Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 11-12+ — Λογοτεχνία για εφήβους+
Εκείνο το καλοκαίρι ήμουν δέκα χρονών. Στο διπλανό σπίτι, που ήταν κλειστό όσο το θυμόμουν, είχε εμφανιστεί ένα αγόρι σαν κι εμένα. Στα δέκα, Αθηναίος, που σκαρφιζόταν ιστορίες και μιλούσε μόνος του στην άκρη του δρόμου πλάι στο παρατημένο του ποδήλατο.
Η Μαρία Σκαμάγκα γράφει για τα καλοκαίρια και τον κόσμο που φτιάχνει τις στιγμές και τις εμπειρίες μας καθώς μεγαλώνουμε.
Περί τίνος πρόκειται
Τα καλοκαίρια ο Παντελής πηγαίνει για τρεις μήνες στη γιαγιά Μορφούλα, σ’ ένα μικρό χωριό κάποιου Αιγαιοπελαγίτικου νησιού, όπου παιδιά δεν υπάρχουν και η εποχή έχει κόμικς, ραδιόφωνο και μπόλικη φύση.
Αυτό το καλοκαίρι είναι δέκα χρόνων. Στο διπλανό, κλειστό όσο το θυμάται, σπίτι, εμφανίστηκε ένα συνομήλικο παιδί, Αθηναίος, ο Λεωνίδας, που μιλούσα μόνος του, πλάι στο παρατημένο ποδήλατό του. Οι γονείς του αγόρασαν το σπίτι αυτό με προοπτική να μείνουν και τον χειμώνα∙ ήρθαν για να το φτιάξουν.
Τα δυο παιδιά έρχονται κοντά σχεδόν καρμικά, αναζητώντας στην πρώτη τους εξόρμηση τις λίρες που έκρυψαν οι Γερμανοί στην κατοχή και το φάντασμα του παπα-Σιδέρη. Κι έπειτα πάντα κάποιον άλλο ευφάνταστο θησαυρό, κάποιου Γερμανού αξιωματικού ή άλλα αντικείμενα, απομεινάρια εκείνης της εποχής. Η φαντασία του Λεωνίδα ήταν απύθμενη.
“Ο Λεωνίδας ήταν τα βιβλία μου, η τηλεόραση και το ραδιόφωνό μου, όλα μαζί σε εκείνη την ξύπνια φάτσα δίπλα μου”.
Εκείνο το καλοκαίρι, κάπου στα 1981, σε εκείνο το μεταίχμιο της ελληνικής ιστορίας που ολοκλήρωνε μια εποχή πολέμων, εμφυλίων, δικτατοριών, ξεπουλημάτων και κυνηγιού μαγισσών σχεδόν πενήντα ετών, σε εκείνο το νησιωτικό χωριό, με μπροστάρηδες αυτά τα δυο παιδιά και το αιφνίδιο ταίριασμά τους, ξετυλίγεται ένα κουβάρι γεγονότων, προσώπων, πραγματικής ιστορίας, μικρο-ιστοριών που ενώνονται κάτω από τον ίσκιο της μεγάλης, μυστικών του παρελθόντος και βλεμμάτων προς το μέλλον που τους καλεί. Τα μυστικά είναι θησαυροί, συχνά κρυμμένοι στο χώμα και κάτω από τις πλάκες εγκαταλειμμένων σπιτιών. Δεν είναι μόνο οι Γερμανοί που άφησαν πίσω ότι δεν μπόρεσαν να πάρουν στο φευγιό τους. Είναι κι οι δράκοι που άφησαν πίσω τους, οι δράκοι που ξεχύθηκαν στην ελληνική κοινωνία του 50′ και του 60′. Όλο αυτό το παρελθόν, θα μπει κάτω από ένα νέο φως και θα φωτιστεί με έναν νέο τρόπο. Ο θείος Σαράντος με το ένα πόδι, ο γιατρός παππούς του Λεωνίδα, οι εξόριστοι στο χωριό. Εξόριστοι, ναι. Κυνηγημένοι. Μια ιστορία που βρίσκει διέξοδο να βγει προς το φως, να φύγει από την τύχη των θαμμένων θησαυρών και να φτάσει στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους.
Εστιάζοντας
Καλοκαίρι, ένα σχετικά απομονωμένο μέρος, μια απρόσμενη φιλία. Ως εδώ ο τόπος είναι συνήθης στις εγχώριες περιεφηβικές ιστορίες. Ανακαλύψεις, μυστικά που αναδύονται, γεγονότα που επιμελώς λησμονήθηκαν. Κι αυτό είναι ένας κοινός τόπος. Αλλά τι κάνει αυτό αυτό βιβλίο ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα; Το κάνει η γραφή, η ποιότητα της αφήγησης. Το κάνει η δουλειά που έχει κάνει η συγγραφέας για να διώξει όλο το βάρος και τις περιττολογίες και να κρατήσει το εκχύλισμα, το απαραίτητο, τα χρώματα που έχει ανάγκη η ιστορία. Το κάνει η πολεμική, εμφυλιακή, πολιτική απόχρωση που βγαίνει από το χώμα για να ανοίξουν τα στόματα και να πάρουν φως τα σκοτάδια. Το κάνει πάνω απ’ όλα αυτό που λένε οι μεγάλοι μύστες της λογοτεχνίας. Ή θα πεις μια ιστορία που δεν την έχει ξαναπεί κανείς ή θα πεις μια ιστορία που την έχουν πει πολλοί με τρόπο που δεν την έχει ξαναπεί κανείς. Εδώ, όπως και στα περισσότερα βιβλία που εκδίδονται, δεν ισχύει τίποτε από τα δύο∙ κι αυτό δεν είναι πρόβλημα. Γιατί έχουμε μια πραγματικά καλοειπωμένη, ζυγισμένη, αρμονική στον ρυθμό και στην αφηγηματική προέλασή της ιστορία που η συγγραφέας ξετυλίγει με ωριμότητα στη γραφή.
Δεν υπάρχει πρόσημο νοσταλγίας, είναι ένας κόσμος παιδικός/πρώιμα εφηβικός. Φωτίζεται το καλοκαίρι και ο χρόνος παιδιών προτού ο κόσμος μπλέξει με τις πολλές οθόνες και τις τεχνολογίες. Τότε που στην καθημερινότητα υπήρχε πολλή βαρεμάρα και αυτή έπρεπε να καταπολεμηθεί δημιουργικά με περιπέτεια, με σεργιάνι, με ανακάλυψη, με φαντασία, με υποθέσεις, που κάποτε έσμιγαν, όπως εδώ, με την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που αποκαλύπτει ήρωες και ηρωικές ιστορίες, αποκαλύπτει προσφορά στον συνάνθρωπο και ιστορίες που ενώνονται με το δικό μας παρόν και κάπως έτσι αόρατο νήμα που μας δένει με τους προγόνους μας, έστω τους κοντινούς, ξετυλίγεται και γοητευτικά φτάνει στα χέρια μας για να το κυλήσουμε λίγο παρακάτω.
Αυτή η συνειδητοποίηση, ότι οι ιστορίες που ξεθάβονται από το χώμα κι ύστερα από τα χείλη των ανθρώπων, γίνονται το ταξίδι μας προς την εφηβεία και την ενηλικίωση. Το έχω ζήσει αυτό, το ξέρω. Και είναι ευκαιρία να το δουν και παιδιά σήμερα, βλέποντας μια εποχή τόσο κοντά στη δική τους και ξάφνου τόσο διαφορετική πια. Αλλά θα προσθέσω πως τα μέσα άλλαξαν, τα εργαλεία σκαψίματος. Η ανάγκη για θησαυρούς και ιστορίες, για ήρωες και πολυγράφους που γέννησαν ιστορία παραμένουν και θέλω να πιστεύω ότι δεν θα σβήσει έτσι εύκολα.
Η Μαρία Σκαμάγκα χτίζει την ιστορία της από την πρώτη κιόλας σελίδα, τοποθετεί το σκηνικό και τον καμβά της άμεσα κερδίζοντας τον εννοούμενο αναγνώστη, συμπυκνώνει σκέψεις, δίχως να χάνει πουθενά το μέτρο. Δεν ερμηνεύει, δεν προβαίνει σε βεβαιότητες και συναισθηματικές πολικότητες, δεν κατεβαίνει σε νοηματικές πολυπλοκότητες, αφήνοντας ουσιαστικά τον αναγνώστη να κάνει τη δική του κατάβαση, όπου και όσο μπορεί, φυτεύοντας διαφόρων ειδών σπόρους προβληματισμών και συλλογισμών, κάνοντας το αόρατο ταυτόχρονα ορατό, κατά τις ανατολικές φιλοσοφίες όπου δεν πρέπει να φαίνονται τα πάντα από μία γωνιά, αλλά μετακινούμενες να αλλάζεις εστιάσεις και όσα αντικρίζεις.
Εξαίρετο εξώφυλλο από τη Μυρτώ Δεληβοριά, υπενθύμιση πόσο σημαντικό είναι να βάζουμε μια καλαίσθητη βιτρίνα στα βιβλία, ειδικά που προορίζονται για παιδιά.
Για αναγνώστες από 11-12 περίπου ετών.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Ο πολύγραφος ή το καλοκαίρι των ηρώων |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος εξωφύλλου: | |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Μάιος 2024 |
| Μακέτα εξωφύλλου: | Ντίμη Μηλιώρη |
| Διορθώσεις: | Κατερίνα Λελούδη |
| Σελίδες: | 88 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: | 978-618-03-3998-7 |
