Διαβάζεται σε 3′- Περιέχει απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 8+ (target 9-13) – Βιβλίο γνώσεων λογοτεχνικής απόχρωσης
Μεσολόγγι <ιταλ. λέξεις mezzo (μέσο, μισό) και langi (λίμνη) < μέρος που περιβάλλεται από λίμνες, εν τω μέσω των λιμνών
Στον κόσμο ολόκληρο, ιστορίες σαν της Εξόδου στο Μεσολόγγι, μετριούνται στο χέρι το ένα. Στην πόλη τη ζωσμένη από λίμνες και θάλασσα ο κόσμος θα ‘λεγες πως ήταν σαν όλες τις άλλες ελληνικές πόλεις της εποχής. Τι είναι εκείνο που τους ύψωσε σε τέτοιο ανάστημα που έφυγαν από το μπόι των ανθρώπων και κρεμάστηκαν πλάι στα φωτοστέφανα των θεών; Τι είναι εκείνο που τους κράτησε μέσα στα τείχη της ιεράς πόλης μετά τη μεγάλη νίκη στην Κλείσοβα (25 Μαρτίου 1826), όταν εκατόν τριάντα ένας πολεμιστές νίκησαν στρατό έξι χιλιάδων Τουρκοαιγυπτίων, μόλις δύο εβδομάδες πριν τη μεγάλη Έξοδο; Τι είναι εκείνο που τους οδηγεί σε μια μοναδική στα παγκόσμια χρονικά ιεροτελεστία αυτοθυσίας και αποχαιρετισμού όπου νυφικά κρεβάτια καίγονταν, ζώα θανατώνονταν (αν δεν είχαν φαγωθεί), παιδιά ποτίζονταν με αφιόνι για να παραμείνουν σιωπηλά, γυναικόπαιδα χωρίζονταν από τους άντρες; Πόση απόγνωση και υπερηφάνεια μαζί πρέπει να έχεις για να τρως ποντίκια και κρέας σκοτωμένων ανθρώπων και παρόλα αυτά να μην παραδίδεσαι στις επαναλαμβανόμενες προτάσεις ήπιας παράδοσης του εχθρού που απέξω τηγάνιζε συκώτι για να σε διαλύσει και μέσω των αισθήσεων; Τι οδηγεί γυναίκες σαν την Τασούλα να ζώνονται άρματα και όπλα, να φορούν φουστανέλες και ρούχα αντρικά και να ρίχνονται στη μάχη σαν παλικάρια; Τι οδηγεί αγόρια σαν τον Μάρκο να πιάνουν βόμβες στον αέρα και να τις πετούν πίσω στο εχθρό;
Για εκείνον τον ασύγκριτο Ξανθόν Απρίλη που γίνηκε θάμα και θρήνος μαζί, που ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου και έγινε κίνημα σωτηρίας της Ελλάδας γράφει “με λογισμό και μ’ όνειρο” η βραβευμένη συγγραφέας Λίλη Λαμπρέλλη. Για τους ανθρώπους που έβλεπαν “τη δύναμή του εχθρού πέλαγο και παρόλα αυτά είχαν “θέληση βράχο”. Πιάνοντας το νήμα από τις 2 Απριλίου, εννιά μέρες πριν την μεγάλη Έξοδο, και με κέντρο της ιστορίας έναν μικροέφηβο Γελεκτσή, τον Μάρκο που το ‘λεγε η καρδιά του, η συγγραφέας ξετυλίγει το χρονικό της μεγάλης στιγμής της παγκόσμιας ιστορίας. Οι Γελεκτσήδες ήταν κάπου ενενήντα αγόρια συνολικά, έφηβοι όλοι τους, ατρόμητοι και αποφασισμένοι που έδρασαν εκείνες τις μέρες κυρίως και έλαβαν το όνομά τους από το γιλέκο που φορούσαν αντί κάπας. Οι πράξεις τους ήταν παραπάνω από αξιοθαύμαστες και ριψοκίνδυνες και η φθορά που προξένησαν στον εχθρό αλλά και η βοήθεια στην τροφοδοσία στους έγκλειστους ήταν τεράστια.
Τα υλικά της αφήγησης αστράφτουν από την συγγραφική ποιότητα της συγγραφέα. Οι διάλογοι είναι λίγοι, είναι ένας κόσμος σιωπής πάνω απ’ όλα εκείνος. Τα λόγια που βγαίνουν από τα χείλη των ηρώων μετριούνται. Κι είναι όλα σχεδόν (μετ’ ελαχίστων μυθοπλαστικών εξαιρέσεων) αληθινά, από τις πηγές και τις μαρτυρίες βγαλμένα. Οι προτάσεις είναι κυρίως βραχείες, οι λέξεις ισορροπημένες μεταξύ του βάρους των γεγονότων και της επιλογής της συγγραφέα να μην γράψει κάτι μελό και δακρύβρεχτο που τόσο πολύ σε προκαλούν και σου προσφέρουν υλικό αυτά τα γεγονότα. Οι ήρωες δεν περιγράφονται, ελάχιστα ίσως ο Μάρκος, κυρίως βαθαίνουν μπροστά μας από το πάτημά τους στα γεγονότα και τις στιγμές. Ο θρήνος και το χώμα το κόκκινο δεν γίνονται κυρίαρχα στο μεγάλο κάδρο των στιγμών. Η συγγραφέας δεν υψώνει την Έξοδο μέσα από το αίμα που χύθηκε, αλλά μέσα από τις επιλογές των πρωταγωνιστών και τη θέση τους στον βωμό ή την επιβίωση. Το τέλος δεν μπορεί να είναι ευτυχές, αλλά επιλέγεται ως ισορροπία μια ηλιαχτίδα να τρυπώσει από τη χαραμάδα που σημαίνει “η ζωή πάντα συνεχίζεται, ό,τι κι αν έχει συμβεί” και ξανακάνει τον Απρίλη ξανθό.
Η προσεκτική και εκτενής μελέτη των πηγών (Κασομούλης, Σπυρομήλιος, Μίχος, Φωτιάδης, Σ. Τρικούπης κ.α.) και του διαθέσιμου υλικού είναι προφανής και μπορεί να τη βεβαιώσει ο γράφων που από τα ελάχιστα πράγματα που κάνει στη ζωή του είναι να μελετά εκείνη την Έξοδο και να συλλέγει πηγές για αυτήν. Αξιοποιώντας άρτια αυτό το υλικό, η συγγραφέας αφηγείται τα γεγονότα των τελευταίων έντεκα ημερών (εννιά πριν την Έξοδο και δύο μετά), προσεγγίζοντας τις στιγμές μέσα από τον νεαρό Γελεκτσή Μάρκο που από παιδί έγινε αίφνης μέσα σε λίγες μέρες άντρας που πρέπει να πάρει αποφάσεις, τη ζωή του και τη ζωή άλλων στα χέρια του. Αυτός είναι το όχημα της συγγραφέα για να διαβούμε μέσα στις ντάπιες των πολιορκημένων, πλάι στον ηρωικό Κίτσο Τζαβέλα, στην αιχμαλωσία από την πείνα, στον παραμυθά Λια, στα κορίτσια που γίνηκαν άντρες, στους δυο εφιάλτες δραπέτες που πρόδωσαν τα μελλούμενα της Εξόδου, ακόμα και στο χαλάζι που καθήλωσε τους τρεις χιλιάδες του Καραϊσκάκη μακριά από το Μεσολόγγι, καταδικάζοντας τους πολιορκημένους στο μεγάλο τέλος. Μέσα από τον Μάρκο, που γίνεται μια κάμερα μέσα στα τείχη, περιδιαβαίνουμε την ανέχεια και την πείνα, την απελπισία και την ελπίδα, τον πόνο και το ρίγος, το μεγαλείο και τον θρήνο.
Δεν είναι μόνο ιστορία αυτό που διαβάζεις στο Έντεκα μέρες του Απρίλη 1826. Είναι θητεία στο μεγάλο και στο υψηλό. Είναι μνήμη, όχι για να τιμάς, αλλά για να γνωρίζεις ως που φτάνει αυτό το μεγάλο που γεννιέται και καλπάζει μέσα στην ψυχή των ανθρώπων. Τηρουμένων των αναλογιών θα σου χρειαστεί σε πολλές περιπτώσεις η απαντοχή και αυταπάρνηση εκείνων των ανθρώπων.
Πολύ σημαντική αναγνωστική εμπειρία.
Το θεσπέσιο εξώφυλλο και τα μικρά σκίτσα από της Κατερίνας Βερούτσου τη ματιά έρχονται.
Εκδόσεις Πατάκη.
BOOK SECRET, από τη Λίλη Λαμπρέλλη
“Από παιδί με τραβούσε το θέμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων, παρότι δεν είχα καταλάβει πόσο “αληθινά ελεύθεροι” ήταν αυτοί οι άνθρωποι και πόσο ακραία τραγικές ήταν οι συνθήκες της πολιορκίας τους. Όταν μου ζήτησε η Μαρίζα Ντεκάστρο να γράψω ένα μικρό κείμενο με ελεύθερο θέμα πάνω στην Ελληνική Επανάσταση για ένα συλλογικό βιβλίο, αμέσως σκέφτηκα και έγραψα για το Μεσολόγγι. Όμως δεν χόρτασα – ήθελα να γράψω κι άλλο και κυρίως να ψάξω κι άλλο. Η αλήθεια είναι πως θυμόμουν περισσότερο τους στίχους του Βαλαωρίτη: “Τ’ άλογο, τ’ άλογο! Ομέρ Βρυώνη, το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει” και κυρίως τους στίχους του Γκάτσου που ακολουθούσαν “Τ’ άλογο, τ’ άλογο! Ομέρ Βρυώνη…” στη μελωδία του Χατζηδάκη, και λιγότερο τον Oμέρ Βρυώνη της πρώτης πολιορκίας του Μεσολογγίου. Ξεκίνησα την αναζήτηση από το βιβλίο του Βερέμη “Τριπολιτσά – Μεσολόγγι”. Ταρακουνήθηκα διαβάζοντας λεπτομέρειες για την “άγρια” νίκη των Ελλήνων στην πολιορκία της Τρίπολης και επειδή είχε μόλις ξεκινήσει ο πρώτος εγκλεισμός λόγω της πανδημίας, τον Μάρτιο του 2020, αγκάλιασα σφιχτά σαν συγγενείς μου τους έγκλειστους πολιορκημένους στο Μεσολόγγι που – πέρα από όλα τα άλλα – σαν κι εμάς, μαστιζόντουσαν από επιδημίες. Αμέσως μετά βρέθηκε στα χέρια μου, από ευτυχή συγκυρία, το βιβλίο του Καπώνη για τους Γελεκτζήδες. Τότε βρήκα τον ήρωά μου και ταυτίστηκα μαζί του. Στο πρόσωπο του Μάρκου αναγνώριζα όλους τους ανώνυμους Γελεκτσήδες κι ένιωθα σαν να είχα ζήσει μαζί τους, δίπλα τους, σε μιαν άλλη ζωή. Κάθε πρωί, ξυπνούσα με τη χαρά της γραφής και έμπαινα στο πετσί του Μάρκου, στα ρούχα του, στη σκέψη του, στη μελαγχολία του, στην πείνα του, στη δίψα του. Τον ακολουθούσα στα πολλά του περπατήματα μέσα στην πόλη, έψαχνα μαζί του για καβούρια, γέμιζα μαζί του τα τουφέκια των αγωνιστών στους προμαχώνες”.
Περισσότερα εδώ
Απόσπασμα
Διακρίσεις
Με μια ματιά
- Ένα υψηλής ποιότητας χρονικό από τη βραβευμένη Λίλη Λαμπρέλλη για μια από τις σπουδαιότερες στιγμές της ανθρωπότητας, την Έξοδο του Μεσολογγίου που νικήθηκαν από την πείνα και όχι από τον εχθρό.
- Ήρωας και όχημα για όλα τα γεγονότα, ο έφηβος Γελεκτσής Μάρκος (γελεκτσήδες= έφηβοι πολεμιστές που αναλάμβαναν ριψοκίνδυνες αποστολές), η ζωή του οποίου μας ξεναγεί σε όλα τα δραματικά γεγονότα.
- Εξαιρετική αξιοποίηση πηγών, αυθεντικοί διάλογοι, πιστή ακολουθία των γεγονότων μέσα από θαυμάσια αφήγηση.
Το Soundtrack του βιβλίου
Άκρα του τάφου σιωπή-Ν. Ξυλούρης (Γ. Μαρκόπουλου)
Το χάραμα επήρα – Νένα Βενετσάνου
Διονύσης Σαββόπουλος, Μελίνα Μερκούρη – Τ’ άλογο του Ομέρ Βρυώνη
Όλα τα έθνη (Ρ. Φεραίος) – Μίλτος Πασχαλίδης
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Έντεκα μέρες του Απρίλη 1826 |
| Συγγραφέας: | Λίλη Λαμπρέλλη |
| Εικονογράφηση: | Κατερίνα Βερούτσου |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Ιανουάριος 2021 |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Διορθώσεις: | Λένια Μαζαράκη |
| Σελιδοποίηση | Αλέξιος Δ. Μάστορης |
| Σελίδες: | 120 |
| Μέγεθος: | 12 Χ 18,5 |
| ISBN: | 978-960-16-8952-4 |
