Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 6+ (target 7-12) – Λογοτεχνία για παιδιά
– Μη γυρεύεις από τους ανθρώπους να γίνουν άγγελοι, είπε φιλοσοφικά η Αδελφή Μάρθα: “Στον φόβο τους, στη βία τους να σωθούν, το χριστιανόπαιδο τους φάνηκε ένα βάρος και το άφησαν. Έπειτα, να σου πω; Καλύτερα, γιατί θα τούρκευε αν έμενα μαζί τους”.
– Σ΄αυτό έχεις δίκιο, είπαν οι τρεις γυναίκες. Αλλά τώρα τι θα γίνει το καψερό;
– Εκείνος που φροντίζει για όλους θα φροντίσει και γι’ αυτό, είπε η καλόγρια.
– Δεν το παίρνουμε εμείς; πετάχτηκε να πει ο Γιώργος.
-Ναι, Αδελφή Μάρθα, δεν το παίρνετε, κι εμείς όλες θα σε βοηθήσουμε να το μεγαλώσεις, είπε μια από τις γυναίκες.
(Σελ. 61)
Το Καλογεράκι του Μυστρά δημοσιεύθηκε σε συνέχειες από τη Μαρία Μομφεράτου στο παιδικό περιοδικό Παιδική Ζωή που κυκλοφορούσε μεταξύ 1927 και 1931. Σήμερα αποτελεί πολύτιμη εικόνα της εποχής της Επανάστασης, από λογοτεχνικής, ηθογραφικής και ιστορικής πλευράς.
Περί τίνος πρόκειται
Και εκείνη που μας το παραδίδει στις σημερινές γενιές με ιστορική και πολιτιστική ευθύνη και αρτιότητα είναι η Κατερίνα Δασκαλάκη, η οποία σε συνεργασία με τις εξαίσιες εκδόσεις Καπόν μας το κάνουν διαθέσιμο σε μια πολύ όμορφη έκδοση. Η επιμελήτρια του βιβλίου πήρε την ήπια μεν αλλά συχνά δύσβατη καθαρεύουσα στην οποία ήταν γραμμένο το πρωτότυπο, τη φρόντισε και την μεταποίησε στη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα με σεβασμό και προσήλωση στο αρχικό κείμενο, με διατήρηση αρκετών λόγιων λέξεων που αξίζει να τρυπώσουν στον λόγο των σημερινών παιδιών και ευρύτερα των αναγνωστών, αλλά και της σύνταξής του, διατηρώντας έτσι αναλλοίωτο το ύφος του, τη συνολική αίσθηση, το αποτύπωμα που αφήνει η ανάγνωσή του. Και αυτό είναι ένα ζητούμενο για κάθε βιβλίο, πόσω μάλλον για ένα βιβλίο που επαναπροσεγγίζεται στο σήμερα με μεγάλη προσοχή στη γλώσσα.
Το Καλογεράκι του Μυστρά μας πηγαίνει στην πιο κρίσιμη (σχεδόν) δεκαπενταετία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, παραμονές της Επανάστασης του 1821 και φτάνοντας μέχρι την άφιξη του Βαυαρού βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο το 1833. Μέσα από την ιστορία ενός μικρού ορφανού αγοριού και του περιβάλλοντός του, ζούμε τη μεγάλη ιστορία της δημιουργίας του ελληνικού κράτους εκ του μηδενός σε μια πρώτη σημαντική κρατική οντότητα. Το Καλογεράκι δεν είναι μόνο μια μεστή αποτύπωση της εποχής, των ανθρώπων της, των συσχετισμών, των σχέσεων των ανθρώπων μεταξύ τους, αλλά και μια θαυμάσια φωτογραφία συνηθειών, εθίμων, αντιλήψεων που σήμερα η αρρωστημένη πολιτική κορεκτίλα ενδεχομένως να σημαδεύει με το δίκαννο, αλλά για κάποιον σοβαρό αναγνώστη και όχι ψευτοεξεγερμένους αντιδραστήρες, αποτελούν μια πρωτοφανή πηγή πληροφοριών και γνώσεων για την εποχή, με έναν γλωσσικό πλούτο που απουσιάζει όλο και περισσότερο προϊόντος του χρόνου και μια αφηγηματική καθαρότητα που φανερώνει τη μόρφωση, την ευρυμάθεια και μια συνολική αίσθηση του ωραίου, του εύρυθμου και του ανεπιτήδευτου.
Το πρόσφατα ορφανεμένο παιδί μαζί με τον παππού του, φεύγουν από τον τόπο τους, τον Αχλαδόκαμπο (ορεινή Αργολίδα) με προορισμό τον Μυστρά, έχοντας μαζί τους λίγα μόνο τρόφιμα. Καθώς ταξιδεύουν, συναντούν φιλικούς ανθρώπους που τους συμπονούν, τους φιλοξενούν και τους βοηθούν να συνεχίσουν τον δρόμο τους. Κάποτε φτάνουν στον Μυστρά και κατευθύνονται προς το μοναστήρι της Παντάνασσας. Ο μυημένος στη Φιλική Εταιρία παππούς, εμπιστεύεται το εγγόνι του στα χέρια και τη φροντίδα δυο καλογραιών της μονής, οι οποίες αναλαμβάνουν να τον μεγαλώσουν, καθώς εκείνο ζει ντυμένο με το ράσο του καλόγερου κάτω από τον φόβο των Τούρκων. Καθώς γίνεται μεγάλο παιδί πια, έρχεται σε επαφή με τον σπουδαίο Γερμανό φιλέλληνα αρχαιολόγο Χέρμαν φον Μύλλερ που μελετούσε τις βυζαντινές αρχαιότητες του Μυστρά. Πλάι στον σημαντικό αυτό άνθρωπο η ζωή του παιδιού παίρνει μια νέα τροπή που φτάνει μέχρι το Μόναχο, την επιστήμη και την επιστροφή του στη νεοσύστατη πατρίδα με το ίδιο καράβι του νέου βασιλιά Όθωνα που τόσο χρειαζόταν ωραίους ανθρώπους για να σταθεί στα πόδια της.Προηγουμένως είχε προλάβει να δει την σκληρή προέλαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, να συναντήσει τον Δημήτρη Υψηλάντη στη συγκλονιστική μάχη των Μύλων τον Ιούνιο του 1825 και να ακούσει τα κανόνια του Ναυαρίνου να βρυχώνται στη νοτιοδυτική ακτή της Πελοποννήσου τον Οκτώβριο του 1827 που σήμανε την αρχή του νέου ελληνικού κράτους.
Εστιάζοντας
Το δεκαπενθήμερο περιοδικό Παιδική Ζωή κυκλοφόρησε από την 1η Νοεμβρίου του 1927 έως τις 15 Οκτωβρίου 1931 και σε αυτά τα τέσσερα χρόνια φιλοξένησε από το πρώτο ήδη τεύχος Το Καλογεράκι του Μυστρά σε είκοσι έξι συνέχειες καθώς και άλλες σημαντικές στιγμές της λογοτεχνίας για παιδιά.
Αυτές οι είκοσι έξι συνέχειες διατηρούνται σε λατινική αρίθμηση στην τρέχουσα έκδοση, ενώ έχουμε ακόμα σημειώσεις, εξαίρετο, ιδιαιτέρως επεξηγηματικό γλωσσάρι και μια εικονογράφηση με καλαίσθητες γκραβούρες και πίνακες όπως Η υποδοχή του Βασιλέα Όθωνα της Ελλάδας στο Ναύπλιο, του Νικόλαου Φερεκείδη (Λάδι σε μουσαμά, 1901), Η μάχη της Σφακτηρίας αλλά και η Μάχη των Μύλων της Ναυπλίας του λαϊκού ζωγράφου Παναγιώτη Ζωγράφου υπό την καθοδήγηση και περιγραφή του Μακρυγιάννη. Μαζί με την υψηλή ποιότητα χαρτιού και εκτύπωσης, το σκληρόδετο εξώφυλλο και τη συνολική επιμέλεια, συναποτελούν ένα εξαίσιο βιβλίο-κληρονομιά στη λογοτεχνία και τον πολιτισμό, πολύτιμη πηγή μελέτης της εποχής.
Το θεωρώ απολαυστικό. Αν θέλεις να μάθεις ιστορία, ξεκίνα να διαβάζεις μαρτυρίες, πηγές, σύγχρονους, ανθρώπους που έζησαν κοντά στο γεγονός. Αν θέλεις να αποκτήσεις μια αίσθηση των ανθρώπων της εποχής, μπες στις ιστορίες και τις σκέψεις τους, τα συναισθήματα και τα αδιέξοδά τους, τις αγωνίες, τις στερήσεις και τις λοξοδρομήσεις τους. Το Καλογεράκι του Μυστρά είναι η πεντάρφανη Ελλάδα που τα κατάφερε να επιστρέψει με τη δύναμη της μόρφωσης δυνατή και να αρχίσει τον αγώνα να σταθεί στα πόδια της. Το Καλογεράκι είναι η ίδια η Ελλάδα, μόνη, παρατημένη και χαμένη στην αρχή, με βήμα αργό και βήμα αλλιώτικο στη συνέχεια. Καταδυθείτε. Διακόσια χρόνια πριν.
Συνοδεύεται από πρόλογο της προέδρου του Λυκείου των Ελληνίδων Ελένης Τσαλδάρη.
Υψηλής ποιότητας έκδοση.
Για αναγνώστες από 6 περίπου ετών. Ιδανικό για παιδιά δημοτικού, εφήβους, ενήλικες, μελετητές, ιστορικούς.
Εκδόσεις Καπόν.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ, εδώ και εδώ
Διακρίσεις
Βραχεία λίστα – Ελληνικό Τμήμα ΙΒΒΥ – Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2022
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το καλογεράκι του Μυστρά |
| Συγγραφέας: | Μαρία Μομφεράτου |
| Εκδόσεις: | Καπόν, Απρίλιος 2021 |
| Καλλιτεχνικός δ/ντής: | Μωυσής Καπόν |
| Καλλιτεχνική επιμέλεια: | Ραχήλ Μισδράχη-Καπόν |
| Μεταγλώττιση-Επιμέλεια: | Κατερίνα Δασκαλάκη |
| Επεξεργασία εικόνων: | Μιχάλης Τζανετάκης |
| DTP: | Ελένη Βαλμά, Μίνα Μαντά |
| Σελίδες: | 176 |
| Μέγεθος: | 21 Χ 26 |
| ISBN: | 978-618-5209-76-6 |
