Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 9-10+ — Βιβλίο γνώσεων για παιδιά+
-Πώς θα το πούμε το μωρό;
– Αγγελική, το όνομα της γιαγιάς.
-Το “Αγγελική” δεν μου αρέσει το ξέκοψε η μαμά.
Θα τη φωνάζω Άλκη.
Η Μαρίζα Ντεκάστρο γράφει ένα μεστό μυθιστορηματικό ντοκιμαντέρ για την Άλκη Ζέη που ξεχωρίζει με τη συνολική ποιότητά του.
Περί τίνος πρόκειται
Όταν πήγα στο σπίτι της Άλκης Ζέη μαζί με τη Μαίρη, λίγα μέτρα από το παρατημένο τότε γήπεδο της Λεωφόρου στους Αμπελοκήπους, δεν αισθανθήκαμε τιμή ή δέος, καθώς άνοιγε η πόρτα και μας υποδεχόταν η συγγραφέας. Νιώσαμε μέρος της Ιστορίας. Ακουμπούσαμε με το βλέμμα και τα λόγια μια από τις πιο μυθιστορηματικές προσωπικότητες της Ελλάδας κατά τον 20ο αιώνα, η οποία ως αληθινό ποτάμι άφηνε τη ζωή της και τους δρόμους της να έρχονται σ’ εμάς απρόσκοπτα και με τη μαγεία μιας αληθινής, ταπεινής αφήγησης. Φεύγοντας κοιταχτήκαμε με τη Μαίρη έξω από την πολυκατοικία. “Στ’ αλήθεια το ζήσαμε αυτό τώρα;“, με ρώτησε. Εγώ κοιτούσα κι άκουγα τη βουή της λεωφόρου χαμογελώντας.
Οι δρόμοι μας συναντήθηκαν τελευταία φορά όταν πήγα στα τελευταία της εν ζωή γενέθλια στις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Η Άλκη Ζέη είδε ένα μωρό κάπου τεσσάρων μηνών λίγο πιο πέρα. Ζήτησε να το πάρει στην αγκαλιά της και να υπογράφει τα βιβλία όσων περίμεναν με το μωρό αυτό στα πόδια της. Το μωρό αυτό ήταν η κόρη μου. Ήταν σαν να είχε ευλογηθεί εκείνη την ημέρα.
Ας μου συγχωρεθεί η αυτοαναφορικότητα αυτή. Συνδέει έναν άνθρωπο με έναν άλλο, κινεί τη μνήμη στις πιο όμορφες θάλασσες. Και διαβάζοντας το βιβλίο Άλκη Ζέη-Μάτια σαν γαλάζια θάλασσα, γύρισε ο λογισμός μου σε αυτές τις στιγμές.
«Κυρία Ζέη, είστε σαν τη γαλάζια θάλασσα» της είπε μια φορά ένας μικρός μαθητής στη Χίο. Ο μαθητής μεγάλωσε, θα έγινε πατέρας, ίσως παππούς τώρα πια. Είμαι βέβαιη πως δεν την ξέχασε, πως έδωσε τα βιβλία της στα παιδιά του, τα ίδια βιβλία που θα διαβάσετε κι εσείς, αναγνώστες.
Δεν έχει σημασία που δεν τη γνωρίσατε προσωπικά όπως εκείνος.
Θα σας μιλήσει από τούτες τις σελίδες και θα ’ναι λίγο σαν να είσαστε μαζί γιατί θα σας πει ιστορίες, αυτές που έγραψε και άλλες που λίγοι άκουσαν.
Θα τη συναντήσετε πάντα με μάτια που έλαμπαν!
Τα μάτια της Άλκης Ζέη,
μάτια αεικίνητα σαν τη θάλασσα, άλλαξαν χρώματα και χρώματα,
άλλοτε φωτεινά ανοιχτογάλανα
άλλοτε ανταριασμένα, σκοτεινά και γκρίζα σαν τη χτυπούσαν τα κύματα.
Μάτια που φέγγουν κάθε που διαβάζουμε τις ιστορίες της.
Όταν έχουμε συντροφιά τον Πέτρο
της Κατοχής, το Καπλάνι της βιτρίνας του σαμιώτικου σπιτιού,
την Κωνσταντίνα απελευθερωμένη
από τις αράχνες της, τα κοριτσάκια
με τη Μωβ ομπρέλα, την Αλίκη
των Μαρμάρων, τον Παππού
που δεν έλεγε Ψέματα, τον Αννίβα,
τον Ματία που ήθελε να δώσει
την εξουσία στα παιδιά,
το Παιδί από το πουθενά.
Εστιάζοντας
Έχοντας μελετήσει και συνάξει το απόσταγμα και τον κυματισμό των βαρυτικών κυμάτων της ζωής μιας τέτοιας προσωπικότητας, η Μαρίζα Ντεκάστρο δημιουργεί μια, θα έλεγα, μυθιστορηματική κατάδυση στη ζωή μιας εκ των θεμελιωτών/-τριών της λογοτεχνίας για παιδιά στη χώρα μας, δίχως να εκπίπτει σε μια γραμμική εγκυκλοπαιδική παράθεση λεπτομερειών που σωριάζονται η μία πλάι στην άλλη. Η αδιαμφισβήτητη αντισυμβατικότητα μιας γυναίκας με ψυχή και εν τέλει με σώμα μετανάστριας, με ανάστημα πολλαπλάσιο των εξουσιών που την τυραννούσαν, με συναισθηματικό και ηθικό φορτίο που καθρεφτιζόταν ολάκερο στα βιβλία και τα μάτια της, όλα βρίσκουν τη θέση τους σε αυτό το καλειδοσκόπιο που γεωμετρικά στήνει η συγγραφέας αφήνοντας να περάσει από τα κάτοπτρά του το φως και τα χρώματα της Άλκης. Της Άλκης που έζησε παιδική κι εφηβική ηλικία στον μεσοπόλεμο και ενηλικιώθηκε όταν ο Μεταξάς είχε από πενταετίας στήσει τη δική του δικτατορία, ο Χίτλερ είχε πατήσει το πόδι του στην Αθήνα και διαφέντευε και το Στάλιγκραντ ήθελε λίγο καιρό ακόμη για να γίνει ο τόπος της κολάσεως. Της Άλκης που είδε εκτελέσεις, δοσίλογους και ταγματασφαλίτες, εμφύλιο, δύο επίσημες δικτατορίες, πολιτικές διώξεις και εξορίες, νοθείες και πολιτικές δολοφονίες, που έφτιαξε ζωή στη Χίο και τη Μόσχα, το Παρίσι και το Ουζμπεκιστάν, την Αθήνα και τις Βρυξέλλες, ένα τζιβαέρι που το χαιρόταν η ξενιτιά κι ευτυχώς μέσω της λογοτεχνίας το χάρηκε κι η λοιπή ανθρωπότητα.
Η συγγραφέας εκκινεί από τα μάτια της Ζέη ως σημείο μηδέν των ανθρώπων, ως τη βασική οδό μέσω της οποίας ρέουν προς τον έξω κόσμο οι αλληλένδετοι εταίροι, νους και καρδιά, και αλλάζει το χρώμα και την δορυφορική εμβέλειά τους κάθε φορά που άλλαζε η περίμετρος κι ο περίβολος εναγύρω. Να γεννιέσαι με γαλάζια, να φουρτουνιάζουν όταν βγαίνεις στο Ικάριο για Χίο, να τρικυμίζουν γεμάτα ανησυχία στους πολέμους και τις διώξεις που σαρώνουν τον κόσμο και τον κόσμο σου και να γίνονται πάλι γαλάζια όταν ξαπόσταιναν, επιστρέφοντας στην κανονικότητά τους. Αυτή η διαδρομή μέσα από τα μάτια της Άλκης Ζέη, γίνεται με γραφιστικό πυλώνα το παιχνίδι με το γαλάζιο σε όλες τις σελίδες και πλοηγό το κινηματογραφικό βλέμμα της συγγραφέα Ντεκάστρο που διατηρούσε και προσωπική φιλία με τη Ζέη.
Πίσω από το παιχνίδι με το γαλάζιο και το γκρι, το έντυπο μυθιστορηματικό ντοκιμαντέρ της Μ. Ντεκάστρο κουβαλά τα μαθητικά συσσίτια και τη Σχολή Αηδονοπούλου, τη Διδώ Σωτηρίου, τον θείο Πλάτωνα και τη συγγραφική μετάβαση, τον Γιώργο Σεβαστίκογλου και τη διαλυμένη Ελλάδα, το Καπλάνι της Βιτρίνας και το ΕΥ-ΠΟ, ΛΥ-ΠΟ, τον Αντρέι Ταρκόφσκι και τη Νανά Καλλιανέση του Κέδρου, τη Μελίνα Μερκούρη και την Ειρήνη, τη δική της Ειρήνη. Ο τρόπος που περιπλέκονται οι λέξεις και ξεδιπλώνεται η αφήγηση μου αρέσει, πέρα από την κινηματογραφικότητα έχει μια φυσικότητα σαν την επίπλευση μιας βάρκας σε ήσυχη θάλασσα. Τα συναισθήματα προκύπτουν ανεκβίαστα, κάθε κεφάλαιο ρευστοποιείται, βρίσκει τη θέση του στην ανάγνωσή σου, καθώς προχωράς στο επόμενο.
Δεν ξέρω αν ενδιαφέρονται τα παιδιά να διαβάζουν βιογραφίες συγγραφέων που δεν εμπίπτουν στον μοντέρνο χωροχρόνο τους. Ξέρω όμως ότι το εν λόγω μυθιστορηματικό βιβλίο γνώσεων αποτελεί απολαυστικό ανάγνωσμα για όποιον, ανεξαρτήτως ηλικίας, θέλει να καταδυθεί στη ζωή της Άλκης Ζέη και παράλληλα να περπατήσει πλάι σε μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή βάδισε όλο τον εικοστό -και πλέον- αιώνα. Με την φωτογραφική παράθεση των βιβλίων της Ζέη ανά είδος, με αρκετό και ενδιαφέρον φωτογραφικό υλικό, με άπειρες πηγές εντός γαλάζιων γωνιών από αρχεία και βιβλία όπως Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς, Ένα παιδί από το πουθενά, Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων, Το καπλάνι της βιτρίνας, Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου κ.α., με Ευρασιατικό χάρτη για να τοποθετηθείς γεωγραφικά στην τσιγγάνικη διαδρομή μιας αυθεντικής εμιγκρέ, με qr code για να μεταβείς σε όλα τα βιβλία της Ζέη.
Υψηλή ποιότητα χαρτιού και εκτύπωσης.
Για αναγνώστες από 10 περίπου ετών.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Διακρίσεις
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Άλκη Ζέη – Μάτια σαν γαλάζια θάλασσα |
| Συγγραφέας: | |
| Εικονογράφος: | Δήμητρα Μηλιώρη |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Νοέμβριος 2023 |
| Διορθώσεις: | Μαρία Παναγοπούλου |
| Επιμέλεια: | Μαρία Γονιδάκη |
| Σελίδες: | 128 |
| Μέγεθος: | 17 Χ 20 |
| ISBN: | 978-618-03-3659-7 |
