Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 11+ (target 12-16) – Λογοτεχνία για παιδιά
Μικροπληροφορία: Η σφαγή του Διστόμου έγινε στις 10 Ιουνίου 1944…Το όνομα Δίστομο δόθηκε είτε λόγω των δύο εισόδων στο χωριό είτε λόγω των πηγαδιών που κόβονταν στη μέση από τα σύνορα των οικοπέδων.
… και θεωρείται από τις ειδεχθέστερες πολεμικές πράξεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αφού σκοτώθηκαν πάνω από 200 άμαχοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά (κατ΄άλλους οι νεκροί στην περιοχή έφτασαν τους 600). Μια φρικαλεότητα που δεν πρέπει να ξεχαστεί για να μην ξανασυμβεί με κανέναν τρόπο, από κανέναν θύτη προς οποιοδήποτε θύμα.
Στέφαν Γκλικ, ετών 15. Ένα παράξενο νήμα ενώνει την οικογένειά του με την Ελλάδα. Ο παππούς του, Ούβε Χάρτμαν, είχε καταταγεί στον γερμανικό στρατό το 1941 και επέμενε να μάθει ο εγγονός του ελληνικά. Η θεία του, η θρυλική ακτιβίστρια Μίλι, ήταν ένθερμη ανάμεσα σε άλλα για την απόδοση των πολεμικών αποζημιώσεων σε χώρες όπου “διέπρεψαν” οι ναζί.
Και να που το Γυμνάσιο του Στέφαν εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών και θα ταξιδέψει για έξι μέρες στην Ελλάδα, στα πλαίσια προγράμματος ελληνογερμανικής φιλίας. Και το ταξίδι δεν ήταν απλώς Ελλάδα. Το ταξίδι ήταν από Βερολίνο σε Αθήνα και από εκεί Βοιωτία και… Δίστομο και ύστερα βόρεια Ελλάδα.
“Η αλήθεια δεν καλοχώραγε στον νου του, περίσσευε: Ο αγαπημένος παππούς του ήταν ένα θερμόαιμο των SS! Πώς στην ευχή γινόταν; Δεν κόλλαγε με τον ήσυχο χαρακτήρα του. Δεν κόλλαγε με τους μύθους που έλεγε, τη μουσική που άκουγε. Δεν κόλλαγε ούτε με τη στοργή που του έδειχνε. Και όμως υπήρχε η αδιάσειστη απόδειξη”.
Το ημερολόγιο πολέμου του παππού είναι συγκλονιστικό, συντριπτικό, άκρως αποκαλυπτικό, συνταράσσει τον Στέφαν. Το Δίστομο, το μνημείο των νεκρών, το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού, οι ιστορίες που βγαίνουν από τα χείλη μικρών και μεγάλων κυκλώνουν τον Στέφαν που κοιτάζει και ακούει αποσβολωμένος. Ώσπου εμπλέκεται προσωπικά πλέον, καθώς γίνεται ο Γερμανός, ο απόγονός των ναζί που ήρθε να περιγελάσει. Το ημερολόγιο του παππού του στέκει αμείλικτο στα χέρια του και γίνεται ένας όλεθρος καθώς το διαβάζει∙ για τη μνήμη του, την οικογένειά του, τη ζωή του. Ψάχνει τις σελίδες όπου ο παππούς του ήταν στην Ελλάδα κατά την κατοχή. Τις βρίσκει. Βρίσκει το Δίστομο. Συντριβή. Η σύγκρουση μέσα του είναι μεγάλη.
Η Κατερίνα Δημόκα, κινείται μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας, μνήμης και πραγματικότητας, μυθοπλασίας και Ιστορίας, εφήβων μαθητών και ηλικιωμένων πάλαι πρωταγωνιστών, μεταξύ πόνου και συνειδητοποίησης, των δυο δρόμων του τραγικού Οιδίποδα και των δυο δρόμων του ναζιστή παππού Ούβε∙ και μέσα από αυτό το δίστρατο κι αυτό το Δίστομο όπου τα δυο στόματα έχουν πολλές αναγνώσεις (ημερολόγιο παππού-Στέφαν, Μαριάνθη-Στέφαν κ.α.), υφαίνει ένα εύρυθμο μυθιστόρημα που διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον και σταδιακά, ειδικά στο δεύτερο μέρος, αποκτά μια σαρωτική υπόσταση μέσα σου, καθώς εναλλάσσεσαι μεταξύ του ημερολογίου του παππού και της επίσκεψης του Στέφαν στην Ελλάδα και το Δίστομο, μεταξύ της Ιστορίας και της επιστροφής της ως μάθημα, ως έγκλημα και τιμωρία. Η συγγραφέας ενσωματώνει τον μύθο του τυφλού Οιδίποδα και τον αντιστοιχίζει έντεχνα με την τυφλή υπακοή και την τύφλωση σε εποχές και πρόσωπα που σοκάρουν με τη φρίκη τους, ενώ επιδέξια μπλέκει την ιστορία του Διστόμου με το παρόν και τις πληγές που είναι ακόμα ανοιχτές, καθώς το γεγονός δεν ανήκει στη σφαίρα ενός κακού και ενός μνημείου που το τιμά.
Η κλιμάκωση και οι ανατροπές στο τέλος είναι ιδιαιτέρως ικανοποιητικές για το αίσθημα αγωνίας του αναγνώστη και τα έμμεσα ερωτήματα που θέτει η συγγραφέας προς τους εφήβους κυρίως αναγνώστες είναι πολλά και σημαντικά.
Οι εποχές του 1821 ή της Κατοχής ή της επταετούς Δικτατορίας έχουν μεγάλο φορτίο και απαιτούν μεγάλη υπευθυνότητα. Είμαι κι εγώ επιφυλακτικός όταν διαβάζω τέτοια βιβλία γιατί φοβάμαι ότι από κάπου θα ξεφυτρώσει μια πατριωτική κορόνα, μια σφαίρα εναντίον του κακού εχθρού, διαστάσεις που δεν προσφέρουν στον σύγχρονο αναγνώστη. Όμως, η συγγραφέας διαχειρίζεται εξαιρετικά το φορτίο του απύθμενου πόνου, της θηριωδίας, του τότε και του τότε, οδηγώντας τον δικό της 15χρονο Οιδίποδα στη δική του όραση και κάθαρση μέσα στην οδύνη του συγκινητικού τέλους.
Νομίζω ότι πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη αναγνωστική εμπειρία.
Για αναγνώστες από 11 ετών.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Απόσπασμα
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Η Κατερίνα Δημόκα, κινείται μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας, μνήμης και πραγματικότητας, μυθοπλασίας και Ιστορίας, εφήβων μαθητών και ηλικιωμένων πάλαι πρωταγωνιστών, μεταξύ πόνου και συνειδητοποίησης, των δυο δρόμων του τραγικού Οιδίποδα και των δυο δρόμων του ναζιστή παππού Ούβε∙ και μέσα από αυτό το δίστρατο κι αυτό το Δίστομο όπου τα δυο στόματα έχουν πολλές αναγνώσεις, υφαίνει ένα εύρυθμο μυθιστόρημα που διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον και σταδιακά, ειδικά στο δεύτερο μέρος, αποκτά μια σαρωτική υπόσταση μέσα σου, καθώς εναλλάσσεσαι μεταξύ του ημερολογίου του παππού και της επίσκεψης του Στέφαν στην Ελλάδα και το Δίστομο, μεταξύ της Ιστορίας και της επιστροφής της ως μάθημα, ως έγκλημα και τιμωρία.
Το Soundtrack του βιβλίου
Active Member – Εδώ είναι Δίστομο
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Δυο στόματα |
| Συγγραφέας: | Κατερίνα Δημόκα |
| Εικονογράφηση εξωφ.: | Μυρτώ Δεληβοριά |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Μάιος 2021 |
| Διορθώσεις: | Κατερίνα Λελούδη |
| Προσαρμογή εξωφ.: | Γιώργος Παναρετάκης |
| Σελίδες: | 176 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: | 978-618-03-2547-8 |
