Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 3,5+ (target 4-6) – Εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά
Μπορείς να παίξεις μουσική ακόμα και μ’ ένα κορδόνι παπουτσιών αν είσαι αληθινός.
John Coltrane
Ο Θοδωρής Παπαϊωάννου γράφει μια ιστορία από εκείνες τις λίγες που προάγουν το ελληνικό παιδικό βιβλίο. Με την εικονογράφηση του Βασίλη Σελιμά να πατάει τις εικονογραφικές νότες και να απογειώνεται.
Περί τίνος πρόκειται
Είχε ένα όνειρο, από πολύ παλιά: να παίξει μουσική. Όμως δεν ήξερε ποιο μουσικό όργανο να επιλέξει. Άνοιξε λοιπόν ένα βιβλίο με όλα τα είδη μουσικών οργάνων. Διαλέγει πρώτα το όμποε. Αρχίζει να παίζει. Οι γονείς της όλως τυχαίως πηγαινοέρχονταν κλείνοντας τα αυτιά τους. Μετά επιλέγει το κόρνο. Οι γονείς της συμφώνησαν. Παίζει. Οι γονείς της εξακολουθούν να κλείνουν τα αυτιά τους. Η αδερφή της όμως χορεύει χαρούμενη. Οι γείτονες παραπονιούνται.
Βαρέθηκε το κόρνο. Ανοίγει το βιβλίο. Διαλέγει το γιουκαλίλι. Οι γονείς της συμφωνούν. Η αδερφή της χορεύει, οι γείτονες παραπονιούνται, οι γονείς κλείνουν αυτιά. Τα ίδια και με το βιολί. Τα ίδια με όλα. Τελικά ποιο είναι το πρόβλημα και αλλάζει συνέχεια μουσικά όργανα; Ποιο είναι το πρόβλημα και οι γείτονες παραπονιούνται συνεχώς; Ποιο είναι το πρόβλημα και οι γονείς της κλείνουν τα αυτιά τους; Ποιο είναι το… πρόβλημα και η αδερφή της χορεύει και διασκεδάζει με όλα τα μουσικά όργανα;
Εστιάζοντας
Ο Θοδωρής Παπαϊωάννου με αυτό το βιβλίο θεμελιώνει, μετά την τριλογία του Μέλιου και της Μελανής, το Αριστούργημα και το Όταν εσύ λείπεις, τη θέση του ως ένας εκ των κορυφαίων δημιουργών εικονογραφημένων βιβλίων. Ο λόγος που καταγράφω μια τέτοια κρίση για το Ούτε νότα έχει αρκετές διακλαδώσεις.
Αρχικά θα ήθελα να σημειώσω ότι το παιδί που πρωταγωνιστεί αποκαλύπτεται στην τελευταία σελίδα πως είναι κορίτσι. Συγγραφέας και εικονογράφος έχουν αποφύγει επιδέξια σε όλο το βιβλίο να αποκαλύψουν την ταυτότητα του παιδιού, προφανώς επιδιώκοντας να δείξουν ότι η ιστορία και οι επιλογές του παιδιού αφορούν κάθε παιδί, αγόρι, κορίτσι, ό,τι, και δεν περιορίζονται στην ηρωίδα του βιβλίου.
Δεύτερον, το παιδί, θέλοντας να παίξει κάποιο μουσικό όργανο, ανοίγει ένα βιβλίο, όπου βρίσκει διάφορα. Μόνο που όλα αυτά τα μουσικά όργανα δεν υπάρχουν σπίτι του, δεν του τα αγοράζουν οι γονείς του. Το παιδί τα φτιάχνει, μόνο του ή με τους γονείς του -δεν προσδιορίζεται- με φυσικά ή ανακυκλώσιμα υλικά που βρίσκει στο σπίτι. Αυτό δίνει πολλαπλές άλλες διαστάσεις στην ιστορία, από την χρήση αυτών των υλικών και τη δεύτερη ευκαιρία που τους δίνει, την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίησή τους, την οικονομική επιφάνεια των γονιών του που πιθανότατα δεν είναι μεγάλη, μέχρι την αποθέωση της φαντασίας που ουσιαστικά οδηγεί το παιδί στη σύνθεση των οργάνων όπως τα βλέπει στο βιβλίο.
Τρίτη σημείωση, οι γονείς του δεν αντιδρούν σε καμία του επιλογή, πάντα συμφωνούν κάθε φορά που το παιδί αλλάζει μουσικό όργανο. Επειδή το παιδί δεν γνωρίζει μουσική, αλλά και τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα που δημιουργεί δεν παράγουν κάποιον αξιοπρεπή ήχο, κλείνουν πάντα τα αυτιά τους, περιμένοντας να τελειώσει η “ώρα του παιδιού”. Την ίδια στιγμή, η μικρή αδερφή χορεύει και χαίρεται. Ως παιδί κι εκείνο απολαμβάνει τους ήχους, το κέφι της στιγμής. Όλα αυτά φανερώνουν ένα ζωντανό σπίτι, μια οικογένεια ανεκτική στους πειραματισμούς, τις επιλογές και το αυτοσχεδιαστικό, εκφραστικό, αποτοξινωτικό παιχνίδι των παιδιών της, μιας οικογένειας που δεν παρεμβαίνει ορθολογιστικά και καθοδηγητικά, ούτε αναιρεί όλη αυτή τη διάθεση∙ απεναντίας, αφήνουν τον χώρο στο παιδί να φτιάχνει συνεχώς ένα νέο μουσικό όργανο, να δοκιμάζει όχι μόνο τις μουσικές του προτιμήσεις, αλλά και τα υλικά με τα οποία φτιάχνει και ξαναφτιάχνει, κάνοντας απλά… υπομονή! Οι γείτονες ασφαλώς διαμαρτύρονται, η ηχορύπανση για αυτούς ίσως δεν είναι αποδεκτή. Όμως, πέρα κι από την κοινωνική αυτή ειρήνη, προέχει το παιδί και ο κόσμος που προσπαθεί να δομήσει και να καταλάβει.
Ο Βασίλης Σελιμάς εικονογραφεί με πολύ χιούμορ τον κόσμο που του έχει δώσει ο συγγραφέας, συνεργάζεται όμορφα μαζί του, κρύβει, όπως προείπα, το παιδί και την ταυτότητά του, φανερώνει όμως τις εκφραστικότατες αντιδράσεις γονιών και γειτόνων, το κέφι της μικρής αδερφής και κυρίως τα ευφυή μουσικά όργανα από απίθανα υλικά όπως χωνιά, μέτρα, γόμες, σφουγγάρια, μπουκάλια, βινύλια και άλλα. Απολαυστική εικονογράφηση με ζουμ στα πρόσωπα, στα μουσικά όργανα και στο ουσιαστικό, αποφεύγοντας και αφαιρώντας όσα δεν προσφέρουν κάτι.
Η ιστορία δείχνει τον δρόμο της ελευθερίας, του απενοχοποιημένου πειραματισμού, της γονεϊκής ανεκτικότητας και αποδοχής των συχνών μεταβολών στα θέλω του παιδιού, της ενθάρρυνσης της χρήσης φυσικών και ανακυκλώσιμων υλικών που εύκολα αποκαλούμε “σκουπίδια”. Ένα τέτοιο παιδί πιθανότατα κάποια στιγμή θα αποφασίσει να παίξει μουσική. Αλλά και να μην το πράξει, θα έχει απολαύσει τη διαδικασία, θα έχει εμπλέξει τα χέρια του στη δημιουργία αντικειμένων που του δίνουν λύσεις και -κυρίως- θα έχει αναβαθμίσει τη φαντασία του, παράγοντα τόσο απαραίτητου στη ζωή για να μη γίνεις μέσος όρος και για να επινοείς λύσεις όπου οι πολλοί βλέπουν αδιάβατα βουνά.
Σπουδαίο βιβλίο.
Για αναγνώστες από 3,5-4 περίπου ετών.
Εκδόσεις Ίκαρος.
Διακρίσεις
Το Soundtrack του βιβλίου
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Ούτε νότα |
| Συγγραφέας: | Θοδωρής Παπαϊωάννου |
| Εικονογράφος: | Βασίλης Σελιμάς |
| Εκδόσεις: | Ίκαρος, Ιούνιος 2022 |
| Τυπογρ. επιμέλεια: | Μάνος Μπονάνος |
| Σελίδες: | 36 |
| Μέγεθος: | 22 Χ 22 |
| ISBN: | 978-960-572-489-4 |
