Η Λίλα Πατρόκλου είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Έχει δημιουργήσει μαζί με την Νατάσα Ψαριανού, παιδαγωγό με ειδίκευση στο παιχνίδι τοπική, παιδική λέσχη ανάγνωσης, στα Άνω Ιλίσια, με την επωνυμία «Η Γειτονιά μας». Συντονίζει τις δύο παιδικές λέσχες ανάγνωσης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Δήμου Αγίας Παρασκευής. Ακόμη μια εφηβική λέσχη για παιδιά από 11-15 ετών στο ΣΕΑ (Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων) και δυο λέσχες ενηλίκων. Η μια πραγματοποιείται στο ΣΕΑ και η άλλη που είναι για εκπαιδευτικούς, στην Νέα Ιωνία. Και οι δυο λέσχες των ενηλίκων έχουν σαν αντικείμενο το παιδικό και εφηβικό βιβλίο. Κάνει σεμινάρια σε Νηπιαγωγούς και Δασκάλους, Γενικής Παιδείας με θέμα «Η εξοικείωση των παιδιών με την εικόνα και την ιδέα της αναπηρίας» και επισκέπτεται νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία σαν συγγραφέας με σκοπό την προετοιμασία των μαθητών για την ένταξη παιδιών με αναπηρία στην τάξη. Συμμετέχει στο πρόγραμμα «Βιβλία σε ρόδες» με τον θεματικό σάκο «ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ ΚΙ ΕΓΩ». Συντονίζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα σε μουσεία και άλλους χώρους πολιτισμού. Επίσης συμμετέχει στο πρόγραμμα «Χώροι πολιτισμού και πρόσβασης» ενημερώνοντας το προσωπικό για τον τρόπο υποδοχής επισκεπτών με αναπηρία.
Έχει εκδώσει δυο βιβλία:
«Η Χρυσούλα»
Πρώτο βραβείο εικονογράφησης 2004, από το ελληνικό παράρτημα της ΙΒΒΥ, Βασίλης Παπατσαρούχας
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
Η “Χρυσούλα» προτάθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για την ενσωμάτωσή του στη διδασκαλία στην Ά τάξη του Δημοτικού, στις σχολικές βιβλιοθήκες και τις προσωπικές βιβλιοθήκες των παιδιών. Μια ιστορία για τη δύναμη που έχουν τα όνειρά μας και τη σημασία που έχει να προσπαθούμε να τα πραγματοποιήσουμε, αρκεί να πατάμε στην πραγματικότητα.
Τα άτακτα πλοκάμια
Εικονογράφηση: Κατερίνα Χαδουλού
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
Ο Λουκάς, το χταπόδι, και ο Πέτρος, το καλαμάρι, είχαν πλοκάμια πολύ ανυπάκουα. Το ‘σκαγαν διαρκώς κι έκαναν πολλές αταξίες, φασαρίες και ζημιές… Ο Λουκάς και ο Πέτρος γινόντουσαν ρεζίλι και όλος ο κόσμος του βυθού ήταν αναστατωμένος και τα ‘βαζε μαζί τους. Έπρεπε να βρεθεί λύση και αυτή την έδωσε το φεγγάρι.
Για την συγγραφέα Λίλα Πατρόκλου άκουσα για πρώτη φορά από την συνάδελφο η όποια είχε οργανώσει την επίσκεψη της στο σχολείο μας. Όταν μίλησα μαζί της για πρώτη φορά, με κέρδισαν αμέσως η ευγένεια της, η απλότητα, το συνεχές χαμόγελο της και η καλοσύνη της. Συνεχίζοντας την συνομιλία μου μαζί της διαπίστωσα δυναμικότητα των λόγων της, μαχητικότητα, ειλικρίνεια, μεγάλη αγάπη για το βιβλίο και φυσικά την αγάπη της για όλα τα παιδιά.
Συνέντευξη στην Άννα Μανιατοπούλου
Κυρία Πατρόκλου διαβάζοντας το βιογραφικό σας μου έκανε εντύπωση η ονομασία που έχετε δώσει στην λέσχη σας. «Η γειτονιά μας». Μπορείτε να μας πείτε γιατί δώσατε το όνομα αυτό;
Το μεγάλο μου όνειρο είναι να υπάρχει σε κάθε γειτονιά μια λέσχη ανάγνωσης. Να συγκεντρώνονται τα παιδιά της γειτονιάς να διαβάζουν ιστορίες, μύθους και παραμύθια να συζητάνε να ζωγραφίζουνε και να παίζουνε. Εκείνο που χρειάζεται είναι πολύ αγάπη, πολύ δουλειά και σωστή οργάνωση.
Τι χρειάζονται τα παιδιά μας περισσότερο; Τι είναι αυτό που σας ζητούν, που έχουν ανάγκη;
Τα παιδιά χρειάζονται κουβέντα και παιχνίδι, παιχνίδι και κουβέντα ανάλογα με την ηλικία τους. Μέσα από την συζήτηση μαθαίνουν να εκφράζουν ελευθέρα την γνώμη τους μαθαίνουν να σκέπτονται. Θέλω να βλέπω μπροστά μου σκεπτόμενους ανθρώπους. Να μπορεί το παιδί να εκφράσει μια ολοκληρωμένη σκέψη. Να διατυπώνει μια ολοκληρωμένη πρόταση. Να πει τι πιστεύει, τι νομίζει, τι θέλει. Έτσι τα παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση. Προσέχω ακόμα και την στάση του σώματος στις συναντήσεις μου με τα παιδιά. Δεν μπορεί ένα παιδί το οποίο δεν κάθεται σωστά να σκεφτεί και σωστά. Όσο για το συναίσθημα αυτό θα βγει εμμέσως και όχι αμέσως.
Πόσο διαβάζουν τα παιδιά βιβλία;
Όταν οι δάσκαλοι μου κάνουν παράπονα ότι τα παιδιά τους δεν διαβάζουν εγώ τους ρωτώ “Εσείς διαβάζετε;”Πόσοι από εμάς διαβάζουν πόσοι από εμάς έχουν διάθεση και χρόνο; Ζούμε σε μια άλλη εποχή. Τα παιδιά έχουν χιλιάδες ερεθίσματα στην εποχή της εικόνας. Δεν είναι εύκολο να ξεφύγουν από την εποχή τους και δεν πρέπει. Εμείς οι μεγάλοι πρέπει να εξοικειώσουμε τα παιδιά με την λογοτεχνία από μικρή ηλικία κι αν μπορούμε να τα κάνουμε να την αγαπήσουν. Αντί να λέμε πρέπει να διαβάζεις λογοτεχνία μπορούμε να πούμε,” δοκίμασε και μπορεί να σου αρέσει πολύ».
Επισκέπτεστε συχνά σχολεία και έρχεστε συχνά σε επαφή με πολλά παιδιά. Πολλές φορές τα παιδιά με αναπηρία αντιμετωπίζονται αρνητικά από τους συνομήλικους τους. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις συμπεριφορές αυτές;
Ένα παιδί που το κοροϊδεύουν έχει αρνητικά συναισθήματα ανεξάρτητα αν έχει κάποιο κινητικό πνευματικό ή ψυχικό έλλειμμα. Η άγνοια και η παραπληροφόρηση αργότερα μπορούν να καταλήξουν σε εχθρότητα ή οίκτο. Αν αυτά τα παιδιά είναι «δουλεμένα» από γονείς και εκπαιδευτικούς θα είναι εξοικειωμένα με την εικόνα και την ιδέα της αναπηρίας. Γι’ αυτό το λόγο οργανώνουμε και τα σεμινάρια. Ενημερώνουμε και προτείνουμε τρόπους δουλειάς με τα παιδιά. Όσο πιο πολύ εκπολιτίζουμε, όσο πιο πολύ δουλεύουμε με τα παιδιά σε θέματα τέτοια δεν θα υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα βίας μέσα στο σχολείο. Εμείς οι ενήλικες βάζουμε εύκολα ταμπελίτσες. Κάποτε σε μια τάξη της Δ΄ δημοτικού με αφορμή την ανάγνωση του βιβλίου «Ο Αυτός» του Πέτρου Πουλάκη που μιλάει για τον αυτισμό και το σύνδρομο Άσπεργκερ έλεγα στα παιδιά ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με ένα χάρισμα, που πρέπει να το βγάλουμε στην επιφάνεια και να το καλλιεργήσουμε. Ένα παιδάκι με ρώτησε τέσσερις φορές. «Όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα χάρισμα; Μπορείτε να μου το γράψετε εδώ σε αυτό το τετράδιο και να το υπογράψετε εσείς που είστε συγγραφέας και ο λόγος σας μετράει;» Καταλαβαίνετε ότι αυτό το παιδάκι ήθελε κάπου να το δείξει και να αποδείξει ότι δεν είναι ανίκανο και άχρηστο…Ο συγγραφέας που έχει δυνατό λόγο το υπέγραψε.
Στις επισκέψεις σας αυτές δεν διαβάζετε μόνο δικά σας βιβλία ή βιβλία που εστιάζουν στη διαφορετικότητα και την αναπηρία.
Φυσικά διαβάζω κι άλλα βιβλία. Βιβλία που μου αρέσουν και οι ιστορίες τους αφορούν τα παιδιά. Τραβάμε τα θρανία στην άκρη βάζουμε τα καρεκλάκια σε ημικύκλιο και ξεκινάμε. Αφήνω την ομάδα να με οδηγήσει. Και πολλές φορές δεν ακολουθούμε το πρόγραμμα κατά γράμμα, το αλλάζουμε. Στέκομαι σε εκείνο που σας είπα και πριν, ότι τα παιδιά θέλουν κουβέντα και παιχνίδι ανάλογα με την ηλικία τους.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί σε ποια άλλα είδη λογοτεχνίας μπορούμε να ανατρέξουμε;
Στην κλασσική λογοτεχνία, στα λαϊκά παραμύθια και στους μύθους. Στον Κοντορεβιθούλη, στην Χιονάτη, στην Σταχτοπούτα στο κοριτσάκι με τα σπίρτα όλοι οι ήρωες έχουν έλλειμμα..Αυτό μπορεί να μην είναι μόνο σωματικό. Να είναι πρόβλημα φτώχειας ορφάνιας αρρώστιας απώλειας μοναξιάς. Ο ήρωας έχει να αντιμετωπίσει πολύ μεγάλες δυσκολίες. Έχει να περάσει πολλές κακουχίες που είναι συνώνυμες με την αναπηρία μέχρι τελικά να δικαιωθεί.
Μεγαλώνουμε τα παιδιά μας μέσα σε μια «γυάλα». Τα μεγαλώνουμε σαν πρίγκιπες και πριγκίπισσες.
Δεν τα προετοιμάζουμε για τις δυσκολίες της ζωής. Γι αυτό στην πορεία του βίου τους μπορούν να γίνουν εύκολα θύματα από καταλλήλους ανθρώπους. Έχουμε ωραιοποιήσει ακόμα και τον κακό λύκο της κοκκινοσκουφίτσας. Ξέρετε το να ζει κανείς σε συνθήκες αναπηρίας είναι πάρα πολύ δύσκολο πράγμα. Έχεις περισσότερες ανάγκες και προβλήματα που οι άλλοι άνθρωποι δεν έχουν. Εάν λοιπόν το παιδί είναι εξοικειωμένο από μικρή ηλικία με την ιδέα της αναπηρίας δεν θα πανικοβληθεί αν ξαφνικά σε κάποια στιγμή της ζωής του, του συμβεί κάτι σοβαρό. Θα προσαρμοστεί ευκολότερα στις νέες συνθήκες και θα έχει περισσότερο κουράγιο για να ανταπεξέλθει.
Τα περιστατικά που ζήσατε και ζείτε με τα παιδιά πολλά. Υπήρξαν φορές που συγκινηθήκατε;
Πάρα πολλές φορές. Θυμάμαι σε ένα δημοτικό σχολείο όταν τελείωσα το παραμύθι ο «Ο ΑΥΤΟΣ» του Πέτρου Παυλάκη με πλησιάζει ένα παιδί με ακουμπά στον ώμο και μου λέει «Κυρία εγώ είμαι ο αυτός». Άλλη φορά σε διάλειμμα ένα αγοράκι πλησιάζει ένα κοριτσάκι με τετραπληγία που φορούσε κηδεμόνες και την ρωτούσε γι αυτές. Τότε σήκωσα το παντελόνι μου και τους έδειξα τους δικούς μου κηδεμόνες. Το πρόσωπο του κοριτσιού φωτίστηκε. Χάρηκε γιατί σκέφτηκε ότι και εκείνη όταν μεγαλώσει θα μπορούσε να περπατά έτσι όπως κι εγώ. Έχω παρατηρήσει ότι τα παιδιά που με πλησιάζουν περισσότερο και κάνουν ερωτήσεις για την αναπηρία μου έχουν κάποιο έλλειμμα σε κάποιο επίπεδο σωματικό, πνευματικό ή ψυχικό ή τα ίδια ή κάποιος άλλος από το περιβάλλον τους.
Τι μας ετοιμάζετε τώρα; Έχετε κάποιο βιβλίο υπό έκδοση;
Έχω τρεις ιστορίες που πρόκειται να εκδοθούν. «Η Ζήνα και το μυρμήγκι», «Ο Λάμπης ο λύκος» και τέλος η εργασία μου για την «Λιλιπούπολη». Όλα από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι αυτήν την εργασία;
Αυτή η εργασία αφορά τα κείμενα των εκπομπών της Λιλιπούπολης. Είναι δουλειά οχτώ χρόνων και απευθύνεται στα παιδιά και στους γονείς τους. Πιστεύω ότι θα τα ευχαριστηθούν και οι μεν και οι δε. Ακόμη έχω φτιάξει και ένα λεξικό της Λιλιπούπολης.
Τελειώνοντας θέλω να δώσετε ένα μήνυμα σε εμάς τους εκπαιδευτικούς
Επειδή φοβόμαστε ότι δεν ξέρουμε πρέπει από μικρή ηλικία να εξοικειωνόμαστε με πολύ δύσκολα πράγματα όπως είναι η αναπηρία.
Σας ευχαριστούμε πολύ.
Κι εγώ σας ευχαριστώ.
Θα κλείσω με κάποια λόγια που μπορεί να διαβάσει κάποιος μπαίνοντας στην ιστοσελίδα
www.noesi.gr
Πολλοί άνθρωποι μικροί,
κάνοντας πολλά πράγματα μικρά,
σε πολλά μέρη της γης μικρά,
θα αλλάξουν το πρόσωπο αυτού του μεγάλου κόσμου.
