Είκοσι χιλιάδες παλιά και καινούρια παιχνίδια σε ένα κτίριο-σήμα κατατεθέν της παραλιακής λεωφόρου του Παλαιού Φαλήρου περιμένουν μικρούς και μεγάλους να τους γνωρίσουν αλλά και να τους συγκινήσουν.
Το Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών στεγάζεται σε εκλεκτικιστικό κτήριο της περιόδου 1897–1900. Είναι δωρεά της Βέρας Κουλούρα σύμφωνα με την επιθυμία του συζύγου της, Υδραίου ευεργέτη και πλοίαρχου Αθανάσιου Κουλούρα. Η αρχιτεκτονική του μορφολογία συνδυάζει νεογοτθικά, μπαρόκ και Art Nouveau στοιχεία στο εσωτερικό του τόσο σε οροφογραφίες όσο και σε τοιχογραφίες.
Πρόκειται για ένα παραμυθένιο πύργο που απέκτησε ζωή και φιλοξενεί περίπου 3.000 παιχνίδια, τα οποία θα εναλλάσσονται κατά καιρούς. Η συλλογή παιχνιδιών της Μαρίας Αργυριάδη περίπου 20.000 παιχνίδια που συγκέντρωσε με αγάπη και μεράκι όλα αυτά τα χρόνια βρήκαν το χώρο που τους ταιριάζει.
Η Μαρία Αργυριάδη γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε γλυπτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι μέλος της United Federation on Doll Clubs. Έχει γράψει τέσσερα βιβλία και έχει συμμετάσχει σε πολλά συλλογικά έργα για το παιδικό παιχνίδι. Άρχισε να συλλέγει κούκλες και παιχνίδια από το 1970.
Χαρακτηριστικά αναφέρει η ίδια στην προθήκη του Μουσείου Παιχνιδιών που επέλεξε να συγκεντρώσει τα παιχνίδια που είχε όταν ήταν παιδί:
“Σημαντική στιγμή ήταν για μένα, όταν γύρω στο 1970, ξημερώματα Σαββάτου προς Κυριακή στις 3 η ώρα με το λιγοστό φως του φεγγαριού και έναν φακό πρωτοείδα μια μικρή αρκούδα. Την αγόρασα από τον γυρολόγο και την πήρα στα χέρια μου.
Ήταν μια μικρή, κίτρινη αρκούδα μαδημένη, ταλαιπωρημένη, κομμένη με ψαλίδι σε μία μεριά απ’ όπου ξεπεταγόταν το άχυρο. Το ένα της πόδι κρεμόταν έτοιμο να κοπεί και της έλειπε το ένα μάτι. Καθώς την κοιτούσα θυμήθηκα τη δική μου αρκούδα και αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν κάποιοι να τις πετάνε κάποια στιγμή αφρόντιστες στα σκουπίδια.
Την κράτησα και από τότε ξεκίνησα να μαζεύω παλιά παιχνίδια.“
Αφιερωμένο στην παιδική ηλικία, το Μουσείο Παιχνιδιών, έχει ως στόχο τη μελέτη, την προβολή και την παρουσίαση όλων των εκφράσεων και πτυχών του θέματος “Παιδί και Παιχνίδι”, ενώ παράλληλα αφηγείται με τρόπο ευρηματικό την καθημερινή ζωή των παιδιών από τον 17ο αιώνα έως τις μέρες μας.
Στην είσοδο του μουσείου θα δείτε το ξύλινο αλογάκι που δώρισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός της Ελλάδας στον αγαπημένο του εγγονό Λευτεράκη το 1927, όταν έγινε τριών ετών. Ένα ξυλόγλυπτο αλογάκι με εκπληκτικά χρώματα που στέκει στην είσοδο του Μουσείου. Κάθε αντικέιμενο έχει να μας πει και μια ιστορία για τον ιδιοκτήτη του και την εποχή του. Σε μια γωνία και δίπλα στο τζάκι μας υποδέχεται η θεατρική κούκλα του Διονύση Φωτόπουλου.
Ξεκινώντας την περιήγηση από τα αρχαία χρόνια παρατηρούμε την αλλαγή ως προς τη μορφή, τα υλικά, τον τρόπο κατασκευής και την χρήση των παιχνιδιών. Ένα πήλινο κωδωνόσχημο ειδώλιο γυναικείας μορφής (720-700 π.χ), χαρακτηριστικό βοιωτικού εργαστηρίου, είχε αρχικά θεωρηθεί ως παιδικό παιχνίδι. Σύμφωνα όμως με άλλη άποψη απεικονίζουν θεϊκές μορφές. Το ειδώλιο έχει χωριστά πήλινα πόδια στερεωμένα με νήμα κάτω από τη φούστα για να μπορούν να κινούνται. Το ένδυμα έχει πλούσιο διάκοσμο σε ερυθρό χρώμα και στο κέντρο του μια σκηνή γυναικείου χορού. Τα χέρια είναι κολλημένα στο σώμα και το κεφάλι μικρό με ψηλό λαιμό.
Η συλλογή του αποτελείται από περίπου 20.000 παιχνίδια, βιβλία, έντυπα, ρουχισμό και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας, προερχόμενα από τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιφέρεια του Ελληνισμού, καθώς και από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ασία. Στην έκθεση παρουσιάζονται 3.000 από αυτά. Μοιάζει σαν ένα ταξίδι σε άλλες εποχές, τότε που το παιχνίδι ήταν δράση, διασκέδαση, φαντασία, δημιουργικότητα και χαρά.
Η ενότητα της ελληνικής συλλογής περιλαμβάνει βρεφικά και παιδικά αντικείμενα και άλλα αντικείμενα από τους αρχαίους έως τους νεώτερους χρόνους, όπως χειροποίητα παραδοσιακά παιχνίδια και αντικείμενα του 18ου-20ού αι., λαϊκά πανηγυριώτικα και τα αστικά εμπορικά παιχνίδια του 20ού αι., επιτραπέζια παιχνίδια, καθώς και ομαδικά παιχνίδια δρόμου και παιδικά έθιμα.
Ξεχωριστό σύνολο αποτελούν τα χειροποίητα παιχνίδια, που έφτιαξαν τα μέλη των Κ.Α.Π.Η. (Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων), αναβιώσεις αυτών που έπαιζαν ως παιδιά. Πρόκειται για την περιοδική έκθεση Τα παιχνίδια του παππού και της γιαγιάς.
Από το 17ο αιώνα στον ελλαδικό χώρο τα παιχνίδια ήταν χειροποίητα, φτιαγμένα από υλικά που έβρισκαν στη φύση ή μέσα στο σπίτι: βέργες, βότσαλα, καρποί, καλάμια, κουρέλια, σπάγγους, χάντρες, κουμπιά, χαρτί κτλ.Τα κατασκεύαζαν οι γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά όπως οι μπάλες από τυλιγμένο πανί και σπάγγο, ή οι πάνινες κούκλες.
Κουκλόσπιτο μιας άλλης εποχής με μικροσκοπικά έπιπλα και κούκλες που κερδίζουν τις εντυπώσεις με έμφαση στη λεπτομέρεια.
Στην ενότητα της ευρωπαϊκής συλλογής συγκαταλέγονται παιχνίδια αγοριών και κοριτσιών, αστικά και λαϊκά, που χρονολογούνται από τον 18ο έως τον 20ό αι. και προέρχονται κυρίως από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, καθώς και από τις ευρωπαϊκές κούκλες του 19ου και 20ού αι. με φορεσιές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Βιβλία-μελέτες σε ό,τι αφορά το “Παιδί και το Παιχνίδι”, σχετικό αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, επιστολικά δελτάρια, στοιχεία για Έλληνες κατασκευαστές παιχνιδιών, 3.000 βιβλία παιδικής λογοτεχνίας και εκπαίδευσης ή γενικά πληροφοριακά, συμπληρώνουν τη συλλογή και συνθέτουν μια εξειδικευμένη βιβλιοθήκη για κάθε ενδιαφερόμενο.
Ο Κέρμιτ, ο βάτραχος από τη αγαπημένη σειρά “The Muppet Show” στην οποία εμφανιζόταν ένας ολόκληρος θίασος από μαριονέτες που τις χειροζόντουσαν μαριονετίστες. Η σειρά δημιουργήθηκε από τον γνωστό μαριονετίστα και τηλεοπτικό παραγωγό Τζίμ Χένσον (Jim Henson) και έπαιζε κατά την περίοδο 1976 – 1991 σε αμερικάνικα κανάλια. Γρήγορα όμως το σόου έγινε τον ποιο δημοφιλές ψυχαγωγικό πρόγραμμα σε πολλές χώρες.
Η σειρά κυκλοφόρησε ματαγλωτισμένη σε διάφορες γλώσσες και έγινε μεγάλη επιτυχία. Η Μις Πίγκυ, θηλυκή μαριονέτα γουρούνι σε ρόλο ντίβας δήλωνε ερωτευμένη με τον Κέρμιτ και μαζί με άλλους χαρακτήρες μαριονέτες πρωταγωνιστούσαν στο μεγάλο θίασο και έδιναν την παράστασή τους στο Μάπετ Σόου γνωστό ως “θέατρο των μάπετς”
Ο Κέρμιτ ήταν ο παρουσιαστής του σόου και την μαριονέτα του χειριζόταν ο ίδιος ο Τζίμ Χένσον και αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους!
Το καρουζέλ του ’50 ζωντανεύει τον ονειρικό κόσμο μικρών και μεγάλων, ενώ τώρα περιστρέφεται με ηλεκτρισμό.
Το Μουσείο αυτό, που φιλοδοξεί να γίνει ένας αγαπημένος προορισμός παιδιών και ενηλίκων, οφείλει τη δημιουργία του αλλά και ένα μέρος της λειτουργίας του σε πολλούς, σημαντικούς και γενναιόδωρους δωρητές, χορηγούς και υποστηρικτές:
- Στην Μαρία Αργυριάδη, που δώρισε το 1991 στο Μουσείο Μπενάκη μία από τις δέκα καλύτερες συλλογές παιχνιδιών της Ευρώπης.
- Στον Υδραίο ευεργέτη και πλοίαρχο Αθανάσιο Κουλούρα και τη γυναίκα του Βέρα, που δώρισαν στο Μουσείο Μπενάκη το μοναδικό αυτό «παραμυθένιο» κτήριο στον παραλιακό δρόμο του Παλαιού Φαλήρου.
- Στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττική 2007-2013 ΕΣΠΑ με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο οποίο εντάχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, η αποκατάσταση και αναστήλωση του κτηρίου.
- Στην εταιρεία Ε.Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. που στηρίζει τους σκοπούς και το έργο του Μουσείου, μέσω της δωρεάς της στο πλαίσιο του προγράμματος «Υιοθεσία Θέσεων».
- Στη NOVA, που μέσω της υπηρεσίας Nova Hotspot εξασφάλισε σε όλους τους χώρους του κτηρίου πρόσβαση σε WiFi internet, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να μοιράζονται την εμπειρία τους και ψηφιακά.
- Σε όλους εκείνους που ανταποκρίθηκαν θετικά στην Εκστρατεία Οικονομικής Ενίσχυσης του 2016 και προσέφεραν, ειδικά για το Μουσείο Παιχνιδιών, μικρά ή μεγάλα χρηματικά ποσά, συμβάλλοντας στην ολοκλήρωση και τη λειτουργία του.
- Σε όλους τους δωρητές αντικειμένων/παιχνιδιών που με την προσφορά τους εμπλουτίζουν εδώ και χρόνια τον κορμό της συλλογής.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Μουσείου Μπενάκη καλωσορίζουν τα παιδιά στο μαγικό αυτό χώρο, προτείνοντας συναρπαστικές διαδρομές ειδικά σχεδιασμένες αρχικά για μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού.
Πληροφορίες – Κρατήσεις: Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Δευτέρα-Πέμπτη 10.00-14.00, Τ 210 3671067-69, education@benaki.gr
Διεύθυνση: Λεωφ. Ποσειδώνος 14 & Τρίτωνος 1, 175 61 Παλαιό Φάληρο
Πληροφορίες: 2130258498, email: toy-museum@benaki.gr
Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή: 10:00 – 18.00
Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος 9 ευρώ, μειωμένο 7 ευρώ
