Δεν έχω πάει ποτέ στη Δανία. Δεν έχω γνωρίσει ποτέ κάποιον κάτοικο της χώρας για να μου πει αναλυτικά την εμπειρία του. Ωστόσο τρέφω έναν σεβασμό για αυτές τις χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου. Δεν έχω δει ποτέ κανένα παιδί αυτών των χωρών να χτυπιέται στο σούπερ μάρκετ, να ουρλιάζει στο παιχνιδάδικο, να στρέφει τα βλέμματα πάνω του στον δημόσιο χώρο.
Τώρα η συγγραφέας και αρθρογράφος Jessica Joelle Alexander έρχεται με ένα βιβλίο όπου εντυπωσιακά μας δηλώνει ότι οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο. Η αλήθεια είναι ότι α) η χώρα είναι πάντα στις κορυφαίες 3-4 από τις 200 τόσες του κόσμου σε επίπεδο ευτυχίας, βιοτικού επιπέδου κτλ και β) δεν έχει και τόσο σημασία ότι είναι οι Δανοί αυτοί αλλά ότι υπάρχουν κάποιοι που ακολουθούν κάποιες συγκεκριμένες αρχές ανατροφής και διαπαιδαγώγησης.
Η συγγραφέας γνώρισε τον Δανό σύζυγό της πριν δεκαοκτώ χρόνια και αυτή η γνωριμία της άλλαξε εντελώς ολόκληρο τον κόσμο της. Στην Αμερική, λέει, τη χώρα της, τα παιδιά υποβάλλονται σε τεστ συνεχώς. Ήδη από τα τρία και τα τέσσερά τους για να… εισαχθούν σε προγράμματα για “χαρισματικά” παιδιά ή σε “ανταγωνιστικά” σχολεία, κάτι σαν τα δικά μας πρότυπα αλλά από την προσχολική ηλικία. Τα σχολεία με τη μεγαλύτερη βαθμολογία στην αξιολόγηση παίρνουν και τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση, ενώ οι καθηγητές αξιολογούνται με βάση τους βαθμούς που παίρνουν οι μαθητές στα διαγωνίσματά τους. Ένας φαύλος κύκλος! Στη Δανία όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Στη Δανία το μόνο τεστ λέγεται Trivsel και σημαίνει ευημερία. Οι Δανοί πιστεύουν ότι όταν νιώθουμε καλά μαθαίνουμε καλύτερα. Τα σχολεία σχεδόν δε δίνουν καν βαθμούς, δουλειά για το σπίτι ή διαγωνίσματα για τα παιδιά.
Εντάξει όμως για τα σχολεία, έχουμε ακούσει πολλά για τα εκπαιδευτικά συστήματα Δανών, Φιλανδών κτλ. Στο σπίτι όμως, οι γονείς τι κάνουν; Πώς μεγαλώνουν τα παιδιά τους; Η συγγραφέας είναι κατατοπιστική:
1. Εμπιστοσύνη: Όταν μαθαίνουμε να έχουμε εμπιστοσύνη στα παιδιά μας, παρέχοντάς τους εφόδια για τη ζωή και ελευθερία να τα χρησιμοποιούν, τα βοηθάμε να χτίσουν θεμέλια για να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και ανθεκτικότητα. Και η ανθεκτικότητα θεωρείται ο θεμέλιος λίθος της επιτυχίας και της ευτυχίας. Υποκεφάλαι: υπερπροστασία και διάβρωση της εμπιστοσύνης, εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, το χτίσιμο της εμπιστοσύνης, η συζήτηση δύσκολων θεμάτων χτίζει την εμπιστοσύνη και συμβουλές για εμπιστοσύνη:
Βοηθήστε τα παιδιά να λύνουν τα προβλήματα αντί να λένε απλώς “όχι”
Αναπλαισιώστε τον φόβο και την ανησυχία
Επιτρέψτε στα παιδιά περισσότερο ελεύθερο παιχνίδι
Αφήστε τα παιδιά να βγαίνουν έξω
Δώστε τους να κάνουν ασκήσεις επιβίωσης
Αναθέστε μικροδουλειές στα παιδιά
Αφήστε τα παιδιά να κουβαλάνε την τσάντα τους και να φροντίζουν για τα πράγματά τους
Χτίστε πρώτα την αυτοεκτίμηση και μετά την αυτοπεποίθηση
Διδάσκετε και μαθαίνετε
Να αναζητάτε ευκαιρίες για εμπειρική μάθηση και να ανακαλύπτετε τα γιατί των παιδιών
Δοκιμάστε τη συνεργατική μάθηση
Προσπαθήστε να εισάγετε μαθήματα επαφής
Χαρίζετε οκτώ αγκαλιές τη μέρα.
Δεν μπορώ να καταγράψω σε ένα άρθρο παρουσίασης όλες τις πτυχές του βιβλίου. Θα γίνω αναγκαστικά πιο επιγραμματική. Ωστόσο, ήδη έχετε καταλάβει ότι πρόκειται για ένα βιβλίο με τεράστιο ενδιαφέρον αφού μιλάει απλά και πρακτικά μια γλώσσα που οι γονείς και χρειάζονται και καταλαβαίνουν. Αρκεί να θέλουν να την εφαρμόσουν κιόλας. Ανάμεσά τους κι εγώ.
2. Ενσυναίσθηση: Η ενσυναίσθηση είναι το καύσιμο για τη σύνδεση με τους άλλους, προάγει την καλύτερη ομαδική δουλειά και λειτουργεί όπως η συγχώρηση. Βελτιώνει τις στενές σχέσεις και την ικανότητα ανατροφής των παιδιών. Μειώνει τον εκφοβισμό και είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στη δημιουργία επιτυχημένων διευθυντών, επιχειρήσεων και επιχειρηματιών. Ο πραγματικός ορισμός της ενσυναίσθησης είναι η ικανότητα να βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του άλλου και να αισθάνεσαι αυτό που αισθάνεται ο άλλος. Ακούγεται προφανές, όμως δεν είναι.
3. Αυθεντικότητα: εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Τι είναι αυθεντικότητα; Να λες τα πράγματα με το όνομά τους. Να μην κρύβεις από τα παιδιά όψεις της ζωής. Να μην ψευτο-προφυλάσσεις τάχα μου για το καλό τους. “Ο θάνατος συμπεριλαμβάνεται στο εθνικό σχολικό πρόγραμμα στη Δανία. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι υποχρεωτικό μάθημα για κάθε τάξη, και ξεκινά από μικρές ηλικίες”. Αυθεντικότητα είναι να μη μιλάς με μισόλογα για θέματα όπως το σεξ. “Το να είσαι ευτυχισμένος με το σώμα σου είναι σημαντικό για την ευημερία”. Η ειλικρίνεις βελτιώνει την αυτοπεποίθηση των παιδιών για το σώμα τους και τα προστατεύει από την κακοποίηση. Την αυθεντικότητα την χτίζει η ειλικρίνεια, η αγάπη για τον εαυτό μας, για τα συναισθήματά μας, για το σώμα μας. Την αυθεντικότητα την χτίζουν οι λέξεις. Μαθαίνουμε στα παιδιά λέξεις για να μπορούν να ονομάζουν ό,τι νιώθουν, ό,τι τους συμβαίνει. Η ηθικολογία, οι διαρκείς επικρίσεις, οι συνεχείς φωνές πράττουν το ακριβώς αντίθετο.
4. Θάρρος (να αποτυγχάνουμε): Οι Δανοί μαθαίνουν, μας λέει η συγγραφέας, τα παιδιά τους να τολμούν, να μη φοβούνται το λάθος. “Όλοι οι πραγματικά επιτυχημένοι άνθρωποι μιλάνε για τη σημασία της αποτυχίας, κι ωστόσο πολλοί από εμάς προσπαθούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από αυτή με κάθε κόστος, πιστεύοντας ότι αν αποτύχουν θα είναι δυστυχισμένα. Ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα είναι σχεδιασμένο για να μετράει τις σωστές απαντήσεις και μας βάζει άριστα αν πετυχαίνουμε από πολύ μικρή ηλικία”
Η αποτυχία στη Δανία αποτελεί την πρώτη απόπειρα μάθησης. “Η Λίνεας Μορς, μια μαθήτρια λυκείου από τη Γιουτλάνδη, λέει ότι ο δάσκαλός της την ενθάρρυνε πολύ να κάνει λάθη. Αντλούσε παραδείγματα από τα άσχημα διαγωνίσματα και όχι τόσο από τα καλά. Αυτή είναι μια πολύ συχνή τακτική στα σχολεία της Δανίας”
4β. Θάρρος (να σταματάμε τον εκφοβισμό): Αυτό που διαπίστωσαν οι Δανοί μελετώντας το θέμα του εκφοβισμού είναι ότι η σημαντικότερη αιτία εμφάνισης και ανάπτυξης του εκφοβισμού είναι η χαμηλή ανοχή στις ομάδες και η κακή δυναμική της ομάδας. Οι άνθρωποι χρειάζονται τις κοινότητες, είναι κοινωνικά ζώα. “Δεν υπάρχουν κακά παιδιά” λέει η Χέλε Ράμπολ Χάνσεν, μια Δανή ερευνήτρια ειδικά σε θέματα εκφοβισμού. “Υπάρχουν μόνο κακές δυναμικές ομάδας”. Έτσι βλέπουμε τον εκφοβισμό. Όσο περισσότερο ψάχνουμε ένα νόημα πίσω από τη συμπεριφορά, τον πόνο του κοινωνικού αποκλεισμού για παράδειγμα, τόσο περισσότερο συνδεόμαστε μεταξύ μας και αναπτύσσουμε ενσυναίσθηση αντί να κατακρίνουμε και να κατηγορούμε”.
5 Χούγκα και συντροφικότητα: Το 2016 η δανέζικη λέξη του χούγκα διαδόθηκε τόσο πολύ, ώστε συμπεριλήφθηκε επίσημα στο αγγλικό λεξικό Collins. Η κάποτε άγνωστη λέξη τώρα φιγουράρει σε όλο τον κόσμο. Ο ορισμός της χούγκα είνασι: η έννοια της θαλπωρής, της άνεσης, της ευθυμίας με συναισθήματα ευεξίας και ευχαρίστησης. Χούγκα είναι να περνάς χρόνο με τους αγαπημένους σου. Είναι να έχεις συντοφικότητα (faelleskaab). Να βρίσκεται σε ένα όμορφο μέρος και να απολαμβάνεις όλα αυτά. Και αυτή η έννοια διδάσκεται σε σχολεία και σπίτια. Τα σχολεία σχεδιάζουν μαθήματα με βάση τη συντροφικότητα. Κάνουν συγκεντρώσεις συντροφικότητας. Κλείνουν τα κινητά και τις οθόνες και περνούν χρόνο μεταξύ τους, σε οικογένεια, σε σχολείο ή σε κοινότητα. Χούγκα σημαίνει απλότητα και λιτότητα. Ξεφορτώσου όλα τα περιττά αντικείμενα που σου αποσπούν την προσοχή.
Το εκλαϊκευμένης επιστήμης βιβλίο της Τζέσικα Τζόελ Αλεξάντερ θα το απολαύσετε. Θα βρείτε διεισδυτικές ιδέες, εφαρμόσιμες λύσεις, πραγματικές διεξόδους. Θα βρείτε μια ολόκληρη φιλοσοφία ζωής που δεν πετάει τα παιδιά στην τύχη, αλλά τα διαπαδαγωγεί πραγματικά. Οι πέντε θεμελιώδεις αρχές που παρέθεσα είναι μόνο ο κεντρικός ιστός πάνω στον οποίο αναπτύσσεται όλη η δανέζικη φιλοσοφία αγωγής. Αξίζει πραγματικά τον κόπο να την μελετήσετε και να ενσωματώσετε αρχές και αξίες.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
Αγόρασέ το |
|---|---|
| Τίτλος: | Πώς οι Δανοί εκπαιδεύουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στο σχολείο και στην οικογένεια |
| Συγγραφέας: | Jessica Joelle Alexander |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | The danish way of education |
| Μετάφραση: | Νοέλα Ελιασά |
| Εκδόσεις: | Διόπτρα, Οκτώβριος 2020 |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Μαρία Οικονομίδου |
| Σελιδοποίηση: | Ηλίας Σούφρας |
| Σελίδες: | 232 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: |
978-960-605-957-5
|
