Το Παραρλάμα και άλλες ιστορίες του Δημοσθένη Βουτυρά βασισμένου σε εννιά ιστορίες του σημαντικού διηγηματογράφου (2011), Το Γιούσουρι και άλλες φανταστικές ιστορίες (2012, βραβείο καλύτερου κόμικς στα Comicdom Awards) όπου διασκεύασαν έξι σπουδαία ελληνικά αφηγήματα και Η Μεγάλη Βδομάδα του Πρεζάκη από το ομότιτλο διήγημα του Μ. Καραγάτση (2015) ήταν οι τρεις προηγούμενες συνεργασίες των δύο διακεκριμένων δημιουργών.
Εγώ γνώρισα τον Θανάση Πέτρου μέσα από τις έξοχες εικονογραφήσεις των βιβλίων της Κατερίνας Σέρβη. Μπορώ να πω ότι εκεί αρχίζω να παρακολουθώ το ελληνικό Graphic Novel. Εντυπωσιάστηκα. Νομίζω όλοι όσοι είδαν αυτά τα βιβλία εντυπωσιάστηκαν. Έχοντας επισκεφθεί στην είσοδο του Πύργου Τήνου το σπίτι του Χαλεπά, έχοντας μείνει στα τριγύρω χωριά, έχοντας διαβάσει πολύ για την ασύμμετρη ιστορία του αρχηγέτη της νεοελληνικής μαρμαροτεχνίας, όταν είδα την κυκλοφορία από τις εκδόσεις Πατάκη ενός τέτοιου κόμικ, είπα αυθόρμητα “όπα, εδώ είμαστε”.
Ο σκληρόδετος τόμος μεγέθους 17 Χ 25, μεσαίου για κόμικ, ενώνει το κόμικ με την βιογραφία. Μαζί με τις 176 σελίδες και το εξώφυλλο με τη μορφή του ασύγκριτου Τήνιου γλύπτη να μισοχαμογελά και την υπογραφή του στον τίτλο, σε δεσμεύουν αμέσως για κάτι πολύ σπουδαίο. Κι αυτό το βιβλίο είναι ίσως η πιο ξεχωριστή “βιογραφία” που θα διαβάσετε.
Το σενάριο έχει εξαιρετική δομή, τα τρία κεφάλαια, “Ελπίδες”, “Άβυσσος” και “Ανάσταση”, σηματοδοτούν και περικλείουν τις τρεις βασικές φάσεις της ζωής του Γ. Χαλεπά. Η λογική της βιογραφίας δεν επιβάλλεται ποτέ με τα δικά της χαρακτηριστικά, αλλά ισορροπεί πάνω στον ευρύτερο χαρακτήρα του κόμικ που δεν χάνει στιγμή τη δυναμική του. Τα παρένθετα στο σώμα του κόμικ αποσπάσματα εφημερίδων και επίσημων εγγράφων της εποχής προσφέρουν την documentary διάσταση του βιογραφούμενου. Οι εικόνες σε ήπιους κατά κύριο λόγο γκρι τόνους, οι αποχρώσεις δηλαδή του δουλεμένου μαρμάρου και των τηλεοπτικών πλάνων αρχείου από κάποιο παλιά λήψη, που τριγυρνούν γύρω από αυτές τις θολές σκιές του γκρι, καθηλώνουν σε κάθε καρέ με την εικαστική τους έμπνευση, μελέτη και γνώση μιας ολόκληρης εποχής (αρχιτεκτονική κ.α.). Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα άκρως πετυχημένο “πείραμα” στο χώρο των κόμικ που όχι μόνο πετυχαίνει τις εργαστηριακές του προθέσεις, αλλά προχωρά την δύναμη του βιβλίου ένα σκαλί πιο πάνω και υπενθυμίζει σθεναρά την μεγάλη καλλιτεχνική του αξία.
Η ιστορία ξεκινάει το καλοκαίρι του 1915, όταν ο ανώνυμος αφηγητής φτάνει για πρώτη φορά στον άγριας ομορφιάς Πύργο της Τήνου και σε ένα καφενεδάκι που κάθεται για ξαπόσταση αντιλαμβάνεται ότι ο γέροντας σαλός, ο μπάρμπα-Γιαννούλης, που στέλνουν να φέρει νερό με το κανάτι, ο περίγελος του χωριού, είναι ο άλλοτε σπουδαίος Τήνιος Γλύπτης, γνωστός στην Αθήνα και την Ελλάδα. Έτσι ξεκινά ο αφηγητής να μας λέει την ιστορία του προικισμένου καλλιτέχνη που γεννήθηκε στον Πύργο Τήνου το 1851, μεγαλύτερο από τα έξι παιδιά της οικογένειας. Καλός στα μαθήματα, τον προόριζαν για έμπορο αλλά ο Χαλεπάς είχε αλλού το μυαλό του. Στην μαρμαροτεχνία. Η κόντρα είχε μόλις αρχίσει. Με το ζόρι σπουδές, με το ζόρι δουλειά αλλού.
Στα 18 η οικογένεια μετακομίζει στην Αθήνα και ο Χαλεπάς γράφεται στην Σχολή των Τεχνών με δασκάλους τον Νικηφόρο Λύτρα και τον Λεωνίδα Δρόση. Ο δρόμος μοιάζει ανοιχτός. Υποτροφία, σπουδές στο Μόναχο, βραβεύσεις και εκθέσεις, επιστροφή στην Ελλάδα και απόρριψη. Είναι η αρχή της μελαγχολίας και της μανιοκατάθλιψης. Οκτώ χρόνια κατεβαίνει στο βυθό του Άδη, σχεδόν ζει εκεί, δεκατέσσερα χρόνια περνά στο φρενοκομείο, καταλήγει να βόσκει πρόβατα για πάνω από 10 χρόνια και μόλις πεθαίνει η μητέρα του, το μεγάλο τείχος της ζωής του που έδενε νου και χέρια, επιστρέφει από τον ημιθανάτιο κρατήρα όπου ζούσε, ανασταίνεται, αναδύεται και δημιουργεί ασίγαστα, μεγάλος σε ηλικία πια, γνωρίζοντας μια ασυνήθιστη καλλιτεχνική αναζωπύρωση και μια χρονικά ασύμμετρη αποθέωση.
Η ζωή του Χαλεπά είναι κάτι παραπάνω από συγκινητική. Είναι ένα σεμινάριο της έκτασης που μπορεί να πάρει η ζωή σου, μια συντριβή της καθήλωσης και του ζωντανού θανάτου που μπορεί να σε οδηγήσει το περιβάλλον σου, ένας αετός στα στήθια σου ενώ σπαράζεις δέσμιος στα Τάρταρά σου. Κι η ζωή του και ο τρόπος που την μεταφέρει το κόμικ των Βανέλλη και Πέτρου είναι ένα ρήγμα, ένα χάσμα σεισμού μέσα σου, που όμοιό του δεν βρίσκεις συχνά.
Ένα από τα κορυφαία βιβλία της χρονιάς, ανεξαρτήτως είδους. Για αναγνώστες από 8 περίπου ετών μέχρι -δε θα αποφύγω αυτήν την φορά το κλισέ- ασπρομάλληδες και λευκομαλλούσες.
Εκδόσεις Πατάκη.
Διακρίσεις
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Γιαννούλης Χαλεπάς. Ο μύθος της νεοελληνικής γλυπτικής |
| Συγγραφέας: | Δημήτρης Βανέλλης |
| Εικονογράφηση: | Θανάσης Πέτρου |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Απρίλιος 2019 |
| Υπεύθυνος έκδοσης: | Κώστας Γιαννόπουλος |
| Σελιδοποίηση: | Θανάσης Πέτρου |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Αρετή Μπουκάλα |
| Εκτύπωση: | Νέα Γραφή |
| Σελίδες: | 176 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 25 |
| ISBN: | 978-960-16-8308-9 |
