Διαβάζεται σε 5′- Περιέχει απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 9+ (target 10-14) – Μυθιστόρημα για παιδιά και εφήβους
κουπί < μεσαιωνικό κουπίν < αρχ. ελλ. κωπίον < κώπη
Ο μπαμπάς μπήκε στο νοσοκομείο. Αρρώστησε. Η μαμά τρέχει να προλάβει τα πάντα. Σπίτι νοσοκομείο. Θέλει να βρίσκεται κοντά του. Η Λήδα και η Ηρώ δεν μπορούν να μένουν μόνες συνέχεια. Πρέπει να περάσουν όλο το καλοκαίρι στον παππού, σε ένα μέρος δίχως θάλασσα, σε ένα χωριό που δύσκολα θα έβρισκες στον χάρτη, στη μέση του πουθενά. Και κυρίως με έναν παππού που δεν έχουν ξαναδεί. Είναι ο τόπος που γεννήθηκε η μητέρα τους. “Ο κόσμος ξαφνικά κόπηκε στα δυο”.
“Το αγρόκτημα του παππού είχε το κυρίως σπίτι, έναν στάβλο και δυο αποθήκες για τις τροφές των ζώων και τα ξύλα. Στο σπίτι υπήρχαν δυο υπνοδωμάτια στο πάνω πάτωμα. Από την αυλή έμπαινες σε μια ευρύχωρη κουζίνα. Το δάπεδο ήταν από πέτρινες πλάκες, άλλες μεγάλες, άλλες μικρές, κακοπαντρεμένες μεταξύ τους. Ένα μεγάλο τζάκι ήταν αναμμένο και μπροστά του μια κουνιστή πολυθρόνα. Πάνω από το τζάκι υπήρχε μια καραμπίνα…”
Ένας άλλος κόσμος ξεπρόβαλε για τα δυο κορίτσια. Ένας παππούς αγέλαστος, λιγομίλητος, κάπως αυστηρός, δίχως κάποια υποδοχή για τα δυο παιδιά, που μοιάζει σχεδόν να ανέχεται τα εγγόνια του, δίχως τηλεόραση στο σπίτι, με μια καραμπίνα επί της υποδοχής. Με τους γονείς μακριά.
Στην αρχή υπάρχει μούδιασμα. Τίποτα οικείο. Τα κορίτσια ξανοίγονται σιγά σιγά, ξεκινούν να εξερευνούν το χωριό, τον τόπο ολόκληρο. Αρχίζουν να γνωρίζουν ανθρώπους, παρατηρούν, μαθαίνουν συνήθειες, ακούνε ιστορίες για τους κατοίκους του χωριού. Μοιράζονται. Ερωτεύονται. Ακούνε να λένε τον παππού τους “μυστηριώδη και ηρωικό”. Η περιέργεια διεγείρεται μέσα τους. Ο απρόσιτος αυτός τόπος αρχίζει να τις γοητεύει.
“… Το σημαντικό ήταν ότι στο χωριό υπήρχε ένα βιβλιοπωλείο και μια Ολίβια που ψάχνει τα δέντρα κι ένας Τόμας που δεν μοιάζει με κανένα από τα αγόρια που η Λήδα ήξερε ως τώρα. Και ξαφνικά η Λήδα ένιωσε χαρούμενη που ήταν εκεί. Στο χωριό τους”
Βρίσκουν ένα ημερολόγιο… Είναι της μητέρας τους.
“Έβλεπα ένα άσχημο όνειρο”.
“Τι έβλεπες;”
“Δε θυμάμαι. Εσύ γιατί δεν κοιμάσαι;”
“Κοίτα τι βρήκα μέσα στην ντουλάπα”
Η Λήδα πρόσεξε πως η Ηρώ κρατούσε στα χέρια της ένα παλιό ημερολόγιο.
“Τι είναι αυτό;”
“Το ημερολόγιο της μαμάς”
“Τι;”
“Καλά άκουσες, το ημερολόγιο της μάς. Γράφει Μ. Α. απέξω”.
Γνωρίζουν το παρελθόν της οικογένειάς τους. Και παλιά μυστικά έρχονται προς τα πάνω και πράγματα αποκαλύπτονται και άλλα καλύπτονται. Και σιγά σιγά αρχίζουν να τις κυκλώνουν καθώς τα νέα από τη μητέρα τους δεν είναι καλά…
Θρύλοι για φαντάσματα, για νεράιδες, για λύκους και παράξενα δέντρα γίγαντες ανασηκώνονται πάνω από τις πέτρες του τόπου. Σαν τη βελανιδιά τη μαγική, που τη λέγανε καράβι κι όταν γεμίζει το φεγγάρι τα κουπιά της γίνονται χρυσά… Και μέσα της ζούσαν όσα είχαν φύγει για πάντα. Ένα δέντρο που βρίσκεται σε τόπο απαγορευμένο και δύσβατο και για να τη φτάσουν πρέπει να ξεπεράσουν εαυτούς.
“Αυτό που διάβασα εγώ σε μια έρευνα για τις βελανιδιές ανέφερε ότι τη συγκεκριμένη βελανιδιά τη λατρεύανε, γιατί θεωρούσαν ότι είχε μαγικές ιδιότητες. Με τα φύλλα της φτιάχνανε γιατρικά για πολλές αρρώστιες. Ύστερα όμως που κόψανε τα δέντρα, κανείς δεν τόλμησε να την πλησιάσει. Υπάρχει ι ένας παράξενος μύθος κι αυτός νομίζω είναι που την κάνει μοναδική. Καμιά άλλη βελανιδιά στον κόσμο δεν έχει τέτοιο δικό της παραμύθι…”
Καλοκαίρι παιδιών σε έναν άγνωστο τόπο, συνήθως τόπο των γονιών, επειδή ο μπαμπάς δεν έχει άδεια ή γιατί οι γονείς θα πάνε ταξίδι μαζί και εκεί τα παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, μετά την αρχική γκρίνια, ανακαλύπτουν τον πολιτισμό ενός νησιού ή μιας ολόκληρης πόλης/περιοχής/νομού, λύνοντας ένα μυστήριο ή μια διαδοχή γρίφων που είτε έχει στηθεί από κάποιον ως περιπέτεια είτε τα παιδιά… ζουν επικινδύνως.
Η Μαρία Παπαγιάννη παίρνει την συνήθη αυτή μυθιστορηματική συνθήκη για προεφήβους και πρωτοεφήβους και την απογειώνει. Γιατί ένας καλός συγγραφέας ή πρέπει να γράψει κάτι ασυνήθιστο ή πρέπει να γράψει για κάτι συνηθισμένο με εντελώς ασυνήθιστο τρόπο. Και η συγγραφέας δεν επιλέγει απλώς το δεύτερο, αλλά επιλέγει τις δυσκολότερες συνθήκες για αυτά τα δύο παιδιά, επιλέγει να οδηγήσει την ιστορία της σε δύσκολα μονοπάτια και όχι να σωρεύσει εγκυκλοπαιδικές γνώσεις για τον τόπο προορισμού, επιλέγει να αναδείξει μια παλιά Ελλάδα που μίκρυνε πολύ αλλά ακόμα ανασαίνει σε μέρη μικρά, στριμωγμένα κάτω από τον σαρωτικό νεο-πολιτισμό, επιλέγει να μην πνίξει τους ήρωές της κάτω από μια τρεχάτη περιπέτεια όπου μόνο ανακαλύπτουμε και λύνουμε γρίφους, επιλέγει να οδηγήσει την ιστορία της σε ένα συγκλονιστικό τέλος που σε κατεβάζει από το σύνηθες happy end “τι ωραία που περάσαμε με τους παππούδες τελικά” και σου διαβιβάζει ότι η ζωή είναι ένα σύνολο σύνθετων εξισώσεων που παράγουν ένα σύνθετο αποτέλεσμα την ώρα που εσύ κυνηγάς κάτι απλό: τη χαρά!
Ένας απρόσιτος παππούς, κάτοικοι που θα τους έλεγες προληπτικούς, δεισιδαίμονες, που κυνηγούν φαντάσματα και πιστεύουν σε απίθανες ιστορίες. Σπίτι απλά, ζώα, φύση, δέντρα που κυριαρχούν στην ύπαρξη των ανθρώπων, ένα βιβλιοπωλείο που επιτρέπει να διαβάζεις βιβλία και όχι μόνο να αγοράζεις (πόσο λίγα το κάνουν), έρωτες που σπαράζουν κάτω από τις ρίζες των δέντρων, άνθρωποι που θρηνούν, άνθρωποι που χαίρονται. Με ευαισθησία. Με τρυφερότητα ακόμα και όταν περιγράφει τα πιο δύσκολα των ηρώων της. Με μια γλώσσα που δεν κατρακυλά ποτέ σε σπαρακτικό λυρισμό και δεν εκβιάζει το συναίσθημα, που δεν νεανίζει και δεν ξενίζει, που ρέει με φυσικότητα από όλους όσους τη χρησιμοποιούν μέσα στην ιστορία. Με ισορροπία ανάμεσα σε εκείνη την παλιά Ελλάδα που επιβιώνει σα λάβα μέσα σε ηφαίστειο και στη σημερινή που κοιτάζει την παλιά και της φαίνεται αλλοτινή, ξένη, ντεμοντέ, παγανιστική, δρόμος χαλικόστρωτος και όχι άσφαλτος. Με ισορροπία μεταξύ διαλόγων και αφήγησης, Με ρυθμό που ποτέ δε στέκει και ποτέ δεν καλπάζει.
Η #maria_papayanni με αυτό το βιβλίο βάζει την ελληνική λογοτεχνία για παιδιά στις νέες ράγες που κάρφωσαν στιβαρά η Άλκη Ζέη, η Ζωρζ Σαρρή, ο Μάνος Κοντολέων. Δεν είναι μόνο ο τρόπος αφήγησης, ο κοφτός, μη παραληρηματικός, ημι-ονειρικός λόγος, η αναζήτηση ταυτότητας των κοριτσιών και αυτό το ασθμαίνον βάδισμα προς την ενηλικίωση, αλλά ολόκληρη η ατμόσφαιρα που ανασηκώνεται καθώς γυρίζεις τις σελίδες. Είναι τα δυο κορίτσια που ακούω να γελούν έξω παίζοντας και οι φωνές τους επικοινωνούν μέσα από τις άκοπες φλέβες της γης με όλα τα κορίτσια και όλα τα αγόρια του κόσμου που βλέπουν ένα άδειο σπίτι και αναζητούν ένα άλλο να γεμίσουν με όνειρα και αγάπη και να καλύψουν τη μεγάλη απουσία που έρχεται.
Ένα βιβλίο που θέτει έμμεσα ερωτήματα, που δίνει απαντήσεις σε κάποια από αυτά αφήνοντας τα υπόλοιπα στην κρίση του αναγνώστη. Μια κρίση που σέβεται και δεν την ποδηγετεί τυφλά.
Για το μαζί, τη χαρά, τη λύπη, την απώλεια, την Ελλάδα, την πορεία προς την ενηλικίωση μέσα από ομίχλη και πόνο. Γιατί έτσι μόνο θα δεις τη χαρά.
Μαζί με τα Παπούτσια με φτερά , αυτό το νέο βιβλίο της συγγραφέα εξημερώνουν το αγρίμι που ζει μέσα σου.
Για αναγνώστες από 9 ετών με εστίαση στο 10-14.
Εκδόσεις Πατάκη
ΥΓ: Το βιβλίο είναι αφιερωμένο από τη συγγραφέα στον Θάνο Μικρούτσικο και τους επτά νάνους του…
Απόσπασμα
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Υψηλότατης αισθητικής, ομορφιάς, αβίαστης συναισθηματικής έντασης και ιδεών μυθιστόρημα για παιδιά από 9-10 ετών και εφήβους από την υποψήφια για το διεθνές λογοτεχνικό βραβείο Άντερσεν 2022.
- Έξοχη ανάλυση χαρακτήρων, εύρυθμο, δίχως να στέκει, δίχως να καλπάζει, με ευαισθησία, με γλώσσα που ρέει με φυσικότητα από όλους όσους τη χρησιμοποιούν μέσα στην ιστορία, με ισορροπία ανάμεσα στην παλιά Ελλάδα και τη σημερινή, μεταξύ διαλόγων και αφήγησης. Θέτει ερωτήματα που άλλοτε απαντά και άλλοτε τα αφήνει στον αναγνώστη.
Το Soundtrack του βιβλίου
Παιδική Χορωδία – Τα παιδιά κάτω στον κάμπο
Ελένη Τσαλιγοπούλου – Σώπα κι άκουσε
Θάνος Μικρούτσικος – Μελοδία τ’ ουρανού (Ορχηστρικό)
Μάνος Χατζιδάκις – για την Αντιγόνη του Jean Anouilh
Μαρία Δημητριάδη – Η πιο όμορφη θάλασσα
Η μελαγχολία της ευτυχίας- Μάνος Χατζιδάκις
Ερωτόκριτος (αποχαιρετισμός) – Νικος Ξυλουρης
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Χρυσά κουπιά |
| Συγγραφέας: | Μαρία Παπαγιάννη |
| Εξώφυλλο: | Φωτεινή Τίκκου |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Ιανουάριος 2021 |
| Επιμέλεια-Διορθώσεις: | Έφη Ταμπακάκη |
| Σελιδοποίηση | Αλέξιος Δ. Μάστορης |
| Σελίδες: | 176 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-9210-4 |
