Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: περ.12+ – Graphic novel
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί
Μέρες της αρμύρας κι ο ήλιος πάντα εκεί
με τα μακεδονίτικα πουλιά και τ’ αρμενάκια
που ελοξοδρόμησαν και χάσανε την Μπαρμπαριά
Πότε παραμονεύοντας τον πόρφυρα
το μαύρο ψάρι έρχεται φεύγει
μικραίνουν οι κύκλοι του
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί
Μεγάλωσαν τα γένια μας η ψυχή μας αλλιώτεψε
αγριεμένο το σκυλί γαβγίζει τη φωνή του
βοήθα καλέ μου μη φαγωθούμε μεταξύ μας
Ώρες ώρες μερεύουμε με τη χορδή της λύρας
δεμένος πισθάγκωνα στο μεσιανό κατάρτι
ο Χιώτης ο τυφλός τραγουδιστής βραχνός προφήτης
μασώντας τη μαστίχα του παινεύει την Ελένη
κι άλλοτε τη Τζαβέλαινα τραβάει στο χορό
Έκτη, επετειακή, επαυξημένη έκδοση για το βραβευμένο graphic novel του διακεκριμένου καλλιτέχνη Soloúp, από τις εκδόσεις Κέδρος.
Περί τίνος πρόκειται
Ένας Έλληνας, αναζητώντας καιρό την πατρίδα στην Κρήτη και ύστερα στη Μυτιλήνη, παίρνει το πλοίο από το λιμάνι της Μυτιλήνης για να περάσει απέναντι, στο Αϊβαλί. Για μια μέρα. Οι διηγήσεις από το παρελθόν τον πλημμυρίζουν. Είναι ο συγγραφέας Φώτης Κόντογλου που περιγράφει το απολύτως ελληνοκατοικούμενο Αϊβαλί της εποχής του, την ξεγνοιασιά των αποκριών στην πόλη, τα γλέντια, τις χαρές, τη σύνδεση με το αρχαιοελληνικό παρελθόν, την αρμονική συνύπαρξη με τους μουσουλμάνους γείτονες και συμπολίτες.
Τις Αποκριές έπρεπε να ‘σαι εκεί πέρα, να δεις Ελληνισμό! Εκατοστές φουστανελάδες, με φέρμελες και με γιαταγάνια, με βαρυτίμητες κάπες, με ασημοκαπνισμένα άρματα. Όλη η πολιτεία αντιλαλούσε από τραγούδια κλέφτικα.
Είναι ο Ηλίας Βενέζης, εκείνο το θρυλικό πενταψήφιο “νούμερο” που επέζησε από την αιχμαλωσία, είναι η συγκλονιστική αφήγησή του.
Μας πιάσαν τρεις, πριν χαράξει ακόμα, πάνου στο μουράγιο. Ο αξιωματικός βαστούσε ένα καμτσίκι και χτυπούσε μες στα μούτρα, σα να είχε πινέλο.
Είναι η Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη, η αδερφή του συγγραφέα που έβαλε σε κίνδυνο την ίδια της τη ζωή αναζητώντας τον χαμένο αδερφό της.
Δίπλα του στεκόταν σαν άγγελος, ένα πολύ νέος αξιωματικός. Σαν από μια ψυχική παρόρμηση, γονάτισα τρέμοντας εμπρός του. Παρακαλούσα, ή να μου δώσουν τον αγαπημένο αδερφό ή να με σκοτώσουν. Με κάτι λίγα γαλλικά που ήξερε και με κάτι λίγα τούρκικα που ήξερα, αλλά περισσότερο με την καρδιά μου, του εξέφρασα τον πόνο μου.
Είναι ο Τουρκοκρητικός Αϊβαλιώτης συγγραφέας Αχμέτ Γιορουλμάζ, μια φωνή από την απέναντι μεριά, που αφηγείται τη ζωή του νεαρού Χασάν (του… Χασανάκη) που φεύγει από το Αϊβαλί και φτιάχνει τη ζωή του με μια νεαρή χριστιανή Ελληνίδα στα Χανιά.
Όταν ένα μελαγχολικό απόγευμα, τον Φεβρουάριο του 1924, επιβιβαζόμουν στο λιμάνι της Σούδας σε ένα ιταλικό πλοίο που σάλπαρε για την Αλεξάνδρεια, ένιωθα σαν πρόβατο που το πάνε για σφαγή. Από το φόβο μη με καταλάβουν ότι φεύγω και τρέξουν να με σκοτώσουν, δεν ήρθε κανένας δικός μου να με αποχαιρετήσει. Η Μαριγώ με πρόλαβε την τελευταία στιγμή. Αποσυρθήκαμε σε μια άκρη. Είχε προετοιμάσει τα πάντα για τη διαφυγή μου, δεν είχε σκεφτεί όμως ότι θα μπορούσε να με προδώσει το φέσι.
Είναι ο σύγχρονος αφηγητής που διαβαίνει τον τόπο και τον χρόνο, βλέποντας την Ιστορία, τις προδοσίες, τις ζωές που χάθηκαν, τις άλλες που άλλαξαν ρώτα μεμιάς, τους λαούς που μαθαίνουν να μισούνται και να χάνουν το σπουδαίο, να ξεχνούν και να ξανακάνουν τα ίδια λάθη.
Περιλαμβάνονται αποσπάσματα από τα βιβλία Το Αϊβαλί η πατρίδα μου του Φώτη Κόντογλου, Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη, τα Παιδιά του πολέμου του Αχμέτ Γιορουλμάζ, Μικρασία, χαίρε του Ηλία Βενέζη
Εστιάζοντας
Ο Soloúp εμπνέεται από ένα δικό του ταξίδι στο Αϊβαλί (το Aybalik των Τούρκων) και επιχειρεί ένα επικών διαστάσεων (400+ σελίδες) graphic novel εμποτισμένο με ιστορία, πολιτική, φιλοσοφία, σκέψεις, συναισθήματα, προσωπικές αναφορές. Οι μεγάλες ιστορίες και οι μικρο-ιστορίες όπως τροφοδοτούνται από τα βιβλία των Κόντογλου, Βενέζη, Γιορουλμάζ χτίζουν ένα μεγάλο έργο όπου το Αϊβαλί, η Μυτιλήνη, η Κρήτη, η αρμονική συμβίωση και ο πόλεμος, οι σύνδεσμοι με το παρελθόν, η Μικρασιατική Καταστροφή, οι καταστροφές των απέναντι, το τότε και το τώρα, οι εθνικισμοί, τα μίση, τα επαναλαμβανόμενα λάθη, οι στερεοτυπικές απ-όψεις μας για τον άλλο, αναπτύσσονται σε ένα θαυμάσιο έντυπο οικοδόμημα στο οποίο κυριαρχούν το λευκό και το μαύρο, η ποικιλία διάταξης των κόμικ πάνελ, οι αυθεντικές πηγές, οι συνεχείς χρονικές μετατοπίσεις, η μείξη φαντασίας και πραγματικότητας.
Ο δημιουργός αποτυπώνει με ευκρίνεια τον ξεριζωμό, τη ζωή των ανθρώπων πριν και μετά την προσφυγιά, δείχνει το δράμα τους, τους τρόπους με τους οποίους διεκδικούν τη ζωή, τον έρωτα, τους ανθρώπους τους, τον εγκλωβισμό τους μέσα σε πάθη και ιδεοληψίες, τα πολιτιστικά, κοινωνικά και θρησκευτικά τους πλαίσια.
Με τη δομή μιας ιδιότυπης μουσικής συμφωνίας αποτελούμενης από το ζεϊμπέκικο, το πρελούδιο (εισαγωγή στο Αϊβαλί, πριν την καταστροφή), μια τρίπρακτη φούγκα που περιέχει όλα τα τραγικά επεισόδια και έναν κιόρογλου (πεντάσημος οργανικός σκοπός που χορεύεται αντικριστά με μαχαίρια και σημαίνει «γιος του τυφλού»), δίνεται μια μοναδική μουσική αντιστοίχηση στην ιστορία, εμφανίζοντας καλλιτεχνικό ήχο μέσα στον σκληρό ρου των γεγονότων. Με τον εικαστικό κόσμο του Φώτη Κόντογλου να αναμειγνύεται περίτεχνα με τον κομίστικο, γελοιογραφικό, σύγχρονο κόσμο του Soloúp, ο οποίος με ιδιαίτερη ευλυγισία μετακινείται εντός του βιβλίου του σε διάφορες τεχνικές και προσεγγίσεις, αλλάζοντας τόνο, ένταση, έκταση. Με εμφανή την εκτενή μελέτη ιστορίας, αρχιτεκτονικού τοπίου, λογοτεχνίας, αρχειακού υλικού που έχει προηγηθεί. Ένα σπάνιας ομορφιάς graphic novel που επιστρέφει εμπλουτισμένο από το 2014, με αφορμή τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής οδύνης.
Πιο πλήρη και από την πιο πλήρη κριτική προσέγγιση τα σχόλια του δημιουργού στο τέλος όπου επεξηγεί μέχρι και τη χρήση των γραμματοσειρών που επέλεξε. Επίσης, επισυνάπτονται επιστολές (π.χ. από την την κόρη του Ηλία Βενέζη Άννα Βενέζη-Κοσμετάτου), γλωσσάρι, σημειώσεις, βιογραφικά στοιχεία, ιστορικά στοιχεία και άλλα.
«Εγώ έγραψα με μια πρόζα παλιομοδίτικη, ως δημοσιογράφος κι ερασιτέχνης ιστορικός. Εκείνος χρησιμοποιεί εικόνες δημιουργημένες με μαεστρία και μια εντυπωσιακή ποικιλία υφών. Και αποδεικνύει ότι υπάρχει κάποια αλήθεια στο ρητό “μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις”» γράφει στον πρόλογο ο Μπρους Κλαρκ, συγγραφέας του βιβλίου Δυο Φορές Ξένος.
Για αναγνώστης από περίπου 12 ετών, δίχως χρονικό περιορισμό στον ορίζοντα ασφαλώς.
Εκδόσεις Κέδρος.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Διακρίσεις
Βραβείο «COUP DE COEUR» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γαλλία
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΚΟΜΙΚΣ 2015
Βραβείο καλύτερου Κόμικ
Βραβείο καλύτερου Σεναρίου
ΕΚΔΟΣΗ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΓΑΛΛΙΚΑ
Aïvali – Une histoire entre Grèce et Turquie
Steinkis (www.steinkis.com), 2015
TΟΥΡΚΙΚΑ
Αyvali
istos (www.istospoli.com), 2015
AΓΓΛΙΚΑ
Αivali: A Story of Greeks and Turks in 1922
Somerset Hall Press
(www.somersethallpress.com), 2019
ΙΣΠΑΝΙΚΑ
Αivalí: Una ciudad greco-turca en 1922
Ediciones del oriente y del mediterráneo,
Colección «azulejos»
(www.orienteymediterraneo.com), 202
Το Soundtrack του βιβλίου
Χίλια μύρια κύματα, μακριά απ’ τ’ Αϊβαλί
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Άϊβαλί |
| Συγγραφέας: | Soloúp |
| Εικονογράφος: | Soloúp |
| Εκδόσεις: | Κέδρος, Φεβρουάριος 2022 |
| Εισαγωγικό σημείωμα: | Bruce Clark |
| Επιμέλεια-διόρθωση: | Μαρία Σπανάκη |
| Σελιδοποίηση, διόρθωση: | Ξένια Τρύφων |
| Γραμματοσειρά του σύγχρονου αφηγητή και τίτλοι των κεφαλαίων στο βυζαντινότροπο ύφος του Κόντογλου: | Παυλίνα Καλλίδου |
| Προσαρμογή διαλόγων στην κρητική λαλιά: | Κωστής Κεφαλάκης |
| Φιλική συμμετοχή στο γλωσσάρι: | Νίκος Πλατής |
| Σελίδες: | 480 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-960-04-5263-1 |
