Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 18+ — Ιστορικό μυθιστόρημα
Ο πόλεμος – τούτος εδώ ή κάποιος άλλος- ισοδυναμεί με την έκλειψη κάθε πνευματικότητας.
Αντρέ Μπρετόν
Εντυπωσιακό ταξίδι στον Β’ Παγκόσμιο, στα μεσάνυχτα της ανθρωπότητας, μέσα από τη δράση και τη ζωή καλλιτεχνών της εποχής. Απολαυστική αφήγηση για τους λάτρεις της ιστορίας και της τέχνης.
Περί τίνος πρόκειται
Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την τέχνη, την έκφραση του ανθρώπου μέσα από τις μορφές και εκδοχές της. Τίποτα δεν μπορεί να παύσει τον νου ενός καλλιτέχνη από το να ονειρεύεται, να καλπάζει, να δημιουργεί, να αναζητά.
Το εγχείρημα του Νταν Φρανκ να χωρέσει δίπλα στην αφήγηση της κτηνωδίας που βίωσε η Ευρώπη και μέρος του υπόλοιπου κόσμου από το 1939 μέχρι και το 1945, την καλλιτεχνική εξέλιξη, τη ζωή των καλλιτεχνών, διακεκριμένων, είναι μοναδικό. Δίπλα στα γεγονότα στα πεδία των μαχών, πλάι στις διπλωματικές συνομιλίες και τις εξελίξεις στο παρασκήνιο, ο συγγραφέας περιγράφει εύληπτα τη ζωή διακεκριμένων διανοουμένων, συγγραφέων, καλλιτεχνών, ποιητών, γηγενών ή ξένων που καταφθάνουν στη Γαλλία μέσα στη δίνη των διωγμών και των επιστρατεύσεων.
[…] μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου του 1939, κάτω από το σαστισμένο βλέμμα των περίεργων περαστικών, η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αφροδίτη της Μήλου, οι Σκλάβοι του Μιχαήλ Άγγελου, Ο γάμος στην Κανά του Βερονέζε, η Μάχη του Εϊλάου και οι Πανικόβλητοι της Γιάφρας του Γκρο περιφέρονταν στους επαρχιακούς δρόμους της Γαλλίας”.
Τον Ιούνιο του 1940 η Μόνα Λίζα φυγαδεύεται. Τα Γαλλικά μουσεία αδειάζουν για να προστατευτούν οι αμύθητοι θησαυροί από τους βομβαρδισμούς και τη λεηλασία.
Ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο Εμμανουέλ Μουνέ, ο Ζορζ Σουλές (Αμπελιό), ο Αλεξάντρ Βιαλάτ, ο Ζαν Ανούιγ, ο Αντρέ Μαλρώ και ο Ζαν Καβαγιές πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Μερικοί από αυτούς επρόκειτο να δραπετεύσουν. Ο Νταριύς Μιγιώ, ο Αντρέ Ζιντ, ο Ματίς, ο Σαγκάλ και ο Τριστάν Μπερνάρ λιάζονταν προς το παρόν στον νότο της Γαλλίας. Ο Πικάσο και η Ντόρα Μάαρ ετοιμάζονταν να πάνε στο Παρίσι.
“Τέλος, ο Σαλβαντόρ Νταλί, κλεισμένος στα υπόγεια όπου είχε καταφύγει εσπευσμένα εξαιτίας των αεροπορικών συναγερμών, θαύμαζε τους συμπατριώτες του που αντιδρούσαν σαν έμβρυα, νιώθοντας μακαριότητα με την “ενδομήτρια” αίσθηση που τους προκαλούσε ένα σκοτεινό και υγρό κατώγι. Ένα χρόνο αργότερα, η Γκαλά και ο Σλαβαδόρ, αφού μοίρασαν τα υπάρχοντά τους σε διάφορα παρισινά διαμερίσματα, έβαζαν πλώρη για τη λεκάνη του Αρκασόν όπου νοίκιασαν ένα σπίτι.”
Ο Αντουάν Σαιντ Εξυπερύ, σμηναγός, επιστρατεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 1940 ως έφεδρος αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας.
Θα έλεγα ότι ο Νταν Φρανκ συνθέτει μια μοναδική πινακοθήκη έργων, δημιουργών και γεγονότων, μέσα από τα οποία κοντοστεκόμαστε, κοιτάζουμε και πλησιάζουμε τη ζωή και τη δράση προσωπικοτήτων της εποχής όπως ο Σαιντ Εξυπερύ, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Μαξ Ζοκόμπ, ο Σελίν, ο Ελυάρ, ο Λα Ροσέλ, ο Μαξ Ζακόμπ, η Έλσα Τριολέ.
Οι καλλιτέχνες δεν ήταν όλοι αντιστασιακοί ή ενεργοί. Ήταν ένα τεράστιο μωσαϊκό με εξαιρετικά ποικίλες αντιδράσεις και συμπεριφορές, που εκπλήσσουν θετικά ή αρνητικά, καθώς άλλοι δημιουργούσαν αντιστασιακούς πυρήνες και ομάδες, άλλοι σιωπούσαν και αποσύρθηκαν από τα γεγονότα πλήρως περιμένοντας να περάσει το κακό και απλά να μη συναντηθούν μαζί του και άλλοι που λειτούργησαν άκρως αρνητικά για συναδέλφους τους, για ανθρώπους που εκτελέστηκαν, που βασανίστηκαν, που έχασαν τα πάντα. Και άλλοι που είτε συνειδητά και ιδεολογικά, είτε από φόβο για τη ζωή τους, έφτασαν μέχρι να υπερασπιστούν τη ναζιστική θηριωδία, λύγισαν κάτω από τη μέγγενη που έσφιγγε γύρω τους.
Πολλοί Εβραίοι, προοδευτικοί, αντιφρονούντες, καταδιωκόμενοι, πρόσφυγες, ανήκοντες σε μειονότητας-κόκκινο πανί για τους ναζί θα οδηγηθούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και θα συνθλιβούν. Άλλοι θα προλάβουν να φύγουν με διαβατήρια και κατάλληλες διασυνδέσεις στο εξωτερικό, κυρίως προς την Αμερική.
Υπάρχουν κι άλλοι που πάνω από δέκα χρόνια, πριν καν δουν τον Χίτλερ στην εξουσία, πολεμούν τον φασισμό απ’ όπου μπορούν, όπως ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Άρθουρ Κέστλερ, ένας από τους πιο θαρραλέους και πολιτικοποιημένους άντρες της εποχής, μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Γερμανίας. Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, ετοιμάζεται το σάβανό του, αλλά ο ευφυής, προνοητικός Άρθουρ κατορθώνει ξανά και ξανά να βρει τη λύση και να διαφύγει. Αλλάζει όνομα. Αλλάζει παρελθόν και αναζητά ένα λιμάνι για να γλιτώσει από το κακό. Θα το βρει. Η ζωή του ένα μυθιστόρημα από μόνη της.
Χαμός, παντού. Ο Όττο Ντιξ έχει συλληφθεί, ο Κλέε και ο Καντίνσκι έχουν φύγει από τη Γερμανία, ο Μαξ Ερνστ είναι κι αυτός στη Μασσαλία, όπως πολλοί άλλοι, ο Αρμάν Σαλακρού δεν έχει πού να κοιμηθεί, ο Καρλ Αϊνστάιν έκοψε της φλέβες του και ο συγγραφέας Ερνστ Βάις πήρε δηλητήριο στο Παρίσι.
Ο Νταν Φρανκ δημιουργεί ένα κινηματογραφικό σκηνικό, ένα καλοδομημένο έντυπο ντοκιμαντέρ, με τη ροή ενός μυθιστορήματος, ευθύβολου, όπου ακολουθούμε τις αλληλοσυμπλεκόμενες ζωές δεκάδων, γνωστών και λιγότερο γνωστών, καλλιτεχνών που έζησαν στην κορυφή, στις παρυφές, στις γκρεμώδεις, απόκρημνες γεωμετρίες, στη λάβα του πιο τρομερού πολέμου που γνώρισε η ανθρωπότητα τα τελευταία 200 χρόνια και αποκαλύπτει με τον δικό του τρόπο την παράνοια της εξολόθρευσης κάθε αντιφρονούντα ή διαφορετικού, καθενός και καθεμιάς που δεν ανήκε στις γραμμές που είχαν χαράξει.
Ο τρόπος που επιλέγει να ξετυλίξει το κουβάρι της εποχής ο Νταν αποβαίνει συναρπαστικός, καθώς είναι μια από τις ελάχιστες φορές που σε ένα βιβλίο ο μεγάλος πόλεμος φεύγει τα μεγάλα γραφεία των πολιτικών, των στρατηγών, των ασφαλιτών και των ντόπιων συνεργατών τους και γίνεται υπόθεση όλων.
Διανοούμενοι και καλλιτέχνες δείχνουν πώς η ιστορία γίνεται Ιστορία, πώς η ιστορία γίνεται φωνή και ουρλιαχτό και δράση και καταγγελία και διαμαρτυρία μαζική, πώς ο καθένας κουβαλούσε τις δικές του παθογένειες και πώς φτάνει να εκφράζει μέσα από τη ζωή και το έργο του τον εαυτό του και ενίοτε και την εποχή του, εκείνη τη μεγάλη εποχή.
Από το Παρίσι του φόβου και του δράματος, στη Μασσαλία της σχετικής ασφάλειας και φυγής. Από τη Μασσαλία με τα μεγάλα καράβια για τη Νέα Υόρκη και την Γη της Επαγγελίας στην άλλη όχθη του Ατλαντικού που ακόμα δεν βιώνει τον πόλεμο όπως η Ευρώπη. Λονδίνο. Βερολίνα. Άουσβιτς. Στρατόπεδα. Οδύνη και ντροπή.
Η μεγάλη Ιστορία σε μυθιστόρημα. Ήταν τα μεσάνυχτα της ανθρωπότητας. Ύστερα, κάποτε, επιτέλους, ξημέρωσε. Και πρέπει να προσέχουμε να ξημερώνει πάντα πολύ γρήγορα.
Για αναγνώστες από 18 περίπου ετών.
Άρτια έκδοση. Άρτιο βιβλίο.
Εκδόσεις Καπόν
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Τίτλος |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Minuit |
| Συγγραφέας: | |
| Εκδόσεις: | Καπόν, Α’ έκδοση Οκτώβριος 2012 |
| Μετάφραση: | Αναστασία Καραστάθη, Φώτης Σιατίτσας |
| Σελίδες: | 518 |
| Μέγεθος: | 15 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960 68-7850-3 |
