Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: 7+ (target 8-11) – Εικονογραφημένη λογοτεχνία για παιδιά
Η γλώσσα που μιλούν οι Ρομά (Ρομάνι) έχει ομοιότητες ως προς τη γραμματική και το λεξιλόγιο με τη γλώσσα που ομιλούνταν περίπου το 1000 μ.Χ. στην ινδική υποήπειρο.
Στην απομακρυσμένη αλάνα της μικρής πόλης, ήρθαν εκείνο το καλοκαίρι οι πλανόδιοι με το Λούνα Παρκ τους και μαζί τους η μελαγχολική Άλη. Μόνη, δίχως γονείς. Η πόλη μουντή, το καλοκαίρι θλιβερό, το Λούνα Παρκ ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να συμβεί.
Την Άλη δεν την πρόσεξαν αμέσως. Κανείς. Ρούχα διαφορετικά. Γλώσσα διαφορετική. Δεν γελούσε με τα αστεία τους. “Από μακριά” είπαν οι γονείς για το απόμακρο παιδί. “Δε θα της μιλάτε. Δε θα την πλησιάζετε… Να τη φοβάστε”. Αυτή η στάση πέρασε και στα παιδιά. “Δεν μου αρέσει καθόλου αυτό το παιδί”, είπε ο πιο επιπόλαιος της παρέας. “Μπορεί να κάνει μάγια”, είπε ο πιο εύπιστος. Κι αυτό το κύμα σκέπασε τα παιδιά. Άρχισαν να τη φοβούνται. Να την κοροϊδεύουν. Να τη βρίζουν. Όλα από μακριά. Κι ύστερα γίνηκε το παιχνίδι τους: την κυνηγούσαν, της πετούσαν πέτρες.
Μα ένα βράδυ την είδαν να ανεβαίνει στο σαραβαλιασμένο καρουζέλ του Λούνα Παρκ και να τραγουδά. Μαγικά, το καρουζέλ γυρνούσε και τα φώτα του άναβαν. Ένα επόμενο βράδυ επιχείρησαν μόνοι τους. Τίποτα! Μόνο η Άλη μπορούσε να το κάνει. Ήταν μάγισσα τελικά; Ναι, ήταν!
Η Αγγελική Δαρλάση ακόμα μία φορά δεν κρύβει τα σημαντικά πίσω από κάποιο πλουμιστό ροζ συννεφάκι αδιατάρακτης ευτυχίας. Αλλά τι της ήρθε να φέρει το “ξεχασμένο” (οι ιστορικοί το είπαν έτσι) Ολοκαύτωμα των Ρομά στην περίμετρο ενός βιβλίου για παιδιά; Πεντακόσιες χιλιάδες νεκροί Ρομά από τους ναζιστές, κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις με συμμετοχή νοσταλγών του δεκανέα της Βαυαρίας και ο φασισμός όχι μόνο να μην έχει ηττηθεί, αλλά να χτυπά με σιδερένια ρόπαλα τα απέναντι κάγκελα. Αυτό της ήρθε της Δαρλάση! Αχ, ναι, συγγνώμη, δεν ήταν παρά Ρομά, τσιγγάνοι, γύφτοι. Αχ, είναι σκάρτοι, ζουν παρασιτικά, δεν ακολουθούν τις νόρμες μας. Συγγνώμη Έλβις Πρίσλει, Χοακίμ Κορτές, Μητέρα Τερέζα, Τσάρλι Τσάπλιν, Ελένη Βιτάλη, Κώστα Χατζή, Γιώργο Μάγκα, Μάκη Χριστοδουλόπουλε, Βασίλη Σαλέα, Μανώλη Αγγελόπουλε, στο όνομά σας ας ξορκιστεί το φάντασμα της διάκρισης των ανθρώπων με βάση φυλετικά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες.
Η ιστορία της Άλη είναι η ιστορία ολόκληρης της ελληνικής (και όχι μόνο) κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που σημαδεύει και πυροβολεί τον διαφορετικό, τον άλλο, τον απόμακρο, τον αμίλητο, στολίζοντάς τον με λέξεις και φράσεις γεμάτες αισχρότητα. Γιατί αυτές οι φράσεις διαπαιδαγωγούν, κανονικοποιούν την ανωμαλία της σκέψης, ανοίγουν τις πύλες της κολάσεως στις κάθε λογής Βέρμαχτ να πατήσουν το κεφάλι κάθε αδύναμου, στοχοποιημένου. Τότε ήταν οι Εβραίοι, οι Τσιγγάνοι, οι ομοφυλόφιλοι. Αύριο θα είσαι εσύ. Γιατί είσαι Ολυμπιακός, κουρέας, γιατί το μαγαζί σου είναι στην Κινέζικη παροικία, γιατί η κόρη σου είναι πανσέξουαλ, γιατί ο γιος σου είναι παχύσαρκος.
Ένα τραγούδι (ο εθνικός ύμνος των Ρομά-δες soundtrack που μας το κατέστρεψε η Δαρλάση γιατί τα γράφει μόνη της στο επιλογικό της σημείωμα) από τη συνήθως βραχνή, ανεπιτήδευτη, άφτιαχτη, ανόθευτη, ακατέργαστη φωνή που σμιλεύεται με αγέρα και πούντα στις απλωσιές γίνεται η μαγεία που γυρίσει ένα ξεθωριασμένο καρουζέλ και αναστατώνει τη βαρετή, ευθύγραμμη ζωή των παιδιών μιας γειτονιάς, την συνειδητά και διόλου αθώα ενορχηστρωμένη μέσα στο μίσος, τις προκαταλήψεις, την ετικετοποιήση. “Καλύτερα το παιδί μου στην ασφάλεια του σπιτιού με το κινητό στη μούρη, παρά έξω, στο άγνωστο, μέσα στην αλητεία”. Σα να το ακούω. Όχι! Το έχω ακούσει με άλλες λέξεις. Και το ακούω παντού.
Υπάρχει και ένα μηχάνημα που έχουν τα συσκευαστήρια και λέγεται ετικετέζα. Αυτή περνάει με ταχύτητα ετικέτες σε κούτες ή άλλες συσκευασίες. Λοιπόν, αυτή η κοινωνία έχει μια μαλακισμένη ετικετέζα και την βάζει να δουλεύει ενάντια σε όποιον δεν κολυμπάει στα ρηχά της νερά.
Επιστρέφω στο βιβλίο. Τα παιδιά είναι το μέλλον. Μη σας πω ότι είναι και το παρόν. Πολλοί μεγάλοι έχουν βουτήξει μέσα στην παράνοια των στερεοτύπων και δεν φιλτράρουν τίποτα, μηρυκάζοντας την ετικετέζα που λέγαμε. Η Δαρλάση δίνει πολύ σπουδαία, με την καθαρότητα ενός ωραίου ονείρου αυτή τη δύναμη των παιδιών να αλλάξουν τον κόσμο κατά τι, να ανάψουν τα φώτα του χαλασμένου καρουζέλ, να πετάξουν με ένα άλογο ψηλά, να αμφισβητήσουν τον πνιγμό από τα δυο χέρια των γονιών τους στον λαιμό τους.
Καβάφης. Περιμένοντας τους βαρβάρους.
“Γιατί ενύχτωσε κι οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις”.
Τα παιδιά στο τέλος του βιβλίου περιμένουν την Άλη να ξανάρθει. Από μακριά. Η Άλη δεν έρχεται. Η Άλη ίσως είναι η μια κάποια λύσις. Η Άλη και τα παιδιά που την περιμένουν, κόντρα στις ποινικές ρήτρες των άβουλων γονιών τους.
Για την ποιότητα της γραφής της Δαρλάση, μια από τις πλέον σημαντικές συγγραφείς των δύο τελευταίων δεκαετιών έχουν ειπωθεί πολλά και από εμάς και από άλλους, ενδεχομένως πιο εμβριθείς. Αν δεν έτυχε να την γνωρίσετε, ξεκινήστε από το Από Μακριά και Το Παλιόπαιδο και προχωρήστε προς τα πάνω ή προς τα κάτω ηλικιακά, έχει κι απ’ τα δύο είδη σε σπουδαία δείγματα.
Η εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη ονειρική, νοτισμένη με τις ποικίλες αποχρώσεις της νύχτας, του μπλε και του μοβ, για να φωτίζεται το λούνα παρκ, η πόλη που κοιμάται και εκείνη που ξαγρυπνά, τα φώτα, οι σκιές των παιδιών και το σκοτάδι που είναι πολύ τις νύχτες και τις μέρες στον λογισμό των ανθρώπων. Ο εικονογράφος έδωσε απόσταση και πλησίασμα όταν έπρεπε, τραβώντας μπρος πίσω τον φακό της εστίασής του, και δημιουργώντας εν τέλει μια ατμόσφαιρα που συμβάδισε και συνέδραμε τα μέγιστα στον μαγικό ρεαλισμό και τον σκέτο ρεαλισμό της συγγραφέα.
Για το βιβλίο υπάρχει διαθέσιμο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό.
Για αναγνώστες από 7 ετών.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Διακρίσεις
Βραβείο των Βιβλιοπωλείων Public στην κατηγορία του παιδικού βιβλίου.
Με μια ματιά
- Η Αγγελική Δαρλάση ακόμα μία φορά δεν κρύβει τα σημαντικά πίσω από κάποιο πλουμιστό ροζ συννεφάκι αδιατάρακτης ευτυχίας. Η ιστορία της Άλη είναι η ιστορία ολόκληρης της ελληνικής (και όχι μόνο) κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που σημαδεύει και πυροβολεί τον διαφορετικό, τον άλλο, τον απόμακρο, τον αμίλητο, στολίζοντάς τον με λέξεις και φράσεις γεμάτες αισχρότητα. Η Δαρλάση δίνει πολύ σπουδαία, με την καθαρότητα ενός ωραίου ονείρου αυτή τη δύναμη των παιδιών να αλλάξουν τον κόσμο κατά τι, να ανάψουν τα φώτα του χαλασμένου καρουζέλ, να πετάξουν με ένα άλογο ψηλά, να αμφισβητήσουν τον πνιγμό από τα δυο χέρια των γονιών τους στον λαιμό τους.
- Η εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη ονειρική, νοτισμένη με τις ποικίλες αποχρώσεις της νύχτας, του μπλε και του μοβ, για να φωτίζεται το λούνα παρκ, η πόλη που κοιμάται και εκείνη που ξαγρυπνά, τα φώτα, οι σκιές των παιδιών και το σκοτάδι που είναι πολύ τις νύχτες και τις μέρες στον λογισμό των ανθρώπων.
Το Soundtrack του βιβλίου
Esma Redzepova – Gelem, gelem…
Ida Kelarová & Čhavorenge: Gelem, gelem – International Roma Anthem • Czech Philharmonic
Στάθης Δρογώσης feat. Ανδριάνα Δρογώση – Carrousel
Sanson Ki Mala Pe Nusrat Fateh Ali Khan
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Από μακριά |
| Συγγραφέας: | Αγγελική Δαρλάση |
| Εικονογράφος: | Βασίλης Κουτσογιάννης |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Μάιος 2021 |
| Προσαρμογή εξωφ.: | Γιώργος Παναρετάκης |
| Επιμέλεια: | Θοδωρής Τσώλης |
| Σελίδες: | 56 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: | 978-618-03-2615-4 |
