Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα, του Τόμας Γκόρντον

Ήταν 1962 όταν ο Τόμας Γκόρντον παρουσίασε κάποιες πρωτοποριακές για την εποχή έννοιες και δεξιότητες. Όχι, τα είχαν ξαναπεί κι άλλοι τα περισσότερα, ωστόσο ο Γκόρντον τα έκανε ένα ρυθμικό σύνολο όλα αυτά, μαζί με νέες, δικές τους σκέψεις. Πέρασαν δηλαδή σχεδόν εξήντα χρόνια. Άντεξε;

Άντεξε. Και επηρέασε πολύ. Ειδικά στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, εκεί όπου η επιστήμη αλλάζει, δίχως ενοχές, γρήγορα προσεγγίζοντας από άλλες οπτικές γωνιές τα πράγματα. Τις επόμενες δεκαετίες πολλοί μίλησαν για ενεργητική ακρόαση, για Εγώ-μηνύματα, για επίλυση συγκρούσεων με τη μέθοδο της μη ήττας. Δομικά στοιχεία σαν αυτά αποτέλεσαν το μοντέλο Γκόρντον που επηρέασε και εφαρμόστηκε από πολλούς, όχι μόνο στο σπίτι και την οικογένεια. Και τι λέει αυτό το μοντέλο Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα (ΕΑΓ) που υπόσχεται ο Γκόρντον θα αναρωτηθείτε. Λέει ότι μπορείς να μεγαλώσεις υπεύθυνα, συνεργάσιμα, ειρηνικά, αυτοπειθαρχημένα παιδιά, χωρίς φόβους και εντάσεις, με περιορισμένες συγκρούσεις. Παιδιά των οποίων η συμπεριφορά θα είναι αποτέλεσμα πραγματικού ενδιαφέροντος  για τις ανάγκες των γονιών και όχι φόβου τιμωρίας ή απώλειας προνομίων, κάτι που όπως γνωρίζουμε είναι η βασικότερη αιτία συμμόρφωσης προς τις περισσότερες γονικές συμβουλές-αιτήματα.

Η ΕΑΓ του Γκόρντον δεν είναι μία ακόμα επιτρεπτική προσέγγιση που τα δίνει όλα στα παιδιά, ούτε μια μέθοδος απώλειας ελέγχου των παιδιών. Πολύ απλά δεν στηρίζεται σε αυτά τα κριτήρια. Οι γονείς δεν εκπαιδεύονται καθόλου ή ελλιπώς, λέει ο Γκόρντον. Ως μη θεοί, ως απλοί άνθρωποι δεν μπορούν να σηκώσουν το μεγάλο φορτίο ευθύνης που τους αντιστοιχεί όταν ένα ή περισσότερα παιδιά έρχονται στη ζωή τους.

Ωραία όλα αυτά. Τι προτείνει λοιπόν; Προτείνει να μάθεις να ακούς. Προτείνει να μάθεις να επικοινωνείς. Όχι μόνος σου. Σου δείχνει δρόμους, σου μαθαίνει στρατηγικές και τρόπους. Σου προτείνει να φύγεις από το μοντέλο έλεγχος παιδιού-τιμωρία-υπακοή-ψευδοπειθαρχία.

Μη τη μέθοδο της μη ήττας, ο Γκόρντον λέει ότι στις συγκρούσεις με τα παιδιά δεν πρέπει να επιδιώκετε να βγείτε νικητές αλλά να μη βγει χαμένος κανένας, ούτε γονιός ούτε το παιδί. Έτσι θα κατορθώνει ο γονιός να μην “απολύεται” από το παιδί του. Λέει ότι πρέπει να αλλάξουμε οι μεγάλοι, οι γονείς στάση αντιμετώπισης (λέει πώς) και οπτικές γωνίες, αποδεχθείτε τις πεποιθήσεις και αξίες των παιδιών σας και κάντε αληθινή αυτοκριτική: αγαπάτε τα παιδιά πραγματικά ή μόνο τα συνεργάσιμα; Όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό, όσο σημαντικό κι αν είναι να βάζουν οι μεγάλοι κάποια όρια και κανόνες, είναι σημαντικό να ακούμε τα παιδιά, τα παιδιά που σκέφτονται και ενεργούν με κριτήριο τον δικό τους εγκέφαλο και όχι ως μεγάφωνα άλλων.

Τώρα, που έχουν δει πόσο δύσκολη μπορεί να είναι, λόγω όλου αυτού του εγκλεισμού και των περιορισμών, η ζωή με ένα παιδί, τώρα που έχει καταδειχθεί από όλες τις συγκροτημένες φωνές ότι η επιβολή εξουσίας και η τιμωρία είναι πρόσκαιρα αποτελεσματικά (και αυτό τίθεται εν αμφιβόλω), τώρα είναι η ώρα να προσπαθήσουμε για μια σωστή σχέση με αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση, μια σχέση που δεν στέκεται στα λάθη αλλά στα βήματα που μπορείς να κάνεις μπροστά.

Η μέθοδος Gordon υπόσχεται να σας βοηθήσει να αναθρέψετε παιδιά υπεύθυνα, συνεργάσιμα και αυτόνομα∙ παιδιά χαρούμενα, με κοινωνικό ενδιαφέρον και σεβασμό, ικανά να συνάπτουν αρμονικές σχέσεις και έτοιμα να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής τους. Κανένα βιβλίο δεν κάνει μαγικά. Μα αυτό το βιβλίο μπορεί να σας δώσει ένα εξαιρετικά καλό πλαίσιο.

Ο δρ Thomas Gordon (1918-2002) ήταν ένας παγκοσμίου φήμης ψυχολόγος που αφιέρωσε τη ζωή του στο να βοηθήσει τους ανθρώπους να βελτιώσουν τις σχέσεις τους στο οικογενειακό, εργασιακό και σχολικό περιβάλλον. Ως αναγνώριση της προσφοράς του, προτάθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης το 1997, το 1998 και το 1999.

Τιμήθηκε το 1999 με το Χρυσό Μετάλλιο της Ένωσης Αμερικανών Ψυχολόγων, και το 2000 με το βραβείο Επίτευγμα Ζωής από την Ένωση Ψυχολόγων της Καλιφόρνιας. Υπήρξε σύμβουλος στο Συνέδριο του Λευκού Οίκου για τα Παιδιά και τους Νέους, καθώς και στο πρόγραμμα White House Fellows.

Έχει γράψει οκτώ βιβλία, συμπεριλαμβανομένων των Parent Effectiveness Training (Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα), Teacher Effectiveness Training (Τα μυστικά του αποτελεσματικού δασκάλου) και Leader Effectiveness Training (Τα μυστικά της αποτελεσματικής ηγεσίας).

Το μοντέλο Gordon για την οικοδόμηση αποτελεσματικών σχέσεων έχει κάνει γνωστές στο ευρύ κοινό την έννοια της ενσυναίσθησης και δεξιότητες όπως την «Ενεργητική Ακρόαση», το «Εγώ-Μήνυμα» και τη «Μέθοδο Win-Win». Είναι ο ιδρυτής της Gordon Training International, ενός οργανισμού παγκόσμιας εμβέλειας ο οποίος συνεχίζει το έργο του με την διεξαγωγή εργαστηρίων για γονείς, εκπαιδευτικούς και ηγετικά στελέχη, έχοντας εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους σε περισσότερες από τριάντα χώρες ανά τον κόσμο.

Εκδόσεις Κάκτος.