Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: 3+ (target 4-7) – Picture Book
Η παγκόσμια πλημμύρα που είναι γνωστή ως κατακλυσμός του Νώε περιγράφεται στα κεφάλαια 6-9 στο βιβλίο της Γένεσης της Αγίας Γραφής.
Είναι ένα ευφυές βιβλίο! Ένα από τα βιβλία που συναντάς συνήθως σε εκδόσεις από χώρες όπου το βιβλίο για παιδιά και οι συγγραφείς τους αντιμετωπίζονται με τεράστιο σεβασμό. Ένας ορισμός του σύγχρονου picture book όπου η ιδιαίτερη σχέση μεταξύ του βραχέος κειμένου και της εικόνας καθίσταται απολαυστική.
Οι δύο καταξιωμένοι δημιουργοί αποτυπώνουν μια πομπή ζώων η οποία, ανά ζεύγη, οδηγείται προς την περίφημη κιβωτό του Νώε καθώς ο κατακλυσμός φαίνεται πως βρίσκεται προ των πυλών.
– Ουφ! Στο τσακ προλάβαμε. Τελευταίοι θα μπούμε.
– Σίγουρα είναι αυτή η ουρά για την Κιβωτό;
Δυο παιχνιδιάρηδες, ερωτευμένοι ποντικούληδες ξαφνικά νιώθουν πίσω τους αυτήν την πομπή. Τι συμβαίνει; Πού πάνε όλοι αυτοί; Καμηλοπαρδάλεις, πάντα, ρινόκεροι, ζέβρες, ελέφαντες, ιπποπόταμοι, πρόβατα, κροκόδειλοι, λιοντάρια, καγκουρό και πολλά άλλα περπατούν σε σειρά βαδίζοντας προς την κιβωτό. Οι δυο ποντικοί τους ακολουθούν, ξεγλιστρώντας όλο και πιο μπροστά. Ψιχαλίζει. Φτάνουμε στην είσοδο. Σσστ! Αρχίζει!
Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου με το Ένα τελευταίο γράμμα (διεθνές βραβείο Κομποστέλα) είχε δείξει ότι η γραφή του περνά σε μια νέα σφαίρα, πιο απενοχοποιημένη, πιο ελεύθερη, που απομακρύνεται και απαγκιστρώνεται από στέρεες θεματικές, εμφανή μηνύματα, αλυσίδες γεγονότων, συνήθεις φόρμες. Με την πολυβραβευμένη Αμάλια, όχι μόνο οριστικοποίησε αυτήν την επιλογή του, αλλά ουσιαστικά έφερε στην Ελλάδα αυτό το -ας πούμε- υποείδος picture book όπου η ολιγόλογη πορεία του ήρωα μέσα στον χώρο (π.χ. λαϊκή στην Αμάλια) αφήνει στον αναγνώστη μικρά πράγματα, μικρά ίχνη τα οποία καθώς κυλά στον εν λόγω χώρο φανερώνουν κάτι μεγαλύτερο. Και αν περάσουμε στη δεύτερη ανάγνωση ενός επόμενου επιπέδου που στοιβάζεται πάνω από το πρώτο και βλέπει ένας μικρότερος αναγνώστης, κάτι ακόμα μεγαλύτερο, πιο φιλοσοφικά θεμελιωμένο. Αλλά και έτσι να μην είναι, να μην έχει κάνει κάτι τέτοιο ο συγγραφέας και απλά να βλέπουμε εμείς που γράφουμε για τα βιβλία οράματα, είναι απόλαυση να διαβάζεις κάτι για να το απολαύσεις και να περάσεις καλά μαζί του δίχως να περιμένεις την απόλαυση από το σαφές, το μετρημένο, το καταγεγραμμένο. Ο χώρος που αφήνει ο δημιουργός σε αυτά τα βιβλία του στον αναγνώστη είναι ένας χώρος σεβασμού: έλα και κατάλαβε ό,τι θέλεις και σκέψου μετά ό,τι θέλεις και όχι ό,τι σου προσδιόρισα εγώ.
Σε περίπτωση που δεν θέλετε να χάσετε την έκπληξη, παρακαλούμε απομακρυνθείτε από το παρόν κείμενο, κάποιο από τα ζώα που στάθηκαν στη σειρά θα αρχίσει να προδίδει πράγματα…
Τώρα λοιπόν, έρχεται ένα βιβλίο από τα δημιουργικά απόνερα της Αμάλια και ρίχνει ένα ακόμα βότσαλο μέσα στη μεγάλη λίμνη, προκαλώντας τους ίδιους αφηρημένους δακτυλίους απόλαυσης. Ο συγγραφέας μας την έχει στημένη από την αρχή. Η πομπή των ζώων που πηγαίνουν στην κιβωτό του Νώε, ξέροντας ήδη πολλά πράγματα για αυτήν και τον δημιουργό της και με χαλαρή διάθεση, δεν είναι παρά… η ουρά για την παρακολούθηση μιας παράστασης με τίτλο Η Κιβωτός και η κιβωτός δεν είναι κάτι άλλο από το ίδιο το θέατρο, η πλήρης έκταση του οποίου μας αποκαλύπτεται με ένα έξυπνο τετράπτυχο στο τέλος, κάτι που ασφαλώς θα αρέσει πολύ στα παιδιά αλλά και θα εκπλήξει τους μεγάλους αν δεν διαβάζετε κάτι άρθρα σαν αυτό.
Η έκπληξη αυτή είναι το φινάλε, η κορύφωση μιας πορείας. Προηγουμένως, έχουμε πολλά ζεύγη ζώων, ένα εκ των οποίων ανέμελο και ανυποψίαστο μπροστά το κεντρικό γεγονός και τον συνωστισμό ανθρώπων (όλοι σχεδόν κοντοστεκόμαστε να δούμε τι είναι μια ουρά). Έχουμε τις μικρές, συνήθεις κουβέντες που στήνονται στις ουρές των ταμείων αλλά και τις συνήθεις αντιδράσεις (το λιοντάρι κάνει Σσσστ σε ένα spoiler που πάει να ακουστεί). Έχουμε τις βουβές αντιδράσεις των δύο απορρημένων ποντικών και μερικά έξοχα σημεία στίξης που αποτελούν έναν ιδιαιτέρως συνοπτικό γλωσσικό σχολιασμό των λεγομένων και συμβάντων χάρη στον σημειολογικό τους χαρακτήρα. Και όλα αυτά συμβαίνουν στη ροή μιας ουράς προς μία θεατρική παράσταση, την οποία έχουμε πραγματική ανάγκη οι άνθρωποι, έτσι όπως εξελίχθηκε η επικαιρότητά μας.
Πλάι σε όλες αυτές τις σημαντικές επιλογές του συγγραφέα, έχουμε τη σύμπραξη της Ίριδας Σαμαρτζή η ποιότητα της οποίας είναι γνωστή και πάντα προσπαθεί να βρει τρόπους να διαφοροποιήσει τις δουλειές της ή να εκπλήξει τον αναγνώστη. Αγαπώντας πολύ τα ανακυκλώσιμα υλικά και τις τρισδιάστατες κατασκευές με αυτά, τα χρησιμοποιεί εσχάτως όλο και συχνότερα στις εικονογραφήσεις της. Στην ουρά για την κιβωτό, η Ι. Σαμαρτζή εικονογραφεί όλα τα ζώα (και δεν είναι λίγα) με την τεχνική του κολάζ, χρησιμοποιώντας αληθινά, παλιά εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων που συγκέντρωσε μαζί με τον συγγραφέα από όλη την Ευρώπη! Αυτά τα μικρά τμήματα χαρτιού, όπως είναι τα εισιτήρια, από θεάματα που έχεις επισκεφθεί ή άκουσες για αυτά, προσδίδουν, πέραν των φανερών συμβολισμών, και ένα προσωπικό, συναισθηματικά φορτισμένο κομμάτι που δουλεύει αισθητικά, εικαστικά και περιβαλλοντικά καθώς αναγάγει το reuse σε ένα γρανάζι τέχνης (creative reuse).
Η εικονογράφησή της με έναν απλό, φυσικό τρόπο, κρύβει και εμφανίζει σε όλες τις σελίδες τα δύο ερωτευμένα ποντικάκια, παίζοντας με την εστίαση και τα μεγέθη όλων των ζώων, δουλεύει με την παλέτα του πράσινου των δέντρων που κυριαρχούν στο φόντο των ζώων και στο τέλος εκπλήσσει με το εντυπωσιακό τετράπτυχο ανάπτυγμα που μεταφέρει την μυσταγωγία ενός κατάμεστου θεάτρου.
Ο τρόπος που οι δύο δημιουργοί συνομιλούν, συνεργάζονται, θολώνουν εσκεμμένα τα νερά αλλά και αφήνουν αποτυπώματα της ιστορίας, ο τρόπος που ισορροπούν οι λέξεις γύρω από τις εικόνες και οι εικόνες κάτω από τις λέξεις, ο τρόπος που σπάνε και ενώνονται είναι υποδειγματικός. Η διττή υπόσταση όλων των φράσεων δημιουργούν μια απολαυστική ιστορία παρεξηγήσεων για τα δύο ποντίκια μέσα από τα οποία εκφραζόμαστε και ταυτιζόμαστε όλοι οι αναγνώστες. Εμείς είμαστε τα ποντίκια πιασμένα σε αυτή τη φάκα δισυπόστατου νοήματος φράσεων που στήνει ο συγγραφέας και εκμεταλλεύεται την ιδιαίτερη λειτουργία του εγκεφάλου των παιδιών και πλέον και εκατομμυρίων ενηλίκων να απομονώνουν φράσεις και να δημιουργούν γεγονότα και αγωνίες μέσα από τέτοιες παρανοήσεις.
Θεωρώ ότι είναι μια από τα αρτιότερα picture book των τελευταίων χρόνων.
Το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει λίγο πριν στα ισπανικά, γαλικιανά, βασκικά, καταλανικά, πορτογαλικά και ιταλικά και πλέον και στα ελληνικά.
Για αναγνώστες από 3,5-4 περίπου ετών.
Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου εξομολογείται στη σελίδα του:
Είχα δύο λόγους που ήθελα πολύ μια τέτοια ιστορία. Ο ένας, ο πιο προφανής, είναι γιατί μιλά για τη δύναμη που έχουν οι ιστορίες, οι μύθοι, οι παγκόσμιοι μύθοι μας… για τη δύναμη που έχουν να μας εμπνέουν, άλλοτε να μας τρομάζουν, να μας παρακινούν, να μας κινητοποιούν να μας γεμίζουν συναισθήματα ολότελα αληθινά ακόμη κι αν είναι ιστορίες φαντασίας και όχι αλήθειες. Έχουν τεράστια δύναμη και σημασία οι ιστορίες.
Ο δεύτερος λόγος… είναι γιατί αυτά τα ποντικάκια μου θυμίζουν πολύ, τον τρόπο που οι ανυποψίαστοι μικροί, ακούν θραύσματα από τις συζητήσεις των μεγάλων και μέσα στο κεφάλι τους -που δεν σταματά να τρέχει με χίλια- όλα παίρνουν τεράστιες διαστάσεις. Που ακούν έναν ανούσιο τσακωμό γονιών που απλώς έχουν τα νεύρα τους και μας σοκάρουν ρωτώντας “θα χωρίσετε;” Που ακούν λέξεις τυχαία στο βραδυνό δελτίο ειδήσεων και ρωτούν “δηλαδή θα γίνει πόλεμος;”
Κι ακόμη για τις εκφράσεις τους, για τις ματάρες τους, όταν παρακολουθούν ένα προϊόν μυθοπλασίας. Δεν ξέρω αν σε ένα σινεμά ή στο θέατρο ή και στην τηλεόραση ακόμη έχετε δοκιμάσει να γυρίσετε το βλέμμα αντίθετα κι αντί για την οθόνη ή τη σκηνή να κοιτάξετε τις φάτσες των μικρών θεατών. Αν ναι σίγουρα θα έχετε θαυμάσει πόσο αληθινά βιώνουν όσα συμβαίνουν εκεί, στην ιστορία που παρακολουθούν. Σαν να είναι όχι μία αλλά δέκα φορές αληθινά!
Γι’ αυτές τις εικόνες για αυτές τις αλήθειες μας μιλούσε το βιβλίο όσο το δουλεύαμε…
Αλλά η εκδότριά μας η Μανουέλα, όταν το βιβλίο τελείωσε πια, μας εξέπληξε αποκαλύπτοντάς μας μια τρίτη εκδοχή: “μα το βιβλίο που φτιάξατε”, μας είπε, “δεν είναι παρά μια ωδή στη μαγεία του θεάτρου… και το κλειστό θέατρο σε αυτή την πανδημία”, συνέχισε, “ζει έναν δικό του κατακλυσμό του Νώε, που απειλεί να το αφανίσει”. Ε, όχι αυτή τη διάσταση δεν την είχαμε σκεφτεί. Αλλά αυτό δεν είναι το μαγικό με τα βιβλία;
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Ο τρόπος που οι δύο δημιουργοί συνομιλούν, συνεργάζονται, θολώνουν εσκεμμένα τα νερά αλλά και αφήνουν αποτυπώματα της ιστορίας, ο τρόπος που ισορροπούν οι λέξεις γύρω από τις εικόνες και οι εικόνες κάτω από τις λέξεις, ο τρόπος που σπάνε και ενώνονται είναι υποδειγματικός. Η διττή υπόσταση όλων των φράσεων δημιουργούν μια απολαυστική ιστορία παρεξηγήσεων για τα δύο ποντίκια μέσα από τα οποία εκφραζόμαστε και ταυτιζόμαστε όλοι οι αναγνώστες.
- Είναι μια από τα αρτιότερα picture book των τελευταίων χρόνων.
Το Soundtrack του βιβλίου
The Burger Project – Νταν Στις Οκτώ
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Στην ουρά για την κιβωτό |
| Συγγραφέας: | Αντώνης Παπαθεοδούλου |
| Εικονογράφος: | Ίρις Σαμαρτζή |
| Εκδόσεις: | Παπαδόπουλος, Νοέμβριος 2021 |
| Επιμέλεια-Διορθώσεις: | Αγγελική Παπαγεωργίου |
| Σελίδες: | 32 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 31 |
| ISBN: | 978-960-484-756-3 |
