Μετά την Έξοδο (2016) με φόντο, κέντρο και προσκήνιο την πλέον εμβληματική στιγμή του Ελληνικού Αγώνα, ο Άρης Σφακιανάκης δημιουργεί μια μυθιστορηματική βιογραφία του πλέον εξέχοντα Έλληνα πολιτικού της εποχής, μιας κορυφαίας προσωπικότητας, τραγικής και μυθιστορηματικής από μόνη της. Στον Καποδίστρια εσωκλείεται εν είδει υστερόγραφου όλη η τροχιά της ελληνικής ιστορίας από το 1453 ή έστω από τα Ορλοφικά του 1770 μέχρι το 1974 και την νεώτερη ελληνική δημοκρατία. Ένας άπατρις με πατρίδα, ένας εχέτης και πένης μαζί, ένας πρόδρομος του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού στην Ελλάδα που γνώρισε μέτριες μορφές και των δύο ισμών, ένας περήφανος και ταπεινωμένος, ακλόνητος και εύθραυστος, γενναίος και ανήσυχος, τροπαιούχος και ουραγός, πάντοτε πρωταγωνιστής. Η κορυφαία πολιτική προσωπικότητα της σύγχρονης Ελλάδας και πιθανότατα όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο η μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε.
Ο συγγραφέας παίρνει τη ζωή του Καποδίστρια από την χειμωνιά του 1827 και την αναμονή του Καποδίστρια για αγγλικό καράβι προκειμένου να έρθει στην Ελλάδα ως πρώτος της κυβερνήτης μετά την κατά το ήμισυ απελευθέρωσή της. Και περιμένει υπέρ του μήνα το αγγλικό καράβι για να μην κατηγορηθεί ως ρωσόφιλος. Ο Καποδίστριας είναι παθιασμένα έντιμος, σκληρός διπλωμάτης και ισορροπιστής, ένας στρατηγός της διεθνούς πολιτικής σκακιέρας, ένας νους που υπολογίζει σχεδόν τα πάντα και γνωρίζει καλά πώς παίζεται το παιχνίδι των αυλών και των κέντρων εξουσίας. Αλλά, δυστυχώς, δεν γνωρίζει σχεδόν τίποτα για τις κατηφορικές παθογένειες που έχουν εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα ειδικότερα τις τελευταίες δεκαετίες και τις οποίες θα βρει αμέσως στο διάβα του φτάνοντας απέναντι από την Ανκόνα όπου περιμένει τον Λύκο, το αγγλικό πλοίο.
Τι βρίσκει ο Καποδίστριας στην αυλαία του 1827 στην Ελλάδα; Μια χώρα διαλυμένη, δίχως δομές, δίχως δυνάμεις, δίχως στρατό, δίχως ήθος, ηθική και ηθικό. Μια χώρα αιματοβαμμένη από συνεχείς μάχες, δύο εμφυλίους και το τραγικά σπουδαίο Μεσολόγγι, έναν Ιμπραήμ που καίει τα πάντα στο πέρασμά του και τα λίγα υγιή κύτταρα της πατρίδας έτοιμα για αποχώρηση και αποδήμηση. Σε αυτήν την απογοητευτική Ελλάδα ο Καποδίστριας ρίχνεται στην δουλειά πιστεύοντας ακράδαντα στο θαύμα της ανοικοδόμησης, δίχως ουσιαστικούς συμμάχους, καθώς η ανυποχώρητη πίστη του στο χτίσιμο της νέας χώρας τον κάνει σταδιακά δυσάρεστο σε ολοένα και περισσότερους. Γνωρίζει διαδοχικά την αποθέωση, την σκληρή κριτική, τον φθόνο, την οργή της μηχανορραφίας, την ταπείνωση στην πόρτα της εκκλησίας του Ναυπλίου, όπου πάει για την κυριακάτικη λειτουργία.
Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει πολύ καλά, δεν περιμέναμε την Σκιά του Κυβερνήτη για να το διαπιστώσουμε. Το αληθές περιβάλλον του βιβλίου, η δίχως ολιγωρίες και περιττές παρεκτροπές κοφτή γραφή του, η απουσία μεμονωμένων εντυπωσιασμών αλλά η σωρευτική επίδραση της αφηγηματικής του τέχνης, η γλώσσα της εποχής που δεν εισβάλλει αλλά λειτουργεί σε αρμονία και η βαθιά μελέτη όλου του ιστορικού πλαισίου της επαναστατικής Ελλάδας συνθέτουν ένα βιβλίο που διαβάζεται με εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον, απνευστί για να το πω εντυπωσιακά κλισέ, ιδιαίτερα από τους “πειραγμένους” με εκείνη την περίοδο της ιστορίας σαν τον γράφοντα, περίοδο που γέννησε τη μισή σημερινή Ελλάδα.
Με αφηγητή τον πιστό σωματοφύλακά του, την “σκιά” του, τον άνθρωπο που έζησε πιο κοντά από κάθε άλλον ίσως τον κυβερνήτη, ο συγγραφέας αποτυπώνει σκιές και χρώματα του Καποδίστρια, εμμονές και αρετές, προσωπικό κόσμο και περίγυρο, φτιάχνοντας ένα πλήρες πορτραίτο του ανθρώπου που σήμανε την τραγική και αιφνίδια ενηλικίωση του νεοσύστατου κράτους. Κι αυτό το πορτραίτο σχηματίζεται αργά, καθαρά, περίτεχνα, κυρίως δίχως να είναι ο αυτοσκοπός. Δίπλα από τον Καποδίστρια, ορθώνεται όλος ο τότε ελληνικός κόσμος, τα συμφέροντα, οι ίντριγκες, τα πισώπλατα χτυπήματα, οι φατρίες, όλα τα μόρια του βαριά ασθενούς -λέγε με Ελλάδα αν θες- και πώς αυτά συμπλέχθηκαν με τον ακέραιο, ανυποχώρητο, τελικά μη πολιτικό Καποδίστρια. Όλα αυτά μέχρι την πόρτα του Αγίου Σπυρίδωνα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 (Ιουλιανό ημερολόγιο) όπου πέφτει νεκρός από τους Μαυρομιχάληδες στην είσοδο μιας εκκλησίας του Ναυπλίου.
Το ιστορικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα, πολύπαθο και χτυπημένο από ανούσιους, αταίριαστους έρωτες με δήθεν φόντο μια ιστορική εποχή (αυτό δεν το κάνει ιστορικό μυθιστόρημα) εδώ βρίσκει μια αυθεντική του έκφραση με έναν εργένη και με πλήθος τεκμηριωμένης Ιστορίας.
Και τέλος, αυτό, αναίτια ίσως, έφερα στο νου μου, αυτόν τον Τένισον από τον Μποντ του Σαμ Μέντες, διαβάζοντας ως το τέλος την ανυπότακτη φύση του Καποδίστρια. “Ένας συγχρονισμός από ηρωικές καρδιές. Που γίνηκε αδύναμος με το πέρασμα του χρόνου και της μοίρας, αλλά δυνατός στη θέληση. Να προσπαθούμε, να επιδιώκουμε και να μην υποχωρούμε” (One equal temper of heroic hearts, Made weak by time and fate, but strong in will, To strive, to seek, to find, and not to yield). Μπάμ.
Αναμένοντας το… παλάτι του Βαυαρού; Θα δούμε πως θα ολοκληρώσει την τριλογία του ο συγγραφέας. Εκδόσεις Κέδρος. Προτείνεται.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Η σκιά του κυβερνήτη |
| Συγγραφέας: | Άρης Σφακιανάκης |
| Εκδόσεις: | Κέδρος, Σεπτέμβριος 2019 |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Μαρία Σπανάκη |
| Ηλ. σελιδοποίηση: | Νικολέτα Δουλάμη |
| Σελίδες: | 512 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,6 |
| ISBN: | 978-960-04-5005-7 |
