Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 18+ – Ιστορικό δοκίμιο
«Υπήρξε μια εποχή που όλοι οι άνθρωποι πίστευαν στο Θεό και η Εκκλησία κυβερνούσε τον κόσμο. Η εποχή αυτή ονομάζεται Μεσαίωνας».
Richard Lederer
Μεσαίωνας, ο «Σκοτεινός Αιώνας»- όπως χαρακτηριζόταν από πολλούς, η χρονική περίοδος της Ευρωπαϊκής ιστορίας η οποία ξεκίνησε με την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (476 μ.Χ.) και κράτησε για περίπου μία χιλιετία, οδήγησε τον Δυτικό κόσμο μέσα από μια «μαύρη τρύπα» με πολλές προκαταλήψεις- δεισιδαιμονίες- κοινωνικοπολιτικά κατεστημένα και θρησκευτική κυριαρχία- όπου η πίστη αποτελούσε το κέντρο της ύπαρξης, από την λαμπρή εποχή της Αρχαιότητας στον επόμενο φάρο πολιτισμού και πνευματικής άνθισης – την Αναγέννηση.
Πώς ήταν άραγε η ζωή των ανθρώπων την περίοδο εκείνη; Ζούσαν όντως σε μια χιλιετία πνευματικής καθυστέρησης, κοινωνικής αδικίας και θρησκευτικού σκοταδισμού ή υπήρξαν άνθρωποι και γεγονότα που στιγμάτισαν την εποχή, επηρέασαν την ροή της Νεότερης ιστορίας και οδήγησαν στη δημιουργία των νεότερων εθνικών θεσμών, αξιών και ιδεολογιών;
Μετά το βιβλίο «Ιεροί Πόλεμοι: Σταυροφορίες & Τζιχάντ», ο Ιταλός ακαδημαϊκός Alessandro Barbero, επιστρέφει με ένα νέο βιβλίο ανοίγοντας ένα παράθυρο στον μυστηριώδη και παράλληλα συναρπαστικό κόσμο του Μεσαίωνα. «Γυναίκες, Λαίδες, Έμποροι & Ιππότες: Έξι μεσαιωνικές ιστορίες»
Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι που τόλμησαν, πώς σκέφτονταν; Πώς έβλεπαν τον κόσμο οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες κατά την περίοδο του Μεσαίωνα, όπου τα κοινωνικά στρώματα και οι θέσεις υπάκουγαν σε σαφή και αδιαπέραστα όρια;
«Οι κοινωνικοί ρόλοι είναι προνόμιο των ανδρών, ενώ οι γυναίκες έχουν έναν ρόλο που δεν εξαρτάται από εκείνες- εκτός κι αν είναι εξαιρετικές γυναίκες, ικανές να δημιουργήσουν ένα πεπρωμένο για τους εαυτούς τους έξω από τα συνηθισμένα».
Ένας μοναχός, ένας έμπορος, ένας ιππότης αλλά και η κόρη ενός τεχνίτη, ενός χωρικού και ενός γιατρού, έξι άνθρωποι -κάθε άλλο παρά κοινοί, θα μας αποκαλύψουν πτυχές της ζωής τους και θα παρασύρουν σε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο που θα μας βοηθήσουν να πάρουμε μια γεύση της διάρθρωσης αλλά και των αξιών της μεσαιωνικής κοινωνίας.
Όπως προείπαμε κατά την εποχή εκείνη κατά την οποία κυριαρχούσαν οι θρησκευτικές διαμάχες και οι άνδρες θεωρούνταν ανώτερα όντα, ο Alessandro Barbero, θέλοντας να μας κάνει να βουτήξουμε στα βαθιά νερά των κοινωνικών αδικιών και της μεσαιωνικής νοοτροπίας, δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει διαφορετικά την αφήγησή του, από το να μας παρουσιάσει την ιστορία ενός άνδρα και δη ενός μοναχού.
Ο Σαλιμπένε της Πάρμας, ο μοναχός που έζησε τον 13ο αιώνα, ένας άνθρωπος με ταπεραμέντο και ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία- εκφραστής της πνευματικής ελευθερίας, ένας Φραγκισκανός διανοούμενος, ένας ιεροκήρυκας εκπαιδευμένος να μιλάει στον κόσμο για την πίστη στον Θεό και να πολεμάει τους αιρετικούς, ένας μοναχός που γνώρισε πάπες και αυτοκράτορες, επισκόπους και ιεροκήρυκες και είχε για τον καθένα να διηγηθεί ανέκδοτα, κακόβουλες φήμες και κουτσομπολιά, ο μοναχός που μας άφησε ένα χρονικό 900 σελίδων.
Ο Ντίνο Κομπάνι, ο έμπορος της Φλωρεντίας που έζησε μεταξύ 13ου και 14ου αιώνα, και ήταν παρόν στις πολιτικές αναταράξεις ενός δήμου διχασμένου εξαιτίας των συγκρούσεων την εποχή του Δάντη, που έκανε πολιτική στη πόλη των Λευκών και των Μαύρων, που κατάφερε να αποκτήσει την δική του εταιρία και να χτίσει ένα όνομα, που τελικά η θέλησή του τον έκανε να γράψει ένα μικρό βιβλίο στο οποίο διηγείται τα σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στην Φλωρεντία, αν και δεν γνώριζε να γράφει στα λατινικά.
Ο Ζαν ντε Ζουανβίλ, ο Γάλλος ευγενής ιππότης, ένας μεγάλος κύριος, ένας αφέντης μιας δεσποτείας- όπου η εξουσία ανήκει στον ίδιο, εκείνος που συνόδευσε τον Άγιο Λουδοβίκο, στη Ζ΄ Σταυροφορία του 1248, ο ψύχραιμος μάρτυρας θυσιών, ηρωικών και δειλών πράξεων, ο ιππότης που έζησε τόσο πολύ ώστε κατάφερε να διηγηθεί της περιπέτειές του γράφοντας ένα βιβλίο- πράγμα ασυνήθιστο για ιππότη.
«Το να διηγηθείς για τους άνδρες του Μεσαίωνα είναι σε τελική ανάλυση αρκετά εύκολο. Πολλοί από αυτούς άφησαν γραπτά κείμενα…..Με τις γυναίκες δεν είναι το ίδιο. Πολύ λίγες γυναίκες του Μεσαίωνα έγραψαν για τους εαυτούς τους. Ή μίλησαν για τους εαυτούς τους και άλλοι κατέγραψαν τα λόγια τους».
Η Αικατερίνη της Σιένας, η γυναίκα του 14ου αιώνα, μια γυναίκα με επιρροή, που ήξερε πως να κάνει τους άλλους να την ακούν, μια ακτιβίστρια που συμβούλευε και καθοδηγούσε, που μιλούσε με τον Θεό, που άφησε πολλά θρησκευτικά έργα και άπειρα φλογερά γράμματα που έκαναν πάπες και καρδινάλιους να τρέμουν, που σκότωσε τον εαυτό της με νηστείες και μετάνοιες, που ανακηρύχτηκε Αγία.
Η Κριστίν ντε Πιζάν, η κόρη ενός καθηγητή Ιατρικής, η Ιταλίδα που έζησε στην Γαλλία, που ακολούθησε τις κοινωνικές προσταγές – παντρεύτηκε και έκανε παιδιά, μια φυσιολογική γυναίκα που όμως κατάλαβε νωρίς πως θα μπορούσε να γίνει επαγγελματίας συγγραφέας και θα μπορούσε να καθοδηγήσει κι άλλες γυναίκες να απελευθερωθούν από καταναγκασμούς και προκαταλήψεις, η πρώτη γυναίκα που κέρδιζε τα προς το ζειν και έγινε διάσημη γράφοντας βιβλία.
Και τέλος η Ζαν ντ’ Αρκ, η Ιωάννα της Λωρραίνης, κόρη εύπορων χωρικών που στα δώδεκά της χρόνια άρχισε να ακούει φωνές, που αντιμετωπίστηκε ως παράφρον, η αναλφάβητη που έλαβε το κάλεσμα του Θεού για την σωτηρία της Γαλλίας, που διοίκησε έναν στρατό ντυμένη ως άνδρας καθοδηγούμενη από τα λόγια του Θεού, που δικάστηκε δύο φορές- την πρώτη για να την καταδικάσουν ως αιρετική και να της αφαιρέσουν την ζωή και την δεύτερη για να την δικαιώσουν, που πλήρωσε με τη ζωή της την πρόκληση έναντι των κανόνων της εποχής της, που τελικά ανακηρύχθηκε αγία.
Ο Alessandro Barbero, παρουσιάζει ένα ιστορικό κείμενο δοσμένο με λογοτεχνική χροιά, βασισμένος στα ιστορικά στοιχεία και στις γραπτές μαρτυρίες έξι ανθρώπων που διαμόρφωσαν το ρουν της Μεσαιωνικής ιστορίας και κατέρριψαν τα κατεστημένα. Σκιαγραφεί τα έξι πορτρέτα, παρέχοντας χρονολογικές και κοινωνικοπολιτικές πληροφορίες για το καθένα από αυτά, τοποθετώντας τα σε ένα ευρύτερο κοινωνικό στερέωμα, θέλοντας να μας δώσει μια γεύση του πολιτισμού, της πολιτικής εξουσίας και της θρησκευτικού σκοταδισμού της εποχής.
Με λιτό, ανάλαφρο, ρευστό και εύστροφο λόγο, σε κάνει να νιώθεις πως ο ίδιος ο συγγραφέας είναι δίπλα σου και τον ακούς να αφηγείται αλλά και να απαντά σε όλα τα ερωτήματα που γεννιούνται, κάνοντας το έργο του προσιτό ακόμα για ένα όχι τόσο μεσαιωνικά μυημένο κοινό, αλλά παράλληλα με ακαδημαϊκή συνέπεια και σοβαρότητα, μας παίρνει από το χέρι και μας οδηγεί στα πολύπλοκα μονοπάτια του Μεσαίωνα, προσπαθώντας να μας βάλει στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων της εποχής και να ανασυνθέσει μια ολόκληρη κοινωνία.
Και σε αυτό το βιβλίο οι 46 έγχρωμες και ασπρόμαυρες γκραβούρες τραβούν το βλέμμα συνοδεύοντας αρμονικά το κείμενο του συγγραφέα παρέχοντας επιπλέον πληροφορίες για την συναρπαστική και αμφιλεγόμενη αυτή ιστορική εποχή.
Με λίγα λόγια ο Alessandro Barbero συνθέτει ένα ιστορικό παζλ με λογοτεχνικές πινελιές ικανό να συναρπάσει τον αναγνώστη.
Εκδόσεις Historical Quest.
Με μια ματιά
- Με λιτό, ανάλαφρο, ρευστό και εύστροφο λόγο, σε κάνει να νιώθεις πως ο ίδιος ο συγγραφέας είναι δίπλα σου και τον ακούς να αφηγείται αλλά και να απαντά σε όλα τα ερωτήματα που γεννιούνται, κάνοντας το έργο του προσιτό ακόμα για ένα όχι τόσο μεσαιωνικά μυημένο κοινό, αλλά παράλληλα με ακαδημαϊκή συνέπεια και σοβαρότητα, μας παίρνει από το χέρι και μας οδηγεί στα πολύπλοκα μονοπάτια του Μεσαίωνα, προσπαθώντας να μας βάλει στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων της εποχής και να ανασυνθέσει μια ολόκληρη κοινωνία.
Το Soundtrack του βιβλίου
Epilogue – James Horner – The Name Of The Rose
My Heart Calling- Jeanne d’Arc
First Knight | Soundtrack Suite (Jerry Goldsmith
Mon chevalier, mon gracieux servant
The merchant of Venice (Jocelyn Pook) – Last words
Loreena McKennit – Dante’s Prayer(original-HD + lyrics)
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Γυναίκες, Λαίδες, Έμποροι & Ιππότες: Έξι μεσαιωνικές ιστορίες |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | Donne, madonne, mercanti e cavalieri: Sei storie medievali |
| Συγγραφέας: | Alessandro Barbero |
| Σειρά: | ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ |
| Εκδόσεις: | Historical Quest, Δεκέμβριος 2020 |
| Μετάφραση: | Σωτήριος Δρόκαλος |
| Σελ/ση- Μακέτα εξωφ.: | Σοφία Λιβιεράτου |
| Επιμέλεια Έκδοσης: | Γιάννης Χρονόπουλος |
| Σελίδες: | 288 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-618-5088-68-2 |
