Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 12+ (target 12-17) – Λογοτεχνία για εφήβους+
11 Ιανουαρίου 1963 η κυβέρνηση δίνει απορριπτική απάντηση στα αιτήματα των δασκάλων και καθηγητών για αύξηση των δαπανών για την παιδεία…
Η Βούλα Μάστορη στο τρίτο βιβλίο της τετραλογίας Η Άννα, τότε και πάντα, αποτυπώνει με φόντο τα γεγονότα της πολιτικοκοινωνικά φορτισμένης δεκαετίας του 1960, τις σκέψεις και τη ζωή ενός κοριτσιού από την επαρχία που τρυπώνει στη μαθητική γενιά του 1-1-4 και το ταραγμένο 1963.
Περί τίνος πρόκειται
«Αυγουστιάτικο φεγγάρι», «Στο Γυμνάσιο», «Ένα – Ένα – Τέσσερα» και «Κάτω από την καρδιά της» είναι τα τέσσερα βιβλία της τετραλογίας μυθιστορημάτων που κινούνται στις παρυφές της δεκαετίας του 50′ και της μεταπολεμικής Ελλάδας φτάνοντας μέχρι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, την κατάρρευση της Χούντας και τη Μεταπολίτευση.
Το Ένα Ένα Τέσσερα υπήρξε ένα μαζικό, καθολικό σύνθημα των αρχών του 60′ στην Ελλάδα. Εμφανίστηκε σε κάποιον τοίχο γραμμένο, μάλλον απρόσμενα, και η αποκωδικοποίησή του έφερε τη ραγδαία διάχυσή του σε όλα τα μέτωπα των κοινωνικών αγώνων που τότε ήταν σαρωτικά. Η υιοθέτησή του από την κεντροαριστερή νεολαία της Ένωσης Κέντρου και της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) κατά της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή που προέκυψε από τις εκλογές της βίας και της νοθείας, έσειε κάθε πορεία και διαμαρτυρία.
Το σύνθημα αναφερόταν στο άρθρο τελευταίο άρθρο, νο 114, του Συντάγματος του 1952, όπου αναφερόταν ότι Ἡ τήρησις τοῦ παρόντος Συντάγματος επαφίεται εἰς τὸν πατριωτισμὸν τῶν Ἑλλήνων”. Το 1-1-4 σήμαινε την προάσπιση των δημοκρατικών αξιών που βάλλονταν από τις μεθοδεύσεις του παλατιού, του παρακράτους και των αλλεπάλληλων δεξιών κυβερνήσεων της εποχής. Και ήταν τόσο βαθύ μέσα στην ελληνική κοινωνία, που έδωσε το όνομά του σε μια ολόκληρη γενιά: η γενιά του 1-1-4, η γενιά που οραματίστηκε και ζήτησε μετ’ επιτάσεως το 15% για την παιδεία, η γενιά που προηγήθηκε εκείνης του περίφημου Πολυτεχνείου και κατά τα καταγραφέντα ήταν απείρως πιο μαχητική, πιο συνειδητοποιημένη πολιτικά και ασφαλώς πιο αδικημένη στη συνείδηση της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας.
Αυτόν τον τίτλο επιλέγει και η Βούλα Μάστορη τοποθετώντας ήδη από τον τίτλο το πλαίσιο, ιστορικό, πολιτικό, κοινωνικό, μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι ήρωές της.
ΕΝΑ-ΕΝΑ-ΤΕΣΣΕΡΑ
ΠΡΟΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ (κόρη του βασιλιά Παύλου Γλύξμπουργκ και της Φρειδερίκης)
Είναι Φεβρουάριος του 1963. Η Άννα Ψάλτη είναι τελειόφοιτη πλέον του οκτατάξιου γυμνασίου. Καινούργια στο σχολείο. Μετεγγραφή. Μπαίνει στην τάξη. Από τους δρόμους ακούγονται φωνές, συνθήματα.
Θα μπει στο συλλαλητήριο. Χιλιάδες θα είναι εκεί, μαθητές και μαθήτριες, φοιτητές και φοιτήτριες. Πανσπουδαστικό, λέει. Ζητούν κάτι καλύτερο. 15% για την παιδεία. Η σύγκρουση με την αστυνομία είναι προ των πυλών. Η Άννα αναζητά τον εαυτό της. Η πόλη είναι σκληρή. Είναι η καινούργια, η ξένη. Προσπαθεί να βρει ισορροπίες, φίλους, τον κόσμο της, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε γενικό αναβρασμό. Οι φόβοι και οι ανασφάλειές της, η σχεδόν μηδενική σχέση της με την πολιτική και η πιο δυνατή σχέση με τα θεία, η εσωστρέφειά της.
Χωρίς να το καταλάβει, βρίσκεται στο κέντρο της αντιπαράθεσης και συνειδητοποιεί ότι όλη η ζωή, όσο και να μην το επιδιώκει κανείς, είναι τελικά ένας πολιτικός αγώνας!
“Μετά έγιναν όλα πολύ γρήγορα. Μπουνιές, κλοτσιές, χαστούκια, ροπαλιές, τραβήγματα, σπρωξίματα… Ο νεαρός με το μπουφάν, οι μαθητές, οι αστυνομικοί, οι φοιτητές… Κι ανάμεσα η Άννα να δίνει και να παίρνει. Για μια στιγμή το μάτι της άρπαξε τη Μαίρη κι ένα τσούρμο μαθητές να τρέχουν προς τα κάτω την Ακαδημίας. Εκείνη όμως είχε παγιδευτεί εδώ, μπροστά στη Λυρική. Έτσι και την έβλεπε από μια μεριά η μάνα της… Θα της ξερίζωνε το μαλλί τρίχα τρίχα. Πάντως, εκείνη η ορμήνια της είχε πιάσει τόπο. “Στ’ αχαμνά! Έτσι και σε στριμώξει αρσενικός, δώσ΄του μια εκεί και βάλ’ το στα πόδια!”
Είμαστε στον Φεβρουάριο. Τρεις μήνες μετά, στις 27 Μαΐου, το παρακράτος της κυβέρνησης, της ακροδεξιάς και των σωμάτων ασφαλείας θα δολοφονήσουν τον μεγαλύτερο πολιτικό άντρα της εποχής, τον 51χρονο διαπρεπή επιστήμονα και διαφαινόμενο πολιτικό ηγέτη της επόμενης μέρας, Γρηγόρη Λαμπράκη, δίνοντας ακόμα ένα χτύπημα στον μαζικό κλονισμό. Ανακριτής αναλαμβάνει ο αδέκαστος, μετέπειτα πρόεδρος της δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης. Τον Νοέμβριο, ο Γεώργιος Παπανδρέου κερδίζει με 42% τις εκλογές και ρίχνει από την κυβέρνηση τον Κ. Καραμανλή δίνοντας ένα κάπως πιο προοδευτικό πρόσημο σε ορισμένα ζητήματα της πολιτικής ζωής. Ως το 1965. Ο κατήφορος προς τη Χούντα ήταν προ των πυλών.
Αυτό είναι το πολιτικό πλαίσιο της εποχής όπου η 16χρονη Άννα, παρακολουθεί, αναζητώντας περισσότερο τον εαυτό της. Ταραγμένη η δική της πορεία προς την ωρίμανση και την ενηλικίωση, ταραγμένη και η αντίστοιχη της Ελλάδας που μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο βρίσκεται σε έναν σπαραγμό διαρκείας με ακόμα πιο οδυνηρά μελλούμενα (Χούντα, Κύπρος).
Ο χαρακτήρας της Άννας αποτυπώνεται με εσωτερική πληρότητα, ενώ η καταγραφή της συγγραφέα σε όλους τους δευτεραγωνιστές που περιβάλλουν την Άννα είναι ένα φωτεινό μωσαϊκό μιας σκοτεινής εποχής. Παράλληλα, θα λέγαμε ότι η Βούλα Μάστορη συνθέτει ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, με αξιόλογη συναισθηματική αρχιτεκτονική, βασισμένο σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα, ακολουθώντας τη συγγραφική επιλογή των ομοτέχνων της Ζέη και Σαρή που ύφαιναν τις ιστορίες τους με βάση την Ελλάδα και την Ιστορία που έζησαν. Η Μάστορη αποτυπώνει τη γενιά των παιδιών της εποχής, καταδύεται σε όλη την ανθρωπογεωγραφία της νεολαίας, από τους πιο πολιτικοποιημένους και οργισμένους, μέχρι τους πιο αδιάφορους και απολιτίκ, ενώ αποφεύγει ρηχές πολιτικές ρητορικές, μένοντας στο κλίμα που προκύπτει έντονα από τις επαναλαμβανόμενες ιαχές.
Για αναγνώστες από 12 περίπου ετών. Δεν ξέρω αν τους αφορά πια. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να τους αφορά και να γνωρίσουν πώς ένιωθαν και τι έκαναν οι συνομήλικοί τους 60 χρόνια πριν.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
Το Soundtrack του βιβλίου
Crazy love (1958)
Oh, Carol (1958)
It’s now or never (1960)
You mean everything to me (1960)
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Ένα-Ένα-Τέσσερα (αναμορφωμένη έκδοση) |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Οκτώβριος 2023 (1η έκδοση Σεπτέμβριος 1996) |
| Διορθώσεις: | Νικόλας Αλκίνοος Νταουλτζής Ταμπακάκης |
| Σελιδοποίηση: | Αλέξιος Δ. Μάστορης |
| Σελίδες: | 144 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-618-07-0377-1 |
