Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 8+ (target 8-15) – Λογοτεχνία “γνώσεων” για παιδιά
Μικροπληροφορία: Η Διδώ Σωτηρίου οδήγησε στην έκδοση τα Ματωμένα χώματα το 1962. Μέχρι το 2008, οι εκδόσεις Κέδρος ανακοίνωσαν ότι είχε πουλήσει περισσότερα από 400.000 αντίτυπα
Πηγή: Wikipedia
Ένα κορίτσι αναπολεί. Φέρνει στον λογισμό τη ζωή στις πόλεις εκείνες τις παλιές όπου έζησε εκείνο κι οι άνθρωποί της. Απέναντι από δω. Στη Μικρασία. Τσεσμέ, μίλια εννιά από τη Χίο. Έφεσος, η πόλη της Αρτέμιδας. Αϊβαλί, οι Κυδωνιές των Ελλήνων. Κορδελιό, η αντίπερα όχθη, η Καρσίγιακα των άλλων. Το Αϊδίνιο, το ξακουστό κοσμοπολίτικο ορμητήριο με τα σταφιδοχώραφα και τα σύκα. Η Σμύρνη, η επίσημη αγαπημένη Ελλήνων, Τούρκων, Εβραίων και Αρμενίων, το Παρίσι του Λεβάντε, η Γκιαούρ Ιζμίρ των απέναντι, με την πνευματικότητα και τις αγορές της, με τα τυπογραφεία και τις εφημερίδες της, με τις λέσχες και τα σχολεία της, με τις εκκλησιές και τους καλλιτέχνες της, με το λιμάνι και το εμπόριό της, με τα χαμάμ και τα σαντούρια της. Η Σμύρνη των Ελλήνων με τους 165 χιλιάδες στους 330 χιλιάδες (απογραφή του 1922, προ της καταστροφής).
Ο Πάνω Μαχαλάς των εύπορων Τούρκων, με τα γυαλάδικα, τις Μεγάλες Ταβέρνες και την Αγία Φωτεινή, τα χαμόσπιτα του Πάγου, ο Παράδεισος, ο Μπουρνόβας, ο Κάτω Μαχαλάς των Ελλήνων και των χριστιανών, η Αρμενοσυνοικία και ο Φραγκομαχαλάς των καθολικών, η Μπέλα Βίστα με την υπέροχη θέα, οι συνοικίες με τις επαύλεις, τα σχοινάδικα, η αγορά, το παζάρι, η Πούντα, τα ταμπάκικα, οι πιο εργατικές συνοικίες. Οι δεκατρείς μαχαλάδες με τους δικούς ανθρώπους και το δικό του χρώμα ο καθένας.
“Μέσα στο Αϊδίνο κάθε βδομάδα γινόταν λαϊκή. Πόσοι πουλητάδες να φωνάζουν την πραμάτεια τους, πόσος κόσμος κάτω από τις κληματαριές κι ένα τσούρμο ζητιανάκια. Να ‘ναι μέρα και φως να μη φαίνεται. Όταν όμως τρύπωνε ανάμεσα από τη φυλλωσιά, τότε άστραφταν τα κόκκινα φορέματα των γυναικών. Κανονικός λαβύρινθος ήταν τα σοκάκια που ξεχειλίζανε από κόσμο.
Σε όλο το βιλαέτι είχε σταφίδα. Έξω από τη Σμύρνη στην εξοχή, πολλοί είχαν κουλάδες, διώροφες κατοικίες με μεγάλες αυλές, σκεπασμένες με κεραμίδια. Κάτω από τα υπόστεγα ήταν η κουζίνα, το μαγειρειό με τις πιατοθήκες και τις πορσελάνες για να τρώει η οικογένεια και οι επισκέπτες. Κάθε καλοκαίρι ετοιμάζανε τις καλιές, με κλήματα αμπελιού που τα καίγανε και τα κάνανε στάχτη κι ύστερα τη βάζανε σε ένα πιθάρι με κλαδιά από θυμάρι και λινάτσα. Έπειτα ρίχνανε βραστό νερό που έβγαινε από μια τρυπίτσα καθαρό και φιλτραρισμένο. Το βάζανε μέσα σε σκάφη κι εκεί είχαν και τα σταφύλια που τα ποτίζανε με το υγρό”.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί η Μαριάννα Κουμαριανού είναι γεμάτη εικόνες, ολοζώντανες εικόνες που ορθώνονται μέσα από μνήμες και ανασηκώνουν όχι απλώς μια, δυο, πέντε πόλεις του μικρασιατικού ντουνιά, μα μια ολόκληρη εποχή έτσι όπως άνθισε στους τόπους εκείνους. Οι λέξεις της συγγραφέα διαθέτουν ισορροπία και θα έλεγα εκείνη την Καραγατσική απλότητα και αμεσότητα. Ενσωματώνει δεκάδες λέξεις της εποχής, ιδιωματισμούς, τοπωνύμια, δίχως να εκβιάζει τη θέση τους στην αφήγηση, πλησιάζοντας τους Μικρασιάτες του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Έτσι, παράγεται ένα κείμενο που ρέει με φυσικότητα και διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς λειτουργεί σαν ένα έντυπο ντοκιμαντέρ με λογοτεχνική γλώσσα, της οποίας η ποιότητα είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και για ενήλικο κοινό. Υπό αυτήν την έννοια, δε θα ήταν παράξενο να πούμε ότι αυτό το βιβλίο, αλλά και όλη η σειρά Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Γεγονότα είναι διηλικιακά.
Το εύρημα του μικρού κοριτσιού που ζει την εποχή και αργότερα γυρίζει τις σελίδες της ζωής της στη δεξιά όχθη του Αιγαίου είναι έξυπνο, κυρίως γιατί η Μ. Κουμαριανού μέσα από την εμβληματική συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου που κατέγραψε όλο τον 20ο αιώνα στην πολύπαθη ράχη της, σημαδεύει τον ελληνισμό και την ευρύτερη ζωή στις μικρασιατικές πόλεις με κορυφή ασφαλώς τη Σμύρνη. Μια Σμύρνη που αναπτύσσεται μέσα από την αφήγηση σαν ένα σέπια κάδρο που κινείται πάνω στον τοίχο μιας μεγάλης σάλας, ένα Tableau Vivant που σε κάθε σελίδα εγκαταλείπει την ακινησία της λήθης και του παρελθόντος και κινείται στον νου του αναγνώστη.
Μπορεί το Δέλτα να είναι όπως Διδώ, αλλά είναι και Δεν και Δύναμαι και Δυναμιτίζω την ειρηνική συνύπαρξη γιατί θέλω την Τουρκία στους Τούρκους∙ και Δάγκωμα φιδιού πριν γεννήσει το αυγό του και δεινοπαθώ να φτάσω στη Σμύρνη, στον Πειραιά, να πω όσα έζησα, να μην ξεχάσω∙ και Δεξαμενή λαών, ένα απίθανο μωσαϊκό που τα κατάφερε για καιρό μα όχι για πάντα. Όλον αυτόν τον Δέλτα κόσμο η ατμόσφαιρα του βιβλίου τον μεταφέρει ατόφιο με τη δύναμη θα ‘λεγες ενός αυτόπτη μάρτυρα.
Οι πάμπολλες πηγές στο τέλος του βιβλίου είναι η επιβεβαίωση ότι όσα θα διαβάσετε στις σελίδες του βιβλίου είναι προϊόν μεγάλης έρευνας. Η ζωή στη Σμύρνη και τις άλλες ελληνικές κοινότητες στον γαλαξία της Μικράς Ασίας έχουν μια αυθεντική καταγραφή ιδιαίτερης αμεσότητας.
Ένα ακόμα σπουδαίο εξώφυλλο από τον Φίλιππο Φωτιάδη και μια εικονογράφηση με μινιμαλιστικά στοιχεία που μπαίνει με την καλαισθησία των ασπρόμαυρων σκίτσων στην ατμόσφαιρα της εποχής, επισημαίνοντάς την εμφατικά.
Πολύ δυνατό βιβλίο σε μια πολύ δυνατή σειρά βιβλίων.
Προτείνουμε.
Για αναγνώστες από 8 ετών.
Εκδόσεις Καλέντης.
Η επιμελήτρια της σειράς, Βασιλική Τζόκα γράφει:
“Στηριγμένη σε πληθώρα πηγών, η Μαριάννα Κουμαριανού διηγείται –με γλώσσα μυθοπλαστική, ωστόσο κοντινή στο αίσθημα και στον τρόπο των Μικρασιατών– στιγμές των παιδικών χρόνων της Διδώς Σωτηρίου στο Αϊδίνι και κυρίως στη Σμύρνη. Στην ουσία, όμως, αναδιηγείται τη μεγαλύτερη εικόνα, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται καλειδοσκοπικά τα γεγονότα. Μετά τη λογοτεχνική αφήγηση, ακολουθεί ένα συνοπτικό πληροφοριακό υλικό προς αξιοποίηση και αφορά τη Σμύρνη από την αρχαιότητα έως σήμερα. Εκτός από τη λεπτομερή παράθεση των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή του βιβλίου, ένα πλούσιο ευρετήριο τοπωνυμιών της Μικράς Ασίας διευκολύνει τον αναγνώστη και δίνει μια χαρτογραφημένη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής και της εποχής, κάνοντας την αναδρομή στα γεγονότα και την ανάγνωση του βιβλίου ακόμη πιο γοητευτική”
Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Η γλώσσα που χρησιμοποιεί η Μαριάννα Κουμαριανού είναι γεμάτη εικόνες, ολοζώντανες εικόνες που ορθώνονται μέσα από μνήμες και ανασηκώνουν όχι απλώς μια, δυο, πέντε πόλεις του μικρασιατικού ντουνιά, μα μια ολόκληρη εποχή έτσι όπως άνθισε στους τόπους εκείνους. Οι λέξεις της συγγραφέα διαθέτουν ισορροπία και θα έλεγα εκείνη την Καραγατσική απλότητα και αμεσότητα. Ενσωματώνει δεκάδες λέξεις της εποχής, ιδιωματισμούς, τοπωνύμια, δίχως να εκβιάζει τη θέση τους στην αφήγηση, πλησιάζοντας τους Μικρασιάτες του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Έτσι, παράγεται ένα κείμενο που ρέει με φυσικότητα και διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς λειτουργεί σαν ένα έντυπο ντοκιμαντέρ με λογοτεχνική γλώσσα, της οποίας η ποιότητα είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και για ενήλικο κοινό. Υπό αυτήν την έννοια, δε θα ήταν παράξενο να πούμε ότι αυτό το βιβλίο, αλλά και όλη η σειρά Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Γεγονότα είναι διηλικιακά.
Το Soundtrack του βιβλίου
Μην κλαις Σμυρνιά μου-Χρόνης Αηδονίδης
Nανούρισμα Σμύρνης – Κατερίνα Παπαδoπούλου
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Δέλτα όπως Διδώ- Μικρασιατικές μνήμες |
| Συγγραφέας: | Μαριάννα Κουμαριανού |
| Εικονογράφος: | Φίλιππος Φωτιάδης |
| Εκδόσεις: | Καλέντης, Δεκέμβριος 2021 |
| Σχεδιασμός-επιμέλεια: | Βασιλική Τζόκα |
| Επεξεργασία εικόνων: | Indigo Graphics |
| Μακέτα εξωφύλλου: | Βασιλική Τζόκα |
| Σελίδες: | 168 |
| Μέγεθος: | 12,5 Χ 17,5 |
| ISBN: | 978-960-594-086-7 |
