Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 18+ — Βιογραφία/Ντοκουμέντο
“Αυτή ήταν η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού που γνώρισα καθώς ξεφύλλιζα τα ελληνικά βιβλία των γονιών μου δεκαετίες πριν. Αργότερα, η έκδοση του βιβλίου Ιερός Πανικός το 1993 μου σύστησε αρκετά ανεξιχνίαστα προσωπεία της Εύας∙ και η έκδοση, το 1995, 163 ερωτικών λεσβιακών γραμμάτων της Εύας σε επιμέλεια και μετάφραση της Λίας Παπαδάκη μου υπέδειξε πως το ερωτικό παραμύθι ότι η Εύα βρήκε στον Άγγελο το έτερόν της ήμισυ ήταν ένα ακόμα προσωπείο”.
Εκ του βιβλίου, σελ. 343.
Η πρώτη βιογραφία που αφηγείται τη γοητευτική ιστορία της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού, μιας συγκλονιστικής προσωπικότητας για την οποία το βιβλίο μας φανερώνει όψεις που δεν γνωρίζαμε και δεν φανταζόμασταν. Βιβλίο-κόσμημα.
Περί τίνος πρόκειται
“Η Εύα Πάλμε-Σικελιανού δε χρειάζεται συστάσεις“. Το 1934, αυτή η κλασική φράση αρκούσε όταν η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού (1874-1952), παρουσιάστηκε ενώπιον της πρώτης κυρίας των ΗΠΑ Έλινορ Ρούσβελτ”.
Ο πατέρας της, Κόρτλαντ Πάλμερ, από τη μεγάλη προεπαναστατική οικογένεια των Πάλμερ του Στόνινγκτον του Κοννέκτικατ ήταν γνωστός υπερασπιστής της ελευθερίας του λόγου. Στην εποχή της υπήρξε σημαίνουσα προσωπικότητα. Αλλά οι περισσότεροι την έβλεπαν πλάι σε κάποιον άλλο μεγάλο. Ως γυναίκα του σπουδαίου Άγγελου Σικελιανού, ως πρώτο έρωτα της λαμπρής διανοούμενης Νάταλι Κλίφορντ Μπάρνεϋ, ως εξ αγχιστείας συγγενής της Ιζαντόρα Ντάνκαν. Οι Έλληνες ξέραμε πόσο καθοριστικά βοήθησε τον Άγγελο Σικελιανό στην αναβίωση των αρχαίων δελφικών εορτών στους Δελφούς την τριετία 1927-1930. Αλλά η Εύα Πάλμερ ήταν πολλά περισσότερα από μια ερωτευμένη γυναίκα, αφοσιωμένη και υποστηρικτική στα οράματα και την ποίηση του συζύγου της. Ήταν μια Αμερικανίδα ηθοποιός, σκηνοθέτρια, συνθέτρια και υφάντρα που έζησε από νωρίς μέχρι το τέλος της μέσα στο σώμα και την ψυχή μιας αρχαίας Ελληνίδας, όπως περίπου ανέφερε μια ηθοποιός που εργάστηκε υπό τη διεύθυνση της Εύας στις Δελφικές Εορτές: “Ήταν η μόνη αρχαία Ελληνίδα που γνώρισα. Είχε μια παράξενη ικανότητα να μπαίνει στο μυαλό των αρχαίων και να τους ξαναφέρνει στη ζωή…“. Ακόμα και στην κηδεία του Σικελιανού επέστρεψε για να τον τιμήσει φορώντας τον αγαπημένο της αρχαιοελληνικό χιτώνα.
“Ποτέ δεν αποχωρίστηκε τους χιτώνες της∙ η λεπτή της σιλουέτα, το διεισδυτικό της βλέμμα, το αφτιασίδωτο πρόσωπο και τα φορέματα σε ίσια γραμμή, καμωμένα από φυσικά υλικά, ήταν ολοφάνερη ένδειξη της αδιαφορίας της για τις επιταγές της μόδας”.
Μέσα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις του Princeton University, η καθηγήτρια Ελληνικών Σπουδών και επικεφαλής του τμήματος Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν Άρτεμις Λεοντή υφαίνει, υφάντρα κι η ίδια του λόγου, μια συγκλονιστική βιογραφία, πρώτη για την μοναδική προσωπικότητα της εκκεντρικής, ασυμβίβαστης, επίμονης, σε διαρκή κίνηση, θεληματικής, υπερταλαντούχας, πεισματάρας, ταλαντούχας, προσηλωμένης στο όραμα και τον εκάστοτε στόχο, εμμονικής με την Ελλάδα και την κουλτούρα της, Εύας Πάλμερ-Σικελιανού, βασισμένη σε ποικίλο αρχειακό υλικό, ανέκδοτη αλληλογραφία και φωτογραφικό υλικό.
Η Άρτεμις Λεοντή δεν επιλέγει μια ευθεία αφηγηματική γραμμή, όπου η ιστορία της Εύας ρέει γραμμικά. Αντιθέτως, τα πέντε ευμεγέθη κεφάλαια που απαρτίζουν το βιβλίο αναπτύσσονται “σαν αλληλοδιαπλεκόμενα νήματα” όπως τα αποκαλεί εύστοχα η ίδια. Το ένα νήμα ακολουθεί τη ζωή της Εύας, τη δική της ρότα μέσα στη ζωή και τον κόσμο, το άλλο νήμα συμπλέκει τις ευρύτερες εξελίξεις στο πολιτικοκοινωνικοπολιτισμικό πεδίο, καθώς αυτά τα δύο τέμνονταν συχνά στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, όπου η Εύα υπήρξε μια κεντρική προσωπικότητα για την Ελλάδα. Μια προσωπικότητα, όχι αντισυμβατική για το θεαθήναι, αλλά έχοντας έναν ξεκάθαρο ιδεολογικό-πολιτισμικό και αισθητικό προσανατολισμό, που στεκόταν κριτικά απέναντι στον καπιταλισμό, τη βιομηχανοποίηση και τη μέγγενή τους, που ήθελε να φέρει την αρχαιοελληνική ομορφιά, γραμμή και λιτότητα ως ένα πλήρες, άρτιο καλλιτεχνικό όραμα και όχι ως μια αναβίωση οιασδήποτε εθνικής υπερηφάνειας, αφού η ίδια δεν έβλεπε μέσα από εθνικά φίλτρα τον κόσμο, αλλά μέσα από ελευθερία, αισθητική αναβάθμιση και αναβάπτιση.
Πέρα από την αναβίωση των δελφικών εορτών, στις οποίες διέθεσε και ξόδεψε όλη της την περιουσία, μεγάλο της έργο ήταν και η αναβίωση της αρχαίας ελληνικής ζωής, καθώς για σχεδόν μισό αιώνα, ως τον θάνατό της, ντυνόταν με υφασμένες από την ίδια αρχαιοπρεπείς χλαμύδες και σανδάλια, επιδιώκοντας να συνδέσει τη σύγχρονη ζωή με την ελευθερία, την ομορφιά, τις γραμμές της κλασικής Ελλάδας.
Η Εύα σκηνοθέτησε, χορογράφησε, καθοδήγησε, έραψε κοστούμια, έγραψε μουσική, έδωσε, πέρα από όλη την περιουσία της, το είναι της στην υπόθεση των δελφικών εορτών, ήταν μια πολυκαλλιτέχνιδα στο σώμα μιας κοκκινομάλλας, θελκτικής, σαγηνευτικής γυναίκας. Όταν οι δελφικές εορτές κατέρρευσαν, καθώς κανείς δεν τις στήριξε κατά την επιθυμία των διοργανωτών τους, ενώ δέχθηκαν και κριτική ως υπερφίαλες εκδηλώσεις, η σχέση της με τον Σικελιανό κλονίστηκε και η ίδια επέστρεψε στην Αμερική το 1933. Το διαζύγιό τους βγήκε τον επόμενο χρόνο, ωστόσο ποτέ δεν έπαψε να αγαπά τον Σικελιανό και να αλληλογραφεί μαζί του.
Η καταιγίδα κι αστραπή της ζωής της την πήγε από τις αρχαιοελληνικές σπουδές στο Κολέγιο του Μπρυν Μορ στο Παρίσι ως λεσβία και ερωμένη της Μπάρνεϋ, ανοιχτά πια μετά τον θάνατο του πατέρα της τον Δεκέμβριο του 1902. Το 1906, γνωρίζει τον Ρέυμοντ και την Ιζαντόρα Ντάνκαν στο Παρίσι, με την οποία κατασκευάζουν αργαλειό μαζί και αρχίζουν να υφαίνουν. Την ίδια χρονιά ταξιδεύουν όλοι μαζί στην Ελλάδα όπου γνωρίζει τον Άγγελο Σικελιανό τον οποίο παντρεύεται στις 9 Σεπτεμβρίου του 1907 και το 1909 αποκτούν τον γιο τους Γλαύκο.
“Θέλω να σε δω να χορεύεις!
Το θέλω, ω πόσο το θέλω. Σε λατρεύω όταν χορεύεις. Μίλα μου για τις κινήσεις, για τις πόζες σου. Πες μου ποιοι σ’ αγαπούν περισσότερο και τι λένε. Υπάρχει κάποιος άντρας που σε βρίσκει ελκυστική; Όχι! Όχι τόσο όσο εγώ όταν σε βλέπω από μακριά να χορεύεις και να διεγείρομαι, και σχεδόν σε νιώθω να χορεύεις με τις θηλές των όμορφων μαστών σου, με την κοιλιά και με τα πόδια σου έχοντας το σώμα μου για πάτωμά σου”
(Εύα προς Μπάρνεϋ)
Δεν είναι απλώς η ζωή της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού. Είναι μια χρονογραμμή που ακολουθεί μια κορυφαία προσωπικότητα πλάι στο κουβάρι της Ελλάδας και του κόσμου για μισό και πλέον αιώνα, καθώς τα πιο σημαντικά και συγκλονιστικά γεγονότα διασταυρώνονται με το μικρό και το μεγάλο, το προσωπικό και το δημόσιο, το ευρύ. Δεν είναι μια αγιογραφία, ούτε ένα συμβατικό χαϊδολόγημα. Είναι μια εμβριθής μελέτη που βασίστηκε σε πλήθος τεκμηρίων, στο αυτοβιογραφικό της έργο Ιερός πανικός, σε ιστορικά αρχεία, σε αλληλογραφία, σε ιδιωτικά αρχεία στην Ελλάδα, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ.
Είναι η συναρπαστική ιστορία μιας γυναίκας που ισούται με κάτι παραπάνω από έναν άνθρωπο. Ίσως και έναν κόσμο ολόκληρο. Ο κόσμος μιας προστάτιδας του ελληνικού πνεύματος, του ελληνικού τρόπου ζωής, του ελληνικού πολιτισμού. Τετρακόσιες ογδόντα σελίδες με άπειρες πηγές, βιβλιογραφία, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, επεξηγήσεις και παραπομπές. Διαβάζεται με μιαν ανάσα.
Σπουδαίο έργο για κάθε βιβλιοθήκη.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Είπαν
«Σημαντικό, εμπνευσμένο, σαγηνευτικό βιβλίο».
Emily Greenwood, Πανεπιστήμιο Yale
«Έμαθα πολλά απ’ αυτό το σημαντικό βιβλίο, που υφαίνει διάφορα ασύνδετα νήματα στον πλούσιο ιστό του πολιτισμικού μοντερνισμού».
Fiona MacIntosh, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
«Αυτό το καινοτόμο βιβλίο απελευθερώνει την επαναστατική, πρωτοπόρα δουλειά και την περιπετειώδη ζωή της Εύας Σικελιανού από τις σκιές, ρίχνοντας φως σε κάθε σκοτεινή γωνιά του αρχείου και της ιστορίας της. Η Λεοντή ξετυλίγει αριστοτεχνικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασε μια γυναίκα που διέρρηξε τα όρια του χρόνου, επηρέασε με το έργο της την πολιτισμική κατεύθυνση της σύγχρονης Ελλάδας και ανέτρεψε την αμερικανική κουλτούρα με τρόπους που μένει να ερευνηθούν».
Eleni Sikelianos, ποιήτρια και δισέγγονη της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Εύα Πάλμερ-Σικελιανού- Υφαίνοντας τον μύθο μιας ζωής |
| Σειρά: | Eva Palmer Sikelianos: A life in ruins |
| Συγγραφέας: | Άρτεμις Λεοντή |
| Διευθυντής σειράς: | Χάρης Βλαβιανός |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Μάιος 2022 |
| Μετάφραση: | Κατερίνα Σχινά |
| Υπεύθυνος έκδοσης: | Άγγελος Κοκολάκης |
| Σελιδοποίηση: | Χριστίνα Κωνσταντινίδου |
| Σελίδες: | 480 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-960-16-6920-5 |
