Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 4+ (target 5-7) – Λογοτεχνία για παιδιά
Τα παιδικά μου χρόνια σφραγίστηκαν ανεξίτηλα από τη φρίκη της Κατοχής. Το πρώτο που θυμάμαι – νήπιο τριών ετών και τριών μηνών τότε (γεννήθηκα στις 12 Αύγουστου1937) – είναι ο εκκωφαντικός, εφιαλτικός ήχος της μεγάλης σειρήνας από την ταράτσα της περίφημης μπλε πολυκατοικίας των Εξαρχείων – όπου ως γνωστόν έμενε η Σοφία Βέμπο και πολλές άλλες προσωπικότητες της εποχής – τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Μ’ αυτόν τον απαίσιο ήχο και τον τρόμο που προξενούσε ξεκίνησε η μνήμη μου. Από κει και ύστερα τα φοβερά που έβλεπα, άκουγα ή ζούσα καθημερινά είναι τόσα πολλά που δεν ξέρω τι να πρωτοαναφέρω…
Λότη Πέτροβιτς στο ELNIPLEX
Ένα αγγελάκι που ζει στον ουρανό, παρακολουθεί μια δεμένη, ήρεμη κι αγαπημένη οικογένεια στα Εξάρχεια, στην Αθήνα. Είναι του κυρίου Θεοδόση και της κυρίας Ματίνας που είχαν δυο παιδιά, τον Μανόλη, μαθητή πρώτης γυμνασίου, και την Πηνελόπη, μαθήτρια της τετάρτης δημοτικού. Μια οικογένεια σαν αυτή που θα ήθελε να ζει και το αγγελάκι. Μόνο που… δεν γελάνε και πολύ σ’ αυτή την οικογένεια. Φαίνεται πως η αιτία είναι ο εμφύλιος πόλεμος που διαλύει τη χώρα. Μάλιστα το κράτος έχει επιτάξει σπίτια ως θεραπευτήρια, με ένα από αυτά να είναι το εξοχικό σπίτι της οικογένειας στη Βούλα.
Ονειρεύονταν ένα αδερφάκι τα δυο παιδιά, ονειρευόταν μια οικογένεια το αγγελάκι. Έτσι στις 11 Νοεμβρίου 1947, εννιά μήνες μετά, ήρθε στη γη ως κορίτσι, μια καστανή αδερφούλα, και τρίτο παιδί της οικογένειας. Όμορφο και παιχνιδιάρικο, αργούσαν όλοι να πάνε στα σχολειά και τη δουλειά τους, έτσι που πριν το βαφτιστικό Αργυρώ-Κλεοπάτρα και το υποκοριστικό Ρούλη, του το ‘χαν βγάλει και το παρατσούκλι: χασομέρι. Αλλά έδινε μεγάλη χαρά το χασομέρι σ’ όλους, ακόμα και στον Μανόλη που είχε θυμώσει που δεν είχε αδερφάκι αγόρι.
Η αφήγηση της συγγραφέα διανύει τα χρόνια 1947-1959, μια εποχή ιδιαιτέρως ταραγμένη για την Ελλάδα αλλά και τον κόσμο που έχουν δραπετεύσει από τον Μεγάλο Πόλεμο, αλλά όχι από τις εσωτερικές πληγές. Μέσα από την αληθινή ιστορία της οικογένειάς της και τα παιδικά και νεανικά τους χρόνια στα Εξάρχεια, η συγγραφέας δεν μας δίνει μόνο μια σπουδαία αυτοβιογραφική ιστορία που συγκινεί με την αλήθεια, τον ρεαλισμό, τη φυσικότητα, την απλότητά της, αλλά και ένα αυθεντικό ντοκουμέντο της Ελλάδας και της πρωτεύουσας πιο συγκεκριμένα την εποχή του εμφυλίου που μάτωνε και χώριζε, της δεκαετίας του 50′ των εξόριστων διαφωνούντων, της ραγδαίας και άκριτης ανάπτυξης, των πρώτων βιομηχανιών, των πρώτων νοικοκυριών με τη σύγχρονη έννοια, της ανακατασκευής της γκρεμισμένης Ελλάδας και της αθρόας μετανάστευσης προς τις κύριες πηγές εξόδου.
Η συγγραφέας χρησιμοποιώντας ως πρωταγωνιστές την οικογένεια του Θεοδόση και της Ματίνας, την οικογένειά της δηλαδή και τα βιώματά της, μεταβάλλει συνεχώς την εστίασή της από την οικογένεια στη γειτονιά, στην πόλη και τέλος στη χώρα, προσφέροντας μια αυθεντική εικόνα της εποχής, που υπερβαίνει κατά πολύ μια στατική, νοσταλγική καρτ ποστάλ που κοιτάζεις για λίγο, δημιουργώντας ένα πειστικό οδοιπορικό, μια ολοζώντανη μαρτυρία για τη ζωή, τις συνήθειες, όσα διαδραματίζονταν μέσα σε μια οικογένεια του τότε: Εξάρχεια, θερινός κινηματογράφος Βοξ, Φλοράλ ως ζαχαροπλαστείο Θεμιστοκλέους και Αραχώβης γωνία, Ιόνιος Σχολή. Και βιβλία αμέτρητα που διάβαζαν εκείνα τα παιδιά: από Το βιβλίο της ζούγκλας, του Κίπλινγκ, Τα Ψηλά Βουνά, του Παπαντωνίου, Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες, η Πηνελόπη Δέλτα και η Αντιγόνη Μεταξά μέχρι τον Γκιούλιβερ, τον Ροβινσώνα Κρούσο, τον Ιβανόη, την Αλίκη, τον Ντίκενς και τον Μαλό. Και παιχνίδια στα σπίτια και τις γειτονιές που πια δε θα δεις εύκολα παρά μόνο σε λίγα χωριά και σε κάποια σχολεία: κουτσό, σχοινάκι, αγάλματα, περνά περνά η μέλισσα, ένα λεπτό κρεμμύδι κ.α. Και πρόσωπα που απασχόλησαν και προβλημάτισαν και θαυμάστηκαν και συγκίνησαν, από τη Λέλα Καραγιάννη, τον Δροσίνη και τον Ξενόπουλο, μέχρι τον Έρολ Φλιν, τον Μπόγκαρτ, τον Γκρέγκορι Πεκ, τη Λαμπέτη, τον Μινωτή, την Παππά και τη Μαίρη Λω με τον Τάκη Μωράκη, τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Οι γυναίκες πια ψηφίζουν και εκλέγονται. Πρώτη Ελληνίδα βουλευτής η Ελένη Σκούρα, τι Παπάγος τι Πλαστήρας, ο Μπελογιάννης και άλλοι τρεις εκτελούνται την αυγή, στοπ.
Κάτω από το μεγάλο πλάνο, από τον κινηματογράφο της ζωής, μια οικογένεια ζει, αναδιατάσσεται, μεγαλώνει, βιώνει τις χαρές και τις λύπες, τις ηδονές και τις οδύνες που της διανέμονται, καθώς η συγγραφέας διαβαίνει όλα εκείνα τα χαρούμενα και τα κάμποσα δύσκολα με χιούμορ, χαμηλώνοντας μέσω αυτού τον αγέλαστο βρόγχο ακόμα και των πιο σκοτεινών γεγονότων. Τα παιδιά, άλλωστε, συνήθως, όπως η αφηγήτρια και εκ των ηρώων του βιβλίου, Πηνελόπη, έχουν ένα διαφορετικό βλέμμα στα πράγματα, πιο ανάλαφρο, πιο σατιρικό, πιο περιπαικτικό, που νοτίζει αλλιώς την πραγματικότητα, που την στροβιλίζει αλλιώς στη σκέψη αλλά και τη μνήμη όταν έρχεται η ώρα να την ανασύρεις. Η Λότη Πέτροβιτς δεν γράφει σαν ενήλικας, σαν γιαγιά που θυμάται τη ζωή της πριν 60 χρόνια (πρώτη έκδοση του βιβλίου το 2006 από εκδ. Ψυχογιός), αλλά σαν παιδί, σαν μια έφηβη που τα ζει όλα εκεί και τότε. Με την σπαρταριστή διάθεση που έχει ένα εφηβάκι που ακούει, βλέπει, ζει, δίχως να κατανοεί πλήρως τα πάντα.
Δεν επιθυμεί να κάνει ένα μάθημα ιστορίας ή κατήχησης για το ένα ή το άλλο η συγγραφέας. Αποφεύγει τα μαθήματα, τη νοσταλγία, τις μεγάλες διδαχές και αφήνει τους ήρωές της να μιλήσουν, να αφήσουν τα σημάδια τους στον χρόνο.
“Είχα έναν αδερφό, το Μάνο, δυο χρόνια μεγαλύτερό μου, και μια αδερφή, τη Ρούλη, δέκα χρόνια πιο μικρή. Τους έχασα και τους δυο πριν από κάμποσα χρόνια. Και τα δυο μου αδέρφια ήταν ευλογία Θεού, δυο σπάνια πλάσματα που πλούτισαν τη ζωή μου με την παρουσία τους, γι’ αυτό και τα υπεραγαπούσα. Η σκέψη τους και οι κοινές μας αναμνήσεις με συντροφεύουν πάντα. Ο Μάνος (1935-2000) ήταν πολιτικός μηχανικός και η Ρούλη (1947-1996) φιλόλογος και συγγραφέας δύο παιδικών βιβλίων: Οι θησαυροί της Χρυσοπηγής (Ψυχογιός) και Εφτά σκύλοι, όλοι φίλοι (Πατάκης). Τα υπέγραψε με τ’ όνομά της ολόκληρο και το επίθετο του συζύγου της: Αργυρώ Αλεξανδράκη“, εξομολογείται στον ιστοτοπό της η συγγραφέας.
Αυτό είναι το καστανό αγγελάκι που ευλόγησε τη ζωή της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, η αδερφή της και μετέπειτα συγγραφέας Αργυρώ Αλεξανδράκη που επέστρεψε κάπως νωρίς στη θέση απ’ όπου κατέβηκε, κάτι που η συγγραφέας το αφήνει στην τελευταία σελίδα του μυθιστορήματος να διαφανεί.
Είμαι γοητευμένος με αυτό το βιβλίο. Δεν είναι μόνο μια αξεθώριαστη εικόνα της Ελλάδας αυτό που διάβασα αλλά και ένα γνήσιο βίωμα που ανακάθεται μυθοπλαστικά και ενδύεται τον γλυκό υπερρεαλισμό ενός παραμυθιού, το οποίο πιστεύω ότι θα συγκινήσει και θα καθηλώσει προεφήβους, εφήβους και ενήλικες.
Για αναγνώστες από 11 ετών.
Εκδόσεις Πατάκη.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Με μια ματιά
- Η αφήγηση της συγγραφέα διανύει τα χρόνια 1947-1959, μια εποχή ιδιαιτέρως ταραγμένη για την Ελλάδα αλλά και τον κόσμο που έχουν δραπετεύσει από τον Μεγάλο Πόλεμο, αλλά όχι από τις εσωτερικές πληγές. Μέσα από την αληθινή ιστορία της οικογένειάς της και τα παιδικά και νεανικά τους χρόνια στα Εξάρχεια, η συγγραφέας δεν μας δίνει μόνο μια σπουδαία αυτοβιογραφική ιστορία που συγκινεί με την αλήθεια, τον ρεαλισμό, τη φυσικότητα, την απλότητά της, αλλά και ένα αυθεντικό ντοκουμέντο της Ελλάδας και της πρωτεύουσας πιο συγκεκριμένα την εποχή του εμφυλίου που μάτωνε και χώριζε, της δεκαετίας του 50′ των εξόριστων διαφωνούντων, της ραγδαίας και άκριτης ανάπτυξης, των πρώτων βιομηχανιών, των πρώτων νοικοκυριών με τη σύγχρονη έννοια, της ανακατασκευής της γκρεμισμένης Ελλάδας και της αθρόας μετανάστευσης προς τις κύριες πηγές εξόδου.
Το Soundtrack του βιβλίου
Σοφία Βέμπο – Το Πρωί Με Ξυπνάς Με Φιλιά
ΕΙΣΑΙ Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ–ΜΑΙΡΗ ΛΩ–1953
Τάκης Μωράκης “Για σένα ανθίζει η γη” Κλειώ Δενάρδου
ΤΟ ΒΑΛΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ – Φώτης Πολυμέρης
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Ένα αγγελάκι στα Εξάρχεια |
| Συγγραφέας: | Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου |
| Εικονογράφηση εξωφ.: | Κατερίνα Χαδουλού |
| Εκδόσεις: | Πατάκη, Δεκέμβριος 2021 (‘Α έκδοση Ψυχογιός 2006) |
| Υπεύθυνη έκδοσης: | Υβόνη Καρύδη |
| Επιμέλεια-Διορθώσεις: | Κατερίνα Βασιλοπούλου |
| Σελιδοποίηση: | Κωνσταντίνος Καπένης |
| Σελίδες: | 184 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-960-16-9613-3 |
