Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 10+ (target 11-14) – Λογοτεχνία για παιδιά
Η Σμύρνη μάνα καίγεται καίγεται και το βιος μας
ο πόνος μας δε λέγεται δε γράφεται ο καημός μας
Ρωμιοσύνη ρωμιοσύνη δε θα ησυχάσεις πια
ένα χρόνο ζεις ειρήνη και τριάντα στη φωτιά
Η Σμύρνη μάνα χάνεται τα όνειρά μας πάνε
στα πλοία όποιος πιάνεται κι οι φίλοι τον χτυπάνε
Ρωμιοσύνη ρωμιοσύνη δε θα ησυχάσεις πια
ένα χρόνο ζεις ειρήνη και τριάντα στη φωτιά
Πυθαγόρας
Επανέκδοση του μυθιστορήματος της Τζέμης Τασάκου από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο με αφορμή τα εκατό χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.
Περί τίνος πρόκειται
Μύθι, μύθι, παραμύθι,
έλα Μνήμη, διώξ’ τη Λήθη…
Όμηρε και Χαλιμά,
δώστε λόγια μαγικά.
Μύθια, μύθια, παραμύθια,
τα κουκιά και τα ρεβίθια,
λένε πάντα την αλήθεια…
Με αυτό το θαυμάσιο παραμυθοτράγουδο, ξεκινά η ιστορία από τον Σεπτέμβριο του 2014, παραμονές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου που τότε δεν ήταν παγκόσμιος αλλά μεγάλος. Η Κλειώ και η Εσμέτ είναι αχώριστες. Η μανα της Εσμέτ φροντίζει το εξοχικό της οικογένειας της Κλειώς, τον κούλα τους. Στην Κλειώ, που είναι περίεργη, φιλομαθής και χώνεται παντού, αρέσουν οι ιστορίες του βενιζελικού παππού, μυθολογία, ομηρικά έπη, Ηρόδοτος, Σαπφώ, Αλκμάν. 1918 ο πόλεμος ήρθε. Ο πατέρας πάει να πολεμήσει, δεν λιποτακτεί.
“Άκου, κοκόνα μ’, είπε τότε ο παππούς και η φωνή του ήταν πολύ πολύ σοβαρή, τα σπίτια και τα κτήματα μπορεί να γίνει σεισμός και να τα καταπιεί η γη… μπορεί να πιάσουνε φωτιά και να γίνουνε στάχτη και μπούλμπερη, αποκαΐδια… Αυτά που κουβαλάς απάνω σου όμως κανένας δεν μπορεί να σου τα πάρει. Κανένας! Και τα σεντέφια αυτού του σεντουκιού μπορείς να τα κουβαλάς πάνω σου για πάντα. Για πάντα!”
Τι είναι αυτά τα σεντέφια τ’ αμύθητα στο σεντούκι που έχει φυλάξει ο παππούς της για εκείνη όταν θα γίνει γυναίκα; Θα τα σώσει; Και πώς θα τα χρησιμοποιήσει οκτώ χρόνια μετά όταν η προσφυγιά θα της χτυπήσει την πόρτα;
Και η ιστορία ξετυλίγεται. Αλλιώς τη βλέπουν οι μεγάλοι, αλλιώς τη βλέπει και τη ζει ένα κορίτσι στα προεφηβικά του χρόνια. “‘Άλλα έγραφαν οι σελίδες των εφημερίδων… Και άλλα οι σελίδες από τα ημερολόγια των κοριτσιών”. Συνθήκη του Μούδρου (1918), Συνθήκη των Σεβρών (1920) με τις τόσο εύθραυστες πορσελάνες τους όσο και η ίδια, Αύγουστος 1922, καταστροφή, η Σμύρνη μάνα μ’ καίγεται. “Φευγάτε, φευγάτε! Πάρε το παιδί και φύγετε, φωνάζει η Κατίγκω. Φευγάτε!”.
Στοπ. Η Κλειώ περνά στην Ελλάδα. Η ιστορία συνεχίζεται…
Εστιάζοντας
Το τι συνέβη στη Μικρά Ασία περίπου το ξέρουμε οι ενήλικες. Περίπου και όχι όλοι. Οι όψεις που δίνονται στο βιβλίο αφορούν και εμάς, τους ενήλικες αναγνώστες. Τα παιδιά πάλι δεν γνωρίζουν και τόσο όλη την εικόνα. Συνήθως για έναν πόλεμο και μια καταστροφή έχουν ακούσει. Η ιστορία του ελληνισμού στη δεξιά πλευρά του Αιγαίου είναι συντριπτικής σκληρότητας και αλήθειας, καθηλωτική και αστείρευτη από λεπτομέρειες και μικρο-ιστορίες που μπροστά τους σωπαίνεις.
Η Τζέμη Τασάκου δεν περίμενε τα επετειακά εκατό χρόνια της μικρασιατικής οδύνης για να γράψει μια ιστορία∙ η πρώτη έκδοση του βιβλίου έγινε το 2003, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν, γι’ αυτό και το βιβλίο έχει ήδη διαγράψει μια τροχιά και έχει αγαπηθεί από μερίδα του αναγνωστικού κοινού.
Κατορθώνει να πλησιάσει τη δύσκολη εποχή και τα γεγονότα της με ισορροπία και σύνεση ανάμεσα στις δύο εμπλεκόμενες πλευρές, δίχως, όμως, να αφήσει το κείμενό της στη ρηχότητα της ουδετερότητας και της ορθότητας∙ τουναντίον, η ιστορία της βρίθει συναισθημάτων, τρυφερότητας και έντασης με όλα τα ενδιάμεσα των δύο άκρων του κουβαριού. Οι ήρωες ξεσπούν όταν η φωτιά καίει μπροστά τους, βάλλουν κατά πάντων, δεν κρύβονται πίσω από στρογγυλοποιημένους “συνωστισμούς”. Από την προπολεμική καθημερινότητα και τις χιουμοριστικές τριβές μεταξύ των ηρώων, μέχρι την ανησυχία του πολέμου που ολοένα και πλησίαζε και από την παιδική ματιά της μικρής Κλειώς μέχρι την οδύνη, τον θυμό και την οργή της προσφυγιάς και της απώλειας. Όλα χωρούν, δίχως να δείχνεις κάποια εθνικιστική ή άλλη έξαρση.
Αυτή η ισορροπία της Κλειώς μεταξύ της δικής της παιδικότητας και αθωότητας και της ενήλικης πραγματικότητας που μυρίζει φωτιά και μπαρούτι είναι αξιοθαύμαστη και αποτυπώνει τον ψυχισμό ενός παιδιού κάτω από τα σύννεφα του πολέμου. Από την ανεμελιά και τα όνειρά της για μια όμορφη ζωή στην ομίχλη που κρύβει τα πάντα. Παράλληλα, η συγγραφέας δεν υστερεί στην παράθεση με φυσικότητα ιστορικών και γεωπολιτικών παραμέτρων τις οποίες θέτει στη διάθεση του αναγνώστη για να επεξεργαστεί στο επίπεδο των αναζητήσεών του. Γιατί η Ελλάδα έμεινε στο τέλος μόνη, γιατί οι Μεγάλες Δυνάμεις έβαλαν στο μάτι τη Μικρά Ασία, τι συμβαίνει κάτω από το έδαφος, ποιος είναι ο μαύρος χρυσός (πόση επικαιρότητα να αντέξεις!);
Η εικονογράφηση της Ράνιας Βαρβάκη διακρίνεται για τη ζωντάνια, την πληρότητα, τις λεπτομέρειες που προσφέρουν στον αναγνώστη την αύρα της ιστορίας και της εποχής. Ήταν πολύ ευχάριστη η ενσωμάτωση μιας τέτοιας εικονογράφησης σε ένα μεγάλο μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά. Ο ρεαλισμός, οι συμβολισμοί και η εκφραστικότητά της σε ολοσέλιδες εικόνες δημιουργούν έντονα συναισθήματα, σκέψεις, ενίοτε αφυπνίζοντας το συναίσθημα της νοσταλγίας, άλλοτε προκαλώντας ένα σφίξιμο στους μύες του σώματος.
Έχει μια ιδιαίτερη δυναμική η αφήγηση και η εξέλιξη της ιστορίας αυτής που σε κερδίζει και σε κρατά, παρότι ξέρεις μέσες άκρες τον πυρήνα και το παρασκήνιο.
Για αναγνώστες από 10-11 περίπου ετών.
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Απόσπασμα
Διαβάστε απόσπασμα εδώ
Διακρίσεις
Βραβείο Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς 2003.
Το Soundtrack του βιβλίου
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το σεντούκι με τα αμύθητα σεντέφια |
| Συγγραφέας: | Τζέμη Τασάκου |
| Εικονογράφος: | Ράνια Βαρβάκη |
| Εκδόσεις: | Μεταίχμιο, Απρίλιος 2022 (Α’ έκδοση Εκδόσεις Κέδρος, 2003) |
| Επιμέλεια: | Θοδωρής Τσώλης |
| Μακέτα: | Γιώργος Παναρετάκης |
| Σελίδες: | 192 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: | 978-618-03-2956-8 |
