Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 6+ (target 7-12) – Εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά
Άνοιξα τα μάτια μου πιο πολύ και είδα δίπλα μου τον μπαμπά μου και τη μαμά μου. Ένιωσα τη ζεστασιά να επιστρέφει στο πέτρινο σώμα μου.
Ο Μάριους Μαρτσινκεβίτσιους και η Ίνγκα Ντάγκιλε φτιάχνουν ένα πραγματικό ποίημα για το Ολοκαύτωμα και τους ολοκληρωτισμούς με λέξεις και εικόνες.
Περί τίνος πρόκειται
Καλοκαίρι 1943. Μεγάλα μαύρα πουλιά είχαν έρθει από την άνοιξη μαζί με τους νοτιάδες. Ήταν παντού, παρακολουθούσαν τα πάντα. ‘Εφτιαξαν έναν τοίχο. Τους έκλεισαν μέσα. Όσοι έβγαιναν δεν επέστρεφαν ποτέ. Ο πατέρας του Έιταν βγήκε να πάει για δουλειά, είπε. Δεν γύρισε ποτέ. Κανείς δεν γυρνούσε. Φόβος. Κίτρινα αστέρια στο πέτο της καρδιάς. Στον τάφο κάθε νεκρού και ένα βότσαλο. Στον Σαμψών, την Αμπιγκέιλ, τη θεία Ραχήλ, τον Δαβίδ, τον Ααρών, τον Μιχαήλ, τον Συμεών, τη Γκόλντα. Και σ’ εκείνον. Τον Έιταν, που σήμαινε δυνατός.
Εστιάζοντας
Μια ιστορία που συνέβη στο Βίλνιους της Λιθουανίας, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Λιθουανικής σοβιετικής επικράτειας, μετά τις μάχες του καλοκαιριού του 1941. Οι Ναζί δημιούργησαν το Vilna Ghetto στο Βίλνιους, στην παλιά εβραϊκή συνοικία στο κέντρο της πόλης, όπου έκλεισαν όσους Εβραίους μπόρεσαν να εντοπίσουν. Στα δύο χρόνια που λειτούργησε το γκέτο, μέχρι την ήττα των Γερμανών στο Στάλινγκραντ και την αντίστροφη μέτρηση, πάνω από πενήντα χιλιάδες Εβραίοι βρήκαν φρικτό θάνατο. Η ίδια και η ίδια ιστορία όπως σε τόσες και τόσες πόλεις και κοινότητες Εβραίων.
Το κίτρινο χρώμα που επανέρχεται συνεχώς στο βιβλίο, ήδη από τον τίτλο αποτελεί μια σθεναρή υπενθύμιση για εκείνη την Κόλαση. Μνήμη. Τα μεγάλα μαύρα πουλιά είναι η πιο ισχυρή αλληγορία αυτής της ιστορίας που δίχως να χρησιμοποιεί πουθενά ορολογίες, εθνικούς ή άλλους προσδιορισμούς και τοπωνύμια, όπως Εβραίοι, Γερμανοί, Ναζί, Βίλνιους, κατορθώνει να αφηγηθεί τη σκληρότερη ιστορία του κόσμου, μέσα από προσεκτικά επιλεγμένα αφηγηματικά σχήματα και λέξεις. Ο θάνατος και ο μη γυρισμός σημαίνονται.
Εξαίρετο το βότσαλο ως τίτλος, ως κεντρικό νόημα, καθώς μια Εβραϊκή παράδοση απόδοσης τιμής και μνήμης βρίσκει τον πολυσήμαντο συμβολισμό της μέσα στην ιστορία του Λιθουανού συγγραφέα Μάριους Μαρτσινκεβίτσιους. Στα εβραϊκά το βότσαλο είναι tz’ror, η οποία ταυτόχρονα σημαίνει και “δεσμός”. Για τους Εβραίους, οι νεκροί εξακολουθούν να είναι δεμένοι μαζί μας μέσω της μνήμης τους και ζουν μέσα μας. Έτσι τοποθετούν στους τάφους των νεκρών τους βότσαλο και άλλες πέτρες.
Η συσσωρευμένη ταπείνωση του ανθρώπινου είδους όπως εκφράστηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ανοιχτή σε ερμηνείες στον αναγνώστη αφήγηση αναλόγως του αναγνωστικού του δυναμικού και υποβάθρου, η απουσία θρηνητικών ή παρηγορητικών φράσεων που διατηρούν το κείμενο ψηλά σε ποιότητα παράλληλα με την αξιοπρόσεκτη συναισθηματική αρχιτεκτονική της ιστορίας, οι έξυπνες αλληγορίες και αντιστοιχήσεις και η αρμονική γεωμετρία εκπομπής των γεγονότων που έλαβαν χώρα και οδήγησαν άπαντες πλην ελαχίστων να γίνουν βότσαλα και να στεριώσουν στη γη για πάντα.
Η εικονογράφηση της Inga Dagilė (την είχαμε ξαναδεί στην Ελλάδα με το Οι ελέφαντες πηγαίνουν επίσκεψη της Evelina Daciute), είναι επική. Από την κίτρινη φόδρα με τους είκοσι και πλέον πρωταγωνιστές της ιστορίας μέχρι και την τελευταία σελίδα παρακολουθούμε έναν εικαστικό θρίαμβο που υπενθυμίζει αφενός πόσο σπουδαία είναι η εικονογράφηση στα εικονογραφημένα βιβλία, αφετέρου αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, ένα εικαστικό case study για κάθε εικονογράφο, επίδοξο ή ενεργό, καθώς γραμμές, γεωμετρίες, αρμόσεις, χρωματική παλέτα, συνδυασμοί, υφές και ματιέρες, μορφές και εκφραστικότητα, συναισθηματικό φορτίο, αποχρωματισμοί, συμβολισμοί και μεταβολή μεγεθών γραμματοσειράς, όλα έχουν στηθεί τόσο σπουδαία.
Ανεκτίμητο και σπουδαίο ότι έρχεται από μια χώρα από την οποία δεν έχουμε στην Ελλάδα μεγάλο δείγμα δημιουργίας βιβλίων για παιδιά.
Για αναγνώστες από 7 περίπου ετών.
Εκδόσεις Διάπλαση.
Διακρίσεις
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Το βότσαλο: Μια ιστορία για το Ολοκαύτωµα |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Akmenėlis |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | |
| Εκδόσεις: | Διάπλαση, Ιούνιος 2023 |
| Μετάφραση: | Αλέξανδρος Πανούσης |
| Επιμέλεια: | Αγάπη Σωτηροπούλου |
| Σελίδες: | 56 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-960-56-7281-2 |
