολυθρόνα με πατατάκια, καταναλωτής σειρών σε πλατφόρμα τηλεοπτική ή το παίζεις καμπόσος κάπου αλλού, “ένας γελοίος παρλαπίπας κοκοράκος, όπου με παίρνει κι εμένα κοκορεύομαι” *. Δεν είναι μόνο το χρώμα σου που ξεβάφει και ξεθωριάζει σαν παλιά φωτογραφία, καταλήγοντας σκιά, με ένα αδιάφορο γκρίζο. Είναι το γιατί οδηγείσαι ως εκεί. Η Ηλιάνα έχει τις απαντήσεις. Η Ηλιάνα απολαμβάνει. Κάθε στιγμή. Η Ηλιάνα συνδέεται με τη φύση, με το τοπίο, με το τώρα της. Η Ηλιάνα βλέπει μπροστά της ευκαιρίες. Εκεί που αστράφτει και βροντάει η καταιγίδα γύρω της ενώ πλέει καταμεσής του πελάγου, εκείνη βλέπει – επιλέγει να βλέπει- τις αστραπές που φωτίζουν τη θάλασσα και τους γλάρους που φτερουγίζουν στον αέρα και τα κύματα που είναι σαν να χορεύουν. Εκεί όπου άλλοι χάνονται και υποφέρουν, η Ηλιάνα απολαμβάνει τη διαδρομή, το ταξίδι της προς μια αδιευκρίνιστη Ιθάκη που είναι πάνω απ’ όλα να υπερβείς τον εαυτό σου, το μεγαλύτερο εμπόδιο από όσα θα συναντήσεις.
Ο κόσμος είναι χρωματιστός, όχι ένα ελεεινό χρέπι. Ο κόσμος είναι όμορφος, λέει στους γονείς της όταν, σχεδόν εκνευρισμένοι τη ρωτούν τι έμαθε από την περιπλάνηση στην οποία την (υπ)έβαλε ο Δόκτορας Πικρός. Η ζωή είναι μοναδική, ανεπανάληπτη, έχει χρώματα, έχει ομορφιά, έχει τόσα μικρά πράγματα που ανασαίνουν και εκπέμπουν χάρη, λεπτότητα, ομορφιά, γύρω μας, που θέλεις χρόνο για να τα παρατηρήσεις, να απολαύσεις τους καρπούς τους, να σταθείς μακριά από την “πολλή συνάφεια του κόσμου“. Οτιδήποτε άλλο, θα το περάσεις με υπομονή, και καταιγίδες και λαβυρίνθους, και απώλειες και όλα. Αλλά στο τέλος, πάρε το μικροβίωμα που έφτιαξες, που το σμίλεψες με πίστη και θάρρος, πάρε την ασπίδα σου που έστησες μπροστά σου για τον άνεμο και πάνω σου για τη βροχή και πίσω σου για εχθρούς και φίλους, μείνε όρθιος και όρθια, συνέχισε να προχωράς και κράτα το χρώμα σου, κράτα το χώμα σου, κράτα το ακόμα σου και λιγομίλητο το στόμα σου. Στην τελική, το μεγαλύτερό σου στοίχημα είναι να κρατήσεις τον εαυτό σου όρθιο, αξιοπρεπή και ατόφιο, μέσα σε μια λαίλαπα α-ποίησης, α-τρυφερότητας, α-καρδίας, αγένειας, απουσίας, βιτρίνας, σοσιαλμιντιακής πρέζας και εξομοίωσης των πάντων.
Ο Δόκτορας Πικρός, η προσωποποίηση της επιστήμης, της επίσημης όψης της πολιτείας, εκπρόσωπος των ενηλίκων, πανταχού παρών σε όλο το ταξίδι, περιμένει τα γιατρικά του να δουλέψουν και η Ηλιάνα να αποχρωματιστεί, υπακούοντας στη νόρμα, επιβεβαιώνοντας την αποτελεσματικότητα της μανιέρας. Της επισημαίνει τις δυσκολίες, τις τα σηκώνει θεόρατα όλα μπροστά της. Είναι η πικράδα της ζωής. Και την ίδια στιγμή είναι εκείνος που της ανεμίζει μπροστά της τα δεδουλευμένα της μοίρας: “Κοίτα γύρω σου, παιδί μου“. Που σημαίνει γίνε ρεαλίστρια, μην ακροβατείς, στραπατσαρίσου, λύγισε, γίνε σαν εμάς. Ο κόσμος είναι τρομακτικός, το μέλλον είναι αβέβαιο, μερικές φορές είμαστε στο σκοτάδι και δεν ξέρουμε προς ποια κατεύθυνση να πάμε, ο κόσμος δεν είναι ποτέ όπως τον θέλουμε, δεν υπάρχει απόλυτη ισορροπία.
Η Ηλιάνα αντιστέκεται. Ένα ταξίδι γεμάτο φως την οδηγεί σε μια κοινωνία όπου κάποιοι δεν έγιναν σαν τους άλλους. Κι αυτή η παιδικότητα, η αθωότητα, η πίστη ότι ο κόσμος αξίζει να τον ζήσουμε και να τον απολαύσουμε, είναι ένα ακριβό απόσταγμα, που η Γαλλίδα 22χρονη συγγραφέας Juliette Adam το φέρνει μπροστά στον αναγνώστη με λυρισμό, με τρυφερότητα και το αφήνει κωδικοποιημένο σε επίπεδα για να ανακαλύψει ο καθένας κομμάτια από όσα έχει ήδη μέσα του ή όσα τον δονούν. Η γραφή της είναι επιδέξια, στιβαρή, με πλούτο εικόνων, με λέξεις που ζεσταίνουν την καρδιά και τον νου, με σημασίες που υπερβαίνουν μια ευθύγραμμη αφήγηση. Τα μοτίβα των φράσεων του Δρα Πικρού, οι επαναλαμβανόμενες φράσεις της ίδιας της συγγραφέα, οι συνολικές επιλογές αφήγησης κινούνται πέρα από τα συνηθισμένα και προσδοκώμενα, με την ενεργητική ανάγνωση, την ουσιαστική επικοινωνία του αναγνώστη με το κείμενο και τις εικόνες, σχεδόν να υλοποιούνται αυτόματα, με τον τρόπο που η συγγραφέας κατεβάζει στις σελίδες το κείμενό της. Παράλληλα, η εικονογράφηση, καλαίσθητη, αυθεντικά παραμυθένια, πολυσήμαντη, βρίθει συμβολισμών και αλληγορικών σημάνσεων, οι οποίες επιδέχονται ερμηνειών και αποκωδικοποιήσεων από τον αναγνώστη, αναλόγως του δυναμικού του. Οι λήψεις και εστιάσεις της -επίσης νεαρής- εικονογράφου (1992) Maurèen Poignonec είναι από μέση και μακρινή απόσταση, ώστε να επιτυγχάνεται συνολική θέαση του κόσμου μέσα στον οποίο οι ενήλικες παλεύουν να ναυαγήσουν στον αποχρωματισμό την Ηλιάνα. Τα φωτεινά, θερμά χρώματα μέσα στις συμπληγάδες ψυχρών ή πιο αυστηρών αποχρώσεων λειτουργούν σαν οάσεις, φάροι φωτός μέσα σε επιθέσεις σκοτεινιάς. Είναι μια απολαυστική σύμπραξη κειμενικής ποίησης και οπτικής αφήγησης που συναρμόζονται άψογα για να υμνήσουν την αντίσταση, την ενηλικίωση και τη χαρά της ζωής.
Είναι η αυτοκρατορία της παιδικής ηλικίας που κάποτε στέκει όρθια από τις συνεχείς επιθέσεις.
Για αναγνώστες από 6-7 περίπου ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Κίτρινο του ηλιοτρόπιου |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Jaune Tournesol |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Νοέμβριος 2024 |
| Διορθώσεις: | Θανάσης Κοκολόγος |
| Μετάφραση: | Φίλιππος Μανδηλαράς |
| Σελίδες: | 48 |
| Μέγεθος: | 21 X 26 |
| ISBN: | 978-618-07-0526-3 |
