Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 4,5+ (target 5-7) – Εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά
Ετμλ: ντουλάπα< ντουλάπι+ μεγεθυντικό επίθημα “α” < τουρκική λέξη dolap- πέρσικη dōlāb
Ο Αναστάσης έχει ένα κανονικό δωμάτιο με μπλε τοίχους και άσπρο ταβάνι, στρωμένο κρεβάτι, παιχνίδια στις κούτες και μια μεγάλη μπλε ντουλάπα στην οποία μπαίνει κάθε νύχτα. Για να μπορεί να παίζει ανενόχλητος με τα παιχνίδια που θέλει, να φορά τα ρούχα που θέλει και να εκφράζεται μέσα από το παιχνίδι του όπως θέλει. Γιατί, όπως κάθε ελληνική οικογένεια που σέβεται τον εαυτό της, τον έχουν γεμίσει με ρούχα, παιχνίδια και συνήθειες που να παραπέμπουν οπωσδήποτε σε αγόρι. Να μην σχετίζεται με ροζ, με μοβ, με κουζινικά και πριγκίπισσες, γοργόνες και μονόκερους, αλλά με αυτοκινητάκια, δεινόσαυρους, μπλε, γκρι, γαλάζια ρούχα, έστω πράσινα ή κίτρινα. Αλλά μια νύχτα, ξεχνιέται με το παιχνίδι και αποκοιμιέται στη ντουλάπα. Και η μητέρα του, ανήσυχη, τον ανακαλύπτει εκεί…
“Δε θέλω το παιδί μου να παίζει με κουζινικά. Γιατί να συμβαίνει αυτό;“, μου είπε κάποτε ο τάδε μπαμπάς παιδιού στο σχολείο. “Να σας ρωτήσω κάτι… τι δουλειά κάνετε;” Με κοίταξε. “Μάγειρας“. Αλλά και κάτι άλλο: “στο σπίτι ποιος μαγειρεύει;“. Με ξανακοίταξε μειδιώντας. “Εγώ” μου λέει. “Καταλαβαίνετε τώρα γιατί ο Βασίλης θέλει να παίζει με κουζινικά; Σας μιμείται“.
Αυτό είναι ένα από τα περίπου 7-8 τέτοιου τύπου περιστατικά που μου έχουν τύχει στην εικοσιτριάχρονη πορεία μου ως νηπιαγωγός. Δεν μέμφομαι αυτούς τους γονείς. Δεν τους χαρακτηρίζω, δεν τους κακολογώ. Θέλουν εκπαίδευση κι αυτοί. Να δουν ότι οι περισσότερες επιταγές μας προς τα παιδιά είναι στερεοτυπικές και κενές περιεχομένου. Θεωρούμε ότι αν ένα αγόρι βάλει μοβ μπλούζα ή παίξει με τις συμμαθήτριές του στην κουζίνα το παιχνίδι ρόλων έχει περισσότερες πιθανότητες να μας βγει γκέι, αφού εμείς αυτό το θεωρούμε εγκληματικό και προσβολή στην στρέιτ φύση μας. Επομένως, επιστρατεύουμε περιορισμούς, καταπιέσεις, ενίοτε πιο ακραίες καταστάσεις που φτάνουν μέχρι βία και διωγμούς εφήβων και μετεφήβων από το σπίτι, προκειμένου να μη μας βγει το παιδί κάτι που δεν θέλουμε. Και εντάξει, είναι λογικό να θέλεις να δώσεις κάποιες κατευθύνσεις ή προσανατολισμούς στο παιδί σου. Η επιλογή όμως που φοβάσαι, αγαπητέ/αγαπητή μου, δεν σχετίζεται ούτε με επιλογή χρωμάτων, ούτε με το αν η ιππότες που του πήρατε τα Χριστούγεννα, θα έχουν και μια πριγκίπισσα με άμαξα.
Πάνω απ’ όλα πρέπει να θέτουμε την ευτυχία, την αρμονία, τη συναισθηματική ισορροπία των παιδιών μας, ακόμα κι αν είναι κόντρα στα δικά μας πάγια, τα οποία είναι υπό διερεύνηση αν όχι εξακριβωμένο πόσο μας καταπίεσαν και μας κατάπιαν. Πόσοι περιορισμοί αθροίστηκαν και στοιχήθηκαν πίσω από το χρώμα της μπλούζας μας ή μια κούκλα που δεν έπρεπε να βρεθεί στα χέρια του αδερφού μας;
Αυτήν όλη την κατάσταση, την τόσο συνήθη στις ελληνικές (και όχι μόνο) οικογένειες, που στοίχειωσε και εξακολουθεί χιλιάδες παιδιά, καυτηριάζει με το ευφυές εύρημα της ντουλάπας η συγγραφέας Στέργια Καββάλου. Στην Ντουλάπα, η συγγραφέας δεν υπεκφεύγει, ούτε απλώς υπαινίσσεται, μα και από την άλλη δεν υποδεικνύει στείρα. Διεκδικεί μέσω του Αναστάση για όλα τα παιδιά τα χρώματα και τα παιχνίδια και φανερώνει τι θα συμβεί όταν θα φτιάξουμε έναν κύκλο υποδείξεων και απαγορεύσεων γύρω από το παιδί μας: αυτό θα βρει έναν τρόπο να μας τα κρύψει και να υπερασπιστεί τις επιλογές του. Θα βρει μια ντουλάπα, η οποία όπως στο βιβλίο θα γίνει ένα καταφύγιο προστασίας των επιλογών για το παιδί και με κέντρο αυτό το αντιδημοφιλές έπιπλο του σπιτιού εκτυλίσσει την ιστορία της. Αν πάλι, επιλέξουμε το σκληρό ροκ και έχουμε ένα παιδί που θα υποχωρήσει μπροστά στο σθένος της εξουσίας μας, θα προκύψει αργά ή γρήγορα ένα παιδί άβουλο, ζαρωμένο, τηλεκατευθυνόμενο πάντα από άλλους, ένα παιδί δυστυχισμένο.
Η μητέρα του Αναστάση, ευτυχώς, αντιλαμβάνεται το πλέγμα που εγκλώβισε τον γιο της στη ντουλάπα και αποδέχεται ότι έχει και άλλες επιλογές για το παιχνίδι του. Η αποδοχή και όχι η ανεκτικότητα, που ενδεχομένως να σκεφτεί κάποιος, είναι η λέξη κλειδί που προάγει το βιβλίο. Η κριτική επανεξέταση και επαναπροσέγγιση όλων όσων μας έντυσαν οι γονείς μας ώστε μην τα ενδυθούν τα παιδιά μας είναι η δεύτερη. Αυτά προάγει το βιβλίο της Σ. Καββάλου με τρόπο αιχμηρό, που δεν φοβάται τις λέξεις. Γιατί σκεφτείτε και τούτο: πόσα παιδιά και οικογένειες απελευθερώνει μια τέτοια προσέγγιση! Παιδιά που δεν έχουν hard 100% προσέγγιση χρωμάτων και παιχνιδιών, ακόμα και παιδιά που δεν έχουν ξεκάθαρο προσανατολισμό στο τι νιώθουν μέσα τους και πώς αυτοπροσδιορίζονται. Αγόρια που δεν γοητεύτηκαν από τον σαγηνευτικό ήχο της νταλίκας που μαρσάρει ή του δεινοσαύρου που περπατεί και τρέμει η γης, αγόρια που δεν αποδέχονται ότι όλα στον κόσμο τους είναι γαλάζια, μπλε ή έστω κοκκινα, πράσινα, κίτρινα λόγω ομάδας. Άρα, εδώ έχουμε ένα επιδραστικό βιβλίο και όχι απλώς ένα ευχάριστο ανάγνωσμα.
Η εικονογράφηση της Ζακλίν Πολενάκη ζωγραφίζει με έναν ασυνήθιστο πλούτο εναλλαγών στα χρώματα τα οποία κινούνται από την ένταση στην ουδετερότητα και το παλ και ασφαλώς από τα μπλε-γαλάζια στα ροζ-μοβ. Θα έλεγες ότι η εικονογράφος χρησιμοποιώντας μια μεγάλη γκάμα των χρωμάτων και αποχρώσεών τους, ουσιαστικά προσπαθεί να τα απενοχοποιήσει στη χρήση τους, να αποκαταστήσει την αύρα τους, να τα θέσει στην υπηρεσία του ήρωα και των συναισθηματικών μεταβολών του.
Το σχήμα δίφυλλης ντουλάπας του βιβλίου είναι ιδιαιτέρως επιτυχές.
Έχουμε ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο που θα αποτελέσει σημείο συζήτησης αλλά και αναφοράς για τις στερεοτυπικές συν-υποδηλώσεις μας.
Για αναγνώστες από 4,5-5 περίπου ετών.
Εκδόσεις Ποταμός.
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Η συγγραφέας δεν υπεκφεύγει, ούτε απλώς υπαινίσσεται, μα και από την άλλη δεν υποδεικνύει στείρα. Διεκδικεί μέσω του Αναστάση για όλα τα παιδιά τα χρώματα και τα παιχνίδια και φανερώνει τι θα συμβεί όταν θα φτιάξουμε έναν κύκλο υποδείξεων και απαγορεύσεων γύρω από το παιδί μας. Η εικονογράφος Ζακλίν Πολενάκη χρησιμοποιεί μια μεγάλη γκάμα χρωμάτων και αποχρώσεων, προσπαθώντας να τα απενοχοποιήσει στη χρήση τους, να αποκαταστήσει την αύρα τους, να τα θέσει στην υπηρεσία του ήρωα και των συναισθηματικών μεταβολών του.
- Έχουμε ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο που θα αποτελέσει σημείο συζήτησης αλλά και αναφοράς για τις στερεοτυπικές συν-υποδηλώσεις μας.
Το Soundtrack του βιβλίου
Σερενάτα για την σεξουαλική απουσία-Μάνος Χατζιδάκις
Ελευθερία Αρβανιτάκη – Δώρος Δημοσθένους – Επτά ποτάμια
Νίκος Ξυλούρης – Την Εικόνα Σου (Χρώματα κι Αρώματα)
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Η Ντουλάπα |
| Συγγραφέας: | Στέργια Κάββαλου |
| Εικονογράφος: | Ζακλίν Πολενάκη |
| Εκδόσεις: | Ποταμός, Οκτώβριος 2021 |
| Σελίδες: | 32 |
| Μέγεθος: | 15 Χ 29 |
| ISBN: | 978-960-545-171-4 |
