Μια επίσκεψη σε ένα Μουσείο, σε ένα ιστορικό μνημείο, σε έναν αρχαιολογικό χώρο μπορεί να αποτελέσει μια θαυμάσια ευκαιρία για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς να ανακαλύψουν μικρούς θησαυρούς και να μάθουν για την ιστορία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα των ανθρώπων στο μακρινό παρελθόν. Κυρίαρχος στόχος της νέας στήλης, που θα παρουσιάζουμε κάθε εβδομάδα είναι να επικεντρωθούμε σε στοιχεία που θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των παιδιών και θα δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα για να την ενεργή συμμετοχή τους ώστε η επίσκεψη τους να γίνει μια αξέχαστη εμπειρία.
Τα τελευταία χρόνια τα εκπαιδευτικά προγράμματα στηρίζονται στη βιωματική μάθηση και την δυνατότητα επικοινωνίας ανάμεσα στο παιδί και το αντικείμενο. Στοχεύουμε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, την καλλιέργεια της φαντασίας, της δημιουργικότητας και της αισθητικής απέναντι στην τέχνη και τον πολιτισμό. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την εξερεύνηση και το παιχνίδι αλλά και την συνεργασία και αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά. Οι Μουσειοπαιδαγωγοί αναλαμβάνουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Πρόκειται για δράσεις που αναφέρονται είτε σε κάποια θεματική ενότητα είτε σε κάποιο έκθεμα του μουσείου. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες όπως κυνήγι θησαυρού, θεατρικό παιχνίδι, δραματοποίηση, ζωγραφική, κατασκευές, αντίγραφα, επιγραφές το παιδί καλείται να ανακαλύψει στοιχεία για το συγκεκριμένο έκθεμα και να ανασυνθέσει τις πληροφορίες που του παρέχονται.
Το Μουσείο, το μνημείο, ο αρχαιολογικός χώρος προσφέρει τη δυνατότητα σε παιδιά και εκπαιδευτικούς να συνεργαστούν, να προβληματιστούν, να ανακαλύψουν και να δώσουν τη δική τους ερμηνεία, να αποκτήσουν προσωπική εμπειρία. Το παιδί γίνεται εξερευνητής και καλείται να γνωρίσει τα εκθέματα που γνωρίζει την ιστορία τους και τον ενδιαφέρουν γι ΄αυτό και είναι σκόπιμο να επικεντρωθούμε σε αυτά και όχι σε μια άσκοπη περιήγηση σε όλο το μουσείο που θα κάνει τα παιδιά απαθείς θεατές των εκθεμάτων.
Για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του Εκπαιδευτικού προγράμματος απαιτούνται τρία βασικά στάδια:
Πριν από την επίσκεψη:
Πρώτα από όλα ο εκπαιδευτικός οφείλει να «γνωρίσει» το χώρο που σχεδιάζει να επισκεφτεί ώστε να έχει πλήρη εικόνα του μουσείου/χώρου, των εκθεμάτων και της λειτουργίας του μουσείου και να συγκεντρώσει έντυπο πληροφοριακό υλικό. Αν η επίσκεψη στο χώρο δεν είναι εφικτή τότε μπορούμε να εκτυπώσουμε εκπαιδευτικό υλικό και εικόνες από την ιστοσελίδα του μουσείου ή ακόμη και να κάνουμε μια εικονική περιήγηση στο χώρο, κάτι που ενθουσιάζει τα μικρά παιδιά. Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια πρώτη γνωριμία με το χώρο και οργανώνουμε το πρόγραμμα μας.
Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός εντάσσει στην μαθησιακή διαδικασία προηγούμενες εμπειρίες και προσωπικά βιώματα των παιδιών με
ερωτήσεις όπως :
-Τι είναι Μουσείο;
-Πως το φαντάζεστε;
-Έχετε επισκεφτεί κάποιο μουσείο;
-Τι είδατε;
-Πως σας φάνηκε;
Τα παιδιά καλούνται να μαντέψουν από το όνομα του μουσείου, τι πρόκειται να δουν στο μουσείο. Μπορούμε να παίξουμε γλωσσικά παιχνίδια με τη λέξη μουσείο, να ανασυνθέσουμε το όνομα του μουσείου σε καρτέλες και να ακούσουμε το τραγούδι «Μες το Μουσείο» από τη Λιλιπούπολη.Η επίσκεψη απαιτεί ένα σχέδιο δράσης από τον εκπαιδευτικό σε συνεργασία με την ομάδα των παιδιών για το τι μπορούν να κάνουν σε ένα χώρο όπως ένα μουσείο. Οι ιδέες των παιδιών είναι πολλές όπως να ζωγραφίσουν, να φωτογραφήσουν, να παίξουν. Όμως στο μουσείο υπάρχουν κάποιοι κανόνες που πρέπει να γνωρίζουμε ώστε να αξιολογήσουμε τι είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί στο χώρο και τι δεν μπορούμε να κάνουμε σ΄ ένα μουσείο.
Για παράδειγμα αν θέλουμε να ζωγραφίσουμε πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι υπάρχει χώρος που δεν θα ενοχλήσουμε την περιήγηση των άλλων επισκεπτών στο μουσείο. Επίσης σε κάποιες αίθουσες απαγορεύεται η φωτογράφηση των εκθεμάτων, όμως μπορούμε να έχουμε εκτυπώσει κάρτες με τα εκθέματα ή ένα χαρακτηριστικό στοιχείο τους, στα οποία θα εστιάσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών και θα συμμετέχουν στο παιχνίδι ανακάλυψης τους στο χώρο του μουσείου.
Κατα την διάρκεια της επίσκεψης:
Μπροστά από κάθε έκθεμα με τη μέθοδο της μαιευτικής υποβάλουμε ερωτήσεις στα παιδιά και επιχειρούν να παρατηρήσουν και να δώσουν τη δική τους ερμηνεία και τις εντυπώσεις τους. Μπορούμε να χωριστούμε σε ομάδες και να αναλάβουμε να ανακαλύψουμε κάποια εκθέματα που έχουμε σε κάρτες μέσα σ΄ένα φάκελο με τον τίτλος της αποστολής. Μέσα από ένα παιχνίδι ερωτήσεων ή γρίφων τα παιδιά καλούνται να εντοπίσουν το έκθεμα και μπορούν να πάρουν τη στάση του αγάλματος, να κάνουν δραματοποίηση ή μια σύντομη αφήγηση για την ιστορία του τη χρονική περίοδο για τα μεγαλύτερα παιδιά. Κάθε ομάδα παρουσιάζει τις εντυπώσεις της στις υπόλοιπες ομάδες. Τα παιδιά μπορούν να καταγράψουν στοιχεία που τους έκαναν εντύπωση, να "διαβάσουν" τις επιγραφές, να ζωγραφίσουν κάποια από τα εκθέματα, να αφηγηθούν την ιστορία του.
Μετά την επίσκεψη στο Μουσείο
Μετά την επίσκεψη στο Μουσείο μπορούμε να δημιουργήσουμε μια γωνιά για να εκθέσουμε τις κάρτες με τα εκθέματα που χρησιμοποιήσαμε στο μουσείο και κάτω από κάθε έκθεμα να βάλουμε την αντίστοιχη επιγραφή που θα δημιουργήσουν τα ίδια τα παιδιά. Μπορούμε να επαναλάβουμε τα παιχνίδια που παίξαμε στο μουσείο, να ζωγραφίσουμε τι μας έκανε περισσότερο εντύπωση, να παίξουμε παντομίμα με αφορμή τις κάρτες με τα εκθέματα. Επίσης μπορούμε να βρούμε πρόσθετα στοιχεία για τα εκθέματα και πως ανακαλύφθηκαν, να φτιάξουμε αντίγραφα από πηλό κι έπειτα να σκάψουμε στον κήπο του σχολείου να τα κρύψουμε και να γίνουμε αρχαιολόγοι. Σίγουρα μια επίσκεψη για τα παιδιά αποτελεί μια πρωτόγνωρη εμπειρία που θα θυμάται από την παιδική του ηλικία και θα καθορίσει και τη στάση του ως ενήλικα, απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά.
Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά ως μικροί επισκέπτες ενός Μουσείου πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματα τους.
Σας παραθέτουμε "Τα 10 δικαιώματα του μικρού επισκέπτη ενός μουσείου" από τις εκδόσεις Σαϊτα που ταξιδεύει ελεύθερα στο διαδίκτυο
"Τα 10 δικαιώματα του (μικρού) επισκέπτη ενός Μουσείου"
1. Να κλείσεις τα μάτια σου όποτε θέλεις και να προσπαθήσεις να «ταξιδέψεις» στο παρελθόν.
2. Να μείνεις για όση ώρα θέλεις μπροστά από ένα έκθεμα, να το δεις προσεκτικά, να προσπαθήσεις να το ζωγραφίσεις ή να το αποτυπώσεις στη μνήμη σου.
3. Να επιστρέψεις σε αίθουσα την οποία έχεις ήδη επισκεφτεί. Θα πρέπει να αισθανθείς το Μουσείο ως έναν ενιαίο χώρο και όχι ως μεμονωμένα τμήματα.
4. Να διαβάζεις μόνο όσα επεξηγηματικά κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα, θέλεις πραγματικά να διαβάσεις.
5. Να κάνεις ερωτήσεις για τα εκθέματα που σε ενδιαφέρει να γνωρίσεις καλύτερα.
6. Να επιλέξεις πόσα και ποια από τα εκθέματα θα παρατηρήσεις.
7. Να μπαίνεις στη θέση του αγάλματος που αντικρίζεις ή του ήρωα που είναι αποτυπωμένος πάνω σε μάρμαρο, πηλό ή γυαλί.
8. Να συνεχίζεις την έρευνα για την ιστορική περίοδο που σε ενδιαφέρει και μετά την επίσκεψή σου στο Μουσείο.
9. Να παρατηρείς τους χώρους του Μουσείου, το κτίριο το οποίο το στεγάζει, τον φωτισμό του και όχι μόνο τα εκθέματα.
10. Να επισκεφτείς και πάλι, όσες φορές θέλεις, την ίδια έκθεση.
Διαβάστε
Το όνειρο του Μαθιού: ο Μαθιός θέλει να δει τον κόσμο και τον βλέπει μέσα σε ένα μουσείο.
