Το κομμένο κεφάλι μιας νεαρής Ιρανής μετανάστριας που αποκαλύπτεται κάτω από τα χιόνια σε ένα πάρκο του Έρεμπρο, σοκάρει την ήσυχη πόλη της Σουηδίας. Ο ελληνικής καταγωγής επιθεωρητής της Αστυνομίας του Έρεμπρο Άντερς Οικονομίδης, καλείται να λύσει το μυστήριο του φόνου της. Πριν προλάβει να κατακαθίσει η σκόνη του περιστατικού αυτού, έξι μέρες μετά, μια νέα δολοφονία, με τον ίδιο τρόπο, ταρακουνά για τα καλά την τοπική κοινωνία. Το δεύτερο θύμα είναι η Νιγηριανή φοιτήτρια Σάρα Μοντίσου. «ΜΙΣΟΣ» γράφει ο επιθεωρητής Άντερς, αντιλαμβανόμενος ότι έχουν να κάνουν με έναν κατά συρροήν δολοφόνο που σκότωσε τελετουργικά τις δύο γυναίκες. Μαζί με την ομάδα του αναλαμβάνουν να εμποδίσουν έναν τρίτο φόνο, τη στιγμή που όλα δείχνουν κάποια σύνδεση με τον ανεξήγητο φόνο της βαρόνης Ούλρικα φον Σνάιντερ το 1895 στη λίμνη Μελάρεν και μια ακραία ρατσιστική οργάνωση που δραστηριοποιείται πέριξ του Έρεμπρο.
Το συγγραφικό ντεμπούτο του Βαγγέλη Γιαννίση και του Ελληνοσουηδού επιθεωρητή Άντερς Οικονομίδη είναι τόσο υψηλού επιπέδου που δεν κρίνεται με σταθμά πρωτοεμφανιζόμενου τύπου «εντυπωσιακό για ντεμπούτο συγγραφέα». Ο Γιαννίσης δεν γράφει επιτηδευμένα, δεν γράφει για να εντυπωσιάσει προσωρινά τον αναγνώστη. Χτίζει την ένταση και την πλοκή με συνέπεια, διάρκεια και προσεγμένη κλιμάκωση, δομεί τους χαρακτήρες του σε κάθε σελίδα, αφήνοντάς τους να αποκαλύπτονται σε κάθε περιστατικό, σε κάθε μικρή εξέλιξη της ιστορίας του. Έχοντας διαβάσει πρόσφατα πολλά βιβλία του Άρνε Νταλ και του Νέσμπο, αντιλήφθηκα ότι διάβαζα ένα μυθιστόρημα στην ίδια γοητευτικά ομιχλώδη σκανδιναβική ατμόσφαιρα, την οποία ο Έλληνας συγγραφέας έχει μελετήσει πολύ καλά εμπειρικά και όχι απλώς λογοτεχνικά.
Σε τρία πράγματα θα ήθελα να σταθώ. Το πρώτο είναι ο επιθεωρητής Άντερς. Το ότι είναι Ελληνοσουηδός, συνδέοντας τη χώρα καταγωγής του συγγραφέα με την χώρα όπου εργάστηκε και βασιλεύουσα της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας, είναι τυπικό εύρημα. Το σπουδαίο είναι ότι ο Γιαννίσης υπερβαίνει την κλισέ μανιέρα του προβληματικού, άστατου, χωρισμένου, πρώην αλκοολικού, φουλ στα χάπια αστυνομικού που τον έχει χωρίσει η γυναίκα του γιατί έλειπε ώρες σε υποθέσεις της υπηρεσίας ή του πρώην αστυνομικού που λόγω ατυχούς περιστατικού αποχώρησε από το σώμα αλλά τώρα επιστρέφει καθαρίζοντας θριαμβευτικά την υπόληψή του με μια ασύγκριτη επιτυχία εξιχνίασης παρά τις ύποπτες ημικρανίες που τον ταλαιπωρούν. Ο Άντερς Οικονομίδης δεν ανήκει σε καμία εύκολη κατηγορία, δεν τον λες διόλου προβληματικό ή φιγούρα που σε εγκλωβίζει μεμιάς με κάποιο εντυπωσιακό μπάσιμο. Είναι ο γείτονας που καλημερίζεις, ο τύπος από το παραδίπλα σπίτι που παίζει να μην ξέρεις και με τι ασχολείται. Αδιαφορεί για την εμφάνισή του, για τα παραπανίσια κιλά του, για τις βασικές βιτρίνες, για τα συνήθη πάθη και καταχρήσεις των ερευνητών φόνων. Και εξίσου σημαντικό είναι ότι ο Γιαννίσης δεν έχει άγχος να μας τον ζωγραφίζει στον καμβά 50-100 σελίδων για να ξέρουμε με τι έχουμε να κάνουμε, αλλά τον χτίζει, όπως προανέφερα, σε κάθε σελίδα, σε κάθε νέα στιχομυθία, σε κάθε πυρηνική εξέλιξη της ιστορίας και αυτού και των επόμενων βιβλίων του. Μεγάλο credit η κατάρριψη αυτού του κλισέ παγιωμένου μοντέλου επιθεωρητή.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η αρμονική, στα όρια του γοητευτικού, ισορροπία εσωτερικών σκέψεων, διαλογικών μερών, γεγονότων πλοκής και εξέλιξης και ανατρεπτικών στοιχείων. Νομίζω ότι για να διαβάσεις ένα βιβλίο αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο, αυτό που καθορίζει τον ρυθμό, την ευρυθμία ενός βιβλίου. Μιλώντας για ρυθμό, το Μίσος δεν έχει καταιγιστικούς ρυθμούς, δεν παραπέμπει σε χολιγουντιανή ταινία. Έχοντας αφουγκραστεί το σκανδιναβικό τέμπο ενός υπόγειου κύματος που ανεβαίνει αργά και κάποια στιγμή αρχίζει και σαρώνει, ο Γιαννίσης κερδίζει αυτό το δύσκολο στοίχημα και με το παραπάνω.
Κάθε αστυνομικό μυθιστόρημα που σέβεται τον εαυτό του έχει ένα βασικό δόλωμα, μια βασική πλάνη και μια -τουλάχιστον- βασική ανατροπή. Στο Μίσος τα έχουμε όλα. Και τα έχουμε άκρως ικανοποιητικά.
Τρίτο σημείο το οποίο θα ήθελα να σταθώ, είναι αυτές οι συνεχείς ψηφίδες της σουηδικής κοινωνίας που ανασαίνουν στην κλίμακα του ανεπαίσθητου και αμυδρού και σχηματίζουν αργά αλλά στέρεα ιδιαιτερότητες και ανισότητες, κοινωνικές παρεκτροπές και ανησυχίες, σε σημείο που αναρωτιέσαι τι στο καλό έχει πάθει η σουηδική κοινωνία που την θυμάσαι στα νιάτα σου κραταιά και βαθιά σοσιαλιστική και φιλήσυχη με τον Ούλοφ Πάλμε. Όταν ρώτησα γι’ αυτό τον Άρνε Νταλ, πριν αρχίσω να ηχογραφώ την συνέντευξή μας, μου είπε ότι υπάρχουν αρκετές χαραμάδες όπου το έγκλημα τρυπώνει ακόμα και σε τέτοιες καλοφτιαγμένες κοινωνίες. Ο Γιαννίσης κάνει ακριβώς αυτό. Μέσα από τέτοιες χαραμάδες αφήνει να διαφανούν τα τρωτά της σουηδικής κοινωνίας, οι βαθύτερες ρίζες κάτω από τις οποίες κρύβονται και μεγαλώνουν ρατσισμοί, κενοδοξίες, άγχη, κοινωνικές ανισορροπίες.
«Η πλοκή λοιπόν είναι μια απαραίτητη προϋπόθεσή στη συγγραφή, αλλά δεν είναι αρκετή. Η πλοκή πρέπει να είναι αυθεντική, πρέπει πραγματικά να σε καθηλώνει αλλά δεν είναι αρκετή. Πρέπει να υπάρχει ζωντάνια, αγάπη στη γλώσσα και στον τρόπο γραφής, έτσι ώστε να φτιάξει ένα καλό βιβλίο. Αλλά από την άλλη μπορεί να έχει το τέλειο στυλ, πολύ λογοτεχνικό, καλούς χαρακτήρες, καλό ψυχολογικό πορτρέτο αλλά η πλοκή να είναι κακή. Τότε είναι απλά βαρετό. Ούτε κάτι τέτοιο μου αρέσει. Πραγματικά πρέπει να υπάρχουν και τα δύο. Ισορροπία ανάμεσα στην καλή πλοκή και την καλή γλώσσα. Τότε είμαι ικανοποιημένος» (Άρνε Νταλ στο ELNIPLEX).
Ο Βαγγέλης Γιαννίσης στο Μίσος έχει πετύχει την πολυπόθητη ισορροπία του Άρνε Νταλ. Και την έχει πετύχει δικαιολογώντας και καδράροντας ιδιαιτέρως πετυχημένα το κεντρικό συναίσθημα και τίτλο του βιβλίου. Αυτό το Μίσος διαπερνά οριζόντια και κάθετα όλο το βιβλίο και καθώς δυναμώνει ολοένα και περισσότερο προς το τέλος, σου δίνει, μαζί με το σασπένς, και ένα καλό χαστούκι για αυτό το μίσος.
“Ο Βαγγέλης Γιαννίσης ζει και εργάζεται στη Σουηδία. Ταξιδεύοντας με το τρένο από το Έρεμπρο προς τη Στοκχόλμη, συνάντησε τυχαία τον επιθεωρητή Άντερς Οικονομίδη. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, αποφάσισε να αφηγείται τις ιστορίες του.”
Κι αυτή ήταν η πρώτη του υπέροχη ιστορία του.
Δυναμίτης. Εκδόσεις Διόπτρα.
ΥΓ: Βαγγέλης Γιαννίσης από την συνέντευξή του στο ELNIPLEX: “Η αλήθεια είναι πώς όταν έστειλα στις εκδόσεις Διόπτρα Το Μίσος, το πρώτο μου βιβλίο, είχα γράψει ένα μήνυμα που συνόδευε το χειρόγραφό μου… «Κρατάτε στα χέρια σας το επόμενο Best Seller»”
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
Αγόρασέ το |
|---|---|
| Τίτλος: | Το Μίσος |
| Συγγραφέας: | Βαγγέλης Γιαννίσης |
| Εκδόσεις: | Διόπτρα, Φεβρουάριος 2014 (ανατύπωση Ιανουάριος 2018) |
| Σχεδιασμός εξωφύλλου: | Γιώργος Παναρετάκης |
| Διόρθωση: | Δημήτρης Πήχας |
| Σελίδες: | 464 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: |
978-960-605-457-0
|
