Διαβάζεται σε 2′- Ηλικιακό κοινό: 10+ (target 11-16) – Λογοτεχνία για παιδιά+
“Αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της είναι το βιωματικό γράψιμο και η ανάγκη της να εκφραστεί μέσα από αυτό. Μια ανάγκη που, όπως η ίδια ομολογεί, βοηθά τον συγγραφέα να σώσει τον εαυτό του: Οι συγγραφείς γράφουν πριν απ’ όλα για τον εαυτό τους”, για να εκφραστούν οι ίδιοι πριν απ’ όλα, για να σωθούν”.
Χρύσα Κουράκη
Η Ζωρζ Σαρή συγκλονίζει με τη ζωή της που είναι η Ελλάδα του 20ου αιώνα. Ένα προσωπικό βιβλίο που γίνεται το πέρασμα του καθενός προς τη μεγάλη Ιστορία.
Περί τίνος πρόκειται
Καλοκαίρι του 1946. “Αρχίζω να παίζω στο θέατρο. Οι “Ενωμένοι Καλλιτέχνες” ήταν χωρισμένοι στα δύο. Από τη μια οι Νέοι, οι Γέροι από την άλλη”. Οι Γέροι χρειάζονταν μια νέα ηθοποιό να παίζει τις “ενζενί του ρεπερτορίου. Έτσι, της έκλεισαν συμβόλαιο για έναν χρόνο. Μετά τις παραστάσεις πήγαιναν για λίγο κρασί και κουβέντα. Έρχονταν πολλοί εκεί. Ο Βάρναλης, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η Έλλη Αλεξίου, ο ποιητής Μάρκος Αυγέρης.
“Αυτό το ’46 το έζησα έντονα. Θυμάμαι την κάθε λεπτομέρεια. Ναι, στάθηκα πολύ τυχερή στη ζωή μου. Κυρίως, κατάφερα να μην σκοτωθώ στα Δεκεμβριανά. Παρά λίγο να μείνω ανάπηρη, και ο σπουδαίος ορθοπεδικός, που έσωσε πολλούς, ο Πέτρος Κόκκαλης (τώρα τι έχει περισσέψει από αυτόν, ένας δρόμος ανάμεσα στο Μέγαρο και στην Αμερικανική Πρεσβεία), ναι, αυτός ο Πέτρος Κόκκαλης και το πείσμα του μου πέταξαν τις πατερίτσες, με στήσαν στα πόδια μου και ανέβηκα στο σανίδι του θεάτρου”.
Η Ζωρζ κάνει τα πρώτα της βήματα στο θέατρο. Νιώθει τυχερή. Παίζει ως ενζενί δίπλα στον Βεάκη. Νιώθει σαν πρωταγωνίστρια. Αλλά είχε κι άλλα τυχερά. Να την κλείσουν κι αυτήν στη φυλακή να ‘χει να το παινεύεται. Είμαστε στις παραμονές της σκληρής φάσης του εμφυλίου. Οι Χίτες τους θεωρούσαν όλους Κουκουέδες, καλλιτέχνες γαρ. Απειλές, εισβολές στο θέατρο, ανακρίσεις, ξύλο στους σκοτεινούς δρόμους, φόβος. Φεύγει για το Παρίσι.
Μια δεκαπενταετία σχεδόν μετά, καλοκαίρι του 1962. Η Ζωρζ φεύγει από το Παρίσι και επιστρέφει στην Αθήνα με την οικογένειά της, με τα παιδιά της. “Νοικιάσαμε ένα διαμέρισμα στην Πατριάρχου Ιωακείμ”. Δύσκολη η επιστροφή.
“Απελπισία. Είχαμε και χρέη. Τόσους μήνες άνεργοι…Όλα αυτά στα γράφω, αγάπη μου, για να σου πω γιατί ξενιτεύτηκα δεκατρείς μήνες και σας άφησα μόνους. Ούτε ναυτικός να ήμουν…”
Δεκατρείς μήνες περιοδεία με τον θίασο του Ροντήρη σε όλη την Ευρώπη. Πρωταγωνίστρια η Ασπασία Παπαθανασίου. Η Ζωρζ θα έπαιζε στην Ηλέκτρα την Κλυταιμνήστρα και στις Ευμενίδες την Αθηνά. Μισθός 6 χιλιάδες δραχμές. Ισραήλ, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο, Ισπανία και άλλες τόσες χώρες. Η Ευρώπη παλεύει για δημοκρατία. Η Ζωρζ για επιβίωση. Η Ελλάδα ζει τις εκλογές του ’63 και τον θάνατο του Λαμπράκη από το παρακράτος με το τρίκυκλο που συγκλονίζει. Η δημοκρατία κλονίζεται. Ποια δημοκρατία; Παραμονές δικτατορίας.
“Χτες βράδυ δολοφόνησαν τον Λαμπράκη” Και η ευτυχία μου έγινε ένα κουβάρι με την απελπισία μου”.
Εστιάζοντας
Η 15χρονη μαθήτρια και αναγνώστης της Ζωρζ Σαρή, Βασιλική, γράφει στη συγγραφέα με θαυμασμό. Αλλά, καθώς ακολουθεί τη ζωή της, σε όλα τα βιβλία της, της λείπουν κάποια επεισόδια. “Ναι, μου έχει αφήσει κάποια ερωτηματικά… Τι κάνετε με το που βγαίνετε από το νοσοκομείο (στους Νικητές) μέχρι να φύγετε για το Παρίσι; Και ύστερα, έτσι ξαφνικά, το 1967, πώς ζείτε στην Αθήνα, και μάλιστα μαμά της Άννας; Πότε φύγατε από το Παρίσι Όλα αυτά τα χρόνια τι κάνατε; Συνεχίσατε το θέατρο; Θα ήθελα πολύ να μου διηγηθείτε αυτές τις στιγμές της ζωής σας… να καλύψουν τα κενά μου… να μάθω αυτά που δεν ξέρω”.
Από αυτό το γράμμα η Ζωρζ εκκινεί και κάνει αυτό ακριβώς, καλύπτοντας τα κενά αυτών των δύο περιόδων. 1946. 1962-63, φτάνοντας στο τέλος μέχρι την 21η Απριλίου 1967 και την έλευση της δικτατορίας. Είναι δύο χρόνια προτού αποφασίσει να γίνει συγγραφέας και να κάνει το ντεμπούτο της στον Κέδρο με τον Θησαυρό της Βαγίας που έγραψε αποσυρμήνη στην Αίγινα.
Στο Τότε…, η Ζωρζ Σαρή αποτυπώνει εύγλωττα την αγάπη της για το θέατρο, δύο εντσταντάνε από την εικοσαετή πορεία της μέσα στον δύσκολο, απαιτητικό χώρο των καλλιτεχνών, πλάι στους μυθικούς Βεάκη και Ροντήρη και αρκετούς ακόμα σπουδαίους καλλιτέχνες. Όλα αυτά, όχι απλώς με φόντο, αλλά με την παράλληλη, αέναη κίνηση των καταιγιστικών πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, να ορίζουν επιλογές, μετακινήσεις, εγκαταλείψεις, ματαιώσεις. Ο εμφύλιος, ο αντικομμουνισμός, το κυνήγι των μαγισσών, η δολοφονία του Λαμπράκη. Η μεταπολεμική, η εμφυλιακή, η προδικτατορική Ελλάδα στις δεκαετίες του ’40 και του ’60. Και πάνω σε αυτό το σκληρό, αεικίνητο κάδρο, η Ζωρζ χαράζει τη ζωή της, τα αυτοβιογραφικά κομμάτια που λείπουν από τη μυθιστορηματική συχνά στράτα της και τα βιβλία της Οι νικητές και Ο χορός της Ζωής.
Αμεσότητα, ευθύτητα, πρωτοπρόσωπη αφήγηση, απευθυνόμενη στη 15χρονη μαθήτρια Βασιλική και στην κόρη της, Μελίνα, η αυθεντικότητα της προσωπικής μαρτυρίας με την υποκειμενικότητα αλλά και τη δύναμη που πάντα φέρει, η τριπλή ταύτιση συγγραφέα, αφηγητή και κεντρικού ήρωα που συχνά συναντάμε στα αυτοβιογραφικά μυθιστορήματα/διηγήματα, χαρακτηρίζουν το Τότε… που λειτουργεί συμπληρωματικά στον κόσμο της Ζωρζ Σαρή, αλλά επιπροσθέτως είναι ένας πραγματικός φάρος για προσωπικότητες όπως ο Ροντήρης ή ο Βεάκης, για τον χωροχρόνο στον οποίο υψώθηκαν στα όρια της μυθολογίας αυτά τα πρόσωπα, για τον τρόπο που έζησε και έβλεπε τα πράγματα μέσα στο εχθρικό πολιτικοκοινωνικό σκηνικό η Ζωρζ Σαρή, για τις φιλοδοξίες, τις αγωνίες, τα τολμήματα της νεαρής το ’46 και πιο ώριμης το ’62-’63 ηθοποιού που ονειρευόταν μέσα από το θέατρο, που αυτοπροσδιοριζόταν, που υψωνόταν κι αυτή στον Όλυμπο των συνοδοιπόρων της, μέρος κι αυτή εκείνου του κόσμου.
Δυναμική αφήγηση, δημιουργεί αμέσως δεσμούς με τον αναγνώστη και ορθώνει αμέσως μέσα τους δυνάμεις ταύτισης και γνώσης.
Για αναγνώστες από 10 περίπου ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Το Soundtrack του βιβλίου
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Τότε… |
| Σειρά: | Σύγχρονη Λογοτεχνία-Νεανικά μυθιστορήματα- Ζωρζ Σαρή |
| Συγγραφέας: | Ζωρζ Σαρή |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Α’ έκδοση Οκτώβριος 2004- 7η εκτύπωση Οκτώβριος 2014 |
| Διορθώσεις | Ελεάννα Λαμπάκη |
| Φωτοστοιχειοθεσία: | Π. Καπένης |
| Επιμέλεια: | Φωτεινή Ξιφαρά |
| Σελίδες: | 208 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-1318-5 |
