Είναι ο χρόνος που κυλά ή εμείς που κυλάμε μέσα του; Δε ξέρω ακόμα, αυτά σίγουρα απασχολούν λίγους. Η αλήθεια είναι ότι ο χρόνος έχει βρεθεί στις μελέτες και την εξιχνίαση χιλιάδων σπουδαίων φιλοσόφων και επιστημόνων, από τον Αινστάιν και τον Πουανκαρέ, μέχρι τον Επίκουρο και τον Καντ. Και θα βρίσκεται πάντα, ως ένα από τα μεγάλα μυστήρια.

Ξέρω και ξέρουμε γρήγορα στη ζωή μας ότι έχουμε τρεις βασικές, για τους κοινούς θνητούς, υποδιαιρέσεις του μεγέθους (ή διάστασης κατά τους φυσικούς) του χρόνου∙ παρελθόν, παρόν, μέλλον. Ζούμε στο παρόν, ωστόσο περνάμε τον περισσότερο χρόνο είτε ενθυμούμενοι στιγμές είτε σχεδιάζοντας τι θέλουμε να κάνουμε. Για το παρόν ούτε κουβέντα. Κι αυτό είναι μια ήττα μας που πρέπει να προσέξουμε και να διορθώσουμε γρήγορα.

Η Ελβετή συγγραφέας και εικονογράφος Γιοχάνα Σάιμπλε κάνει ένα ονειρεμένο ντεμπούτο. Ναι, είναι το πρώτο της βιβλίο αυτό. Δεν δημιουργεί απλώς ένα υπέροχο βιβλίο, αλλά επιχειρεί και φέρνει εις πέρας μια σπουδαία αποστολή: να φτιάξει κάτι πολυσήμαντο, τουλάχιστον -καταχρώμαι τον όρο- διηλικιακό, που δείχνει και σημαίνει πάρα πολλά, με γεννήτορα τον χρόνο. Ήτοι:

Δισεκατομμύρια χρόνια πριν, φτιάχτηκε η Γη.
Εκατομμύρια χρόνια πριν, δεινόσαυροι ζούσαν εκεί.
Εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι μετακινούνταν.
Χιλιάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι έχτισαν πράγματα πολύ μεγάλα (βλέπε πυραμίδες).
Εκατό χρόνια πριν, ένα ταξίδι έπαιρνε πολύ καιρό.
Δέκα χρόνια πριν, το τοπίο ήταν διαφορετικό.
Έναν χρόνο πριν, τα πουλιά πέταξαν για τον Νότο.
Έναν μήνα πριν, ήταν ακόμη φθινόπωρο.

Μια μαγική αντίστροφη μέτρηση από το bing bang της Γης μέχρι αυτή τη στιγμή εξελίσσεται καθώς γυρίζεις τις σελίδες. Τις σελίδες που ολοένα και μικραίνουν, μικραίνοντας το μέγεθος των εικόνων καθώς πλησιάζουμε προς το παρόν. Η ιδέα της Σάιμπλε είναι τουλάχιστον ευφυής. Ο χρόνος κυλά. Το μεγάλο, το πολύ βρίσκεται πίσω. Όσο πιο πίσω πηγαίνεις, τόσο πιο μεγάλο το θεριό του χρόνου. Όσο ζυγώνεις το παρόν, ο χρόνος, η απόσταση που διανύουμε μικραίνει. Αυτό εκφράζεται εκπληκτικά μέσα από αυτήν την σταδιακή σμίκρυνση των σελίδων καθώς φτάνουμε στο κέντρο, στο τώρα, όπου ένα αστέρι πέφτει και είναι η ώρα να κάνουμε…

μια ευχή!

Μια ευχή ενώ η σελίδα είναι όσο μια παιδική παλάμη.

Τώρα. Εδώ και τώρα. Η ενσυνειδητότητα, να βιώνεις το τώρα, αυτό που λησμονάμε. Και τότε, η Σάιμπλε αρχίσει το ταξίδι προς τα μπρος, στο μέλλον.

Τι ώρα θα σηκωθείς το πρωί;
Πού θα είσαι το απόγευμα;
Τι θα κάνεις αύριο το βράδυ;
Τι θα γίνει το Σαββατοκύριακο;
Ποιον θα συναντήσεις τον επόμενο μήνα;
Πώς θα γιορτάσεις τα γενέθλιά σου του χρόνου;
Πού θα ζεις σε δέκα χρόνια;
κ.ο.κ.

Τώρα οι σελίδες αρχίζουν την αντίστροφη πορεία τους∙ μεγαλώνουν. Γιατί μεγαλώνει και η απόστασή μας από το τώρα προς το μέλλον. Το εγγύς, το απώτερο. Αρχίζοντας από την μικροκλίμακα του αυριανού πρωινού και απογεύματος και φτάνοντας μέχρι το γήρας σου, μέχρι εκεί που τελειώνει το έργο και γίνεσαι άστρο και σκόνη. Αστερόσκονη.

Με κέντρο την ευχή, που είναι η συμπύκνωση όσων αξίζουν στη ζωή. Με πίσω το παρελθόν και μπροστά το μέλλον. Με σελίδες που μικραίνουν και μεγαλώνουν. Με ζωγραφική και χαρτοκοπτική, όπως αρέσει στη Σάιμπλε. Με ένταση στα χρώματα, με φως και με σκοτάδι που το ένα φανερώνει και άλλοτε κρύβει το άλλο, με γήινη παλέτα, με διαρκή εναλλαγή γραμμών και γεωμετρίας, με λεπτομέρεια και με αφαίρεση, με απλότητα και με δουλεμένες συνθέσεις. Ένα ταξίδι στον χρόνο, στα επιτεύγματα της ανθρωπότητας, στα τοπία που ο χρόνος και οι φυσικές διεργασίες τροποποιούν αργά μα σταθερά, στους τόπους και τις συνήθειες των ανθρώπων, στις εποχές, στους άλλους κατοίκους του πλανήτη, παλιότερους και λιγότερο παλιούς, στην ίδια τη ζωή των ανθρώπων που κυλά σαν ποτάμι από το μωρό στο γήρας.

Δεν σου απαντά τίποτα. Δεν σου παρέχει καμία λύση. Δεν σου υποδεικνύει τίποτα. Μέσα από απλές καταφάσεις και ερωτήσεις μιας αράδας, η συγγραφέας εναποθέτει πολυεπίπεδες εικόνες που ισούνται με σκέψεις, ιδέες, νύξεις, σχόλια, τα οποία απλώνονται σε πλήθος, όπως προαναφέραμε πεδίων. Η αιωνιότητα, το ανεπίστρεπτο, το εφήμερο. Όλα μαζί σφιχτοδεμένα. Σε ένα φιλοσοφικό βιβλίο για παιδιά και μεγαλύτερο κοινό που πραγματικά σε κινεί σε κάθε του σελίδα προς διαφορετική κατεύθυνση.

Το απολαμβάνεις. Θες να το ξαναδιαβάσεις. Θες να το κουβεντιάσεις, να το εξηγήσεις. Θες να το προσεγγίσεις εικαστικά με τα παιδιά σου. Θες να κόψεις χαρτόνια, να τα χρωματίσεις, να τα διατάξεις όπως η Σάιμπλε, να στήσεις το δικό σου εικαστικό θέαμα.

Μια κουκκίδα στο απροσμέτρητο σύμπαν. Είσαι. Είμαι. Ζήσε. Απόλαυσε. Περνά γρήγορα.