Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 18+ – Δοκίμιο για εκπαιδευτικούς και γονείς
Το παιχνίδι είναι ο φυσικός τρόπος του εγκεφάλου να μαθαίνει να προσαρμόζεται σε έναν πολύπλοκο κόσμο. Η μάθηση δεν αποτελεί μια τακτοποιημένη, γραμμική διαδικασία κατά την οποία ένα παιδί γεμίζει με γνώση ενός σοφότερου ενήλικα, αλλά μια ακατάστατη, ριζωματική διαδικασία παιχνιδιού, μάθησης, διδασκαλίας και κατανόησης που λαμβάνει χώρα σε βάθος χρόνου και σε πολλαπλές κατευθύνσεις ταυτόχρονα.
Θεωρώ ότι πρέπει να διαβαστεί από όλους τους εκπαιδευτικούς και ακολούθως τους γονείς.
Περί τίνος πρόκειται
Όταν ρωτήσαμε τη Σουζάν Άξελσον για το ποιες είναι οι βασικές αρχές της Παιδαγωγικής της Αυθεντικής Μάθησης (The Original Learning Approach), η απάντησή της ήταν μια εξαιρετικά πλήρης αποτύπωση της θεωρίας της. Ας της δώσουμε τον λόγο:
“Έχω δημιουργήσει δέκα βασικές αρχές – και αυτές πρέπει να ακολουθήσουν οι ενήλικες…
• Να είμαστε πάντα ευγενικοί, γιατί τα παιδιά εξακολουθούν να μαθαίνουν πώς να αυτορυθμίζονται και έχουν όλη τους την παιδική ηλικία να εξασκηθούν στο να είναι ευγενικά, επομένως είναι δική μας ευθύνη, των ενηλίκων, να ξεπεράσουμε τα ερεθίσματα και να είμαστε ευγενικοί. Γνωρίζουμε ένα παιδί σε ένα μη ρυθμισμένο χάος με την ρυθμισμένη μας ηρεμία και συν-ρυθμίζουμε ευγενικά και με σεβασμό. Μια Παιδαγωγική της Φροντίδας.
• Να είμαστε πάντα ανοιχτοί. Εάν πάμε σε κάτι με κλειστό μυαλό ή μια νοοτροπία ότι υπάρχει μόνο μία απάντηση ή ένας τρόπος να το κάνουμε/να το χρησιμοποιήσουμε, το πιθανότερο είναι ότι θα χάσουμε πολλές δημιουργικές και γεμάτες θαύματα στιγμές που θα μπορούσαν ενδεχομένως να εμπνεύσουν τον τρόπο που διδάσκουμε. Το να είμαστε ανοιχτοί στο να αλλάξουμε γνώμη ή να κάνουμε λάθη χωρίς να τα κρύβουμε, είναι ζωτικής σημασίας για τη δική μας ευημερία, αλλά και για να δώσουμε την άδεια στα παιδιά να δοκιμάσουν τα πράγματα. Μια Παιδαγωγική της Περιέργειας.
• Να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι. Το να είμαστε προετοιμασμένοι δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν αυτές οι προετοιμασίες, απλώς ότι υπάρχει ένα πλάνο Β (μέχρι και Ζ). Δεν πρόκειται για πολλά πλάνα, αλλά για το είδος του προγραμματισμού που μας επιτρέπει να είμαστε αυθόρμητοι. Εάν έχουμε ακούσει ειλικρινά τα παιδιά και έχουμε παρατηρήσει τι κάνουν στην πραγματικότητα και σε τι είναι πιθανό να ανταποκριθούν, τότε οι διδακτικές μας ιδέες είναι πιο πιθανό να είναι κατάλληλες. Είμαστε προετοιμασμένοι για αλλαγή, είμαστε προετοιμασμένοι για το απρόβλεπτο, είμαστε προετοιμασμένοι για μαγεία και θαύματα, ακόμα κι αν δεν ξέρουμε τι θα είναι, είμαστε έτοιμοι να αγκαλιάσουμε το άγνωστο και να το γνωρίσουμε. Το να είσαι προετοιμασμένος σημαίνει, επίσης, να ενημερώνεσαι για την έρευνα και τις θεωρίες: ποια νέα πράγματα μαθαίνει ο κόσμος για τα παιδιά, το παιχνίδι και τη διδασκαλία και πώς μπορούμε να το εφαρμόσουμε αυτό στη δουλειά μας. Μια παιδαγωγική της παρατήρησης.
• Να είμαστε πάντα σε επαφή με τη γνώση: είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση της δικής μας ευημερίας και της ευημερίας των παιδιών. Όλοι πρέπει να νιώθουμε ασφαλείς και γενναίοι για να μπορούμε να μαθαίνουμε και να τολμάμε να είμαστε περίεργοι και δημιουργικοί. Δεν αρκεί να δημιουργείς ασφαλείς χώρους, τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί/γονείς πρέπει να νιώθουν γενναίοι για να τολμήσουν να δοκιμάσουν πράγματα, να τολμήσουν να μοιραστούν τη γνώμη τους και να τολμήσουν να είναι ο εαυτός τους. Μια Παιδαγωγική της Χαράς.
• Επιβραδύνουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάμε σε αργή κίνηση, αλλά απλώς ότι δεν είμαστε βιαστικοί και αγχωμένοι, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ικανότητα να παρατηρούμε τι συμβαίνει. Η επιβράδυνση σημαίνει ότι πηγαίνουμε με τον βηματισμό του παιχνιδιού και της μάθησης των παιδιών, αντί να ανεβούμε επίπεδο όσο το δυνατόν γρηγορότερα, κάτι που συνδέεται με ένα πρόγραμμα σπουδών αποτελεσματικότητας σχεδιασμένο από ενήλικες. Σημαίνει επίσης ότι αφιερώνουμε χρόνο για τη δική μας εξέλιξη ως εκπαιδευτές και φροντιστές παιδιών, έτσι ώστε αυτά που μαθαίνουμε να ευθυγραμμίζονται με αυτά που χρειαζόμαστε για να ευδοκιμήσουμε στους επαγγελματικούς μας ρόλους. Μια Παιδαγωγική του Χρόνου.
• Ακούμε βαθιά. Ακούμε για να καταλάβουμε, ακούμε ως πράξη αγάπης. Η ακρόαση είναι εργαλείο της δημοκρατίας. Η ακρόαση είναι ισχυρή. Όχι μόνο ο ενήλικας να ακούει τα παιδιά, αλλά ενδυναμώνοντας τα παιδιά να ακούν το ένα το άλλο και να ξέρουν πώς είναι να σε ακούνε. Ακρόαση νέων προοπτικών ώστε να διευρύνουμε τις γνώσεις μας και να νιώσουμε πιο γενναίοι στους επαγγελματικούς μας ρόλους. Μια παιδαγωγική της (ενεργητικής) ακρόασης.
• Εξετάζουμε την ατζέντα μας. Γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε; Πώς είναι σε αρμονία με τον τρόπο που τα παιδιά εξερευνούν τον κόσμο; Πρέπει να σκεφτούμε πώς το παιχνίδι είναι ο τρόπος προσαρμογής του εγκεφάλου σε έναν περίπλοκο κόσμο. Πρέπει σκόπιμα να κάνουμε τη μάθηση ευχάριστη, έτσι ώστε εμείς και τα παιδιά να παραμείνουμε κινητοποιημένοι. Αυτό δεν είναι το ίδιο με τα «διασκεδαστικά» μαθήματα, αν και η διασκέδαση είναι ένα χρήσιμο εργαλείο διδασκαλίας. Αφορά την υποστήριξη των παιδιών ώστε να έχουν βαθιά ριζωμένη χαρά στη μάθηση. Εάν ανταποκριθούμε στο αυτόνομο παιχνίδι των παιδιών ως εκπαιδευτές, είναι πιο πιθανό να είμαστε συντονισμένοι με τον τρόπο που μαθαίνει ο εγκέφαλος. Αυτό απαιτεί επαρκή χρόνο για παιχνίδι. Μια Παιδαγωγική του Παιχνιδιού.
• Εξετάζουμε τις προκαταλήψεις μας. Είναι ζωτικής σημασίας να αντιμετωπίσουμε την προκατάληψη που μας είναι γνωστή και να αφιερώσουμε χρόνο για να αποκαλύψουμε την υποσυνείδητη προκατάληψη, εκείνη που δεν έχουμε καταλάβει. Εν μέρει αυτό απαιτεί να ακούμε και να είμαστε ανοιχτοί. Απαιτεί επίσης από εμάς να δράσουμε και ότι μόλις γνωρίζουμε ότι τα λόγια, οι πράξεις και οι επιλογές μας επηρεάζουν αρνητικά τους άλλους, να λαμβάνουμε μέτρα για να αλλάξουμε και να δημιουργήσουμε ασφαλέστερους και πιο γενναίους χώρους για όλους στην άμεση κοινότητά μας. Μια παιδαγωγική αποκατάστασης και θεραπείας.
• Εξετάζουμε το άγχος μας. Είναι σημαντικό να αφιερώνουμε χρόνο για να αναλογιστούμε τους φόβους μας. Οι φόβοι μπορούν εύκολα να γίνουν κατώφλια που είναι αδύνατο να ξεπεραστούν. Στη σημερινή κοινωνία ο φόβος τροφοδοτείται για να δημιουργήσει μίσος και διχασμό, επομένως είναι πιο σημαντικό από ποτέ να εξετάσουμε το άγχος μας. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να κάνουμε βιώσιμα βήματα σε ό,τι κάνουμε. Να είμαστε αρκετά καλοί αυτή τη στιγμή και να εκτιμούμε τη δύναμη και τις δυνατότητές μας. Εάν εστιάζουμε μόνο στο να ανεβούμε εμείς ψηλότερα και στο να γίνουμε καλύτεροι, μπορεί να σημαίνει ότι αποτυγχάνουμε να παρατηρήσουμε και να εκτιμήσουμε το τώρα μας. Εάν πιστεύουμε ότι οι εαυτοί μας και τα παιδιά εξελίσσονται συνεχώς, τότε μπορούμε να απολαμβάνουμε τη χαρά σε κάθε βήμα που κάνουμε και όχι να εκτιμούμε μόνο τους στόχους επίτευξης. Το άγχος για την απόκτηση αρκετών πόρων πρέπει επίσης να διακρίνεται. Δεν είναι το υλικό που έχουμε, αλλά το πώς χρησιμοποιούμε αυτό το υλικό, αυτό είναι το πιο σημαντικό. Μια Παιδαγωγική της Επάρκειας.
• Εξετάζουμε τις ενέργειές μας. Προχωράμε στη συζήτηση; Άλλο είναι να διαβάζεις θεωρίες, να αναλογίζεσαι και να μιλάς για αυτές και άλλο να τις κάνεις πράξη. Είναι οι πράξεις μας σύμφωνες με τη δική μας προσωπική σκέψη; Ποια βήματα πρέπει να κάνουμε για να γίνουμε πρακτικά το άτομο που θέλουμε να είμαστε; Τα παιδιά παρακολουθούν τις πράξεις και τις αντιδράσεις μας ως τρόπο να μάθουν πώς να γίνουν ενήλικες. Δεν είναι λοιπόν μόνο το πώς συμπεριφερόμαστε στα παιδιά, αλλά και στους συναδέλφους, τους πόρους της Γης, τους γονείς και τον κόσμο γύρω μας που έχουν σημασία. Ο τρόπος με τον οποίο αναλαμβάνουμε την ευθύνη να φροντίζουμε τα παιδιά να γίνουν το είδος των ανθρώπων που θέλουν να είναι μέσα σε μια κοινότητα μαθητών είναι σημαντικός. Η διευκόλυνση των παιδιών να αναλάβουν τις ευθύνες τους είναι ένας τρόπος να τα ενδυναμώνουμε και όχι να τα τιμωρούμε: ευθύνη των δικών τους πράξεων, των σχέσεων, των πραγμάτων και του κόσμου γύρω τους. Έτσι παραμένουν ικανοί. Μια παιδαγωγική της Υπευθυνότητας και της Ικανότητας Ανταπόκρισης”.
Εμπνεόμενη από την περίφημη μέθοδο Reggio Emilia, καθώς και από άλλα βιωματικά σχολεία που δίνουν τα πρωτεία στο βίωμα, το παιχνίδι και την απόλαυση της μάθησης, η Σουζάν Άξελσον ξετυλίγει με απλό, κατανοητό τρόπο μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση που εστιάζει στον ρυθμό, στον χρόνο, στην ενίσχυση του θαυμασμού, στη διέγερση της απορίας και της περιέργειας, στη δημιουργία προϋποθέσεων για απόλαυση και χαρά, για μάθηση με φαντασία και αλληλεπίδραση.
Είναι μια, θα έλεγα, Σαμερχιλική προσέγγιση που επιδιώκει να εστιάσει στον προσωπικό ρυθμό κάθε παιδιού, στην παρατήρηση, τη μίμηση, τη μάθηση μέσω του ελεύθερου, δημιουργικού, αυτοσχεδιαστικού, αυτόνομου παιχνιδιού, που δεν υπακούει σε συνεχείς νόρμες και καθοδηγήσεις. Η φύση παίζει πρωταρχικό ρόλο και η αλληλεπίδραση με τα στοιχεία και τα δυναμικά συστατικά της είναι καθοριστικά στη μάθηση που προτείνει να επιδιώξουμε η Άξελσον.
Η έμφαση που δίνει η Άξελσον στα συναισθήματα και στην ψυχική κατάσταση, τόσο των παιδιών όσο και των εκπαιδευτικών, αποτελεί όχι μόνο δικό της προσωπικό ενδιαφέρον αλλά και παγκόσμια προτεραιότητα για την εκπαίδευση, ιδιαίτερα στην εποχή μετά την πανδημία. […]
Τα νέα στοιχεία μάς επιτρέπουν να σχεδιάζουμε για τη μάθηση πιο στοχευμένα και μας προτρέπουν να υφαίνουμε σε αυτή «νήματα» όπως ο θαυμασμός, η έκπληξη, η χαρά, η περιέργεια ή η συγκίνηση του ρίσκου, τα οποία θα κάνουν τον εγκέφαλο και το σώμα των παιδιών (αλλά και των ενηλίκων!) να απελευθερώσουν θετικά συναισθήματα που προκαλούν την ενεργή συμμετοχή τους σε όλα τα επίπεδα της μαθησιακής διαδικασίας.
Από τον πρόλογο της Μαρίας Μπιρμπίλη
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Συνδυάζοντας το παιχνίδι και τη μάθηση στην προσχολική ηλικία- Η Παιδαγωγική της Αυθεντικής Μάθησης |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | The Original Learning Approach: Weaving Together Playing, Learning and Teaching in Early Childhood
|
| Συγγραφέας: | |
| Επιμέλεια έκδοσης: | Μαρία Γονιδάκη |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Μάρτιος 2024 |
| Μετάφραση: | Χριστίνα Βαρλάμη, Κατερίνα Γουλέτη |
| Πρόλογος: | Μαρία Μπιρμπίλη |
| Σελίδες: | 256 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-618-03-3965-9 |
