Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 6+ (target 7-11) – Εικονογραφημένο βιβλίο γνώσεων για παιδιά
Οι δεινόσαυροι επιστρέφουν. Ζητούν το πετρέλαιό τους πίσω.
David Brin
Εντυπωσιακό βιβλίο γνώσεων μεγάλου μεγέθους, τρίτο στη σειρά των μεγάλων Βιβλιομουσείων, που φέρνουν στα ελληνικά οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Περί τίνος πρόκειται
Στο κείμενο αυτή τη φορά βρίσκεται η Lily Murray, ενώ στην εικονογράφηση έχουμε και πάλι τη δουλειά από τον Chris Wormell, που είχε επιμεληθεί και το Πλανητάριο (το Βιβλιομουσείο το είχε εικονογραφήσει ο Richard Wilkinson).
Μεγάλες εικόνες, σε όλο το εύρος της σελίδας ή στο άνοιγμα μισού σαλονιού (δισέλιδου) που ζουμάρει στο σώμα, την ανατομία, τα χαρακτηριστικά, ακόμα και τις φολίδες των δεινοσαύρων, ενώ συχνά αποτυπώνονται μέσα στο περιβάλλον που ζούσαν, τη χλωρίδα που ευνόησε την κυριαρχία τους.
Το κείμενο χωρίζεται σε μια συμπυκνωμένων γνώσεων σύσταση και γνωριμία με τον κάθε δεινόσαυρο και σε ένα δευτερεύον κείμενο με μικρότερη γραμματοσειρά όπου αναπτύσσονται τα βασικά σημεία του δεινοσαύρου ανά περίοδο όπου έζησε.
Κάπως έτσι έχουμε 95 σελίδες που στεφανώνονται από ένα ωραιότατο ευρετήριο στο τέλος του βιβλίου, όπου αναφέρονται, χωρισμένοι σε πέντε έντυπες μουσειακές αίθουσες τα σαυροποδόμορφα, όπως τα σαυρόποδα και τα τιτανοσαύρια, τα θηριόποδα όπως τα κερατοσαύρια, τα αλλοσαυροειδή, οι σπινοσαυρίδες, τα κοιλουροσαύρια, οι τυραννοσαυρίδες, τα ορνιθομιμοσαύρια, τα οβιραπτοσαύρια, οι θεριζινοσαυρίδες, οι τροοδοντίδες και οι δρομεοσαυρίδες, τα ορνιθόποδα στην τρίτη αίθουσα, όπως ο ιγουανόδοντας και οι αδροσαυρίδες, τα θυρεοφόρα στην τέταρτη αίθουσα, όπως τα αγκυλοσαύρια και τα στεγοσαύρια, τα μαρτζινοκεφάλια στην πέμπτη αίθουσα όπως τα παχυκεφαλοσαύρια, οι κερατοψίδες, και, τέλος, οι μη δεινόσαυροι όπως οι πτερόσαυροι, τα θαλάσσια ερπετά και τα μεσοζωϊκά θηλαστικά.
Αυτή η ταξινόμηση στις άγνωστες γενικά αυτές υποκατηγορίες είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ταξινόμηση που πάει ένα βήμα παρακάτω τη γενική αποτύπωση των δεινοσαύρων με το όνομά τους, π.χ. τυρανόσαυροι κτλ.
Στο τέλος γίνεται αναφορά στην εξαφάνισή τους και στο ποιοι απόγονοί τους επέζησαν.
175 εκατομμύρια χρόνια! Τόσο κυριάρχησαν στη Γη. Ε, είναι εντυπωσιακό!
Εστιάζοντας
Μετά το Historium (Βιβλιομουσείο) του Τζο Νέλσον και το Planetarium (Πλανητάριο), είναι ώρα για το μεγάλο έντυπο Μουσείο να μας ταξιδέψει στον κόσμο των δεινοσαύρων με το Dinosaurium (Δεινόσαυροι). Αναφερθήκαμε στα ποιοτικά στοιχεία του συγκεκριμένου βιβλίου, οπότε ας επιστρέψουμε στο μεγάλο ερώτημα. Γιατί τα παιδιά τους αγαπούν τόσο;
Πολλά παιδιά τους αγαπούν σχεδόν εμμονικά, ξέρουν κάθε λεπτομέρεια που τους αφορά, μπορούν να μαθαίνουν ονόματα και να εστιάζουν στις διαφορές των δεκάδων ειδών τους, να τους συλλέγουν σε μινιατούρες ή άλλες εκδοχές και να κυρίως να καθηλώνονται με κάθε ιστορία, ταινία, βιβλίο έχει έναν δεινόσαυρο στο καστ του.
Επισυνάπτω μέρος από το εμπεριστατωμένο άρθρο που είχε γράψει ο Απόστολος Πάππος στο ELNIPLEX: “Όταν ήμουν εγώ 10 ετών, το μακρινό 1986, κανένα σχεδόν παιδί, αγόρι ή κορίτσι, δεν ασχολούνταν με τους δεινοσαύρους, δεν κυκλοφορούσε καμία συλλεκτική μινιατούρα, κανένα καρτούν δεν είχε ήρωα δεινόσαυρο και πουθενά τα πάλαι κυρίαρχα σπονδυλωτά του οικοσυστήματος δεν απασχολούσε το παιχνίδι μας. Δεν ήταν τοπικό φαινόμενο αυτό. Σε όλη την Ελλάδα το ίδιο συνέβαινε. Σήμερα ελάχιστα αγόρια 2-7 ετών (μεγάλο ποσοστό και στα κορίτσια) δεν έχουν ασχοληθεί ή αγαπήσει κάποιον δεινόσαυρο μέσω κάποιας ταινίας, καρτούν, βιβλίου, παιχνιδιού. Μάλιστα, ένα σεβαστό ποσοστό παιδιών αυτής της ηλικίας μπορεί να σου πει πώς έμοιαζαν και πού ζούσαν, να σου μιλήσει για Μεσοζωϊκή και Κρητιδική εποχή, να σου ονομάσει μια ντουζίνα δεινοσαύρους, ακόμα και να σου μιλήσει για διαφορές στις φολίδες, τον σκελετό, το βάδισμα, τη διατροφή ή τις συνήθειές του. Πώς συνέβη αυτή η συντριπτική αλλαγή στα ενδιαφέροντα των παιδιών στην Ελλάδα;
Εβδομήντα πέντε ταινίες κυκλοφόρησαν από το 1914 ως το 1989 με δεινοσαύρους στο κέντρο ή στην περίμετρο της πλοκής τους. Στις Η.Π.Α., ναι, το ενδιαφέρον είχε πυροδοτηθεί. Στην Ελλάδα όμως αυτό το ενδιαφέρον, αυτή η Generation Dinosaur (ή Dino-Fever όπως την αποκαλούν κάποιοι πέρα από τον Ατλαντικό) γεννιέται με το σαρωτικό Jurassic Park του Στήβεν Σπίλμπεργκ το 1993.
Ο εμπορικός τυφώνας-franchise του Jurassic Park ξεκινά να σαρώνει το σύμπαν. Πριν καν από την κυκλοφορία του μυθιστορήματος του Michael Crichton το 1990, τέσσερα κινηματογραφικά στούντιο υπέβαλαν προσφορές για τα κινηματογραφικά δικαιώματα του βιβλίου. Με την υποστήριξη των Universal Studios, ο Σπίλμπεργκ απέκτησε τα δικαιώματα για $ 1,5 εκατομμύρια και ο συγγραφέας του βιβλίου προσλήφθηκε με επιπλέον $ 500.000 να προσαρμόσει το μυθιστόρημα για την οθόνη (μαζί με τον David Koepp).
Αυτή η ταινία επιστημονικής φαντασίας και η τρέλα στο πάρκο άγριων ζώων με εκφυλισμένους δεινόσαυρους είναι που σαρώνει σε εισπράξεις και στήνει μια νέα μόδα που την πρώτη δεκαετία θα είναι τόσο κυκλωτική που βλέπεις δεινοσαύρους παντού, από λαμπάδες και πιτζάμες μέχρι βιβλία, παιχνίδια και σακουλάκια περιπτέρου. Αυτά ήταν η ιδιαιτέρως εμπορική του πλευρά. Το Jurassic Park έγινε κόμικς, βιντεοπαιχνίδια, έγινε θεματικό πάρκο με κόστος 110 εκατομμυρίων δολαρίων (έξι χρόνια φτιαχνόταν) και τα αναμενόμενα έσοδα, άλλα πάρκα για παιδιά ενσωμάτωσαν θεματικές Jurassic Park στις διαδρομές τους (Ορλάντο Φλόριντα) ενώ η τρέλα των θεματικών πάρκων μεταπήδησε σε Ιαπωνία και Σιγκαπούρη αλλά και σε δεκάδες πόλεις όλου του κόσμου με τη μορφή μουσείων, εργαστηρίων, δράσεων και άλλων εκδοχών.
Το δημιούργημα του Σπίλμπεργκ είναι το εμπορικό/καλλιτεχνικό ηφαίστειο που διαχέει τη λάβα των δεινοσαύρων στον κόσμο. Γιατί όμως τα παιδιά αγκάλιασαν αυτό το ζώο;
Μέγεθος, δύναμη, κυριαρχία. Τα παιδιά έλκονται από τον ισχυρό, τον κυρίαρχο, τον απροσπέλαστο, αυτόν που κάνει ένα βήμα και έχει διασχίσει την απόσταση από το σχολείο στο σπίτι. Σε αυτήν την παράμετρο εδράζεται και ο ψυχολογικός παράγοντας «κάνω ο,τι θέλω». Οι δεινόσαυροι, λόγω, όπως προαναφέραμε μεγέθους και δύναμης, προφανώς και επιβάλλουν παντού στη φύση τη θέλησή τους. Κανείς δεν μπορεί να αναγκάσει έναν δεινόσαυρο να κάνει πίσω, να φύγει από το σημείο που είναι ή να λυπηθεί τη φωλιά μιας χελωνίτσας. Οι δεινόσαυροι προκαλούν ένα καθολικό, καθηλωτικό δέος.
Η εξαφάνισή τους. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στη γη σίγουρα είναι γοητευτικό αφού επέτρεψε σε όλους τους υπόλοιπους φτωχούς συγγενείς της γης να υπάρξουμε. Πιο σαγηνευτική όμως μοιάζει αυτή η επιστημονική διχογνωμία, στα όρια της συνωμοσιολογικής αβεβαιότητας, αιτία της εξαφάνισής τους που επικράτησε για πάρα πολλά χρόνια. Κάπως έτσι, τα απομεινάρια τους (σκελετοί σε μουσεία, περιοδικά κτλ) μας επιτρέπουν να πλησιάσουμε αυτούς τους γίγαντες του κόσμου σε απόσταση αναπνοής χωρίς να κινδυνεύουμε.
Επιστήμη. Οι δεινόσαυροι ωθούν τα παιδιά να γίνουν μικρούς επιστήμονες. Καθώς η επιστήμη έχει πολλά βιωματικά μέρη, αυτή είναι μια αγαπημένη διάσταση κάθε παιδιού που βαριέται συνήθως τις θεωρίες και αναζητά την πρόκληση της προσωπικής εμπλοκής από την οποία θα αποκομίσει άμεσα ευχαρίστηση και ικανοποίηση της περιέργειας και εκουσίως γνώση. Και οι δεινόσαυροι προσφέρονται να εκτρέψουν την ενασχόληση ενός παιδιού σε ένα πλήθος τομέων: παλαιοντολογία, ανασκαφές, βιολογία, σκελετοί, οστά, ηφαίστεια, μετεωρίτες, κυρίαρχα είδη, επιβίωση κ.α.
Οι δεινόσαυροι είναι οι δράκοι των παραμυθιών. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει σκεφτεί ότι οι δράκοι των παραμυθιών μοιάζουν τρομερά με τους δεινοσαύρους. Νομίζω ότι η αυτή η αρχετυπική συμπάθεια προς τους δράκους, τους πρωταγωνιστές δεκάδων παραμυθιών των παιδικών χρόνων όλων των γενεών, ζωντάνεψε με την εμφάνιση των δεινοσαύρων στο προσκήνιο των παιδικών ενδιαφερόντων.
Οι sirial killers της νηπιακής ηλικίας. Έχετε δει, υποθέτω, δεινοσαύρους με το αίμα να στάζει από τα δόντια καθώς μόλις ξέσκισαν ένα μικρότερο σαρκοβόρο που βρέθηκε ατυχώς στο διάβα τους. Ελάχιστοι ως κανείς όμως δεν είδαν παιδί να έχει σκιαχτεί από αυτήν την εικόνα. Σχεδόν όλα τα παιδιά κινούνται σε μια γκάμα από ικανοποίηση για το γεύμα του δεινοσαύρου μέχρι παραδοχής κοινής λογικής «είναι λογικό αφού είναι ο δυνατότερος» ή πιο κυνικά «αφού πεινούσε». Αυτό το ασύγκριτο κώλυμα που έχουμε οι περισσότεροι άνθρωποι με τις υποθέσεις serial killer, είναι μάλλον αρχέγονο, όπως φανερώνουν οι φίλτατοι δεινόσαυροι, ήδη από τα βρεφικά μας χρόνια.
Στην πορεία, αυτή η αγάπη για τους δεινοσαύρους εξασθενεί. Λίγα παιδιά εξακολουθούν να ασχολούνται με δεινοσαύρους, ελάχιστα γίνονται μεγαλώνοντας παλαιοντολόγοι, βιολόγοι και τα σχετικά. Εκείνη η φάση που οι επιστήμονες ονομάζουν «intense interests» (περίοδος προσκόλλησης σε έντονα ενδιαφέροντα) περνάει, παραδίδει το πνεύμα της σε άλλες, συνήθως λιγότερο εμμονικές, ενασχολήσεις. Ο Αμερικανός γεωλόγος και παλαιοντολόγος Kenneth Lacovara στο πανεπιστήμιο του Rowan έχει αναφέρει ότι οι δεινόσαυροι είναι ένα πεδίο υπεροχής των παιδιών έναντι των γονιών τους. Ο γονέας μπορεί να ονομάσει τρεις ή τέσσερις δεινόσαυρους και το παιδί μπορεί να ονομάσει είκοσι. Πόσο συχνά υπερέχουν έναντί τους; Είναι ένα από τα ελάχιστα σημεία υπεροχής έναντι των φωτεινών παντογνωστών ενηλίκων του σπιτιού τους.
«Δεν εξαφανίστηκαν εντελώς. Κάποιοι έγιναν σαύρες, κάποιοι κροκόδειλοι και κάποιοι πουλιά». Η δήλωση αυτής της 11χρονης Μαριέττας όταν τη ρωτήσαμε αν την στεναχωρεί η εξαφάνισή τους είναι ενδεικτική της θλίψης που προκαλεί στα περισσότερα παιδιά η ξαφνική έκλειψη του είδους από τη γη.
Εκατοντάδες βιβλία με δεινοσαύρους κατέκλυσαν παγκοσμίως τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Η Ελλάδα δεν εξαιρέθηκε από την δεινοσαυρο-μανία. Κάποια από αυτά είναι αξιόλογα και όχι εμπορικές επιθέσεις της μόδας”.
Για αναγνώστες από 6-7 περίπου ετών.
Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Πηγές:
reddit
simplemost
wikipedia
imdb
αρχείο elniplex.com
Γιάννης Σ. Παπαδάτος & Γιάννης Παπαδόπουλος (2017), Το παιδικό βιβλίο γνώσεων, εκδόσεις Παπαδόπουλος, Αθήνα
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Δεινόσαυροι |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Dinosaurium |
| Συγγραφέας: | Lily Murray |
| Εικονογράφος: | Chris Wormell |
| Εκδόσεις: | Παπαδόπουλος, Μάιος 2023 |
| Μετάφραση: | Βαγγέλης Πρατικάκης |
| Διόρθωση: | Αγγελική Παπαγεωργίου |
| Σελίδες: | 112 |
| Μέγεθος: | 28 Χ 38 |
| ISBN: | 978-960-484-848-5 |
