Παρέμβαση του Συντονιστικού Νηπιαγωγών για τις τελευταίες εξελίξεις στην προσχολική εκπαίδευση.
Η ΚΕΔΕ ζητάει δυνητική εφαρμογή της υποχρεωτικότητας για τα παιδιά ηλικίας 4-5 ετών σε όλη την επικράτεια.
Η υποχρεωτική φοίτηση των νηπίων α’ και β’ ηλικίας αποκλειστικά στο Νηπιαγωγείο αποτελεί από τις 2 Μαρτίου 2018 νόμο του κράτους (ν. 4521 ΦΕΚ 38 /2 -3- 2018). Η ΚΕΔΕ και όσοι συντάσσονται μαζί της πίστευαν ότι είχαν ισχυρά επιχειρήματα για τη μη ένταξη των νηπίων β΄ηλικίας αποκλειστικά στο Νηπιαγωγείο. Όμως τα επιχειρήματά τους για συρρίκνωση-αποδόμηση των παιδικών σταθμών και απώλεια θέσεων εργασίας ήταν αβάσιμα και κατέρρευσαν.
Μετά απ` αυτές τις εξελίξεις η ΚΕΔΕ επανέρχεται και
αφενός απειλεί ότι θα προσφύγει στο ΣΤΕ για να κριθεί αντισυνταγματική η διάταξη του νόμου
αφετέρου ζητάει να γίνει «δυνητική εφαρμογή της υποχρεωτικότητας, δηλαδή να μπορούν να επιλέγουν οι γονείς σε ποια δομή θα φοιτήσουν τα παιδιά τους»[1]
Συγκεκριμένα:
ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΣΤΕ ΓΙΑ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ
Είναι γνωστό ότι τo ΣΤΕ απέρριψε όλες τις αιτήσεις ακύρωσης της υποχρεωτικής φοίτησης στο Νηπιαγωγείο, αλλά και τις αιτήσεις για λειτουργία τμημάτων Νηπιαγωγείων μέσα σε παιδικούς σταθμούς.
Ενδεκτικά αναφέρουμε:
Α. Απόφαση ΣΤΕ υπ. αρ. 1468/2012.
Το ΣΤΕ απέρριψε την αίτηση ατομικής επιχείρησης Μονάδας Φροντίδας Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης- Παιδικού Σταθμού. Η αίτηση αφορούσε τη δυνατότητα λειτουργίας τμημάτων Νηπιαγωγείων μέσα σε παιδικούς σταθμούς μετά τη θέσπιση της υποχρεωτικής φοίτησης των νηπίων α΄ηλικίας στο Νηπιαγωγείο (Ν 3518/2006).
Παραθέτουμε αποσπάσματα από την απόφαση:
«6. Επειδή στο άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζεται ότι : «1.(…)2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους..3. Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα 4.(…)Όπως προκύπτει από τις διατάξεις αυτές, το Σύνταγμα ορίζει την ελάχιστη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η οποία είναι εννεαετής. Παρέχεται, συνεπώς η ευχέρεια στον κοινό νομοθέτη κατά τη διαμόρφωση ,ύστερα από εκτίμηση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών της εκπαιδευτικής πολιτικής, να επεκτείνει τη διάρκεια της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθορίζοντας και τους όρους παροχής της εκπαίδευσης αυτής.».
«9. …. με τις ανωτέρω παρατεθείσες διατάξεις του 1566/85, είχε ορισθεί ότι η διάρκεια της προσχολικής αγωγής που παρέχεται στα νηπιαγωγεία και έχει ως στόχο τη σωματική, συναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξη των νηπίων, ειναι διετής και είναι δυνατόν να καταστεί σταδιακά υποχρεωτική. Με τη διάταξη δε του άρθρου 73 παρ .1 περ α’ του ν. 3518/2006, ο νομοθέτης αποβλέποντας όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, στην κεντρική σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης στη σχολική πορεία και ακαδημαική εξέλιξη των παιδιών και την εν γένει ανάπτυξή τους και προσαρμογή τους στη σύγχρονη κοινωνία, κατέστησε υποχρεωτική τη φοίτηση των νηπίων άνω των πέντε ετών σε νηπιαγωγεία , κατά το δεύτερο έτος της προσχολικής αγωγής…».
Β. Απόφαση ΣΤΕ με αρ. 1505/2013.
Το ΣΤΕ απέρριψε την αίτηση του ΠΑΣΙΠΣ (Πανελλήνιος Σύλλογος Ιδιωτικών Παιδικών Σταθμών ο οποίος είναι μέλος της ΠΟΣΙΠΣ) με την οποία ζητούσε, εκτός των άλλων και την κατάργηση της υποχρεωτικής φοίτησης των νηπίων α΄ηλικίας στο Νηπιαγωγείο. Στην απόφαση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «με τις διατάξεις του άρθρου 16, παρ. 2 και 3 του Συντάγματος παρέχεται ευχέρεια στο νομοθέτη κατά τη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής… να αυξήσει τα έτη της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως στο πλαίσιο δε της ευχέρειάς του αυτής μπορεί να επεκτείνει τη διάρκεια της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαιδεύσεως και κατά το στάδιο της προσχολικής αγωγής με την καθιέρωση της υποχρεωτικής φοιτήσεως στο νηπιαγωγείο. Συνεπώς όλα τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση είναι απορριπτέα».
Η ΚΕΔΕ ΖΗΤΑΕΙ ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ώστε να παρέχει και η ίδια υποχρεωτική εκπαίδευση)
Με το ν. 4521 ΦΕΚ 38 /2 -3-2018 θεσμοθετείται η υποχρεωτική φοίτηση των νηπίων α’ και β’ ηλικίας αποκλειστικά στο Νηπιαγωγείο. Κατ΄ εκτίμηση στα 2/3 των δήμων της χώρας, ήδη η πλειοψηφία των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών φοιτούν στα Νηπιαγωγεία, τα οποία κάνουν δεκτές όλες τις αιτήσεις παιδιών 4-6 ετών και έχουν και κενές θέσεις. Ένα ποσοστό παιδιών 4-5 ετών είναι στους παιδικούς σταθμούς ή παραμένουν στο σπίτι τους υπό την επιτήρηση συγγενών ή άλλων αμοιβόμενων προσώπων (με αρκετά συζητήσιμη προσφορά προς τα παιδιά). Συνεπώς, σ΄ αυτούς τους δήμους καμία δυσλειτουργία δεν πρόκειται να υπάρξει αν όλα τα παιδιά ηλικίας 4-5 ετών εγγραφούν στα Νηπιαγωγεία.
Επισημαίνουμε, ότι η πλειοψηφία των παιδιών (52.164), ηλικίας 4-5 ετών φοιτά ήδη στα δημόσια Νηπιαγωγεία της επικράτειας το τρέχον σχολικό έτος. Επίσης, την τελευταία διετία παρατηρείται θεαματική αύξηση του ποσοστού των εγγραφών των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών στο Νηπιαγωγείο, παρά τη μεγάλη μείωση των γεννήσεων (από 44.824 παιδιά το 2015-16 τη φετινή σχολική χρονιά φοιτούν 52.164).
ΤΙ ΟΡΙΖΕΙ Ο Ν. 4521/2018
Ο νόμος ορίζει, από το 2018-19, την υποχρεωτική φοίτηση όλων των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών στο Νηπιαγωγείο αρχικά σε συγκεκριμένους δήμους (οι οποίοι θα ορισθούν με Υπουργική απόφαση). Σε αυτούς τους δήμους υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις άμεσης εφαρμογής.
Η ΚΕΔΕ όμως ζητάει να μη γίνει εφαρμογή του νόμου
Γιατί όμως η ΚΕΔΕ και όσοι συντάσσονται μαζί της ζητούν επίμονα να δοθεί η δυνατότητα της δυνητικής εφαρμογής της διετούς υποχρεωτικότητας σε όλη τη χώρα;
- Γιατί η επιλογή δομής είναι το πιο ισχυρό όπλο για την υπονόμευση της εφαρμογής της υποχρεωτικότητας με στόχο την πλήρη αποδόμησή της. Η ΚΕΔΕ και τα ιδιωτικά συμφέροντα επιδιώκουν να εισαχθεί η υποχρεωτικότητα υπό προϋποθέσεις, με αμφισβητήσεις και ασάφειες. Αυτό αφήνει κενά, ώστε να εισχωρήσουν στο χώρο της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης! Η συντήρηση ενός μοντέλου υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα για χρονικό διάστημα τριών ετών, υπό την ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα δημιουργήσει πολύ μεγάλα προβλήματα όσον αφορά στην υποχρεωτικότητα φοίτησης των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών στο Νηπιαγωγείο.
- Γιατί η επιλογή δομής , η οποία είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με την αξία τοποθέτησης (voucher) δεν υπάρχει στην υποχρεωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
- Γιατί , στο πρόσφατο συνέδριο επαναβεβαίωσε «την απόφαση του προηγούμενου Τακτικού Συνεδρίου για τη μεταφορά «πακέτων» αρμοδιοτήτων στους Δήμους. «Επίσης, διεκδικούμε τη διοικητική και ουσιαστική μεταφορά στην πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση των ακόλουθων συγκροτημένων κρατικών δομών:
1. των Κοινωνικών Ιδρυμάτων
2. Τις δομές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
3. των Γραφείων του ΟΑΕΔ
4. των Δομών Πρόληψης και των Δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, περιλαμβανομένων των Κέντρων Υγείας.»
Γι’ αυτό «στο Τακτικό Συνέδριο αποφασίζει η ΚΕΔΕ να ξεκινήσει άμεσα μία ευρεία δημοκρατική διαβούλευση σε όλους τους Δήμους και σε όλες τις ΠΕΔ, που θα κορυφωθεί με ένα αφιερωμένο στη Συνταγματική Αναθεώρηση Ειδικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, το οποίο θα πραγματοποιηθεί εντός του 2018.»
Έως τώρα ένα μικρό ποσοστό των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών ήταν στους παιδικούς σταθμούς. Αλλά η φοίτηση αυτών των παιδιών δεν ήταν υποχρεωτική στο Νηπιαγωγείο. Τώρα όμως με την ψήφιση του νόμου το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωτικό για όλα τα παιδιά 4-6 ετών και αυτό αλλάζει τα δεδομένα.
Απώτερος στόχος της ΚΕΔΕ είναι να χρησιμοποιήσει αυτό το ποσοστό παιδιών που είναι στους παιδικούς σταθμούς για να έχει μια σύνδεση με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αν κανένα παιδί 4-5 ετών δεν είναι σε δομές των δήμων, η ΚΕΔΕ χάνει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα στον πόλεμο που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια με σκοπό την υπαγωγή όλης της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (με αρχή το Νηπιαγωγείο) στην τοπική αυτοδιοίκηση![2]
Αποτελεί κομβικό ζήτημα για τη στρατηγική της ΚΕΔΕ η διατήρηση ενός ομιχλώδους τοπίου με ελεύθερη επιλογής δομής για τρία χρόνια και υπό καθεστώς υποχρεωτικότητας του Νηπιαγωγείου. Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την ΚΕΔΕ να βγει πάλι στο προσκήνιο και να εισχωρήσει στην υποχρεωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Για το λόγο αυτό κάνει ότι είναι δυνατόν να υπονομεύσει την άμεση εφαρμογή της υποχρεωτικότητας και ξεχνά την υπ` αριθμ. Απόφαση του ΣΤΕ 2592/1999 στην οποία αναφέρεται ότι «…ο συνταγματικός νομοθέτης αναθέτει την αποστολή της παιδείας ευθέως στο Κράτος και αποκλείει τη μεταφορά αρμοδιοτήτων σχετικών με αυτήν στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης οποιουδήποτε βαθμού…».
ΤΑ « ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ» ΤΗΣ ΚΕΔΕ
Για άλλη μια φορά χρησιμοποιούνται σαθρά επιχειρήματα κατά της άμεσης εφαρμογής της υποχρεωτικής ένταξης των νηπίων β’ ηλικίας αποκλειστικά στο Νηπιαγωγείο:
Α. Το δήθεν πρόβλημα με την «ισονομία»
Ο ν. 1566/85 και ο ν. 4521/2018 ορίζουν ότι «η φοίτηση στα νηπιαγωγεία γίνεται υποχρεωτική σταδιακά και κατά περιοχές της χώρας».
Όσες προσφυγές έγιναν στο ΣΤΕ κατά της υποχρεωτικότητας έχουν απορριφθεί.
To ΣΤΕ αναφέρει ότι παρέχεται η ευχέρεια στο νομοθέτη «…ύστερα από εκτίμηση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών της εκπαιδευτικής πολιτικής, να επεκτείνει τη διάρκεια της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθορίζοντας και τους όρους παροχής της εκπαίδευσης αυτής».
Οι όροι παροχής περιλαμβάνουν ένα μεταβατικό στάδιο ως τη γενίκευση. Αυτό δε σημαίνει ότι στα 2/3 των δήμων της χώρας, όπου θα υπάρχει άμεση εφαρμογή θα πρέπει να έχουμε μία κατ’ επίφαση υποχρεωτικότητα και επιλογή δομής όπως ζητάει η ΚΕΔΕ!
Έχουμε άμεση εφαρμογή στα 2/3 των δήμων και σχεδιάζεται και υλοποιείται η ένταξη εντός τριετίας το ανώτερο και του υπόλοιπου 1/3 των δήμων.
Δεν τίθεται κανένα ζήτημα ισονομίας κατά τη διαδικασία γενίκευσης ενός προγράμματος ή ενός θεσμού. Αντίστοιχα, ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου καθιερώθηκε με το ν. 2525/97. Από την έναρξη εφαρμογής και λειτουργίας του θεσμού το σχολικό έτος 1997–1998 υπήρξε σταδιακή αύξηση του αριθμού των τμημάτων των ολοήμερων Νηπιαγωγείων, χωρίς ποτέ να τεθεί θέμα ισονομίας .
Υπήρξε ζήτημα ισονομίας, όταν το 2006 με την καθιέρωση της μονοετούς υποχρεωτικής φοίτησης στο Νηπιαγωγείο (ν 3518/2006) φοιτούσαν υποχρεωτικά όλα τα νήπια α΄ ηλικίας, και όχι όλα τα νήπια β ηλικίας , ενώ ο νόμος όριζε ότι η φοίτηση είναι διετής;
Η άμεση εφαρμογή της διετούς υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης αποτελεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων. Έτσι, όσο το δυνατόν νωρίτερα εφαρμόζεται και σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του μαθητικού πληθυσμού, τόσα περισσότερα είναι τα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά.
Β. Θέματα διαδικασίας
Το ζήτημα των μετεγγραφών, οι βεβαιώσεις φοίτησης – παρακολούθησης και άλλα διαδικαστικά θέματα δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση πρόβλημα για την άμεση εφαρμογή της υποχρεωτικής διετούς φοίτησης από το σχολικό έτος 2018-19 στα Νηπιαγωγεία των 2/3 των δήμων της χώρας. Τα ίδια ζητήματα υπήρχαν και το 2006 και όλα επιλύθηκαν με διευκρινιστικές εγκυκλίους.
Προφανώς η ΚΕΔΕ και όσοι συντάσσονται μαζί της, χρησιμοποιεί το ισχυρό της όπλο το ζήτημα της δυνητικής εφαρμογής της υποχρεωτικότητας για να είναι ρυθμιστής της εκπαιδευτικής πολιτικής για την υποχρεωτική προσχολική αγωγή και εκπαίδευση και βέβαια ο τελικός στόχος της είναι η υπαγωγή όλης της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (με αρχή το Νηπιαγωγείο) στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Η εκπαιδευτική κοινότητα δε θα αφήσει κανέναν να εμποδίσει την εφαρμογή της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης
Τα νήπια α’ κα β΄ ηλικίας εγγράφονται αποκλειστικά στα Νηπιαγωγεία των 2/3 των δήμων της χώρας για το σχολικό έτος 2018-19 και στις περιοχές αυτές δεν θα δοθούν κουπόνια τοποθέτησης voucher σε κανένα παιδί ηλικίας 4-5 ετών.
[1] Δηλώσεις της ΚΕΔΕ, 28/2/2018: «Ζητάμε την απόσυρση της διάταξης…. Αν δεν γίνεται δεκτό το αίτημα μας να αποσυρθεί αυτή η απόφαση ζητάμε να δοθεί η δυνατότητα της δυνητικής εφαρμογής της, δηλαδή να μπορούν να επιλέγουν οι γονείς σε ποια δομή θα φοιτήσουν τα παιδιά τους.
[2] «Η δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθεί από το Υπουργείο Παιδείας, όχι μόνο λόγω έλλειψης κτηριακών υποδομών, αλλά και διότι αποτελεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για το λόγο αυτό, προτείνεται η διοικητική μεταφορά των λειτουργούντων νηπιαγωγείων στους δήμους και να θεσμοθετηθεί η συγκρότηση των νέων νηπιαγωγείων από τους Δήμους (ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΔΕ: αποφάσεις του τακτικού της συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε από 30 Νοεμβρίου έως 2 Δεκεμβρίου 2017).
