Το όνειρο του σκιάχτρου έχει ανέβει δεκάδες φορές στο θεατρικό σανίδι. Από επαγγελματικές και ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες, από σχολεία (δημοτικά και νηπιαγωγεία) διασκευασμένο, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτό μαρτυρά την ουσιαστική απήχηση που βρήκε το έργο του συγγραφέα αλλά και τη διεισδυτικότητα του περιεχομένου του. Τα βαθύτερα μηνύματα που συνοδεύουν το έργο είναι πάντα εκείνα που θέλει και μπορεί να καταλάβει κάθε αναγνώστης. Μα είναι κι εκείνα που δε χωρούν αμφιβολία και ερμηνείες: η μοναξιά, η θέληση να μη ζήσεις και υπάρξεις αυτό και μόνο που η φύση, η μοίρα ή οι άλλοι σου είπαν ότι είσαι προορισμένος να ζήσεις, η τέχνη να ονειρεύεσαι και να υλοποιείς, η φιλία, η αλληλεγγύη.
Κείμενο ιδανικό για τις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού σχολείου αλλά και για το νηπιαγωγείο και τις μικρότερες τάξεις του δημοτικού με τις κατάλληλες προσαρμογές.
Οι ρόλοι είναι 21: το Σκιάχτρο (ο Αχυρούλης), τα πουλιά Τιτιβούε, Τσλιβήθρας, Τερτίπης, οι κυνηγοί Κυρ-Δίκανος, Μπάρμπα-Μπαρούτης και Κυρ-Σφεντόνας, ο Αρχιδικαστής, ο Κατήγορος, οι 10 ένορκοι, ο δεσμοφύλακας Μαχμουρλής και ο Παπαγάλος-τραγουδιστής. Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, οι προσαρμογές μικρής αύξησης ή μείωσης των ρόλων μπορούν να γίνουν ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των παιδιών μιας τάξης και σε αυτό μας βοηθούν οι 10 ένορκοι που μπορούν να γίνουν για παράδειγμα 12 ή 8 δίχως να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του έργου μας.
Το κείμενο του Ευγένιου Τριβιζά, εκτός από πλήθος διαλόγων, άλλοτε μελαγχολικών κι άλλοτε (και πιο συχνά) χιουμοριστικών και διασκεδαστικών, περιέχει και έναν σημαντικό αριθμό στίχων (και τραγουδιών) με ρίμα που αποτελούν το “έτοιμο” υλικό μας για τα λόγια των παιδιών-ηθοποιών.
Παράδειγμα:
Πρέπει να πάψεις να χαμογελάς,
χαρούμενα γύρω να κοιτάς!
Πρέπει ν’ αγριεύεις, να γρυλίζεις,
τα μούτρα να ξυνίζεις
και τα δόντια σου να τρίζεις!
Δηλαδή όταν σε βλέπει ένα πουλί
να του κόβεται η χολή!
Πρέπει να στραβομουτσουνιάζεις
τα φρύδια να σουφρώνεις
απειλητικά να ξεροβήχεις
να στραβοκοιτάζεις
και τα μάτια να γουρλώνεις!
Δηλαδή όταν σε βλέπει ένα πουλί
να του κόβεται η χολή!
Πρέπει τα μάτια σου να πετάνε σπίθες
να βγάζεις ατμό από τ’ αυτιά σου
από το στόμα σου αφρό,
νάχεις ύφος βλοσυρό
νάναι γεμάτη μίσος η καρδιά σου!
Δηλαδή όταν σε βλέπει ένα πουλί
να του κόβεται η χολή!
Κατάλαβες;
Αυτοί οι στίχοι, αρκετοί μέσα στο κείμενο, είναι το μισό μας υλικό. Το υπόλοιπο θα το αντλήσουμε από τους διαλόγους και αναλόγως της ηλικίας και του βαθμού ετοιμότητας των παιδιών μας, θα το προσαρμόσουμε ή θα το αφήσουμε ως έχει. Για το νηπιαγωγείο είναι αναγκαία η προσαρμογή είτε σε στίχους είτε σε διαλόγους με έμμετρους στίχους.
Μία ελεύθερη προσαρμογή θα μπορούσε να γίνει με τα παιδιά να παίζουν τα πουλιά και τους κυνηγούς, το σκιάχτρο να υπάρχει ως μορφή αλλά τα λόγια του είτε να υπονοούνται από τις απαντήσεις των πουλιών είτε να ηχογραφηθούν (εύκολο πια με τα smartphones) και να ακούγονται παρενθετικά, ενώ οι υπόλοιποι ρόλοι να παραλειφθούν και η εξέλιξη να ενταχθεί μέσα στα λόγια και το ρόλο των πουλιών.
Το σκηνικό θα μπορούσε να είναι ένα μονοδιάστατος ή και τρισδιάστατος για τους τολμηρούς λαχανόκηπος. Τα κοστούμια μιλούν από μόνα τους: πουλιά για τους πρωταγωνιστές, ρούχα παλιά, ψάθινο καπέλο και σκουπόξυλο για το σκιάχτρο, μάσκα και λοφίο παπαγάλου για τον τραγουδιστή, επίσημα ρούχα για τους δικαστές, απλό παντελόνι και καρό πουκάμισα για τους τρεις κυνηγούς. Οπωσδήποτε αυτά είναι ζητήματα που επιλύει κάθε προσέγγιση διαφορετικά και αναλόγως του υπάρχοντος εξοπλισμού.
Το έργο μπορεί να παρουσιαστεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους:
-κουκλοθέατρο: μαριονέτες ή γαντόκουκλες που θα φτιάξουν τα παιδιά με τους εκπαιδευτικούς
-θέατρο σκιών: φιγούρες από χαρτόνι ή δέρμα που θα φτιάξουν τα παιδιά με τους εκπαιδευτικούς
-θέατρο: τα παιδιά αποτελούν τους ηθοποιούς.
Το όνειρο του σκιάχτρου (The Scarecrow’s dream) ανέβηκε το 1992 στο θέατρο του Βρετανικού Μουσείου (British Museum) της Αγγλίας στα πλαίσια του European Arts Festival.
Ο Σταύρος Παπασταύρου έχει γράψει μερικές πολύ όμορφες μουσικές και τραγούδια (σε μορφή demo) για το έργο “Το όνειρο του σκιάχτρου” στην αγγλική του version, τις οποίες και μπορείτε να βρείτε στο κανάλι του στο youtube.
