Διαβάζεται σε 4′- Περιέχει απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 4+ (target 5-7) – Λογοτεχνία για παιδιά
Μητέρα είναι ρήμα. Είναι κάτι που κάνεις, όχι απλά αυτό που είσαι.
Dorothy Canfield Fisher
Είναι προσφιλές θέμα η μαμά στα παιδικά βιβλία. Κάποια είναι πολύ έντιμα, ατμοσφαιρικά, ιδιαιτέρως αξιόλογα. Κάποια γράφονται κατά κύριο λόγο για να συγκινήσουν τους μεγαλύτερους αναγνώστες.
Τα βιβλία που βλέπουν τη σύγχρονη μητέρα ως ένα πρόσωπο με πολλές ταυτότητες και πτυχές είναι σαφώς λιγότερα. Και εν προκειμένω, από την Αλεξάνδρα Μητσιάλη, έχουμε μια εξωγήινη μαμά. Μια μαμά από άλλον πλανήτη! Μια γυναίκα που φεύγει το πρωί από τη δουλειά και επιστρέφει το απόγευμα. Είναι κουρασμένη, ενίοτε εξαντλημένη. Αλλά στο σπίτι δεν την περιμένει ένας καναπές σε ένα τακτοποιημένο σπίτι. Αντιθέτως, τότε μόλις αρχίζει ένας νέος Γολγοθάς, οικιακός αυτή τη φορά. Η κουζίνα με ένα βουνό από πιάτα, τα δωμάτια γεμάτα πεταμένα ρούχα και αντικείμενα, το σαλόνι ανάστατο κι αυτό. Η γυναίκα αυτή, η μητέρα του αφηγητή, εκρήγνυται. Είναι πια σε… εξωγήινη κατάσταση. Και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, όλοι γήινοι, προσπαθούν να καταλάβουν τη γλώσσα της. Μια γλώσσα που δείχνει ότι τα όρια της έχουν ξεπεραστεί προ πολλού. Η μαμά είναι εξωγήινη. Και όλοι φοβούνται μην πάει σε άλλον πλανήτη. Γι’ αυτό και θα αναλάβουν τις ευθύνες τους…
Τρία παιδιά, ένας άντρας, μια γυναίκα. Μια οικογένεια. Το σύνηθες οικογενειακό μοτίβο στην Ελλάδα την τελευταία τριακονταετία θέλει τη γυναίκα μητέρα, εργαζόμενη και επικεφαλής αν όχι αποκλειστική εξυπηρετητή του νοικοκυριού. Η Ελληνίδα (και όχι μόνο ασφαλώς) μάνα πριν το 80′ συνήθως δεν εργαζόταν εκτός σπιτιού. Είχε επωμιστεί το νοικοκυριό και την ανατροφή των παιδιών. Ήταν εκείνη που δεν δούλευε άλλωστε και η οικιακή εργασία δεν προσμετρούταν στα βαρέα και ανθυγιεινά. Το έργο όμως άρχισε να αλλάζει με το διορισμό αρκετών γυναικών στο δημόσιο την δεκαετία του 80′ και κατόπιν το 90′ με την μαζική έξοδο της γυναίκας και στον ιδιωτικό τομέα. Κάπως έτσι το μοντέλο “αποκλειστικώς νοικοκυρά και μάνα” εγκαταλείφθηκε. Αυτό, όμως, δεν άλλαξε και τις απαιτήσεις, τις κρατούσες αντιλήψεις για τις υποχρεώσεις της στα υπόλοιπα πεδία. Στις περισσότερες οικογένειες, η εργαζόμενη γυναίκα συνέχισε να φέρνει βόλτα μόνη της ή να είναι το πρώτο βιολί στο νοικοκυριό και την ανατροφή των παιδιών, απλώς τώρα είχε αρκετά λιγότερες ώρες στη διάθεσή της και μεγαλύτερη κούραση για να τα εξυπηρετήσει όλα με την ίδια ηρεμία και επιτυχία. Ο άντρας παρέμενε συχνά αμέτοχος σχετικά με το πλύσιμο των πιάτων, το μαγείρεμα, τα πρωινά, το σίδερο, το πλυντήριο, τα ψώνια, την τακτοποίηση των τροφίμων και άλλες εργασίες.
Η οικογενειακή εξουθένωση της γυναίκας είχε σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσμα το διαζύγιο, ψυχικές ασθένειες ή αυτοάνοσα. Σε πολλές οικογένειες τα παιδιά θέλουν μια υπηρέτρια διαρκείας μη γνωρίζοντας τι σημαίνει υποχρεώσεις, ευθύνες, συναίσθηση, συμμετοχή στη δημοκρατία του σπιτιού. Ένα θέλω πλανάται παντού. Ο άντρας/πατέρας ξεχνά ότι η γυναίκα έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα στην ξεκούραση ή την αναψυχή. Κάπως έτσι φτιάχτηκε αυτό το νέο μοντέλο που οδήγησε πολλές γυναίκες σε μικρές ή μεγαλύτερες εκρήξεις με απώτερο αποτέλεσμα τη διάλυση του οικογενειακού ιστού, η οποία οφείλεται στην μη κατανόηση της θέσης και των δικαιωμάτων της γυναίκας και όχι όπως λένε αφελώς κάποιοι στην έξοδό της στην εργασία και τη χειραφέτησή της.
Όλο αυτό το κοινωνιολογικό πλαίσιο που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες τα τελευταία 30-40 χρόνια και σίγουρα σε όλο τον κόσμο μετά το 1960, το αποτυπώνει ευφυώς και με ακρίβεια η ιστορία της Αλεξάνδρας Μητσιάλη. Η μη συμμετοχή των υπολοίπων στα του σπιτιού, η πεποίθησή τους ότι όλα θα γίνουν από τη μητέρα τους καθιστά “γήινους”. Η μητέρα αντιθέτως μιλά μια άλλη γλώσσα, μια γλώσσα που οι υπόλοιποι δεν καταλαβαίνουν. Τα σπίτια παρομοιάζονται με πλανήτες και μια ενδεχόμενη φυγή της μητέρας για κάποιον άλλον πλανήτη τρομάζει τους κατοίκους του πλανήτη που συνειδητοποιούν ότι πρέπει να φροντίσουν τον δικό τους πλανήτη. Ο παραλληλισμός της συμπεριφοράς μας στο σπίτι με εκείνη απέναντι στο μεγάλο σπίτι, τον πλανήτη, θεωρώ ότι είναι άκρως πετυχημένος. Η παθητική στάση, η έλλειψη πρωτοβουλίας, η απουσία δράσης και ευθύνης από την προστασία του πλανήτη γοητεύει τα παιδιά και συχνά και τους μεγάλους. Όταν όμως η συζήτηση περνάει στην μικροκλίμακα του οικογενειακού πλανήτη, συχνά κοιτάζουμε το ταβάνι.
Κάπως έτσι αναδύονται μέσα από την ιστορία της εξωγήινης μαμάς η ισότητα, τα δικαιώματα, οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις όλων των μελών μιας οικογένειας, η συναισθηματική, ψυχική και σωματική εξόντωση της σύγχρονης γυναίκας, οι οικογενειακές ισορροπίες, η ώρα της ανάληψης ευθυνών από όλα τα μέλη, τα συναισθηματικά αδιέξοδα και η ανάταξη των δυνάμεων και της ψυχικής διάθεσης της μητέρας όταν δει ότι εισακούονται οι “εξωγήινες” εκκλήσεις της. Αναδύονται δίχως πομπές και βαριές διατυπώσεις, δίχως υποδείξεις και εκβιασμένους αυτοματισμούς, με λόγο εύληπτο, απέριττο, που λειτουργεί σε δυο επίπεδα για πρόσληψη από τον αναγνώστη εκείνων που δύναται βάσει των κατακτημένων νοητικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων του.
Μεγάλη συμβολή στο συνολικό αποτέλεσμα αλλά και στην δυναμική του κειμένου έχει και η συνεργασία της συγγραφέα με την σπουδαία καλλιτέχνη Έφη Λαδά. Η εκφραστικότητα του προσώπου της μαμάς, η αλλαγή χρωμάτων (μπλε ως εξωγήινη κ.α.), η ένταση στις κινήσεις και η κόπωσή της αποτυπώνονται με ομορφιά και δύναμη. Εξαίσιο ωστόσο είναι εκείνο το παιχνίδι με τα μαλλιά της μητέρας, η μεταβολή των οποίων αντικατοπτρίζει και τις ψυχικές της μεταβολές. Φεύγει φροντισμένη και χτενισμένη, γυρίζει με ταλαιπωρημένα μαλλιά και καθώς εκρήγνυται από κούραση και θυμό, τα μαλλιά της ίπτανται, στροβιλίζονται, γίνονται καμβάς όπου φανερώνονται όλες οι σκέψεις και εντάσεις της και μόνο στο τέλος επιστρέφουν σε μια πιο φροντισμένη κατάσταση. Η παλέτα της εικονογράφου με γήινα και εξωγήινα χρώματα δίνει αυτή την διαφοροποίηση στα συναισθήματα της μητέρας αλλά και την γενικότερη κατάσταση στο σπίτι.
Όσο σκάβεις σε αυτό το βιβλίο θα βρίσκεις σπουδαίες νύξεις και κειμενικά και εικονογραφικά.
Τιμήστε το.
Για αναγνώστες από 5 ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Με μια ματιά
- Η Αλεξάνδρα Μητσιάλη στο κείμενο και η Έφη Λαδά στις εικόνες υπογράφουν ένα ιδιαίτερο και διαφορετικό βιβλίο για τις σύγχρονες μητέρες, οι οποίες επωμίζονται τα περισσότερα αν όχι όλα τα τα βάρη του σπιτιού με αποτέλεσμα την ψυχική και σωματική της εξουθένωση. Η μη συμμετοχή των υπολοίπων στα του σπιτιού, η πεποίθησή τους ότι όλα θα γίνουν από τη μητέρα τους καθιστά “γήινους”. Η μητέρα αντιθέτως μιλά μια άλλη γλώσσα, μια γλώσσα που οι υπόλοιποι δεν καταλαβαίνουν. Τα σπίτια παρομοιάζονται με πλανήτες και μια ενδεχόμενη φυγή της μητέρας για κάποιον άλλον πλανήτη τρομάζει τους κατοίκους του πλανήτη που συνειδητοποιούν ότι πρέπει να φροντίσουν τον δικό τους πλανήτη.
Το Soundtrack του βιβλίου
Γ.Ρωμανός – Ένας ευαίσθητος ληστής
Μανούλα μου- Μάνος Χατζιδάκις – Λάκης Παππάς
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Η εξωγήινη μαμά μου! |
| Σειρά: | Χωρίς σωσίβιο 2-Ψαράκια |
| Συγγραφέας: | Αλεξάνδρα Μητσιάλη |
| Εικονογράφηση: | Έφη Λαδά |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Απρίλιος 2021 |
| Δραστηριότητες, επιμέλεια σειράς: | Βασιλική Νίκα |
| Διορθώσεις: | Βασίλης Τζούβαλης |
| DTP: | Νίκη Αντωνακοπούλου |
| Σελίδες: | 32 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-7054-6 |
