Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 18+ (target 21+) – Εκπαιδευτικό πρόγραμμα-οδηγός
Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό θηλαστικό που εμπιστεύεται τα παιδιά του σε άλλους ενηλίκους, γι’ αυτό και εξελικτικά τα παιδιά στρέφονται ενστικτωδώς σε ενηλίκους του άμεσου περιβάλλοντός τους αναζητώντας προστασία και καθοδήγηση.
Χριστίνα Ρασιδάκη, από τον πρόλογο του βιβλίου
Έχει πολλές όψεις ο σχολικός εκφοβισμός. Από τη μία δεν είναι μόνο σχολικός, είναι ευρύτερα κοινωνικός που ανθίζει εκτός αλλά και εντός των σχολείων, όπου συναθροίζονται ασφαλώς τα παιδιά. Μια άλλη διάστασή του είναι ότι η εμφάνιση και η έντασή του πύκνωσαν από τότε που τον αναγνωρίσαμε και τον ονομάσαμε. Τα πράγματα γιγαντώνονται όταν τους δίνεις όνομα, αποκτούν υπόσταση∙ αθροίζονται, τρέχει μια ολόκληρη βιομηχανία πίσω τους. Σίγουρα, κάτω από την ετικέτα bullying έγιναν και υπήρξαν και αρκετές υπερβολές. Τα πειράγματα μεταξύ φίλων κάποτε με τα οποία γελάγαμε και βγάζαμε και παρατσούκλια (ποιος δεν θυμάται κάτι ατάκες του στυλ “χοντρέ, κάτσε τέρμα”) σήμερα ενοχοποιούνται πολύ πιο εύκολα, κρέμονται στα μανταλάκια. Και τι με όλα αυτά που γράφω; Σημαίνει ότι ο εκφοβισμός δεν είναι σημαντικός, δεν έχει ένταση ή πρέπει να τον δούμε λίγο πιο χαλαρά;
Η απάντηση είναι όχι. Κατέγραψα κάποιες μικρές ή άκαιρες εκτροπές ακριβώς γιατί το φαινόμενο είναι σημαντικό. Και υπάρχει και είναι έντονο και χρειάζεται πολλή δουλειά. Στα σπίτια, στα σχολεία, στις ομάδες, στα κοινωνικά δίκτυα, παντού. Γιατί για όσα παιδιά βρίσκουν μια λέξη ή λίγη φωνή, για όσα περιστατικά φτάνουν στο φως ή μαθαίνονται ή εξομολογούνται σε κάποιον γονιό ή δάσκαλο ή τρίτο, δεκαπλάσια είναι εκείνα που στριφογυρίζουν σαν παλιά μπετονιέρα μέσα στον νου του παιδιού και διαλύουν τον ψυχικό και συναισθηματικό του κόσμο.
Το πρόγραμμα ΒΑΓΙΑ της Μαργαρίτας Γερούκη αποτελεί ένα ουσιαστικό πρόγραμμα ενσυνείδησης (mindfulness), αυτογνωσίας, πρόληψης του εκφοβισμού. Ένα πρόγραμμα που μελέτησε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και προσάρμοσε μια ισορροπημένη πρόταση στα ελληνικά δεδομένα και τις ιδιαιτερότητές μας.
Πολύ σημαντική στη δική αντίληψη είναι η ψυχική και γνωστική ενδυνάμωση που παρέχει το πρόγραμμα στον εκπαιδευτικό που διστάζει ή δεν έχει τις γνώσεις ή την ανθεκτικότητα να στήσει και να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα για την πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Το ΒΑΓΙΑ ουσιαστικά φωνάζει ότι αυτός που θα βάλει μία ψηφίδα για να αλλάξει ο κόσμος μιας ομάδας ανθρώπων είσαι εσύ που κρατάς το βιβλίο στα χέρια σου. Αναδεικνύοντας την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών τάξεων και εκπαιδευτικών ειδικοτήτων, την πραγματοποίηση ενδοσχολικών δράσεων πρόληψης και την ενεργοποίηση του συλλόγου γονέων και άλλων φορέων της ευρύτερης κοινότητας.
Οι δράσεις του προγράμματος στοχεύουν στη δημιουργία κλίματος ασφάλειας και συνεργασίας (συμβόλαιο του σχολείου, επικοινωνία με γονείς μας κ.α.). Η δημιουργία συνθηκών συνεργασίας, η καλλιέργεια δεξιοτήτων ενσυναίσθησης και η ευαισθητοποίηση των παιδιών όσον αφορά τη σημασία της ομάδας στη μη ενίσχυση φαινομένων βίας είναι θεμελιώδεις επιδιώξεις του προγράμματος. Το bullying θέλει γνώση από τους ειδικούς της αγωγής. Θέλει δράσεις όπου θα συστρατευθεί η κοινωνία και οι φορείς της. Θέλει τις δεξιότητες που προαναφέραμε και τονίζει το ΒΑΓΙΑ μέσα από την προσέγγισή του.
Μέσα από μια σειρά ομαδοσυνεργατικών, βιωματικών δραστηριοτήτων, χωρισμένων σε δύο κύκλους, έναν για τις τάξεις Α, Β και Γ δημοτικού και έναν για τις Δ, Ε και ΣΤ, η συγγραφέας προσεγγίζει όλες εκείνες τις απαραίτητες δεξιότητες που χτίζουν έναν άνθρωπο αλλά και συνολικά μια ομάδα που απομακρύνεται από τη λεκτική και σωματική βία, ενδυναμώνοντας τις αξίες της αποδοχής, της διαφορετικότητας, του σεβασμού, της κατανόησης, της αλληλεγγύης. Αυτός που ασκεί βία, δεν αποδέχεται τον άλλο. Αυτός που ασκεί βία, δεν κατανοεί ότι ο άλλος είναι μια άλλη, μια διαφορετική προσωπικότητα. Είναι παράμετροι που αναδεικνύονται με διάφορους τρόπους στο πρόγραμμα και εκτίμησα ιδιαιτέρως και θα εκτιμήσουν όλοι όσοι το μελετήσουν.
Σημαντικά επίσης στο μεγάλο αυτό μονοπάτι της αυτογνωσίας και της απομάκρυνσης από τα φαινόμενα εκφοβισμού είναι τα συναισθήματα∙ η αναγνώρισή τους, ο έλεγχος των πιο δύσκολων στη διαχείρισή τους όπως ο θυμός. Να πάμε από τις επιθέσεις βίας στις επιθέσεις φιλίας, να επιδιώξουμε την συνεργασία και την ομαδικότητα που δεν αφήνει παιδιά απέξω, που φέρνει κοντά τον Χ με τον Ψ που είχαν κάποια διαφορά, κόντρα, έριδα.
Η συνολική πρόταση του ΒΑΓΙΑ περιέχει αρκετές βιωματικές ιδέες, οργανωμένες και αποτυπωμένες με σαφήνεια και βήμα-βήμα. Μια πρόταση που είναι εφικτή και εφαρμόσιμη και δεν βασίζεται σε ιδεοληψίες. Και ασφαλώς επιδέχεται την αναπροσαρμογή της αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων της ομάδας μας.
Θεωρώ πώς αξίζει να το γνωρίσουν οι δάσκαλοι των δημοτικών σχολείων, ενώ σημειώστε ότι και οι νηπιαγωγοί θα βρουν πολλές ιδέες και δραστηριότητες οι οποίες μπορούν εύκολα να κατέβουν “1-2 χρόνια” και να μπουν στα νηπιαγωγεία.
Το πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Βαγγέλη Γιακουμάκη.
Για εκπαιδευτικούς και ασφαλώς για γονείς.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Με μια ματιά
- Το πρόγραμμα ΒΑΓΙΑ της Μαργαρίτας Γερούκη αποτελεί ένα ουσιαστικό πρόγραμμα ενσυνείδησης (mindfulness), αυτογνωσίας, πρόληψης του εκφοβισμού. Ένα πρόγραμμα που μελέτησε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και προσάρμοσε μια ισορροπημένη πρόταση στα ελληνικά δεδομένα και τις ιδιαιτερότητές μας.
- Μέσα από μια σειρά ομαδοσυνεργατικών, βιωματικών δραστηριοτήτων, χωρισμένων σε δύο κύκλους, έναν για τις τάξεις Α, Β και Γ δημοτικού και έναν για τις Δ, Ε και ΣΤ, η συγγραφέας προσεγγίζει όλες εκείνες τις απαραίτητες δεξιότητες που χτίζουν έναν άνθρωπο αλλά και συνολικά μια ομάδα που απομακρύνεται από τη λεκτική και σωματική βία, ενδυναμώνοντας τις αξίες της αποδοχής, της διαφορετικότητας, του σεβασμού, της κατανόησης, της αλληλεγγύης.
Το Soundtrack του βιβλίου
Bob Dylan – Blowin’ in the Wind (Official Audio)
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | ΒΑΓΙΑ – Ένα πρόγραμμα πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού/bullying για το δημοτικό σχολείο |
| Πρόλογος: | Χριστίνα Ρασιδάκη |
| Συγγραφέας: | Μαργαρίτα Γερούκη |
| Εικονογράφος: | Αρετή Γερούκη |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Απρίλιος 2021 |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Διορθώσεις: | Ευαγγελία Δάλκου |
| Σελιδοποίηση: | Κωνσταντίνος Καπένης |
| Σελίδες: | 176 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 24 |
| ISBN: | 978-960-16-8727-8 |
