Σαν άνεμος- Λόρδος Μπάιρον, της Μαρίας Σκιαδαρέση (εικ.: Κατερίνα Βερούτσου)

Διαβάζεται σε 4′- Περιέχει Απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 11+ (target 11-14) – Βιβλίο γνώσεων

Αγόρασέ το

Γενναιόδωρος από τη φύση του, με διάθεση ευμετάβλητη,

Ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, 6ος Βαρόνος Μπάιρον, που οι Έλληνες μάθαμε ως Λόρδο Μπάιρον ή εξελληνισμένα ως Λόρδο Βύρωνα και αγαπήσαμε σαν τον πιο δικό μας άνθρωπο και κάποτε και περισσότερο. Αυτός ο Άγγλος αριστοκράτης, μέλος του φιλελληνικού κομιτάτου του Λονδίνου, εξέχων πολιτικός, αλλά και μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του ρομαντισμού και της ποίησης, που έφυγε από τον τόπο του, τα οφίτσια και τη σιγουριά του και ταξίδεψε σχεδόν εξόριστος στην Ιταλία και την Ελλάδα, στο πλευρό των επαναστατημένων, των ξεβράκωτων της εποχής που ήθελαν να αντιταχθούν στην φωτισμένη δεσποτεία της κεντρικής Ευρώπης. Μυρμήγκια εναντίων γιγάντων. Και ο Μπάιρον με τα μυρμήγκια, καθώς ήταν τέτοια η φτιαξιά του που αψηφούσε την κυρίαρχη στράτα και ηθική, την ίδια του την καταγωγή και χρέωνε τον εαυτό του πάντα στο πλευρό του δικαίου, των μικρών, των φτωχών, των σκλαβωμένων, εκείνων που προσπαθούν να σηκώσουν ανάστημα.

Το 1809 έκανε ένα διετές πέρασμα από την Ελλάδα και τους γύρω κόσμους αυτής αλλά επέστρεψε στην Αγγλία προσβεβλημένος από ελονοσία. Το 1816 αρχίζει το ταξίδι δίχως γυρισμό. Μετά από περιπλάνηση επτά περίπου ετών, αποφασίζει να κατευθυνθεί προς την Ελλάδα. Μένει πέντε μήνες στην Κεφαλλονιά και παρότι σκοπεύει να μεταβεί στην Πελοπόννησο, τελικά ταξιδεύει και εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι, όπου γίνεται ένα με τους ντόπιους και τελικά πεθαίνει στις 19 Απριλίου του 1824, ύστερα από πυρετό, σκεπάζοντας με βαρύ πένθος όλη την πόλη, τους απανταχού Έλληνες αλλά και όλο τον κόσμο που τον αγάπησε μέσα από την ποίησή του.

Η ιστορικός και συγγραφέας Μαρία Ε. Σκιαδαρέση αφηγείται τη ζωή του δια στόματος του βαλέ του λόρδου, Ουίλλιαμ Φλέτσερ, ενός αφοσιωμένου υπαλλήλου της οικογένειας Μπάιρον που ακολούθησε τον Λόρδο στα ταξίδια του μέχρι το τέλος, στο νεκροκρέβατό του. Αυτός είναι ο αφηγητής, αυτός μας παίρνει με κακοκαιριά από το χέρι τη Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου 1823, όταν ο Μπάιρον αποπλέει από την Κεφαλλονιά για το Μεσολόγγι και μας ξεναγεί στον τελευταίο μισό -και ούτε- χρόνο του εμβληματικού φιλέλληνα, που έζησε ζωή γεμάτη παραστάσεις, ζωή που δε ζουν ούτε υπέργηροι σε πλούτο και πέρασε από τα εγκόσμια σαν άνεμος. Αυτός μας πηγαίνει πίσω, στο πρώτο του ταξίδι (1809-1811) στην Ανατολή αλλά και και στην ενδιάμεση πενταετία με τα καταιγιστικά γεγονότα στην προσωπική του ζωή και τον πολιτικό του βίο. Αυτός μας πηγαίνει στην πεντάμηνη παραμονή του στην Κεφαλλονιά, όπου ο Λόρδος μένει πολύ περισσότερο από όσο σκόπευε, ενοχλημένος από την διχόνοια των Ελλήνων και την προσπάθειά τους να κερδίσουν την εύνοιά του. Ο Φλέτσερ είναι ο μάρτυρας του Μπάιρον. Παρών σε όλα, στα ασήμαντα και τα σημαντικά, όπως στην υποδοχή του από τους Μεσολογγίτες με την οποία τελειώνει το πρώτο μέρος του βιβλίου.

“Όταν  στο τέλος μίλησε ο κύριός μου, έφτανε η φωνή του σπασμένη ως εμένα- ήταν συγκινημένος-, βγήκαν τα λόγια του ήρεμα, γλυκά, παρότι μέσα του φούντωνε η αντάρα, ξέρω πώς νιώθει σ’ ανάλογες στιγμές, σίγουρα έχει επίγνωση του βάρους που φορτώνεται δίνοντας γενναιόδωρα όσα ζητούν αυτοί οι άνθρωποι, νιώθοντας όμως και υπερήφανος. Γιατί αυτός, που κάποτε ένιωσε παρίας στην ίδια του τη χώρα, αυτός που οι κακόβουλοι της τάξης του κατάφεραν και τον διώξανε απ’ τον τόπο του, καταδικάζοντάς τον να ζει διαρκώς εξόριστος, διωγμένος από τα σαλόνια επειδή τόλμησε και μίλησε υπέρ των εργατών, αυτός ο συκοφαντημένος απ’ όλους τους ομοίους του, αφού δεν μπόρεσαν να καταλάβουν πώς λειτουργεί η ψυχή του, αυτός ο ξένος ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας που τον γέννησε, αυτός που για επτά ολόκληρα χρόνια έζησε μια ζωή τεμπέλικη και βαρετή στην Ιταλία- εκτός από τη συμπαράσταση στους Καρμπονάρους και στον μεγάλο αγώνα τους- , αυτός που εφτά χρόνια ολόκληρα έδειχνε κάτι να περίμενε που ούτε ο ίδιος ήξερε, τα χρόνια εκείνα ετοιμάστηκε, οπλίστηκε και πήρε αποφάσεις δύσκολες, και πάνω απ’ όλα τη μεγάλη απόφαση να μπει να πολεμήσει σ’ έναν αγώνα υψηλό, αγώνα για μια χώρα νέα, παράδειγμα για όλους τους λαούς που ονειρεύονταν κράτος δικό τους όπου αυτοί θα παίρνουν τις αποφάσεις μέσα από πολιτεύματα ελεύθερα και δίκαια!”

Το δεύτερο μέρος είναι η μέρα του θανάτου του (και η επομένη). Ο Λόρδος Μπάιρον είναι νεκρός. Και ο βαλές του ο πιστός, ο Φλέτσερ, περιδιαβαίνει μνήμες και θύμησες, λόγια και γεγονότα από τη ζωή του Μπάιρον. Από την πικρία του για την σπίλωση της τιμής του από τους αριστοκράτες ομοίους του στην πατρίδα του που τον ώθησαν στην αυτοεξορία και την επιδείνωση της υγείας του, μέχρι τα σχέδια και τις απόψεις του για την επιτυχία της ελληνικής επανάστασης. Και από την προστασία που έδινε σε όλους τους κατατρεγμένους που έσπευδαν κοντά του και τις επαφές του με το Κομιτάτο στο Λονδίνο για ενίσχυση των Ελλήνων, μέχρι την απογοήτευσή του από τα συνεχή προβλήματα που εμφανίζονταν και τον θάνατό του στις 19 τ’ Απρίλη.

Η ατμόσφαιρα που ανασηκώνεται μέσα από την τόσο εύρυθμη αφήγηση της συγγραφέα σε περιλούζει με τη λάμψη της εποχής και σε δεσμεύει με την αύρα του Βύρωνα. Το εύρημα του βαλέ αφηγητή αποδεικνύεται σπουδαίο αφού γλιτώνει την ιστορία εύκολα και ιδανικά από μια ενδεχομένως πιο κουραστική τριτοπρόσωπη εκδοχή όπου όλα θα έτειναν προς την καταγραφή από πηγές, ενώ η γλώσσα διέπεται από ομοιογένεια και τη συνέπεια του ενός -και Βρετανού- αφηγητή, ο οποίος δίχως να εκτρέπεται σε μελό (πώς θα μπορούσε ένας Βρετανός, ε;), φέρει ένα ιδιαίτερο συναισθηματικό φορτίο στον λόγο του το οποίο και αποτυπώνει με ευαισθησία και επιδεξιότητα, κάνοντάς μας συμμέτοχους του κόσμου και των βιωμάτων του.

Η συγγραφέας, πέραν της ιστορικής ακρίβειας και της μελέτης του διαθέσιμου ιστορικού υλικού/πηγών για τον Μπάιρον, ισορροπεί σε μια ήπια μυθοπλαστική γραμμή η οποία κουρδίζει τις χορδές του έργου της, καθιστώντας το ένα άκρως γοητευτικό ανάγνωσμα, ιδίως για όσους αγαπούμε τις αυθεντικές ιστορίες που έρχονται από το 1821 και τους ένδοξους Εξοδίτες του Μεσολογγίου, που σαν άλλοι Μπάιρον έταξαν τον εαυτό τους σε εκείνον τον τόπο, αν και μπορούσαν να φύγουν λίγες μέρες νωρίτερα με ασφάλεια. Αξιοσημείωτη παράμετρος η φυσικότητα με την οποία ρέει η ανάγνωση καθώς η συγγραφέας δεν βιάζει τα γεγονότα, δε γεμίζει άγχος την αφήγησή της για να τα πει όλα, αλλά αφήνει να μιλήσουν με φυσικότητα, παρά τις συχνές χρονικές μετατοπίσεις.

Τι κάνει έναν άνθρωπο να παρατήσει τα πάντα και με άκρως επιβαρυμένη υγεία να μείνει στο Μεσολόγγι ενώ οι γιατροί τον διαβεβαιώνουν ότι πρέπει πάση θυσία να φύγει από το ελώδες, υγρό Μεσολόγγι; Τι κάνει έναν αναγνωρισμένο ρομαντικό ποιητή να ξοδέψει όλη την περιουσία του (όση του είχε απομείνει ασφαλώς) για τον αγώνα των Ελλήνων για ανάκτηση ελευθερίας; Τι κάνει έναν άνθρωπο να παρατήσει πλούτη, τακτοποιημένη ζωή και αναγνώριση, γυναίκες (των οποίων υπήρξε θαυμαστής) και οικογένεια και να πάει να πεθάνει σε μια ασήμαντη- κατά τα τότε φαινόμενα- άκρη της Γης;

Βιογραφία και ένα αναλυτικό γλωσσάρι θα σας βοηθήσουν στην εμβάθυνση στην εποχή και τον κόσμο του κεντρικού προσώπου.

Είναι η σειρά «Προσωπογραφίες» των Εκδόσεων Πατάκη, σε συνεργασία με την πεζογράφο και ιστορικό Μαρία Σκιαδαρέση. Είναι μια σειρά που σκοπεύει να γνωρίσει σε παιδιά και ενήλικες, τις προσωπικότητες που θεμελίωσαν τη σύγχρονη Ελλάδα και την έκαναν ξανά κάτι. Γιατί η Ελλάδα το 1700 και το 1800 δεν υπήρχε παρά στο μυαλό μιας χούφτας ονειροπόλων.

Για αναγνώστες από 11 ετών.

Εκδόσεις Πατάκη.

Απόσπασμα

Με μια ματιά

• Η συγγραφέας και ιστορικός Μαρία Ε. Σκιαδαρέση ανασηκώνει μέσα από μια ιδιαιτέρως εύρυθμη αφήγηση τη λάμψη της εποχής και σε λούζει με την αύρα του εμβληματικού φιλέλληνα Λόρδου Βύρωνα, ισορροπώντας σε μια ήπια μυθοπλαστική γραμμή η οποία γοητεύει. Αφηγητής είναι ο βαλές του, Ουίλλιαμ Φλέτσερ, που μας παίρνει από το χέρι και μας γνωρίζει τη ζωή του Λόρδου Μπάιρον από το 1809 όταν ξεκίνησε το πρώτο του ταξίδι προς την Ελλάδα, μέχρι το 1824 όπου και πέθανε στο Μεσολόγγι.
• Περιέχει βιογραφία και ένα αναλυτικό γλωσσάρι που θα σας βοηθήσουν στην εμβάθυνση στην εποχή και τον κόσμο του κεντρικού προσώπου. Από τη σειρά «Προσωπογραφίες» των Εκδόσεων Πατάκη.

Το Soundtrack του βιβλίου

George Voukanos “Overture – Lord Byron Walks in Beauty” Live Concert Athens Hilton 2004

Into the Wild – Lord Byron [Soundtrack Score HD]

Adrian Johnston: music from Byron (2003)

Η ομπρέλα του Βοσπόρου

Ευανθία Ρεμπούτσικα / Evanthia Reboutsika

TAYTOTHTA
Τίτλος:	Σαν άνεμος- Λόρδος Μπάιρον
Σειρά:	Προσωπογραφίες
Συγγραφέας:	Μαρία Σκιαδαρέση
Εικονογράφηση:	Κατερίνα Βερούτσου
Εκδόσεις:	Πατάκη, Ιανουάριος 2021
Διορθώσεις:	Λένια Μαζαράκη
Σελιδοποίηση	Αλέξιος Δ. Μάστορης
Σελίδες:	104
Μέγεθος:	14 Χ 20,5
ISBN:	978-960-16-8938-8