Διαβάζεται σε 4′- Περιέχει απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 11+ (target 12-16) – Εφηβική λογοτεχνία
capitano (ιταλ.)= Capo di un corpo armato/Καπετάνιος, αρχηγός ενός οπλισμένου σώματος
Ο Φιλ, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ένας δεκατετράχρονος έφηβος του οποίου οι γονείς έχουν άλλες προτεραιότητες. Πάντα είχαν. Η μητέρα του είναι μια από τις πρώτες γυναίκες που έχουν πάρει πτυχίο από την Ακαδημία Πολιτικής του Διαστήματος. Παραβλέποντας τις ανάγκες του, του αφηγείται τα όνειρά της, όπως άλλες μάνες αφηγούνται παραμύθια στα παιδιά τους. Κι όταν έρχεται η πολυπόθητη στιγμή να πραγματοποιήσει τις επαγγελματικές επιδιώξεις της και να γίνει ερευνητικό μέλος της Ακαδημίας, δε διστάζει να απομακρυνθεί από την οικογενειακή εστία και να επιδοθεί αποκλειστικά στην απαιτητική διετή εκπαίδευσής της. Συγχρόνως ο στρατιωτικός πατέρας του ηγείται σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια ο Φιλ αναγκάζεται να μετακομίσει στο αφιλόξενο σπίτι του αυταρχικού παππού του.
Αποκομμένος ακόμα κι από την τεχνολογία θα νιώσει την απόλυτη μοναξιά και τον φόβο. Μοναδικό στήριγμα στο άγνωστο κι εχθρικό οικογενειακό και σχολικό του περιβάλλον θα σταθεί μια ιδιαίτερη γυναίκα. Η Λάουρα, η οποία θα προσπαθήσει να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τον τραυλισμό του αλλά και να ανακαλύψει και να αποδεκτή την ταυτότητά του. Άλλωστε την συνδέουν και τη χωρίζουν πολλά με την οικογένειά του. Η γυναίκα αυτή θα αποτελέσει ένα υποκατάστατο της μητρικής φιγούρας. Κοντά της ο Φιλ θα νιώσει την αποδοχή αλλά και θα ανακαλύψει τον Καπιτάνο, τον άτεγκτο ήρωας ενός παλιού graphic novel, ο οποίος θα γίνει το alter ego του. Εκτός κι αν ο Φιλ αποφασίσει ότι δεν του ταιριάζουν τα προσωπεία.
Ο Μάνος Κοντολέων δημιουργεί έναν κεντρικό ήρωα σφαιρικό και δυναμικό με την έννοια ότι βιώνει εσωτερικές συγκρούσεις και μετέχει συναισθηματικά και σωματικά σε μια εξελικτική διαδικασία ωρίμανσης κι αυτοπροσδιορισμού. Και διαμέσου του εγγονού έχει μια δεύτερη ευκαιρία να επαναπροσιοριστεί και ο παππούς. Ο έφηβος ήρωας βιώνει τη θλίψη της εγκατάλειψης, της απόρριψης, του εκφοβισμού, αισθήματα συνυφασμένα με την πρόσκαιρη ικανοποίηση της εκδίκησης, των ενοχικών συναισθημάτων και της αμφισβήτησης. Κι οι αναγνώστες μπορούν να βιώσουν την αγωνία του και να ταυτιστούν μαζί του χάρη στην εσωτερική εστίαση της αφήγησης. Αλλά και τα δευτερεύοντα πρόσωπα έχουν τον χώρο τους στο αφήγημα. Οι απόντες γονείς του Φιλ, οι καθηγητές και τα κρυφά τους ειδύλλια, ο ασυνείδητος οδηγός – δολοφόνος του σκύλου του Φιλ, η γοητευτική συμμαθήτριά του, η Σύνθια, ο θύτης/θύμα Τόνι είναι δομημένες κι αυθύπαρκτες οντότητες καθώς ο συγγραφέας δεν αφήνει τίποτα μετέωρο κι ημιτελές.
Το πλέον αξιοπρόσεκτο όμως, στοιχείο στο μυθιστόρημα του Μάνου Κοντολέων είναι η γοητευτικά εύθραυστη εναλλαγή πραγματικού και φανταστικού πάνω στην οποία με συγγραφική μαεστρία ισορροπεί ο συγγραφέας ως εκφραστής του μαγικού ρεαλισμού. Το εύρημα της μάσκας, ενός στοιχείου φορτισμένου με κοινωνικές, υπαρξιακές και μεταφυσικές εκφάνσεις είναι από μόνο του εντυπωσιακό. Όμως ενδυναμώνεται ακόμα περισσότερο από τη δημιουργία ενός ήρωας του οποίου η ταυτότητα χάνεται μέσα στο ίδιο το αφήγημα. Ο έφηβος Φιλ δυσκολεύεται να ταυτιστεί με τους γνωστούς ήρωες των κόμικς. Ο Ζορό είναι ένας υπερασπιστής αδικημένων, όμως ο Φιλ νιώθει δειλός. Ο Σούπερμαν είναι ένα εξωγήινο αγόρι που αγάπησε τη γη. Είναι όμως εύκολο να αγαπήσεις κάτι που σου πρόσφερε στοργή, ένα συναίσθημα άγνωστο για το Φιλ. Ο Καπιτάνο από την άλλη πλευρά είναι ένας απρόσωπος ήρωας, ένας δικαστής ο οποίος επιβάλλει την τάξη. Μέσω αυτού ο Φιλ έχει την ευκαιρία να επιβληθεί, να δηλώσει την παρουσία του, να εκφράσει τον θυμό του, να βγει στην αντεπίθεση. Ο Φιλ αρχικά ενδίδει και φορά τη μάσκα του Καπιτάνο. Άλλωστε τα αδύναμα πλάσματα πάντα υποκύπτουν στον δυνατότερό τους. Είναι η ψευδαίσθηση της απόδοσης δικαιοσύνης; Ή μήπως είναι το προσωπείο του πάθους να εξουσιάσει έναν κόσμο που μέχρι τώρα αγνοεί επιδεικτική την ύπαρξη και τις ανάγκες του; Η μάσκα που παραδοσιακά εκλαμβάνεται ως ένας τρόπος μετασχηματισμού της αναπαράστασης της ταυτότητας του δίνει τη δυνατότητα να δράσει ως άλλος, να πληγώσει όσους τον πλήγωσαν. Το ζητούμενο είναι αν αυτό επιθυμεί κι αν εντέλει αυτό θα επιλέξει να είναι.
Με μια διάθεση να ανακαλύψουμε αυτοαναφορικότητες, ρωτήσαμε τον Μάνο Κοντολέων αν έχει αναγκαστεί ο ίδιος να φορέσει ποτέ μάσκα κι εκείνος μας απάντησε:
Υπήρξα και είμαι ακόμα ονειροπόλος -μια ιδιότητα που τη θεωρώ ταυτόσημη με την ιδιότητα του συγγραφέα. Το γιατί πιστεύω σε αυτήν την ταύτιση ονειροπόλησης και συγγραφής είναι μια άλλη ιστορία που κάποτε άλλοτε ίσως την καταγράψω. Είμαι, λοιπόν, και ονειροπόλος και συγγραφέας. Και πολλές φορές ως έφηβος ονειρευόμουνα πως ζούσα ως κάποια άλλη προσωπικότητα. Ως άλλος. Ενήλικος πλέον και συγγραφέας αυτό μόνιμα κάνω -πρώτα ζω και μετά καταγράφω τη ζωή κάποιου άλλου. Αυτό το μυστικό της συγγραφής το είχα ανακαλύψει από τα πρώτα διηγήματα που έγραψα και θυμάμαι εκείνο με ήρωα έναν καθημερινό, ασήμαντο τύπο, τον Σπυριδάκη που κανείς δεν του έδινε σημασία κι αυτός για να μπορέσει να επιβιώσει είχε επινοήσει τον Πύρρο -τύπο γοητευτικό και που όλοι τον προσέχανε. Αν δεν είσαι συγγραφέας, για να μεταφερθείς στην προσωπικότητα ενός τρίτου μεταξύ των άλλων χρειάζεσαι και μια μάσκα. Μια μάσκα σε μετατρέπει σε κάποιον άλλον. Κάποτε μου άρεσε να φοράω μάσκες… Έπαιζα με τις ψευδαισθήσεις μου και παράλληλα αισθανόμουνα πως οι μάσκες με προφυλάσσανε από τον ίδιο μου τον εαυτό. Μπορεί απλώς εμένα να με καλύπτανε, αλλά παράλληλα οι άλλοι διαφορετικά με αντιμετωπίζανε. Αυτά όλα κάποτε… Ως έφηβος. Έως ότου συνειδητοποίησα πως το να καλύπτεις το εγώ σου είναι κάτι παρόμοιο με το να το καταδικάζεις σε διαρκή φυλάκιση σε ανήλιο κελί. Γιατί τελικά ενώ πιστεύεις πως θα υποδυθείς για λίγο μια άλλη προσωπικότητα, στην ουσία χάνεις τη δική σου. Αυτός ο αυτοεγκλεισμός σκέφτηκα πως ήταν μια όμορφη ιδέα που πάνω της άξιζε να στήσω ένα μυθιστόρημα. Ήταν η εποχή που ο γιος μου ο Δομήνικος είχε γράψει ένα θεατρικό μονόπρακτο με αυτό το θέμα και τότε σκέφτηκα πως η μάσκα παραμένει επίκαιρη και στην νέα γενιά. Άλλωστε και καθώς ολοένα και περισσότερο μελετούσα αυτό το θέμα, συνειδητοποίησα πως κάτι τέτοιο ήταν και αυτό που απασχόλησε τον Στήβενσον όταν έγραφε το διαχρονικής αξίας μυθιστόρημα του «Δόκτωρ Τζέκυλ και κύριος Χάιντν»; Πάντα δίπλα στο ‘Εγώ’ στέκεται ένας ‘Άλλος’. Και ποιανού, στο τέλος, η ταυτότητα θα επιβληθεί; Κάπως έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε ο Φιλ και στη συνέχεια αυτός ήταν που επέλεξε τον Καπιτάνο και μου τον σύστησε.
Στο βιβλίο περιέχονται -και καταγράφονται αναλυτικά σε επίμετρο- πενήντα εγκιβωτισμένοι στίχοι ποιημάτων και τραγουδιών και διάλογοι ταινιών, τα οποία λειτουργούν ως συμπυκνωμένη λογοτεχνική έκφραση αλλά και ως ένα μονοπάτι αισθητικής και λογοτεχνικής μύησης του έφηβου αναγνώστη. Από Ντοστογιέφσκι, Μπρεχτ, Σεφέρη, Καββαδία, Καρούζο, Πολυδούρη και Γώγου, μέχρι Λέοναρντ Κοέν, Biohazard, Σούμπερτ και Άλεν Γκίνσμπεργκ.
Η μάσκα του Καπιτάνο είναι ένα απολαυστικό βιβλίο συναισθηματικής έντασης με συμβολισμούς και ιδέες οι οποίες οδηγούν σε σκέψεις κι αμφισβητήσεις στερεοτυπικών αντιλήψεων για τις έμφυλες ταυτότητες, τις σχέσεις, τις προτεραιότητες, τον σεβασμό και την αγάπη.
Στα προτεινόμενα!
Για αναγνώστες από 11 ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Ο Μάνος Κοντολέων δημιουργεί έναν κεντρικό ήρωα σφαιρικό και δυναμικό με την έννοια ότι βιώνει εσωτερικές συγκρούσεις και μετέχει συναισθηματικά και σωματικά σε μια εξελικτική διαδικασία ωρίμανσης κι αυτοπροσδιορισμού. Ο έφηβος ήρωας βιώνει τη θλίψη της εγκατάλειψης, της απόρριψης, του εκφοβισμού, αισθήματα συνυφασμένα με την πρόσκαιρη ικανοποίηση της εκδίκησης, των ενοχικών συναισθημάτων και της αμφισβήτησης. Κι οι αναγνώστες μπορούν να βιώσουν την αγωνία του και να ταυτιστούν μαζί του χάρη στην εσωτερική εστίαση της αφήγησης.
- Το πλέον αξιοπρόσεκτο όμως, στοιχείο στο μυθιστόρημα του Μάνου Κοντολέων είναι η γοητευτικά εύθραυστη εναλλαγή πραγματικού και φανταστικού πάνω στην οποία με συγγραφική μαεστρία ισορροπεί ο συγγραφέας ως εκφραστής του μαγικού ρεαλισμού.
Το Soundtrack του βιβλίου
Della Reese – Serenade (“Schubert”)
Leonard Cohen – First We Take Manhattan
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Η Μάσκα του Καπιτάνο |
| Αφιέρωση: | Στον Δομήνικο, για το δικό του “Doomed” |
| Συγγραφέας: | Μάνος Κοντολέων |
| Εικονογράφηση εξωφ.: | Βασίλης Κουτσογιάννης |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Μάρτιος 2021 |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Διόρθωση: | Αντωνία Γουναροπούλου |
| Σελιδοποίηση | Κωνσταντίνος Καπένης |
| Σελίδες: | 208 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-9235-7 |
