Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 8+ — Crossover εικονογραφημένο βιβλίο
Όταν πια ο χρόνος έφερε φως
και τα σύννεφα λιγόστεψαν
οι ακτίνες του ήλιου μας χάιδεψαν τα πρόσωπα.
Κι εσύ μου είπες “άνοιξε τα μάτια, γέλα”.
Βασίλης Τερζόπουλος και Πέτρος Μπουλούμπασης φτιάχνουν ένα από τα πιο κομψά, εμβριθή και απολαυστικά στην ανάγνωσή τους βιβλία της χρονιάς. Για όλες τις ηλικίες.
Περί τίνος πρόκειται
Από τη γέννηση, “όταν με πρωτοκράτησες στην αγκαλιά σου μου είπες «άνοιξε τα μάτια, κοίταξέ με. Πάρε την ανάσα μου» του είπες. Κι όταν στάθηκε στα πόδια και πρωτοπερπάτησε. Κι “όταν στην ποδιά σου σκούπιζα τα δάκρυά μου” κι όταν “κουρασμένη γυρνούσες”∙ κι όταν έφυγε ο πατέρας κι όταν δεν γύρισε κι όταν έπρεπε να φύγουν. Κι όταν όλα έπρεπε να στηθούν απ’ την αρχή. Κι όταν μεγάλωσε. Εκείνη πάντα είχε κάτι να του πει. Να ανοίξει τα μάτια του να κοιτάξει. Γιατί ήταν η μάνα του.
Εστιάζοντας
Ο ζωγράφος Γιώργος Σικελιώτης γεννήθηκε το 1917 στη Σμύρνη και στα πέντε του ήρθε στην Ελλάδα και την Καισαριανή ως πρόσφυγας της Μικρασιατικής τραγωδίας. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τον Κωνσταντίνο Παρθένη και τον Σπυρίδωνα Βικάτο και παρουσίασε έργα του από τα φοιτητικά του χρόνια. Το 1940 έφυγε για το αλβανικό μέτωπο, μια περίοδος που αποτύπωσε στα έργα του. Το 1954 οργάνωσε στην Αθήνα την πρώτη του ατομική έκθεση, με 80 έργα, ενώ το 1960 η Ελληνική Επιτροπή της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης τον εξέλεξε ως υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο του Μουσείου Guggenheim της Νέας Υόρκης, για το έργο του “Κορίτσια με Περιστέρια”. Έζησε σε Ελλάδα, Αγγλία, Γαλλία και παρουσίασε σημαντικό έργο, αποτυπώνοντας ανθρώπους, βιομηχανικά τοπία, χωριά. Από το 1953 έως το 1983 συμμετείχε σε περισσότερες από 40 ομαδικές εκθέσεις, οργανωμένες από Μουσεία και Πινακοθήκες του εξωτερικού. Πέρα από το κυρίως ζωγραφικό και χαρακτικό του έργο, παρουσίασε τοιχογραφίες, εικονογραφήσεις κειμένων και εξώφυλλων λογοτεχνικών βιβλίων, περιοδικών, μαθητικών βιβλίων, μουσικών δίσκων κ.α. Πέθανε στην Αθήνα στις 4 Σεπτεμβρίου του 1984.
Αυτός είναι ο άνθρωπος που ενέπνευσε τον συγγραφέα Βασίλη Τερζόπουλο να γράψει το βιβλίο Άνοιξε τα μάτια. Ειδικότερα, οι πίνακες Μάνα με παιδιά, Οικογένεια, Εργάτες-Επιστροφή, Προσμονή, Κεφάλι νέου, Κορίτσι, καθώς και γεγονότα της ζωής του έδωσε την πρώτη ύλη για αυτή την ιστορία.
Το βραχύ αυτό κείμενο, με λυρισμό, με ταυτότητα ποίησης, ακολουθεί τη σχέση ενός αγοριού με τη μητέρα του, από την πρώτη αγκαλιά μετά τη γέννηση μέχρι το τέλος. Σε κάθε περίσταση, η μάνα παρούσα, βλέπει τον γιο της να μεγαλώνει, να κατορθώνει, να λιγοστεύει, να θεριεύει, να αντριεύει, να φεύγει, να επιστρέφει, να απελπίζεται, να μην λυζίζει, να στέκεται, να κοιτάζει μπροστά. Με μια κοινή μητρική φράση, “άνοιξε τα μάτια σου”, που εδώ παίρνει πάντα θετικό πρόσημο, η μάνα στέκει δίπλα, πίσω, κάπου, ενώ βλέπει τη ζωή του γιου της και τις έξωθεν συνθήκες να αλλάζουν, τον συμβουλεύει, με τον τρόπο της και αυτός ο τρόπος έχει πάντα μια επάρκεια, μια αυθεντικότητα και μια αόρατη τρυφερότητα που δεν κρύβει την αλήθεια, που αφυπνίζει, που δίνει κουράγιο. Μια μάνα που δουλεύει, που επιστρέφει αποκαμωμένη, έχοντας δουλέψει τη γη, που βλέπει τον άντρα της να φεύγει για το μέτωπο του πολέμου, αφού προηγουμένως του έχει κλείσει τα μάτια του γιου της να μη βλέπει την πόλη τους που καιγόταν [“ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά“].
Ο λόγος του συγγραφέα έρχεται από τη μεριά του παιδιού, που θυμάται, φέρνει τη μνήμη όσο πιο πίσω μπορεί και απευθύνεται σε β’ ενικό στη μάνα του, φτάνοντας μέχρι το τέλος, όταν όλα γίνονται σκιά, περίγραμμα και θύμηση. Είναι λόγος με απλές λέξεις, που φτιάχνει σε κάθε σελίδα μια σκηνή, κάνει μια στάση, χωροχρονική, μέσα στην προσωπική συνθήκη μα και την κεντρική σκηνή. Με τόσο λίγες λέξεις, η Ιστορία κατορθώνει να παρελαύνει αληθινή και συμπυκνωμένη∙ Μικρασία και Σμύρνη φλεγόμενη, πρόσφυγες, εργατικό και αγροτικό κίνημα, πόλεμος και Κατοχή. Η ατμόσφαιρα φέρει εκ πρώτης όψης ένα περίγραμμα μελαγχολίας, ωστόσο αν κοιτάξεις προσεκτικά, θα δεις παντού την αναγνώριση του παιδιού για της μάνας του την ύπαρξη, τη συμπόρευση, τη στάση και τη σχάση για να είναι πάντα δυο, μία γενικά και μία για εκείνον, το παιδί της. Συναισθήματα αυθεντικά, πραγματικά, υπαρκτά, επισφραγισμένα στον διάβα των ανθρώπων.
Η έκδοση ξεκινά με ορθογώνια προσωπογραφία του παιδιού που λοξοκοιτάζει αριστερά και την ποιότητα του χαρτιού να γίνεται αισθητή ήδη από την πρώτη αφή. Ο Πέτρος Μπουλούμπασης παίρνει την ιστορία του Βασίλη Τερζόπουλου και στήνει μια παράλληλη αφήγηση που με τα ελάχιστα υπαινίσσεται, σημαίνει και αποτυπώνει πολλά. Σύμβολα, ίχνη, σκιές, περιγράμματα, αντικείμενα, γραμμές που τρεμοπαίζουν σε μια γοητευτική εικαστική ασάφεια, όχι με την έννοια του δυσνόητου, αλλά του καλαίσθητου, εκείνου που στέκεται με ομορφιά και δίπλα στο κείμενο και μπροστά από τον αναγνώστη. Με στοιχεία από τους πίνακες του Γ. Σικελιώτη, ο εικονογράφος μεταβολίζει την ουσία μέσα σε ένα συναρπαστικό less is more, όπου μέσα από την αφαίρεση αναδεικνύονται διαρκώς όλο και περισσότερα. Το ταξίδι ζωής του αγοριού από το 1917 δεν έχει ξεκάθαρα χαρακτηριστικά προσώπου γιατί είναι η ιστορία χιλιάδων, δεν έχει φωτογραφική διαύγεια, γιατί οι παραγκουπόλεις που ξανάστησαν τη ζωή τους οι πρόσφυγες είναι τόσο ίδιες και τόσο διαφορετικές που κάθε μια θα πέσει λίγο δίπλα από την άλλη πάνω στο ριζόχαρτο.
Μια εξαιρετική έκδοση. Μια ιστορία να σκεφτείς και να ταξιδέψεις. Και να ευχαριστήσεις που είχες.
Για αναγνώστες από 8 περίπου ετών.
Εκδόσεις Υδροπλάνο.
Απόσπασμα
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Άνοιξε τα μάτια |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | |
| Εκδόσεις: | Υδροπλάνο, Απρίλιος 2024 |
| Καλλιτεχνική Επιμέλεια Σειράς: | |
| Επιμέλεια κειμένου: | Αντωνέτα Κώτση |
| Γραφιστική επιμέλεια: | Ηλίας Ξηνταβελώνης |
| Σελίδες: | 34 |
| Μέγεθος: | 19 X 24 |
| ISBN: | 978-618-207-192-2 |
