Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 15-16+ — Μυθιστόρημα
Μπιέρνσταντ- Björnstad. Από τις λέξεις Björn που σημαίνει αρκούδα και stad που σημαίνει πόλη. Η πόλη της αρκούδας.
Το πρώτο μέρος της τριλογίας του Φρέντρικ Μπάκμαν με τίτλο Μπιέρνσταντ. Και είναι ένας αυθεντικός Μπάκμαν που συναρπάζει ξανά. Μόνο που αυτή τη φορά ο Μπάκμαν αλλάζει το τροπάρι του.
Περί τίνος πρόκειται
“Η πόλη ξυπνάει νωρίς, όπως κάθε μέρα, γιατί ένας μικρός τόπος πρέπει να έχει το προβάδισμα αν θέλει να έχει αξιώσεις και δικαιώματα σ’ αυτό τον κόσμο”.
Ο συγγραφέας Φρέντρικ Μπάκμαν επιστρέφει με το χαρακτηριστικό του στυλ από την πρώτη κιόλας σελίδα. Χμ! Έχοντας διαβάσει όλα τα βιβλία του, καθότι τυγχάνω ένας από τους θαυμαστές της γραφής και ερασιτέχνες μελετητές του, ο Μπάκμαν εδώ φεύγει μερικώς από την μπακμανική του κινησιολογία και φτιάχνει κάτι πιο υπερβατικό, πιο παγκόσμιο, μια στρωτή αλληγορία που ευθυγραμμίζεται με το σύνολο του κόσμου.
Τι είναι το Μπιέρνσταντ; Είναι μια μικρή πόλη. Ένα μικρό μέρος. Είναι η πόλη της αρκούδας όπως μας εξηγεί με αστερίσκο ο μεταφραστής. Είναι μια μικρή πόλη που μπορεί να είναι κάθε πόλη. Κάθε μικρό μέρος του κόσμου. Είναι μια πόλη που μαστουρώνει κάτω από το δικό της όπιο. Γιατί κάθε μέρος έχει τις δικές του πρέζες οι οποίες χαίνουν προς το λίγο και το κατώτερο. Η πρέζα του Μπιέρνσταντ λέγεται χόκεϊ επί πάγου. Είναι ο τρόπος που βρήκε η πλειονότητα για να βγει το μικρό μέρος από την αφάνεια, να βγει πάνω από το χιόνι, τη σκοτεινιά, τη σιωπή και το σκοτάδι του δάσους, της λίμνης και του χιονιού έτσι όπως αυτό γίνεται πάγος και κρύβει τα πάντα. Γιατί η γεωγραφία μιας κοινότητας παίζει τον δικό της ρόλο στην πρέζα που θα επιλέξει για να μαστουρώνει τις κρύες νύχτες του βόρειου χειμώνα ή στις θλιβερές υγρασίες του νότιου καλοκαιριού.
Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τις λεπτομέρειες και τις μικρο-ιστορίες ο Μπάκμαν, εκτός από υποδειγματικός, είναι ένα ένα μείγμα διεισδυτικότητας στον ανθρώπινο ψυχισμό, υποδόριου σαρκασμού και σχολιασμού της πραγματικότητας, στιβαρά απόντων των κουραστικών λογοτεχνικά κλισέ. Ο Μπάκμαν έχει εντοπίσει μια προνομιακή πύλη διείσδυσης και διέλευσης στα βαθιά ανθρώπινα ρήγματα, στην ευθραυστότητά μας, στη ρηχότητα των κινήτρων και των ταπεινών ενστίκτων που κυριαρχούν έναντι του ανώτερου εαυτού, ενώ οι τρόποι που αναδεικνύει τη ματαιοδοξία, την ψυχική ασχήμια, τη διαχρονικά παρούσα υποκρισία και την Οιδιπόδεια τυφλότητα, είναι απολαυστικοί, πληθωρικοί, διαρκώς μη προσδοκώμενοι.
“Μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ.
Μπιέρνσταντ. Ο Μάρτης είναι στην αρχή του και τίποτα δεν έχει συμβεί ακόμα. Είναι Παρασκευή, και όλοι είναι σε κατάσταση αναμονής, γιατί αύριο παίζει στον ημιτελικό η εφηβική ομάδα χόκεϊ επί πάγου στα πλαίσια της κορυφαίας διοργάνωσης της χώρας μεταξύ εφηβικών ομάδων. Πόσο σημαντικό μπορεί να είναι; Δεν θα ήταν σημαντικό αν αυτό δεν συνέβαινε στην Μπιέρνσταντ.
Μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ.”
Οικονομική δυσπραγία. Όλα λιγοστεύουν. Οι θέσεις εργασίας, τα οικονομικά, οι νίκες κάθε είδους. Πάει καιρός που δεν κινητοποιεί τίποτα κάποιον εδώ. Το δάσος, η λίμνη, το χιόνι. Ποιος θα πρωτοσκεπάσει τη μικρή πόλη που βαδίζει για την αφάνεια;
Οι ελπίδες έχουν εναποτεθεί στον πάγο και στην ομάδα χόκεϊ, στα μπαστούνια μερικών εφήβων που κουβαλούν πάνω τους τις ελπίδες όλων για κάτι άλλο, παρόλο που κάθε χρόνο οι επιδόσεις της ομάδας ακολουθούν την ίδια ανησυχητική πτωτική πορεία. Παρόλα αυτά ο κόσμος ελπίζει. Αν η ομάδα ανεβεί στην πρώτη κατηγορία, θα την προσέξουν μεγαλύτερες εταιρίες για χορηγίες και αυτό με τη σειρά του θα αναγκάσει τη δημοτική αρχή να φτιάξει καινούργιο παγοδρόμιο, να ιδρύσει ένα νέο λύκειο χόκεϊ, ένα εμπορικό κέντρο, να γίνει πόλος έλξης για κάποιους ανθρώπους. Έτσι θα υπάρξουν και νέες θέσεις εργασίας. Λογικός μοιάζει ο συνειρμός, ε;
“Η Μάγια γελάει με όλα αυτά, αλλά κι αναστενάζει. Όταν είσαι δεκαπέντε χρονών, λαχταράς όσο τίποτα άλλο να φύγεις από το σπίτι των γονιών σου. Και όπως λέει η μητέρα της, όταν το κρύο και το σκοτάδι δοκιμάζουν την υπομονή της και πίνει τρία με τέσσερα ποτήρια κρασί: “Μάγια, δεν μπορούμε να ζούμε σ’ αυτή την πόλη, μπορούμε μόνο να επιβιώνουμε”.
Καμιά από τις δυο τους δεν φαντάζεται πόσο μεγάλη αλήθεια είναι αυτό.
Η Μπιέρνσταντ είναι το φτωχό μέρος ενός μεγάλου δάσους, αλλά έχει ακόμα μερικούς πλούσιους άντρες. Έσωσαν την Μπιέρνσταντ Χόκεϊ από τη χρεοκοπία και τώρα θέλουν την αμοιβή τους: οι έφηβοι θα πάρουν τη σκυτάλη για να φτάσουν στην πρώτη κατηγορία. Ο Άματ, ο Κέβιν Έρνταλ, ο σταρ της ομάδας, ο Λιτ, ο Μπένγκτ, ο Μπόμπο. Προπονητής ο Νταβίντ, αθλητικός έφορος ο Πέτερ Άντερσον.
“Κι έτσι ο αθλητικός σύλλογος είναι κάτι περισσότερο από αθλητικός σύλλογος, είναι ένα βασίλειο που οι πιο ισχυροί άντρες αυτής της δασικής περιοχής μάχονται μεταξύ τους για να το κατακτήσουν…”.
Απαιτήσεις. Μεγάλες προσδοκίες. Από τους άλλους βέβαια. Εμείς ως εδώ είμαστε. Κι ένα σπορ που τα έχει όλα, ταχύτητα, δύναμη, σύγκρουση, θάρρος, τεχνικά χτυπήματα. Αλλά και στο Μπιέρνσταντ έχουν ταλέντο. Στη σιωπή και την υποκρισία. Είναι κι αυτά σπουδαία αθλήματα.
“Γιατί να νοιάζεται κανείς για τα σπορ; Γιατί αφηγούνται ιστορίες”.
Και ξαφνικά… δηλαδή όχι τόσο ξαφνικά…
Μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ-μπανκ.
Στον ημιτελικό η ομάδα κάνει περίπατο και μένει μία εβδομάδα για τον τελικό. Ο Κέβιν ετοιμάζει το μεγάλο πάρτι στη βίλα του για να γιορτάσει τη νίκη στον ημιτελικό αλλά και την επερχόμενη στον τελικό, είναι σίγουρος και για αυτήν άλλωστε. Πιοτό, κρεβατοκάμαρες με φρουρούς παίκτες της ομάδας, μαριχουάνα να κυκλοφορεί ελεύθερη, γονείς απόντες. Καλεσμένοι αρκετοί, ανάμεσά τους και η Μάγια που δεν ενδιαφέρεται για το χόκεϊ. Μα είναι έφηβη. Θέλει κι αυτή να φλερτάρει, να δει, να μιλήσει, να γνωρίσει.
Ο Κέβιν τη φλερτάρει, η Μάγια ανταποκρίνεται. Είναι έξυπνη, του απαντά ευρηματικά. Μέχρι που κάποιος προκαλεί τον Κέβιν αν μπορεί να πηδήξει τη Μάγια. Όλα ετοιμάζονται στα μέτρα του Κέβιν. Η δεκαπεντάχρονη Μάγια, κόρη έφορου της ομάδας, του Πέτερ Άντερσον βιάζεται από τον σταρ της ομάδας, τον Κέβιν Έρνταλ. Αλλά αυτός είναι ο σταρ ντε. Ενώ αυτή είναι η πουτανίτσα που θα κατηγορήσουν όλοι.
“Σταμάτα, Κέβιν, δεν θέλω!”
Ακούει τον θόρυβο της ανάσας του στο αυτί της.
“Σου υπόσχομαι ότι θα είμαι προσεκτικός. Νόμιζα ότι σου αρέσω”
“Μου αρέσεις, αλλά ποτέ δεν… Σταμάτα, σε παρακαλώ!”
Του τραβάει απελπισμένη το χέρι και τον γδέρνει με τα νύχια της κάνοντάς του δύο πληγές. […]
“Έλα τώρα, γαμώτο! Μην το παίζεις ζόρικη! Μπορώ να κατέβω στο ισόγειο και να φέρω εδώ όποια κοπέλα γουστάρω και να την πηδήξω αντί για σένα!”
“Κατέβα να φέρεις άλλη! Κατέβα! Άφησέ με!”
[…]
“Για τον δράστη ο βιασμός κρατάει μερικά λεπτά. Για το θύμα κρατάει για πάντα”
Είναι σαββατόβραδο κι όλα έχουν ήδη συμβεί. Αν η Μάγια αποκαλύψει τον βιασμό της, όλοι οι άνθρωποι που αγαπά, αλλά και όλη η πόλη που στηρίζει τις ελπίδες της στον σταρ, Κέβιν, θα πληγούν, θα τους κάνει κακό, έτσι αισθάνεται.
Υπάρχει και μάρτυρας. Είναι ο Άματ, ο ταπεινός, ο φτωχός από τη Γούβα, τη φτωχή μεριά της πόλης. Είδε. Ξέρει. Λόγω του ταλέντου του τον έβαλαν στην ομάδα. Βγαίνει από την αφάνεια και τη μιζέρια, γίνεται κι αυτός κάποιος. Πώς να μιλήσει; Πώς να γυρίσει ξανά πίσω;
Κι η Μάγια είναι πολύ φοβισμένη. Αλλά θα βρει τον τρόπο. Και τότε όλοι θα κληθούν να πάρουν θέση. Βλέπουν; Ή κάνουν ότι δεν βλέπουν; Γιατί ο βιασμός της Μάγια ανατρέπει όλη τη ροή των γεγονότων στη μικρή πόλη; Ποιος θα είναι άραγε ο νικητής; Η σιωπή, η υποκρισία, τα πορτοφόλια ή η Μάγια; Ο τελικός πλησιάζει. Είμαστε τώρα να ασχολούμαστε με της ιστορίες μιας έφηβης που τρωγότανε;
“Τι είναι το χόκεϊ; Ένα γελοίο παιχνιδάκι. Χρόνος μπαίνει, χρόνος βγαίνει, του αφιερώνουμε τη ζωή μας, χωρίς να ελπίζουμε ότι θα πάρουμε κάτι σε ανταπόδοση. Θυσιάζουμε ό,τι έχουμε και δεν έχουμε, φλεγόμαστε, ματώνουμε και κλαίμε, γνωρίζοντας ότι στην καλύτερη περίπτωση το μεγαλύτερο πράγμα που μπορεί να μας δώσει είναι αφάνταστα μικρό και ασήμαντο: μερικές μοναδικές στιγμές. Αυτό είναι όλο. Όμως τι άλλο είναι η ζωή;”
Είναι το πρώτο βιβλίο της τριλογίας του Φρέντρικ Μπάκμαν ΜΠΙΕΡΝΣΤΑΝΤ. Είναι η ιστορία μίας πόλης. Και της τοξικότητας κάθε τόπου που δεν έχει αρχές και αξίες και βυθίζεται. Είναι η ιστορία της αδρεναλίνης και της αρρενωπότητας ως δύο από τα οχυρά της νοσηρότητας. Είναι η ιστορία μιας κοινωνίας άρτου και θεαμάτων (σημ.: αγαπώ τα αθλήματα), άνευ άλλου υποβάθρου, πολιτιστικού θεμελίου. Είναι η ιστορία ενός τόπου χαμηλής εμβέλειας που τον χαμηλώνουν τα χαμηλά ένστικτα, τα χαμηλά ανδραγαθήματα, τα χαμηλά πρότυπα, τα χαμηλά όνειρα και οι χαμηλές προσδοκίες. Είναι η ιστορία ενός κοριτσιού στην εφηβεία που ζει το πολλαπλό τραύμα, την ταπείνωση του βιασμού, της σιωπής, της ντροπής, των κατηγοριών.
Είναι μια διεισδυτική ματιά στο πόσο αλληλένδετη είναι η ζωή όλων σε μια κοινότητα και πόσο δυσβάσταχτο είναι να επωμιζόμαστε τα όνειρα των άλλων, λέει ορθά η έκδοση στην παρουσίαση του βιβλίου. Ο Μπάκμαν είναι μετρ να γράφει για συναισθήματα δίχως να τα εκβιάζει, δίχως να κηρύσσει, αξιοποιώντας το σπουδαίο ταλέντο που έχει να αφηγείται ωθώντας διαρκώς την ιστορία του μπροστά, αφήνοντας τους ήρωές του εκτεθειμένους στην κρίση του αναγνώστη, φτιάχνοντας σπουδαία περιγράμματα ανθρώπων, ομάδων ανθρώπων και κοινωνιών. Χρησιμοποιεί συχνά προειδοποιήσεις για να κεντράρει την προσοχή του αναγνώστη στο επερχόμενο, πηγαινοφέρνει τη γραφή του μέσα σε σκέψεις που σχετίζονται απόλυτα με τις ιστορίες των ηρώων του. Από τον καλομαθημένο γιο, σταρ, Κέβιν, με τη σπαρτιάτικη αγωγή, από τον Μπένγιαμι που είναι πάντοτε ένας άλτερ ίγκο που του ανοίγει τον χώρο, εντός και εκτός παιχνιδιού.
Ωστόσο, ο Μπάκμαν αποδεικνύει με το Μπιέρνσταντ ότι υπάρχουν συγγραφείς που μπορούν να αποτυπώσουν όλο το εύρος της εφηβείας, δίχως στρογγυλέματα, δίχως στερεότυπα παραγγέλματα, δίχως να φοβούνται, συγγραφείς που μπορούν να αναπτύξουν μπροστά στον αναγνώστη τον μιμητισμό, τις χαμηλές πτήσεις, τα όνειρα των γονέων που μεταδίδονται σαν ασθένειες στα παιδιά, τη σιωπή, την ενοχή, τα λόγια και την κοινή γνώμη, το χρήμα και τη φτώχεια που σε καταδικάζει ακόμα πιο κάτω από εκεί που βρίσκεται η κοινωνία όπου ζεις.
Ένα μυθιστόρημα που ενώ έχεις την άποψη ότι είναι για ενήλικες, εντούτοις όσο προχωράς βλέπεις πόσο δυνατά μπορεί να αγγίξει τους εφήβους. Ως εκ τούτου θα έλεγα ότι από 16 ετών θα μπορούσαν να το διαβάσουν άνετα τα παιδιά της β’ εφηφικής ηλικίας, προ της ενηλικίωσης.
Εκδόσεις Κέδρος.
Διακρίσεις
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Μπιέρνσταντ |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Björnstad |
| Συγγραφέας: | |
| Εκδόσεις: | Κέδρος, Ιούνιος 2023 |
| Μετάφραση: | Γιώργος Μαθόπουλος |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Αλέκα Πλακονούρη |
| Σελίδες: | 560 |
| Μέγεθος: | 14 X 20,6 |
| ISBN: | 978-960-04-5370-6 |
