Ιστορίες από μακρινά προάστια, του Σων Ταν

Από τον τεράστιο Αυστραλό καλλιτέχνη Σων Ταν ένα αριστούργημα που αποδεικνύει ότι κάποια εικονογραφημένα βιβλία όχι μόνο δεν έχουν κλειστό ηλικιακό κύκλο αναγνωστών αλλά το target τους είναι από τις ηλικίες που τα θεωρούν “βιβλία για παιδιά” και άνω.

Δεκαπέντε ιστορίες μας παραδίδει ο Σων Ταν. Σύντομες, όσο να τις διαβάσεις σε ελάχιστα λεπτά. Σαν ένας φωτογράφος που ανοίγει τον φακό του και πλησιάζει δεκαπέντε στιγμές, δεκαπέντε γωνιές από μακρινά μέρη, προάστια μιας σύγχρονης πόλης που στέκουν έξω από κάποια μεγαλούπολη. Όπως ο νεροβούβαλος που βρισκόταν στην άδεια αλάνα στο τέλος του δρόμου μας και πάντα μας έδειχνε τη σωστή κατεύθυνση όταν ζητούσαμε τη συμβουλή του. Ή ο Έρικ, ο σπουδαστής που “φιλοξενήσαμε” μέσω ενός προγράμματος ανταλλαγής και του άρεσε να κοιμάται και να μελετά… μέσα στο ντουλάπι των τροφίμων και έφυγε μια μέρα ακόμα πιο απλά από ότι ήρθε. Ή εκείνα τα ποιήματα που γράφουμε και δεν δείχνουμε σε κανέναν∙ τι να συμβαίνει άραγε σε αυτά τα ποιήματα και πού χάνονται τελικά; Ή ο δύτης με τη διαστημική στολή και το παλιομοδίτικο σκάφανδρο καταδύσεων που είχαμε συναντήσει κοντά στην υπόγεια διάβαση. Ή το παράξενο φυτοφάγο θηλαστικό που βρέθηκε περιέργως στο σπίτι με τον αριθμό δεκαεπτά, τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από τη θάλασσα. Ή η οικογένεια που ανακάλυψε την “εσωτερική αυλή” του σπιτιού της όπου οι εποχές ήταν ανάποδες, όπως στην πατρίδα της. Ή τα παράξενα ανθρωπάκια που στέκονται στη μέση του δρόμου, πλάι σε φράχτες και εισόδους, σε δρομάκια και πάρκα, σαν σιωπηλοί φρουροί, ψάχνοντας τις δικές τους απαντήσεις. Ή ο γιγάντιος τάρανδος στη στέγη του σπιτιού που κάνει την ανώνυμη αργία μια μέρα ξεχωριστή. Ή το κατοικίδιο που θα φτιάξετε μόνοι σας από μια χαρτόκουτα και κηρομπογιές και θα αποκτήσει ύπαρξη με τρόπο μοναδικό. Ή η εκρηκτική διαφωνία μεταξύ δύο αδερφών που τους οδήγησε να ανακαλύψουν γιατί ο Οδηγός του μπαμπά σταματούσε απότομα στον χάρτη 268.

Δεν ξέρω τι από όλα είναι πιο μαγικό. Οι εικόνες του; Τα εικονογραφικά στυλ, τεχνικές και προσεγγίσεις που αλλάζει συνεχώς μέσα στο βιβλίο από ιστορία σε ιστορία; Το χιούμορ, ο λυρισμός, η κυνικότητα, η ανάδειξη του αδιάφορου για τους περισσότερους μικρόκοσμου και των πιο παραμελημένων λεπτομερειών του κόσμου μας; Οι ευφάνταστες, απροσδόκητες ιστορίες με τους ακόμα πιο απροσδόκητους πρωταγωνιστές; Συναθροίζοντας όλες αυτές τις παραμέτρους, διαπιστώνουμε ότι έχουμε ένα αριστοτεχνικό, πολυεπίπεδο, πολυπρισματικό βιβλίο όπου άνθρωποι και πλάσματα ασυνήθιστα αναπτύσσουν ιστορίες πλησιασμένες εικαστικά και λογοτεχνικά με περίσσια ομορφιά. Οι οπτικές αφηγήσεις του Σων Ταν είναι κάτι παραπάνω από επιδέξιες, καθώς αποτελούν ευφυείς προεκτάσεις των λέξεών του με τις οποίες συνδιαλέγονται θαυμάσια παράγοντας αυτό το μαγευτικό αποτέλεσμα.

Ευρύ είναι το φάσμα και των συναισθημάτων που γεννούν οι ιστορίες του Ταν. Ενώ όλες έχουν ως τόπο ύπαρξης τα προάστια μιας πόλης, ενώ βλέπεις τους σκληρούς τόνους της πόλης, αντιλαμβάνεσαι τον τρόπο που επιβιώνουν και αναπτύσσονται ιστορίες σε τέτοια μέρη που κινούνται μεταξύ της μεγάλης πόλης και των μικρών κωμοπόλεων. Ιστορίες με υπερβολή, με φαντασιακά στοιχεία, που ακροβατούν μεταξύ λογικής, παραλογισμού, ονειροπόλησης και ρεαλισμού. Ιστορίες που θα σε συγκινήσουν με τρόπο μοναδικό (όπως η καταπληκτική Μακρινή Βροχή για τα ποιήματα που δεν δείχνουμε ποτέ σε κανέναν), ιστορίες δισυπόστατες όπως ο νεροβούβαλος που έβαλε υπέρτατες σημειολογικές διαστάσεις.

Ο Σων Ταν ανήκει σε εκείνη τη συνομοταξία ανθρώπων που ανοίγουν τα μάτια τους και βλέπουν εκείνα που οι περισσότεροι προσπερνούν, που δίνει ζωή σε ένα μοιάζουν ασήμαντα, που φυσάει απαλά ξεθολώνοντας αργά την αρχική μουντάδα των ιστοριών του οδηγώντας τις σε μαγικές διακτινισμούς αναλόγως του αναγνώστη τους. Δηλαδή, δεν καταλαβαίνουν όλοι τα ίδια. Τα βιβλία του όχι μόνο δεν διαβάζονται όπως το 90% των εικονογραφημένων βιβλίων, όχι μόνο δεν αποτελούν κλασικές ευθύγραμμες, αναμενόμενες ιστορίες (διηγήματα εν προκειμένω για να είμαστε πιο ακριβείς), αλλά αποτελούν σπάνιες αναγνωστικές εμπειρίες όπου πέρα από τη ζωή στα προάστια κάποιας ενδεχομένως Αυστραλιανής πόλης, ιχνηλατούν το μικρό και το μεγάλο, το παράλογο και το απροσδόκητο, τη μαγεία και το θαύμα, την πορεία εκείνων που δε αναζητήσει κανείς ποτέ. Κανείς; Όχι και κανείς…