Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 6+ (target 6-9) – Λογοτεχνία για παιδιά
Το διάβασμα μάς κάνει όλους μετανάστες. Μας παίρνει μακριά από τα σπίτια μας, αλλά το σπουδαιότερο, μας βρίσκει σπίτια παντού.
Jean Rhys
Η Ιωάννα Μπαμπέτα γράφει για τη Σμύρνη εκείνου του μαύρου καλοκαιριού και αιχμαλωτίζει με την αφήγησή της.
Περί τίνος πρόκειται
Άνοιξη του 1919. Ο μπαμπάς του Λευτέρη του υπόσχεται ένα ποδήλατο όταν γίνει δέκα χρονών και η μαμά βγάζει μια ελληνική σημαία από το μπαούλο. Όλοι τρέχουν στην προκυμαία. Ήρθαν οι Έλληνες! Ήρθε ο ελληνικός στρατός! Η Σμύρνη είναι ελληνική πια, είπαν κάποιοι. Περηφάνια!
Ο καλύτερός του φίλος είναι ο Ασλάν, γιος της κυρίας Φατιμά που βοηθάει στην καθαριότητα του σπιτιού. Ο χρόνος τρέχει. Ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, ο βασιλιάς πεθαίνει από μαϊμού, ο νέος βασιλιάς ανησυχεί πολλούς.
Συμπαθεί όλους τους Τούρκους που ξέρει. Με τον Ασλάν είναι σαν αδέρφια. Θα ταξιδέψουν μαζί όλο τον κόσμο. Ακούγονται τύμπανα πολέμου. Γιατί να μη ζουν ειρηνικά όλοι μαζί; Αύγουστος 1922. Τα πράγματα δυσκολεύουν. Στις 5 Σεπτεμβρίου γίνεται δέκα χρονών. Ένα ποδήλατο φτάνει στο σπίτι, με ρόδες που αστράφτουν και μαύρο κουδουνάκι. Πάει να βγει για ποδηλατάδα. “Γρήγορα στο σπίτι” φωνάζει η μαμά. Δεν καταλαβαίνει γιατί. “Νομίζω πως σας νικάμε στον πόλεμο. Όμως εμείς είμαστε αδέρφια”, είπε ο Ασλάν. Οι Έλληνες κρύβουν τα ασημικά και ψάχνουν τρόπο να φύγουν από την πόλη. Ο τουρκικός στρατός παρελαύνει στην προκυμαία. Φωτιές παντού. “Θέλω το ποδήλατό μου” φωνάζει ο Λευτέρης. 13 Σεπτεμβρίου 1922. Εφιάλτης.
Εστιάζοντας
Πρόκειται πράγματι για την καταστροφή της Σμύρνης μέσα από τα μάτια των παιδιών. Για την ακρίβεια μέσα από τη ματιά ενός παιδιού. Και είναι μια αυθεντική παιδική ματιά που φανερώνει πώς εισέπραξε (ή θα μπορούσε να είχε εισπράξει) ένα παιδί 7-10 ετών τα γεγονότα από το 1919 με την έλευση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη μέχρι το 1922 και την καταστροφή της πόλης και του πλούσιου ελληνικού στοιχείου. Συμπαθεί τους Τούρκους, ο κολλητός του είναι Τούρκος, δεν έχει χώρο για μίσος στην καρδιά του, ούτε ο Ασλάν από την άλλη, γεγονός που δείχνει την επιλογή της συγγραφέα ότι τα παιδιά βάζουν τον άνθρωπο και την καρδιά πάνω από εθνικότητες. Κι αυτό διόλου δεν απέχει από την πραγματικότητα, μέχρι τη στιγμή που οι μεγάλοι θα τα γεμίσουν με τις ιδεοληψίες και τους φανατισμούς τους.
Θα έλεγα αυθαίρετα ότι το Αντίο Σμύρνη θα μπορούσε να το είχε αποτυπώσει ως ατμόσφαιρα κάποιο παιδί σαν τον μικρό πρωταγωνιστή της Πολίτικης Κουζίνας του Μπουλμέτη. Αθωότητα, φιλία, ένα ποδήλατο ως μεγάλη επιθυμία, ματαιώσεις και διαψεύσεις. Με γλώσσα ρέουσα, η συγγραφέας δημιουργεί μια αφήγηση που απολαμβάνεις για τον ρεαλισμό, την κίνηση και τη συγκίνησή που σου δημιουργεί, παρότι τα γεγονότα, σε εσένα τον ενήλικα, είναι γνωστά. Για τα παιδιά, όμως, θα είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να κοιτάξουν μέσα στη μαύρη αυτή σελίδα της Ιστορίας και να αντιληφθούν πως τίποτα δεν είναι δεδομένο, πως όλα αλλάζουν σε λίγο χρόνο, τη μια παραλαμβάνεις το δώρο που ονειρευόσουν και την επόμενη κλείνεσαι σπίτι και ψάχνεις διαφυγή από την προκυμαία για κάποιο νησί του ανατολικού Αιγαίου.
Η εικονογράφηση της Αρτέμιδας Πρόβου είναι απολύτως ταιριαστή με την πρόθεση της έκδοσης να κοινωνήσει τα γεγονότα της προ εκατό ετών Σμύρνης σε κοινό από 5-8 περίπου ετών. Τα σχέδια έχουν χρώμα, έχουν μια γοητευτική παιδικότητα. Είχα γράφει και στη Μάικο που είχε εικονογραφήσει ότι τα σφραγίζει η ανεμελιά της παιδικότητας και νομίζω ότι αυτό το επιτυγχάνει με ένα συνολικά καλαίσθητο αποτέλεσμα. Η εστίασή της στους ανθρώπους και τα συναισθήματα που εκπέμπουν στις διάφορες φάσεις της ιστορίας και τα βασικά στοιχεία και αντικείμενα του περιβάλλοντος χώρου (κάποιο δέντρο, το ποδήλατο, λίγες γλάστρες) και λιγότερο σε στοιχεία αρχιτεκτονικής, ενδυμασιών κτλ υποστηρίζουν την αρχική επιλογή και των δύο δημιουργών για μια έκδοση που θα κοιτάξει την ιστορία μέσα από τα μάτια των παιδιών, απλοποιώντας την στο σκοτάδι της αλλά όχι στον βασικό ιστό όσων συνέβησαν.
Πολύ καλή έκδοση.
Μικρασιατική καταστροφή 100 χρόνια μετά.
Για αναγνώστες από 5-6 περίπου ετών.
Εκδόσεις Μίνωας.
Το Soundtrack του βιβλίου
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Αντίο, Σμύρνη |
| Συγγραφέας: | Ιωάννα Μπαμπέτα |
| Εικονογράφος: | Άρτεμις Πρόβου |
| Εκδόσεις: | Μίνωας, 9 Μαΐου 2022 |
| Σελίδες: | 48 |
| Μέγεθος: | 23,5 Χ 26,7 |
| ISBN: | 978-618-02-2132-9 |
