Ό,τι χρειάζεσαι για να ζεσταθείς, του Νιλ Γκέιμαν

“Ερχόταν ο χειμώνας και οι άνθρωποι θα κρύωναν, ειδικά οι άνθρωποι που δεν είχαν σπίτι, γιατί είχαν τραπεί σε φυγή εξαιτίας των εχθροπραξιών στις χώρες όπου ζούσαν, ή γιατί τα σπίτια τους, και μερικές φορές οι πόλεις τους ή τα χωριά τους, είχαν καταστραφεί. Θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή του κόσμου σε αυτούς τους ανθρώπους και να συγκεντρώσουμε χρήματα για να τους βοηθήσουμε να παραμείνουν ζεστοί.

Στράφηκα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ρώτησα τους ανθρώπους ποιες ήταν οι δικές τους αναμνήσεις ζεστασιάς.

Δεκάδες χιλιάδες ανταποκρίθηκαν, ο καθένας με μια ιδιαίτερη ανάμνηση.

Πήρα τις αναμνήσεις τους κι άρχισα να τις υφαίνω σε ένα ποίημα, όσο καλύτερα μπορούσα. Διάλεξα τα θέματα απ’ όσα μου απάντησε ο κόσμος. Ήταν ένα ποίημα για όταν έρχεσαι μέσα από το κρύο, για τη σωματική ζεστασιά και για τη ζεστασιά της οικογένειας, των φίλων, της ασφάλειας.

Το ποίημα πλέχτηκε κι έγινε μακρύ, πράσινο κασκόλ. Το κάναμε ταινία. Οι πόλεμοι που είχαν οδηγήσει τους ανθρώπους στην προσφυγιά δεν σταμάτησαν. Μάλιστα νέοι πόλεμοι ξεκίνησαν, και περισσότεροι άνθρωποι έφυγαν από τα μέρη που είχαν ζήσει όλη τους τη ζωή, παίρνοντας μαζί τους ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν.

Και πάλι, ο χειμώνας κατέφτανε.

Έδωσα το ποίημα στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κι αυτοί, μαζί με τον εκδοτικό οίκο Bloomsbury, και τους υπέροχους εικονογράφους αυτού του βιβλίου, σας το παρουσιάζουν, με την ελπίδα ότι μπορεί να βοηθήσει κάποιους ανθρώπους που έχασαν το σπίτι τους, ή και την πατρίδα τους ακόμα, να ζεσταθούν αυτόν τον χειμώνα και τους χειμώνες που έρχονται”.

Αυτά γράφει στον πρόλογο του βιβλίου ο Neil Gaiman και κάπως έτσι μας εισάγει στη διαδικασία, το καλλιτεχνικό τελετουργικό αλλά και το πλαίσιο κάτω από το οποίο παράχθηκε το συγκεκριμένο βιβλίο.

Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης σε αυτό το ποίημα; Θα διαβάσει ψητές πατάτες και καλοριφέρ και κασκόλ και κουρνιάσματα σκύλων και κούπες ζεστές σοκολάτες. Κι όλα αυτά, εμπνευσμένα από όσα είπαν οι άνθρωποι σε αυτό το κάλεσμα, ο Γκέιμαν τα έκανε ένα σύνολο, ένα μεταξωτό αποτύπωμα των ανθρώπων που κρυώνουν, που παγώνουν, που ζεσταίνονται, ένα ζεστό πάπλωμα από λέξεις που βρήκαν τη θέση τους σε ένα βιβλίο-κρεβάτι, που σιγοκαίει την καρδιά και το βλέμμα σου από τις εικόνες δεκατριών καλλιτεχνών, από τους πιο σπουδαίους του κόσμου, που γίνηκαν ένας, καθώς τόσο πολύ ζύγωσαν οι τεχνικές και τα ψηφιακά μολύβια τους.

Και έβαλε συναισθήματα ο Γκέιμαν και οι άνθρωποι που τον περιτριγύρισαν, αλλά δεν τα άφησαν στη γύμνια του μελό και της γλυκερής εκβίασης. Τα έβαλαν μπροστά μας υπαινικτικά, να τα μυρίσουμε, να τα ανεμίσουμε στην ανθρωπότητα σα λάβαρα, να καλωσορίσουμε τους ξένους που κατασπαράχτηκαν, να τους δείξουμε τους τόπους μας.

Τι χρειάζεσαι λοιπόν για να ζεσταθείς;

“Μια ψητή πατάτα
μιας νύχτας του χειμώνα
που τα χέρια σου γύρω της τυλίγεις
ή που σου καίει το στόμα.

Μια κουβέρτα που έπλεξαν τα
επιδέξια δάχτυλα της μητέρας σου.
Ή της γιαγιάς σου.

Ένα χαμόγελο,
ένα άγγιγμα,
εμπιστοσύνη,
καθώς έρχεσαι
μέσα
από το χιόνι
ή σε αυτό επιστρέφεις,
κι οι άκρες
των αυτιών σου
μουδιάζουν ρόδινες
και παγωμένες.

Το τινκ τινκ τινκ
των καλοριφέρ
όταν ξυπνάς μέσα σε παλιό σπίτι.
Να αναδύεσαι από όνειρα σ’ ένα κρεβάτι,
φωλιασμένο κάτω από κουβέρτες
και παλώματα,
η αλλαγή από το κρύο στη ζεστασιά,
αυτό είναι που έχει σημασία, και σκέφτεσαι
άλλο ένα λεπτό μόνο
να χουχουλιάσω εδώ
πριν αντιμετωπίσω την παγωνιά.
Μόνο ένα.

Καταλαβαίνεις τώρα με τι μαγεία έμπλεξες; Καταλαβαίνεις τι έχει υφάνει ο Γκέιμαν κι όσοι τον συνέδραμαν; Ένα ποίημα για όλους, μικρούς μεγάλους, όλους τους ομορφαίνει και δείχνει την ποικίλη διάσταση της ζεστασιάς, σώμα, καρδιές, βλέμματα, νους, μύες, ρούχα, λόγια, δέρματα. Καλοσύνη. Αγάπη. Ενσυναίσθηση. Αλλελεγγύη. Να ζεσταθεί το κοκαλάκι σου και η καρδιά σου να ζεματίσει λιγάκι τα παγωμένα τ’ άκαυτα, τ’ ανήλιαγα της ζωής σου, τα λίγα.

Με εικόνες από τους καλύτερους: Oliver Jeffers στο εξώφυλλο και Daniel Egnéus, Chris Riddell, Benji Davies, Richard Jones, Yuliya Gwilym, Nadine Kaadan, Pam Smy, Bagram Ibatoulline, Majid Adin, Beth Suzanna, Marie-Alice Harel, Petr Horáček στις εσωτερικές σελίδες.

Ένας χείμαρρος ανθρωπιάς και ειρήνης, αποδοχής και κατανόησης, ενάντια στον πόλεμο κάθε λογής. Με εικαστική αρτιότητα, δισέλιδες αφίσες σε μαύρο και λευκό, με το πορτοκαλί της φωτιάς να σπαρταράει σε κάθε σελίδα και στο ίδιο το κείμενο που φωτοβολάει. Με νοιάξιμο συμπεριληπτικό που επικηρύσσει το μίσος και την αδράνεια, που διαβουλεύεται με τη ζωή και σαν επιταχυντής σκέψεων μεταδίδει πανδημικά τις καλύτερες.

Σεβασμός ήδη από το εξώφυλλο, την εικόνα και τον τίτλο.