Η Μεγάλη Βιβλιο-Ανασκόπηση 2020 του ELNIPLEX

Το 2020 είναι γνωστό τι έχει κυριαρχήσει, πόσα έχει περιορίσει, πόσα ακύρωσε, πόσο δυσκόλεψε το βιβλίο, το οποίο ούτως ή άλλως στην Ελλάδα συναντούσε εμπόδια και έλλειψη κεντρικής βούλησης.

Εκδοτικά δεν είχαμε κάποια εντυπωσιακή στροφή. Οι εκδότες και οι δημιουργοί συνέχισαν στο δρόμο των τελευταίων δύο τριών ετών αναζητώντας τις νέες τάσεις, κάποια τολμήματα που θα κερδίσουν τους αναγνώστες και κυρίως τους αγοραστές βιβλίων.

Το ELNIPLEX πήρε την πρωτοβουλία για έναν ανοιχτό διάλογο όπου θα αποτυπώνονταν οι προκλήσεις, οι σκέψεις, οι κατευθύνσεις για τη νέα δεκαετία που ανέτειλλε.

Ο διάλογος του ELNIPLEX με τους εκδότες

Ο ανοιχτός διάλογος που άνοιξε το ELNIPLEX με τους εκδότες έδειξε προθέσεις, αγωνίες, προτεραιότητες, ανέδειξε προβλήματα και αρρυθμίες, κατέδειξε την απουσία της πολιτείας σε μια νέα μεγάλη ιδέα γύρω από τη φιλαναγνωσία.

Η Έλενα Πατάκη ξεκινώντας αυτόν τον μεγάλο άτυπο διάλογο των 15 από τους πιο συστηματικούς εκδότες βιβλίων για παιδιά, είχε υπογραμμίσει τη σημασία να χτιστεί “μια στέρεη γέφυρα ανάμεσα στον νέο κόσμο που έρχεται και τον παλιό κόσμο των γονιών και των παππούδων των παιδιών“, ενώ αποτύπωσε τη δυσκολία που έχει το βιβλίο, ένα αντικείμενο “περίκλειστο, σιωπηλό, κουφό, εκ πρώτης ακοινώνητο, χωρίς οδηγίες χρήσης, που περιμένει εμάς να το ξεκλειδώσουμε“. Παράλληλα, σημείωσε με εμφατικό τρόπο ότι “κανένα υπουργείο παιδείας ή πολιτισμού δεν στάθηκε ποτέ αρωγός στις προσπάθειές μας” κάτι που προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη και επανέλαβαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πολλοί από τους συνομιλητές του διαλόγου αυτού. Η πρακτική των εκδοτών στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης είναι εντελώς διαφορετική. Η νέα πρόκληση που διατυπώθηκε από την Έλενα Πατάκη ήταν ξεκάθαρη, ήταν θα λέγαμε η Μεγάλη Ιδέα του Βιβλίου: “η  Αναγέννηση της Ανάγνωσης” και “να επιστρέψουν τα παιδιά στο βιβλίο“. Αυτή την αναγέννηση κατέγραψε και ανέδειξε ως ανάγκη και ζητούμενο ο εκδότης της Διόπτρας Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως “χρειάζεται ένα καλά μελετημένο σχέδιο, στην καρδιά του οποίου να καίει το όραμα για την επόμενη μέρα… Αν υπάρχει όραμα, μπορεί να εμπνεύσει και να δημιουργήσει μια αλυσίδα δράσεων που θα φέρουν τον κόσμο κοντά στο βιβλίο“.

Ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος σημείωσε την ανάγκη για ένα πλάνο δράσης για την ανάπτυξη του συστήματος των δημοτικών βιβλιοθηκών, όχι μόνο τη δομή τους αλλά και την ενθάρρυνση των δημοτών να δανείζονται από τις βιβλιοθήκες. Παράλληλα σήμανε την κατάλληλη ώρα για δράση: “Θεωρώ ότι δεν μπορεί να υπάρξει καταλληλότερη ώρα από ό,τι τώρα (εννοεί: με την πανδημία) για να επέμβει το κράτος με δράσεις φιλαναγνωσίας στα σχολεία“. Η τοποθέτησή του έθεσε μεστά όλες τις βασικές παραμέτρους της κατάστασης στο χώρο των εκδόσεων.

Το ένα και μοναδικό σχολικό βιβλίο ανά μάθημα

“Το ξέρεις, αγαπητό Elniplex, ότι είμαστε η μόνη χώρα στην οποία το σχολικό βιβλίο είναι ένα και μοναδικό για κάθε μάθημα; Πως η πρακτική να γράφονται τα βιβλία κατ’ ανάθεση από το υπουργείο και να τυπώνονται από αυτό είναι επίσης μοναδική; (Έλενα Πατάκη).

Όλοι συμφώνησαν και το ανέδειξαν ότι “αυτό το αστείο με το ένα και μοναδικό βιβλίο στην εκπαίδευση θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει” (Κ. Καραϊσκος). Και η αλήθεια είναι αυτό το αναχρονιστικό κατάλοιπο πρέπει να τελειώσει χθες και να δοθεί η ελευθερία σε σχολεία και εκπαιδευτικούς να επιλέγουν το δικό τους βιβλίο, το οποίο θα έχουν δημιουργήσει διαφορετικοί συγγραφείς και εκδότες και όχι με την ανάθεση του επίσημου κράτους.

Το βιβλίο να γίνει προσιτό

“Θα φρόντιζα ώστε το βιβλίο να μην είναι είδος πολυτελείας αλλά να είναι προσιτό σε όλους, ώστε να κερδίσει μια θέση στην καθημερινή ζωή κάθε οικογένειας. Ακόμα όμως κι αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό σε κάθε περίπτωση, το σχολείο θα μπορούσε δυνητικά να πλάσει αναγνώστες, με την αρωγή πάντα του αρμόδιου υπουργείου” (Χριστίνα Παπαδοπούλου)

Η ποιότητα των βιβλίων

Όλοι οι εκδότες και υπεύθυνοι των τμημάτων των παιδικών βιβλίων στάθηκαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην ποιότητα των βιβλίων. Μία από τις πληρέστερες αποτυπώσεις που μας βρίσκει εξαιρετικά ευθυγραμμισμένους μαζί της είναι η τοποθέτηση της Αριάδνης Μοσχονά από τις εκδόσεις Κέδρος: “Θα πρέπει να αποφύγουμε την προχειρότητα και τον ρηχό συναισθηματισμό, να αναδείξουμε το βιβλίο ως καταφύγιο, και όχι ως καταναλωτικό αγαθό, να χτίσουμε έναν κατάλογο με αντοχή στον χρόνο, με κείμενα που εδράζονται σε αξίες και όχι σε διδάγματα. Χωρίς πυροτεχνήματα και βιβλία γραμμένα είτε με έναν συγκεκριμένο ηθικοδιδακτικό σκοπό, είτε κομμένα και ραμμένα με προκρούστειες τακτικές για να χωρέσει μια ιστορία σε συγκεκριμένο αριθμό λέξεων. Έναν κατάλογο χωρίς βιβλία «μιας χρήσης». Με θέματα που δεν είναι απαραίτητα της μόδας, ή που προηγούνται της εποχής τους, ή που πάνε μερικά βήματα πιο πέρα από την κοινή σκέψη και ευαισθησία. Νομίζω πως πάντα αναζητούσαμε, και θα συνεχίσουμε να αναζητάμε, τα βιβλία που μας κάνουν να γελάσουμε ή να δακρύσουμε (ή και τα δύο μαζί) και να θυμόμαστε γιατί, τα βιβλία που η πλοκή τους θα μπορούσε να ειπωθεί σε μία παράγραφο αλλά μας κρατάνε καθηλωμένους για 300 σελίδες, αλλά και αυτά που είναι αδύνατον να περιγράψουμε, γιατί κάθε τους λέξη χτυπάει ένα καμπανάκι στο μυαλό και στην ψυχή μας”

Η εκδότης των εκδόσεων Μεταίχμιο, Βάσω Παπαγεωργίου, αποτύπωσε τα χαρακτηριστικά ενός καλού βιβλίο. “Πρωτοτυπία στο θέμα, να παρακινεί τον μικρό αναγνώστη να σκεφτεί, να καλλιεργεί τη φαντασία του και την δημιουργικότητα του, να τον βοηθάει να ταυτίζεται με τους ήρωες, να τον ταξιδεύει, χωρίς να γίνεται διδακτικό, να του μαθαίνει και να τον βοηθά να ανακαλύπτει, χωρίς αυτό να είναι αυτοσκοπός. Τα καλό παιδικό βιβλίο δεν είναι σοβαροφανές, ρίχνει λοξές ματιές στην πραγματικότητα, εμπεριέχει ανατροπές, καλό χειρισμό των αφηγηματικών τεχνικών και όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά πρέπει να υποστηρίζονται από μια καλή χρήση της γλώσσας”.

Η τεχνολογία

Οι περισσότεροι εκδότες και υπεύθυνοι ανέδειξαν την τεχνολογία ως έναν αρχικά αντίπαλο τον οποίο όμως πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε ως τέτοιο και να την αξιοποιήσουμε προς όφελος της φιλαναγνωσίας. Βέβαια υπάρχουν και πιο ριζοσπαστικές απόψεις για τη χρήση της τεχνολογίας όπως του εκδότη του Μίνωα: “Θα ξεκινούσα καμπάνια ενημέρωσης των γονέων ώστε να μειώσουν την έκθεση των παιδιών έως 13 ετών στους υπολογιστές, τα tablets και τα smart phones, όπως ακριβώς έκανε ο Bill Gates στα παιδιά του”.

Ωστόσο, είμαστε σε μια εποχή δυναμικής κυριαρχίας της τεχνολογίας. Το βιβλίο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στα ίσα την τεχνολογία ως αντίπαλον δέος. Άρα, πρέπει να βγει από τη θέση του “όλο στο κινητό είσαι, άνοιξε και κανά βιβλίο”. Το βιβλίο πρέπει να γίνει δυναμική επιλογή και όχι ποιοτική εναλλακτική του κινητού και κάθε ξεμυαλίστρας.

Οι δράσεις

Δύο διατυπώσεις, εκείνη του υπεύθυνου των εκδόσεων Καστανιώτη, Βασίλη Παπαθεοδώρου (“Προφανώς η φιλαναγνωσία δεν είναι ένας διακόπτης on-off, που ξέρουμε ότι για να υπάρξει φως πρέπει να τον ανάψουμε“), και εκείνη της εκδότριας της Μικρής Σελήνης, Μαριάννας Ψύχαλου (“Δεν γίνεται να συνεχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε την φιλαναγνωσία σαν ένα σιρόπι που συνταγογραφείται και το παίρνεις με κλειστή τη μύτη γιατί σου κάνει καλό“), τοποθέτησαν την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας στη σωστή βάση. Ποιες ήταν όμως οι προτάσεις που ακούστηκαν για την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας η οποία στην Ελλάδα δεν γνωρίζει τη μεγαλύτερη επιτυχία; Ας δούμε τις σημαντικότερες:

Το σοβαρότερο: Ένα σοβαρό δίκτυο δημόσιων και σχολικών βιβλιοθηκών

• Αναδιοργάνωση, εξοπλισμός, και αναβίωση των δημόσιων βιβλιοθηκών (Νίκος Αργύρης-Ίκαρος). Δίκτυο παιδικών βιβλιοθηκών, δημοτικών –ιδιωτικών- δημοσίων, κινητών ή ακίνητων και ένα δίκτυο ειδικών, που υπάρχουν αλλά ετεροαπασχολούνται ελλείψει βιβλιοθηκών, για να οδηγήσουν τα παιδιά σιγά σιγά στην φιλαναγνωσία. (Β. Παπαγεωργίου- Μεταίχμιο).
• Σε όλες τις τάξεις και σε όλες τις βαθμίδες ώρα βιβλιοθήκης (Κ. Καρατζά-Κόκκινη Κλωστή Δεμένη).
• Βιβλιοθήκες προσβάσιμες και -κυρίως- ευχάριστες στα παιδιά και στους νέους (Νίκος Χατζόπουλος-Φουρφούρι).
• Πρόβλεψη στο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα για 1-2 ώρες στη βιβλιοθήκη, όπου το παιδί θα αφεθεί, με κάποια καθοδήγηση όχι του δασκάλου υποχρεωτικά αλλά του βιβλιοθηκονόμου, να ανακαλύψει μόνο του τα αναγνωστικά του ενδιαφέροντα (Β. Παπαγεωργίου). Ένα στιβαρό αναγνωστικό πρόγραμμα στο σχολείο που να εξασφαλίζει πως κάθε παιδί, στα σχολικά του χρόνια, θα… εκτεθεί στο μικρόβιο της αγάπης για την ανάγνωση, θα διαβάσει τουλάχιστον κάποια βιβλία (Α. Μοσχονά).
  Βιβλιοθήκες όπου τα παιδιά να επιλέγουν μόνα τους την επίσκεψη στη βιβλιοθήκη και όχι να εξαναγκάζονται από γονείς, δασκάλους και λοιπούς κηδεμόνες

  

Βιβλίο και σχολείο

• Αγορές βραβευμένων βιβλίων από το κράτος και διανομή τους σε όλα τα σχολεία (Κ. Καρατζά). Βιβλία όμως και στις δημόσιες βιβλιοθήκες, αλλά και στις βιβλιοθήκες των εκπαιδευτικών (Κ. Καραϊσκος– Διάπλαση).
• Εκπαιδευτικοί και προγράμματα φιλαναγνωσίας: Να τους δοθούν παιδαγωγικά εργαλεία για να τα υλοποιήσουν. Να καταρτιστούν σχετικά προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών (Β. Παπαγεωργίου).
• Μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να υλοποιήσουν σωστά τα προγράμματα φιλαναγνωσίας, συνεργασία με φωτισμένους οργανισμούς και ανθρώπους που εργάζονται άοκνα για να αναδείξουν τη σημασία και την αναγκαιότητα της ανάγνωσης σε κάθε φάση της ζωής και της κοινωνικοποίησής μας” (Χριστίνα Παπαδοπούλου-Παπαδόπουλος)
• Όσοι σχεδιάζουν τα προγράμματα φιλαναγνωσίας να κατέβουν στο ύψος των παιδιών, να τα παρατηρήσουν, να τα σεβαστούν και να μη φοβούνται να αποτύχουν. Να τολμούν και να κυνηγούν ουτοπίες (Μαριάννα Ψύχαλου)
• Ενίσχυση των εκπαιδευτικών για αγορά βιβλίων: Οι εκπαιδευτικοί πώς θα αποκτήσουν βιβλία, βλέποντας κάθε χρόνο τις αποδοχές τους να μειώνονται; Πριν πολλά χρόνια κάθε χρόνο τούς δίνανε ένα επίδομα –«διατακτική» το λέγανε– για αγορά βιβλίων” (Κ. Καραϊσκος).
• Υποστήριξη προγραμμάτων γνωριμίας με συγγραφείς σε κάθε γωνία της Ελλάδας (Κ. Καρατζά) αλλά και εκπαίδευση των παιδιών και των εκπαιδευτικών, αλλά και των ίδιων των συγγραφέων και των υπευθύνων στις εκδόσεις για “πιο ουσιώδεις συναντήσεις των παιδιών με τους συγγραφείς, όπου δε θα απαιτείται από εκείνον να γίνει με το ζόρι περφόρμερ, ή να μετουσιώσει το βιβλίο του σε κάτι άλλο (τραγούδι, βίντεο, παράσταση) για να το κάνει ελκυστικό” (Α. Μοσχονά).

Άλλες δράσεις

• Μία μεγάλη έκθεση παιδικού βιβλίου, ένα σταθερό ραντεβού για τη συνάντηση των αναγνωστών με τα βιβλία και τους συγγραφείς, γιατί όχι και με τους εκδότες (Α. Μοσχονά) και Εκθέσεις βιβλίων και δράσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις (Κ. Καρατζά).
• Υποστήριξη των Λεσχών Ανάγνωσης (Κ. Καρατζά)
• Ίδρυση Ινστιτούτου Παιδικού κι εφηβικού Βιβλίου (Κ. Καρατζά)
• Επιδοτήσεις μεταφράσεων (Κ. Καρατζά) καθώς η μετάφραση των μεγάλων έργων είναι χρονοβόρα, κοπιαστική και σπανίως φέρνει κάποια ικανοποιητική αμοιβή.
• Να εκπαιδεύσουμε καλύτερα τους μεγάλους: Να τους εξηγήσουμε πως τα παιδιά κυρίως μιμούνται, και άρα δεν θα τα πείσουμε εκείνα να διαβάζουν αν εμείς είμαστε καρφωμένοι συνεχώς σε μια οθόνη. Να μιλήσουν για το βιβλίο ως κομμάτι της ζωής τους. Να τους εξηγήσουμε πως είναι βαθιά απαξίωση του βιβλίου το να ζητάς συνέχεια δωρεές, τη στιγμή που διαθέτεις τα έστω και λιγοστά χρήματα που έχεις για να φτιάξεις βιβλιοθήκη στην αγορά ραφιών και υπολογιστών. Να τους μάθουμε πώς να οργανώνουν την επίσκεψη ενός συγγραφέα στην τάξη, ή μιας τάξης σ’ έναν εκδοτικό οίκο ή σε μια έκθεση βιβλίου – προετοιμάζοντας τα παιδιά για μια ουσιαστική συνάντηση (Α. Μοσχονά).
  Εκπαίδευση όλων όσοι ασχολούνται με τα κοινά (βουλευτές, τοπική αυτοδιοίκηση, κοκ) ώστε να κατανοήσουν την ανάγκη της ανάγνωσης (Γ. Κωνστανταρόπουλος).
• Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας μέσα στα πλαίσια της οικογένειας, καθώς μελέτες έδειξαν ότι η αγάπη για την ανάγνωση καλλιεργείται από τους ίδιους τους γονείς- βλέποντάς τους να διαβάζουν ή διαβάζοντας όλοι μαζί. Δημιουργία μίας ομάδας με ειδικούς  για να σκεφτούμε και να υλοποιήσουμε ένα πλάνο το οποίο θα μπορέσει να εντάξει το βιβλίο και την ανάγνωση στην καθημερινότητα γονιών και παιδιώ (Γιάννης Φαλδαμής– Κλειδάριθμος)

“Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να μεταδώσουμε την αγάπη για το βιβλίο στα παιδιά. Όμως, αν πρώτα δεν το αγαπάμε εμείς, δεν θα μπορούμε να το κάνουμε σωστά” έγραψε ο εκδότης του Βιβλιοσκόπιου Ιωάννης Ζαχαριουδάκης. “Μεγάλος φόβος, λόγω της τεράστιας δύναμης της κινούμενης εικόνας ηλεκτρονικά και τηλεοπτικά, είναι αν θα εξακολουθήσει το βιβλίο να παραμένει πόλος έλξης για αναγνώστες όλων των ηλικιών και να παρέχει –όπως έχει κατορθώσει από την αρχή της δημιουργίας του– διασκέδαση, ευχαρίστηση και ψυχική εξέλιξη και αφύπνιση“, τόνισε η υπεύθυνη των εκδόσεων Ψυχογιός Δομηνίκη Σάνδη.

Ως ELNIPLEX, εκτός από τις δεδομένες ευχαριστίες όλων όσοι συμμετείχαν σε αυτόν τον άτυπο ανοιχτό διάλογο που διοργανώσαμε, θέλουμε να καταθέσουμε ακόμα τα παρακάτω:

Οι κριτικές των βιβλίων (αφορά όλους μας) πρέπει να γίνουν πιο ξεκάθαρες, πιο αυστηρές και ασφαλώς να μην αποτελούν οδηγό για κανέναν οι επαναλήψεις των αποθεωτικών οπισθόφυλλων. Όσοι γράφουμε για βιβλία οφείλουμε να γίνουμε ακόμα πιο προσεκτικοί και επιλεκτικοί, αλλά και κατανοητοί από αρκετό κόσμο και όχι μια κλειστή κάστα μυημένων, να κατευθύνουμε όσο πιο σωστά μπορούμε τους αναγνώστες στο καινοτόμο, το αξιόλογο, το σπουδαίο, λιγοστεύοντας τη σχέση τους με το “ένα ακόμα βιβλίο για…”

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει οπωσδήποτε να υποστηριχθούν σε γνώση, η οποία πρέπει να υπερβαίνει το “ξέρω πέντε συγγραφείς από το facebook, αυτών τα βιβλία παίρνω για τη σχολική βιβλιοθήκη”.

Τα βιβλία που διακρίνονται στις Χρυσές Λίστες του ELNIPLEX είναι ήδη ο πρώτος μεγάλος οδηγός πάρα πολλών σχολείων, αλλά αυτό δεν αρκεί. Τα βραβευμένα ή διακεκριμένα βιβλία σε Κρατικά, Κύκλο Παιδικού Βιβλίου, White Ravens πρέπει να αποστέλλονται με έξοδα του κράτους σε όλες τις σχολικές βιβλιοθήκες, των οποίων πρέπει να προϊσταται σε κάθε σχολείο ένας εκπαιδευτικός ή σε μεγάλα σχολεία βιβλιοθηκάριος/βιβλιοθηκονόμος.

Ημερολόγιο 2020: Γεγονότα, Δράσεις, Βραβεία, Απώλειες

Προσπάθησαν πολλοί εκδότες, οργανώσεις και παράγοντες να υπερκεράσουν την καθεστωτική συμπεριφορά της covid-19, με πρωτότυπες και ευφάνταστες κάποιες φορές δράσεις και πρωτοβουλίες. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι πολύς κόσμος αισθάνεται ήδη υπερφορτωμένος από την υπερδοσολογία σε προσφερόμενα σε οθόνες γεγονότα που αναζητά κάτι εκτός οθόνης για να ανασάνει. Κι εκεί το πράγμα δυσκολεύει κι άλλο.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Η χρονιά ξεκίνησε με τις ευχές 78 συγγραφέων, εικονογράφων και εργαζομένων στις εκδόσεις για το 2020, ενώ το Ελληνικό Τμήμα της IBBY-Κύκλος Παιδικού Βιβλίου ανήγγειλε την αποστολή δωρεάν έντυπου υλικού σε σχολεία, βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς φορείς στα πλαίσια της δράσης «Διαβάζοντας μαζί…» – “The Family Reading Project” . Στις 18 Ιανουαρίου γράψαμε για τον 14χρονο Μόντι Λορντ που αναγνώρισε 129 συνεχόμενα βιβλία ακούγοντας μόνο την πρώτη τους πρόταση και κέρδισε μία θέση στο βιβλίο Γκίνες, ενώ την ίδια μέρα ακούσαμε τη φωνή της Μέριλ Στριπ σε ένα 36λεπτο animation για το καταπληκτικό “Βρισκόμαστε εδώ” του Όλιβερ Τζέφερς. Στις 20 Ιανουαρίου ανακοινώθηκαν οι βραχείς κατάλογοι για τα Βραβεία Άντερσεν, ενώ την ίδια μέρα ξεκινούσε η Λίλη Λαμπρέλλη τις πρωτότυπες αφηγήσεις της σε μικρούς και μεγάλους μέσα στο τρένο με τίτλο «Λογοτεχνία παντού: Παραμύθια στο τρένο!» από το Γαλλικό Ινστιτούτο (Institut Français d’Athènes) και τον ΟΣΕ (ΟΣΕ – OSE). Στις 26 Ιανουαρίου ο πλανήτης συγκλονίζεται από τον θάνατο του Κόμπε Μπράιαντ και της κόρης του στο ελικόπτερό τους και θυμηθήκαμε ότι ο σούπερσταρ είχε εκδώσει τη σειρά εφηβικών βιβλίων The Wizenard Series αλλά και την ταινία κινουμένων σχεδίων Dear Basketball όπου ήταν αφηγητής και σεναριογράφος και πήρε το όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους. Ο μήνας κλείνει Νόμος που προβλέπει ποινές φυλάκισης μέχρι ενός έτους ή πρόστιμο 500 δολαρίων σε βιβλιοθηκονόμους που επιτρέπουν να φιλοξενούνταιστις βιβλιοθήκες βιβλία με ήρωες από την LGBTQ κοινότητα ή επιτρέπουν στα παιδιά να δανείζονται τέτοια βιβλία από την βιβλιοθήκη. Εκπρόσωποι της LGBTQ κοινότητας προετοιμάζονται για μεγάλη διαδήλωση στις 7 Μαρτίου στο Μιζούρι για το νομοσχέδιο αυτό με νόμο από το Μιζούρι των Η.Π.Α. που προβλέπει φυλάκιση σε βιβλιοθηκάριους που επιτρέπουν βιβλία LGBTQ.

Στις 2 Φεβρουαρίου το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ-Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου ανακοίνωσε τους τιμητικούς πίνακες της IBBY για το 2020 όπου περιλαμβάνονταν οι Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Φίλιππος Φωτιάδης και Αναστασία Δεληγιάννη, ενώ την ίδια μέρα μάθαμε ότι το λογοτεχνικό βραβείο John Newbery Medal απονεμήθηκε πρώτη φορά σε graphic novel. Από 3 ως 7 Φεβρουαρίου το τεράστιο «κύμα βιβλίων» bookwave, η ετήσια, μεγάλη δράση του Library4all, υψώθηκε με την υποστήριξη του Μουσείου Μπενάκη στο κτίριο της οδού Πειραιώς. Στα μέσα Φεβρουαρίου ανακοινώθηκαν τα BolognaRagazzi Awards που αναδεικνύουν τα καλύτερα εικονογραφημένα βιβλία με τον αριθμό να ανέρχεται σε 32 για το 2020 (2019).

Στις 24 Φεβρουαρίου άρχισε εκείνο που δεν περίμενε κανείς. Ενώ το πρωί μάθαμε ότι η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με 14 Δημόσιες Βιβλιοθήκες της χώρας, στο πλαίσιο υλοποίησης του Προγράμματος «Ενίσχυση των Δημοσίων Βιβλιοθηκών», για την εγκατάσταση και υποστήριξη του λογισμικού ανοικτού κώδικα Koha με χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό της, στη συνέχεια ήρθε το πρώτο χτύπημα που έδειχνε ότι το πράγμα δεν είναι αστείο: Αναβολή της Διεθνούς Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια λόγω Κορονοϊού. Έκτοτε οι αναβολές θα δώσουν και θα πάρουν: όλα τα σημαντικά γεγονόταν διεθνώς θα αναβληθούν με ρυθμό χιονοστιβάδας. Δυο μέρες μετά γνωρίσαμε έναν νέο εκδοτικό οίκο αυστηρώς από ανηλίκους για ανηλίκους, αλλά ο μήνας ολοκληρώθηκε με ένα από τα χειρότερα δυνατά νέα, τον θάνατο της αγαπημένης Άλκης Ζέη (θυμηθείτε τη συνέντευξή της στο ELNIPLEX).

ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Στις 7 Μαρτίου ακυρώνεται και η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στο Λονδίνου, στις 10 μαθαίνουμε ότι ο γνωστός Dan Brown θα κυκλοφορήσει το πρώτο του εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά, την επομένη είδαμε την αφίσα και το μήνυμα της IBBY για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2020 από τον Σλοβένο συγγραφέα Peter Svetina* που μεταφράστηκε στα ελληνικά από τη Λότη Πέτροβιτς ενώ η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από τον Σλοβένο εικονογράφο Damijan Stepančič και στις 13 Μαρτίου ανακοινώθηκε ότι η εκδήλωση των βραβείων του Κύκλου (IBBY) αναβλήθηκε και θα ανακοινωθούν με δελτίο τύπου στις 2 Απριλίου.

Τα σπουδαία αντανακλαστικά υπήρξαν και στις εκδόσεις Πατάκη με την ίδρυση της βιβλιοθήκης της μάγισσας Σουμουτού με 23 δωρεάν βιβλία που διαβάζονται δυνατά αλλά φανερώθηκαν και στο υπέροχο μήνυμα του εκδότη της Διόπτρας Κ. Παπαδόπουλου. Και κάπου εκεί άρχισαν να ξεφυτρώνουν και τα πρώτα βιβλία για τον κορωνοϊό, όπως αυτό.

Στις 15 Μαρτίου γράψαμε για την Πλανόδια Χαριστική Βιβλιοθήκη που εμπνεύστηκε και άρχισε να υλοποιεί η προικισμένη νηπιαγωγός Γαρυφαλιά Τεριζάκη από τους Γαργαλιάνους, την επομένη αναδείξαμε τα σπουδαία αντανακλαστικά της Ελληνοεκδοτικής με τον σπουδαίο διαγωνισμό που προκήρυξε σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας με θέμα την οπτική των παιδιών και την επίδρασή του ιού στην καθημερινότητά τους, τις ανησυχίες και την ελπίδα τους. Εκείνη τη μέρα ανακοινώθηκαν οι βραχείες λίστες των βραβείων του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου με πολλά αξιόλογα βιβλία να αναδεικνύονται, ενώ 3 μέρες μετά ανακοινώθηκε η ματαίωση της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης για πρώτη φορά μετά από 17 χρόνια. Και ξεκίνησαν και οι ευφάνταστες πρωτοβουλίες: η Μαρία Παπαγιάννη προσκάλεσε τα παιδιά να συνεχίσουν την ιστορία που μόλις ξεκίνησε, ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος κάλεσε τα παιδιά να φωνάξουν στα μπαλκόνια ένα υπέροχο σύνθημα και οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες Π.Φαλήρου κάλεσαν τα παιδιά να στείλουν μια φωτογραφία τους κρατώντας το αγαπημένο τους παιδικό βιβλίο. Ο Μάρτης έκλεισε με την ανακοινωση της νέας κατόχου του Astrid Lindgren για το 2020, την Νότιοκορεάτισσα εικονογράφο και συγγραφέα Baek Hee-na.

Ο Απρίλιος είχε ως πρώτο νέο τους νικητές των βραβείων του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2020 με Α. Κοντολέων, Κ. Ματαθία-Κόβο, Λ. Λαμπρέλλη, Γ. Παναγιωτάκη, Ε. Τασοπούλου, Ρ. Παππά, Δ. Φουσέκη, Μ. Σιδηροπούλου να ξεχωρίζουν. Την ίδια μέρα το ELNIPLEX μάζεψε σε ένα άρθρο όσο περισσότερες δωρεάν αφηγήσεις ιστοριών και παραμυθιών κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο από συγγραφείς και άλλους δημιουργούς, ενώ την επομένη γράψαμε για τη μη κερδοσκοπική οργάνωση The Internet Archive που πρόσφερε σε όλους τους αναγνώστες δωρεάν πρόσβαση από το σπίτι σε περίπου 1,4 εκατομμύρια βιβλία και την μεθεπόμενη για την καμπάνια του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού “Από το ράφι της βιβλιοθήκης μου και της καρδιάς μου”. Στις 5 Απριλίου ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα του Booker 2020, την επομένη αναδέιξαμε τη δράση της Σουηδικής πρεσβείας να ανεβάζει κάθε Παρασκευή μια ιστορία του Άλφονς στα ελληνικά αλλά και την επιστολή της Σύμπραξης Ελλήνων Εκδοτών προς υπουργεία για στήριξη του βιβλίου.

Στις 12 Απριλίου ανακοινώσαμε τη Χρυσή Λίστα 2020 με τα καλύτερα βιβλία για παιδιά 0-7 ετών της χρονιάς, έναν θεσμό που περιμένουν χιλιάδες αναγνώστες κάθε χρόνο για να εστιάσουν στα καλύτερα βιβλία με το κύρος του ELNIPLEX. Στις 22 του μήνα ανακοινώθηκε και η έτερη μεγάλη Χρυσή Λίστα 2020, εκείνη με τα καλύτερα βιβλία για παιδιά 8-16 ετών και τα καλύτερα βιβλία γνώσεων.

Ο Απρίλιος ολοκληρώθηκε με τις #snfccAtHome Αναγνώσεις και την Όλια Λαζαρίδου να διαβάζει Το καπλάνι της βιτρίνας της Άλκη Ζέη, 150+ βιβλία ελεύθερα και 1.000 άδειες δανεισμού e-book από τις εκδόσεις Πατάκη στην Εθνική Βιβλιοθήκη.

ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ

Ο Μάιος ξεκίνησε με την ανακοίνωση ότι ανοίγουν τα βιβλιοπωλεία τη Δευτέρα 4 Μαΐου, με την ανακοίνωση της συγγραφέα Jacqueline Woodson από τις Η.Π.Α. και της εικονογράφου Albertine από την Ελβετία ως νικητών των βραβείων Χανς Κρίστιαν Άντερσεν 2020 και την επιστολή του ΟΣΔΕΛ και συλλόγων του βιβλίου προς τον πρωθυπουργό, συνέχισε με τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ που προχώρησαν σε σήμανση με ειδικό αυτοκόλλητο των βιβλίων τους που έχουν μπει στις Χρυσές Λίστες του ELNIPLEX ενώ στο site του πληρέστατου βιβλιοπωλείου Πατάκη πρόσθεσαν την ένδειξη «Χρυσές Λίστες Elniplex», μαζί με τα διάφορα άλλα βραβεία και ολοκληρώθηκε με την αναγραφή του βιβλίου της Αργυρώς Πιπίνη και της Ίριδας Σαμαρτζή Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειµώνας, άνοιξη, καλοκαίρι από την κριτική επιτροπή των διεθνών βραβείων λογοτεχνίας για παιδιά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν σε μια λίστα με εξαιρετικούς τίτλους που αξίζουν της προσοχής των παιδιών, αλλά και περιβαλλοντικές αποστολές για παιδιά από τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο.

Τον Ιούνιο είχαμε την ανακοίνωση των νικητών των κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2019 (για τις εκδόσεις 2018), την ανακοίνωση των νικητών των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου 2019, τους νικητές των ΕΒΓΕ 2020 και τον Λάκη Λαζόπουλο να διαβάζει σε παιδιά την “Κοραλία, το ψάρι που έγινε 100 ετών”.

Τον Ιούλιο είχαμε την ανακοίνωση των νικητών των βραβείων του Αναγνώστη 2020 με την Αμάλια, τον Μοναδικό κύριο Μαμαλούξ, τον Ήλιο με μουστάκια και το Πώς φτιάχνεται ένα παιδικό βιβλίο και οι συνέπειες για το περιβάλλον μας να κυριαρχούν, την Πρεσβεία της Νορβηγίας και το Παραμυθόφωνο να φέρνουν την παράδοση της Νορβηγίας σε podcast στα ελληνικά, την αναγγελία των πρώτων βραβείων Έβερλι για τη λογοτεχνία του φανταστικού στην Ελλάδα, ενώ εντυπωσιακές ήταν η έκκληση από βιβλιοθήκη στις Η.Π.Α. να σταματήσει η αποστείρωση βιβλίων σε φούρνους μικροκυμάτων και ο πρώην περιφερειακός σύμβουλος που γέμισε με “Ντίκενς ρατσιστή” μουσείο για τον περίφημο συγγραφέα. Την τελευταία μέρα του Ιουλίου ανακοινώθηκαν οι νικητές των βραβείων Public 2020 με την Χαριστική Βιβλιοθήκη, το Τρανζιστοράκι, την Αμάλια να παίρνουν τα βραβεία.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

Οι ακυρώσεις εκδηλώσεων έρχονταν ξανά βροχή. Τον Αύγουστο το μόνο νέο ήταν ότι το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα «Ο θρύλος του Έσσεξ» θα γινόταν τηλεοπτική σειρά, ενώ και ο Σεπτέμβριος ήταν πολύ μουδιασμένος με τους εκδότες και τους δημιουργούς ιδιαιτέρως επιφυλακτικούς. Μόνο νέο τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου ήταν ότι η τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ δε θα πραγματοποιηθεί φέτος για πρώτη φορά από το 1944.

Ο Οκτώβριος ήταν πιο δυναμικός. Τα βιβλία Θωμάς Q.Bit: ταξιδιώτης στο κάτοπτρο του χρόνου , Ένα κίτρινο φύλλο και Το καλοκαίρι που μεγάλωσα αναγράφηκαν στους τιμητικούς πίνακες της IBBY. Προβάλλαμε την ευφάνταστη δράση Κουβερτούρα: «Κάπου στην Αθήνα, υπάρχει ένας άγνωστος φίλος, που θα διαλέξει το επόμενο βιβλίο σου», ενώ γράψαμε για τη διπλή διάκριση που έλαβε το κόμικ «Στο Δάσος» του Σπύρου Γιαννακόπουλου και της Στέλλας Στεργίου στο Chaniartoon – International Comic & Animation Festival. Ο Οκτώβριος ήταν βέβαια και ο μήνας που ο Μήνας Εφηβείας έκλεισε τα 10 χρόνια, αυτή τη φορά με on line για πρώτη φορά όλες τις φιλαναγνωστικές του δράσεις αλλά και ο μήνας της δράσης «8βρης- Μήνας Πρώτης Ανάγνωσης» με 4 μοναδικές βιβλιοθήκες για παιδιά για 4 τύπους αναγνωστών (δείτε εδώ τα 16 padlet με δραστηριότητες για τα βιβλία)! Στις 6 του μήνα γράψαμε για τις 3 Λέσχες Ανάγνωσης στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, από τις Λίλα Πατρόκλου και Μάρω Πέτλη, ενώ στις 8 μάθαμε τα White Ravens 2020 με τα 5 εξαίρετα ελληνικά βιβλία που συμπεριλήφθηκαν στα 200 καλύτερα του κόσμου (Το Πουλόβερ, Αμάλια, Πώς φτιάχνεται ένα παιδικό βιβλίο-και οι συνέπειες για το περιβάλλον μας, Μπαμπά, μπορούμε να πάρουμε σκύλο αντί για μυρμήγκι;, Η Ζωή με τον μπαμπά).

Δυο μέρες μετά είδαμε το Νόμπελ λογοτεχνίας 2020 να πηγαίνει στην Αμερικανίδα ποιήτρια Louise Glück, στις 13 γράψαμε για την πρωτοποριακή Λέσχη Ανάγνωσης στη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου, ενώ στις 16 είδαμε τη Σοφία Ζαραμπούκα να βρίσκεται στο τυπογραφείο για τον τόμο-κόσμημα 1821-ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ. Ο μήνας έκλεισε με τους Β. Παπαθεοδώρου, Α. Παπαθεοδούλου, Λ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου και Ίρις Σαμαρτζή να είναι υποψήφιοι για το σπουδαίο βραβείο Astrid Lindgren 2021.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Υπέροχη η ευχετήρια κάρτα της GreekIbby από τις δύο Ελληνίδες υποψήφιες για το βραβείο Χ. Κ. Άντερσεν 2022, Μαρία Παπαγιάννη και Ίριδα Σαμαρτζή, στις οποίες ευχόμαστε καλή επιτυχία. Θλιβερό νέο ο θάνατος της συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας Κατερίνας Αναγνώστου.

Στην τελευταία στροφή του χρόνου, είδαμε την ανακοίνωση ότι τα βιβλιοπωλεία επιτέλους ξανανοίγουν (και ελπίζουμε να μην ξανακλείσουν), 30 σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς να διαβάζουν τον Μικρό Πρίγκιπα σε μια μοναδική τηλεδιάσκεψη που διοργάνωσαν οι εκδόσεις Πατάκη, τα εγκαίνια από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος του κύκλου αναγνώσεων «Ιστορίες» με τις «Ιστορίες για τα Χριστούγεννα» όπου γνωστοί ηθοποιοί και συγγραφείς μας διαβάζουν πέντε αγαπημένες χριστουγεννιάτικες ιστορίες και το όμορφο, δωρεάν ebook “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία για μια ανάποδη πολιτεία”.

Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου για το βιβλίο της Η χαρά, η αγάπη και τα δάκρυα και το εικονογραφημένο βιβλίο που δεν είναι μόνο για μικρά παιδιά.

Ο Γίργκεν Μπανσέρους για το πρώτο “ελληνικό” του βιβλίο Η μύτη της Θεάς και μια βόλτα στην Ακρόπολη με τη Μ. Αγγελίδου.

Ο βραβευμένος συγγραφέας Κωνσταντίνος Πατσαρός για το νέο του βιβλίο Η μάχη στο ποτάμι-Αχιλλέας εναντίον Σκάμανδρου και τη σύγκρουση του Αχιλλέα με τον Σκάμανδρο και την πολυεπίπεδη χροιά της.

Η Άννα Κουππάνου για το βιβλίο τηςΤη μέρα που σπάσαμε τον κόσμο και τη λογοτεχνία του φανταστικού που σε παρασέρνει.

Η Κατερίνα Τζαβάρα, για το βιβλίο της Πάμε να μετρήσουμε τη Γη ; και για τα παιδιά που ονειρεύονται να πετάξουν, για τα παιδιά που ξεπερνούν τοίχους και εμπόδια.

Η Λίνα Μουσιώνη για το βιβλίο της Η Βαλίτσα της Νίνας και τις βαλίτσες του Αλέξη Ακριθάκη.

Η Ευθυμία Ανδριώτη για το νέο της βιβλίο Η εβδομάδα της μαγισσούλας και για το πιο πολύτιμο, το πιο σπουδαίο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας και σε όσους αγαπάμε.

Η Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου για το βιβλίο της Οι ματαιωμένοι αρραβώνες- Η 29η Απριλίου 1453 και την αγάπη που επιβιώνει μέσα στη λαίλαπα της ιστορίας.

Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου για το βιβλίο της Κοραλλιογενής ύφαλος και κάποιες πανελλήνιες εξετάσεις που πήγαν χέρι-χέρι με το βιβλίο.

Οι απώλειες: όταν το ταξίδι τελειώνει…

Θλίψη σκόρπισαν οι θάνατοι της διακεκριμένης ποιήτριας Κικής Δημουλά στις 22 Φεβρουαρίου στα 89 της χρόνια, της αγαπημένης συγγραφέα μικρών και μεγάλων επί δεκαετίες Άλκης Ζέη στα 95 της στις 27 Φεβρουαρίου, της ποιήτριας και μεταφράστριας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ στα 81 της και του αείμνηστου πολιτικού, συγγραφέα και αγωνιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα Μανόλη Γλέζου στα 98 του. Έκλαψε όλη η Ελλάδα στο άκουσμα του θανάτου του αγαπημένου ηθοποιού Κώστα Βουτσά στις 26 Φεβρουαρίου σε ηλικία 88 ετών και του δημοφιλούς τραγουδιστή Γιάννη Πουλόπουλου στα 79 του (23 Αυγούστου).

Στο χώρο της λογοτεχνίας είχαμε τον θάνατο του συγγραφέα και ποιητή Περικλή Κοροβέση στα 78 του στις 11 Απριλίου, του πεζογράφου, βιβλιοθηκονόμου και μεταφραστή Κυριάκου Ντελόπουλου σε ηλικία 87 ετών, του Στρατή Χαβιαρά στα 85 του, του συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας και μεταφραστή λογοτεχνίας του φανταστικού Γιώργου Μπαλάνου στα 75 του στις 18 Φεβρουαρίου, της Κατερίνας Αναγνώστου στις 9 Δεκεμβρίου σε ηλικία 62 ετών, της Κάλης Καρατζά στα 75 της. Εκτός συνόρων, φέτος ταξίδεψαν στις αιώνιες θάλασσες οι συγγραφείς Κρίστοφερ Τόλκιν, γιος του συγγραφέα του “Άρχοντα των Δαχτυλιδιών” στα 95 του, ο τιμημένος με Βραβείο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Χοσέ Χιμένεθ Λοθάνο, ο Χιλιανός Λουίς Σεπούλβεδα στα 70 του από την COVID-19, ο συγγραφέας της κατασκοπείας Τζον Λε Καρέ στις 12 Δεκεμβρίου, ο συγγραφέας κόμικς (Σούπερμαν, E-Man) και σεναριογράφος (Μπάτμαν: Η Μάσκα του Φαντάσματος) Μάρτιν Πάσκο, ο Ντένις Ο’Νιλ, Αμερικανός συγγραφέας εικονογραφημένων ιστοριών (Μπάτμαν, Iron Man) και εκδότης (Marvel Comics), ο συνδημιουργός και συγγραφέας του Σκούμπι Ντου Κεν Σπίαρς και ο Τσαρλς Γουέμπ, συγγραφέας του μυθιστορήματος «The Graduate» (Ο Πρωτάρης).

Βαριά η απώλεια του Ιταλού συνθέτη Ένιο Μορικόνε στα 91 του (6 Ιουλίου), του Αλμπέρ Ουντερζό, σχεδιαστή και δημιουργός μαζί με τον Ρενέ Γκοσινί του Αστερίξ σε ηλικία 92 ετών, της εμβληματικής δικαστίνας Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ σε ηλικία 87 ετών, του Αμερικανού γραφίστα Μίλτον Γκλέιζερ, γνωστού για το εμβληματικό λογότυπο «I love NY» (91 ετών), του πρώτου Τζέιμς Μποντ Σον Κόνερι, του μπεργκμανικού ηθοποιού Μαξ Φον Σίντοφ, της θρυλικής τραγουδίστριας της soul, funk και R&B Μπέτι Ράιτ, του 92χρονου ηθοποιού Τζέρι Στίλερ, του πρωτοπόρου του ροκ εν ρολ Λιτλ Ρίτσαρντ, του 74χρονου Γάλλου τραγουδιστή με τη βελούδινη φωνή Κριστόφ («Aline», «Oh! Mon Amour» κ.α.), της Barbara Martin, τραγουδίστριας του συγκροτήματος «Supremes», του Γάλλου ηθοποιού Μισέλ Πικολί, της Γαλλίδας ηθοποιού και τραγουδίστριας Ζιλιέτ Γκρέκο, του σκηνοθέτη Άλαν Πάρκερ (“Το εξπρές του μεσονυχτίου”, “Στον πυρετό της δόξας”, “Εβίτα”, “Ο Μισισιπής καίγεται” κ.α.), του ηθοποιού Κερκ Ντάγκλας.

Στην Ελλάδα είχαμε επίσης τους θανάτους του εικαστικού Κωνσταντίνου Ξενάκη σε ηλικία 89 ετών, της ηθοποιού Εύας Κοταμανίδου στα 84 της, του ηθοποιού και συγγραφέα Γιώργου Κοτανίδη στα 74 του, του ηθοποιού Παύλου Χατζηκουτσέλη στα 74 του, της διακεκριμένης θεατρικής ηθοποιού Δάφνης Σκούρα στα 95 της, της Έρρικας Μπρόγιερ στα 77 της, της ηθοποιού Ειρήνης Ιγγλέση στα 73 της, της Κατερίνας Ζιώγου μόλις στα 49 της, της Αφροδίτης Γρηγοριάδου στα 89 της, του Νίκου Σπυρόπουλου, ιδρυτικού μέλους του συγκροτήματος «Σπυριδούλα», της γνωστής τραγωδού και συγγραφέα Ασπασίας Παπαθανασίου, του ζωγράφου Δημοσθένη Κοκκινίδη, του σχεδιαστή Γιάννη Τσεκλένη στα 82 του, του ιδρυτή της εταιρίας παιχνιδιών “Μουστάκας” Γιώργου Μουστάκα στα 83 του.

Τέλος, ο αθλητισμός είχε τις δικές του βαριές απώλειες με Ντιέγκο Μαραντόνα, Πάολο Ρόσι, Ρέι Κλέμενς, Μπόμπι Τσάρλτον, Κόμπε Μπράιαντ, Κλιφ Ρόμπινσον, Νίκο Αλέφαντος (“μάθε μπαλίτσα από τον άρχοντα”), Μαρκ Μακναμάρα και αρκετούε άλλους να τελειώνουν φέτος το ταξίδι.

Τα βιβλία

Ας πάμε τώρα στην μεγαλύτερη ουσία αυτής της ανασκόπησης, που δεν είναι άλλη από τα βιβλία. Δεν μπορούμε να σταθούμε σε όλα όσα παρουσιάσαμε, αλλά στις πιο ξεχωριστές στιγμές αυτού του έτους.

Για παιδιά 0-2 περίπου ετών

Για τα πολύ μικρά παιδιά έχουμε τα δύο εξαιρετικά Ο πρώτος μου Μονέ και Ο Πρώτος μου Βαν Γκογκ (που κάνει και για μεγαλύτερα παιδιά) όπου ζωγραφική και μουσική συναντιούνται θαυμάσια, το υπέροχο Όλοι μαζί στο τρένο των ζώων (εικ.: Μπέντζι Ντέιβις) με τις ανοιγόμενες σελίδες, τη σειρά βιβλίων με ήχους κλασικών συνθετών με τα νέα βιβλία της σειράς Ο πρώτος μου Τσαϊκόφσκι, Ο πρώτος μου Χαίντελ και Ο πρώτος μου Βέρντι να συμπληρώνουν τα προηγούμενα πέντε βιβλία (Σοπέν, Μπετόβεν, Μπαχ, Μότσαρτ, Βιβάλντι), το γλυκό Πού είναι ο Αϊ-Βασίλης;, της Μάντι Άρτσερ, τον φοβερό Αρκουδάκο του Μπέντζι Ντέιβις με δύο βιβλίο (Ο Αρκουδάκος πετάει αεροπλάνο και Ο Αρκουδάκος πάει βόλτα με το τρένο), τα τρία χαριτωμένα και έξυπνα βιβλία του Γκίντο βαν Χενέχτεν Μάντεψε Πού, Μάντεψε Τι και Μάντεψε Ποιος, τα δύο νέα βιβλία της σειράς Παίζω και Ανακαλύπτω του Nick Ackland Στη Θάλασσα και Στο Αγρόκτημα, τα δύο βιβλία της Οδού Χαράς (Μα πού κρύφτηκαν όλοι; και Τι φέρνει ο ταχυδρόμος;) της Κέιτ Χίντλεϋ με τις μυστικές εικόνες και η σειρά Παζλάκια για μικρά χεράκια με τέσσερα νέα βιβλία, ήτοι Ζωάκια, Οχήματα, Χρώματα και τις Πρώτες Λέξεις.

Να σημειώσουμε ότι από τη γνωστή σειρά σειρά Πέππα το γουρουνάκι των Νέβιλ Άστλεϊ και Μαρκ Μπέικερ κυκλοφόρησαν τελευταία τρία νέα βιβλία, τα Σούπερ Πέππα!, Ένα χιονάτο παραμύθι και Η Πέππα αγαπά γιατρούς και νοσηλευτές, αλλά και τέσσερα σούπερ Δωροπακέτα που περλαμβάνουν ΔΕΚΑ ή ΠΕΝΤΕ βιβλία και ένα δώρο από την Πέππα, ήτοι  (1) Δωροπακέτο Peppa Pig: Φανταστικές Εκπλήξεις!, (2) Δωροπακέτο Peppa Pig: Η Πέππα, o Τζορτζ και οι φίλοι τους!, (3) Δωροπακέτο Peppa Pig: Αγαπημένα Βιβλία! και (4) Δωροπακέτο Peppa Pig: Παρέα με την Πέππα!

Για παιδιά από 3-4 ετών (διαβάζονται ως και μέχρι 6 ετών περίπου)

Το 2020 μας επιφύλλασε μερικά σπουδαία βιβλία, όπως τα αριστουργηματικά Η Βαλίτσα, του Κρις Νέιλορ Μπαλλεστέρος και το Αλφαβητάρι στο χέρι, της πλανεύτρας ISOL, την καταπληκτική Τάτα;; της υποψήφιας για το βραβείο Άντερσεν 2022 Ίριδας Σαμαρτζή, το πραγματικά μαγευτικό Όταν εσύ λείπεις, του Θοδωρή Παπαϊωάννου (εικ.: Πέτρου Μπουλούμπαση), τον σούπερ συλλεκτικό τόμο Το Γκρούφαλο και άλλες ιστορίες με 8 βιβλία των Ντόναλντσον-Σέφλερ, το υπέροχο Ο Μπαμπάς μου, της SOOSH, το φιλοσοφικά άριστα στερεωμένο και ψαγμένο Σου λέω αντίο! Σου λέω γεια!, της Κόρι Ντόερφελντ, τη γλυκιά ιστορία της υποψήφιας για το βραβείο Άντερσεν 2022 #IBBYHCAA2022 Μαρίας Παπαγιάννη Ο δρόμος για την αγάπη, το “μεταφυσικό” αλλά τρυφερό Εκατοντάδες χιλιάδες Αγιοβασίληδες, της Χιρόκο Μοτάι, Το μικρότερο χριστουγεννιάτικο δώρο, του εξαιρετικού Πίτερ Χ. Ρέινολντς, τα ευφυή και από το πάντα σούπερ δίδυμο Πάπιου-Αρκούδου Εντάξει λέμε και Σ’ αγαπάω λέμε! των Τζόρι Τζον και Μπέντζι Ντέιβις, το ευφάνταστο Πώς να τυλίξετε ένα δώρο σε 10 βήματα, του Πέπε Σεράνο (εικ.: Γουρίδι), τη νέα περιπέτεια του Ντέιβιντ Μακ Κι με τον αγαπημένο ελέφαντα Ο Έλμερ και ο χαμένος θησαυρός, το Μέχρι ν’ αγκαλιαστούμε, των Όουεν Μακ Λάφλιν και Π. Ντάνμπαρ που μετά την Αγκαλιά γίνονται ακόμα πιο τρυφεροί, η εικαστικά άψογη ιστορία Η Μυρτώ και το βουνό, της Κιμ Χίλιαρντ, το νέο βιβλίο της επιτυχημένης μουσικής σειράς Η ορχήστρα διηγείται με Το καρναβάλι των ζώων της Κέιτι Φλυν, το με πολύ ωραίο χιούμορ Γκαγκαρού, της Λήδας Βαρβαρούση, ο αισθαντικός (αδέσποτος) Περντού, του Ρίτσαρντ Τζόουνς, το περιβαλλοντικής ενσυναίσθησης Η Στέλλα και ο γλάρος, της Τζορτζίνα Στίβενς, ο έξυπνος Μικρός οδηγός βιβλίων, της Σταυρούλας Παγώνα (εικ.: Ντανιέλα Σταματιάδη).

Το 2020 συναντηθήκαμε με το Ο ομορφότερος γίγαντας στην πόλη των Ντόναλντσον–Σέφλερ, την επανέκδοση του αγαπημένου Το σύννεφο που έβαλε τα κλάματα της Σοφίας Μαντοβάλου (εικ.: Κέλλυ Ματαθία-Κόβο), το βιβλιο-παιχνίδι Ασκαρδαμυκτί, του Τομ Μπουθ, το με όμορφο χιούμορ Η καμηλοπάρδαλη Χαραλαμπία, του Μάκη Τσίτα (εικ.: Σάντρα Ελευθερίου), τον αισωπικής λογικής μύθο για την ομορφιά και την ευτυχία Το κοράκι και το παγώνι, της Jo Fernihough, το Αποταμιεύω, της Σίντερς Μακλέοντ για την αξία της αποταμίευσης στα παιδιά, το Δεν θα κοιμηθώ απόψε, των Κουτσιαρή και Διακομανώλη (εικ.: Θέντα Μιμηλάκη), το υπέροχο Μόνο ένα Πράγμα, της Σελέστε Σάντσεζ Ντεμάρε, το ευχάριστο και διαδραστικό Μην Ξυπνήσεις τον Δράκο, της Μπιάνκα Σούλτσε, το ορθής προσέγγισης Η Μίσα κάνει φίλους, του πάντα κορυφαίου Τομ Πέρσιβαλ, το Εδώ είναι η μαμά! της Στέργιας Κάββαλου, το γλυκό Η εβδομάδα της μαγισσούλας, της Ευθυμίας Ανδριώτη, το καλοφτιαγμένο μυστηρίου Η πράκτορας Αστραπή λύνει μυστήρια στο Πι και ΦΙ: Μυστήριο στην Τραμπολινογειτονιά, της Γ. Χ. Διάκου, τα χαριτωμένα Καροτένια όνειρα! των Κέιτ Χίντλεϊ και Σάιμον Φίλιπ, τα δύο βιβλίο του βραβευμένου Μπένας Μπεράντας Ο Μπαμπούλας και Η Τούρτα, η ιστορία για τη ζήλεια Τρία πουλάκια κάθονται, της Λάισα Μάλαντι, το ευχάριστο Ο ιππότης που είπε Όχι, της Λούσι Ρόουλαντ, το τρυφερό Forever Friends: Ένα μαγικό αστέρι, των Ρουθ Τέρνερ και Τρέισι Κορντερόι και το χαριτωμένο Μη τα βάζεις με την ΠΑΠΙΑ! της Μπέκι Ντέιβις.

Στην τελευταία στροφή του έτους είδαμε επίσης τα βιβλία Το ασχημόπαπο κι ο γεροπαράξενος, της Αγγελικής Δαρλάση, το Αυτός είναι φίλος μου! της Μαριάννας Κουμαριανού, την όμορφη ιστορία Η Ανεμώ και το Σπασικλάκι, της Μαριλίτας Χατζημποντόζη, το δεύτερο βιβλίο με το κουνέλι του Τζον Μπόντ Να βοηθήσει θέλει το Μικρό Κουνέλι, την σκληρόδετη επανέκδοση του γνωστού βιβλίου της Ιωάννας Ντακόλια Οι βοηθοί του Αι-Βασίλη, τα τρυφερά 25 μέρες μέχρι τα Χριστούγεννα της Άιβι Σνόου και Σ’ αγαπώ πιο πολύ κι απ’ τα Χριστούγεννα, της Έλι Χάτι.

Για παιδιά περίπου 5-7 ετών (+-1)

Ίσως η πιο δυνατή πάντα κατηγορία. Με τη μεγαλύτερη παραγωγή, τα περισσότερα μέτρια αλλά και τα περισσότερα όμορφα βιβλία.

Η χρονιά που φεύγει μας αφήνει το αριστουργηματικό βιβλίο-πείραμα Ένας τοίχος στη μέση του βιβλίου από τον φοβερό Τζον Εϊτζί, το απίθανο Το μεγάλο ταξίδι στο ποτάμι αλλά και το Ο μικρός Κάστορας και η χαμένη φωλιά του Μάγκνους Γουέιτμαν, το ευρηματικής δομής βιβλίο περιβαλλοντικής ενσυναίσθησης Το χάος που δημιουργήσαμε, της Μισέλ Λορντ, το θαυμάσιο Κουράγιο, του κορυφαίου Αλέξη Κυριτσόπουλου, το ασύλληπτης ομορφιάς σχόλιο για τη ζωή και τη χρήση των “άψυχων” αντικειμένων Ο φίλος μου ο Τίμος το κλαδάκι, της Άλισον Φαλκονάκη (εικ.: Νέαρχος Ντάσκας), το αριστοτεχνικό Ο ψίθυρος, της Πάμελα Ζαγκαρένσκι, το εκπληκτικό, φιλοσοφικό, για μικρούς και μεγάλους Η τύχη του Φάουστο, του Όλιβερ Τζέφερς, το θαυμάσιο Ένας πραγματικός ιππότης, των Α. Αγγέλου και Ε. Σίνη (εικ.: Π. Μπουλούμπασης), το πανέμορφο για τις μέρες που είμαστε “κάτω” Ο ελέφαντας στη σκιά, της Ναντίν Ρομπέρ, το σπάνιο λυρικό ακορντεόν Όταν ο ήλιος πάει για ύπνο, της Αργυρώς Πιπίνη (εικ.: Ίρις Σαμαρτζή), το γεμάτο ομορφιά και ποίηση Η κιβωτός της Θέκλας, το ευφάνταστο Πες-Πες Μία ιστορία αλλά και το έξυπνο Η χύτρα που κελαηδούσε ιστορίες (εικ.: Μυρτώ Δεληβοριά), και τα τρία της Μαρίας Παπαγιάννη, το πανέμορφο και βαθύ Χρατς, της Εύης Γεροκώστα, το άκρως συγκινητικό και ένα από τα βιβλία-παρακαταθήκη της Άλκης Ζέη Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς, ο θρίαμβος ομορφιάς Η Κόκκινη και η Πόλη, της Μαρί Βογκτ που υπογράφει και το Ο χρυσός θησαυρός: δυο φίλοι ζουν την περιπέτεια της ζωής τους, το με πολύ χιούμορ και βαθιά φιλοσοφία-στάση ζωής Τέλεια μέρα για νεύρα, της Σουζάν Λανγκ, το χιουμοριστικό bedtime Ο μπαμπάς μου είναι ψηλός και δυνατός μα…, των K. Giacomo και C. Saudo, τον μαγικό κύκλο του νερού Ο ρυθμός της βροχής, του Γκράχαμ Μπέικερ–Σμιθ, το πολύ μεστό νοήματος και παιδαγωγικής αξίας Γέτι – Η δύναμη του ακόμη, της Μαρίνας Γιώτη και το θαυμάσιο βιβλίο των Λ. Σάντερλαντ και Ν. Έγκνεους Η Άνια και η μάγισσα του χιονιού.

Διαβάσαμε και συναντηθήκαμε με το εντυπωσιακό ντεμπούτο Το γεράκι στην καμινάδα, της Ειρήνης Αγγέλη (εικ.: Πέρσα Ζαχαριά), το ονειρικό Σ’ αγαπάω (σχεδόν πάντα), της Καταλανής Άννα Λιένας που υπέγραψε και Το τερατάκι των χρωμάτων, το τρυφερό σα χάδι Οι μικροί μου κόσμοι, της Ζεραλντίν Κολέ , την επανακυκλοφορία με σκληρόδετο εξώφυλλο του υπέροχου Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρρις Λέσμορ, του Γουίλιαμ Τζόυς, τα Δρ. Ντούλιτλ και Η Μαύρη Καλλονή ή ένα βιβλίο γραμμένο στη γλώσσα των αλόγων, του σούπερ διδύμου Αντώνη Παπαθεοδούλου-Ίριδας Σαμαρτζή από τη γνωστή σειρά Μικρά μεγάλα κλασικά, τα τρία διαμάντια του σπουδαίου Κολομβιανού δημιουργού Κανισάλες Όμορφη, Παράξενος και Μεγάλη, το ιδιαιτέρως πρωτότυπο και έξοχο σχόλιο Η γάτα του Χοσελίτο Περδόν, του Νίκου Παλαιολόγου (εικ.: Κωστής Σωτηράκος), το όμορφο, γεμάτο συμβολισμούς Σπόρος είναι το όνομα μου, του κορυφαίου δημιουργού Βαγγέλη Ηλιόπουλου (εικ.: Φραντσέσκα Ρόσσι), το υπέροχο Το μπαλκόνι, της Μελίσα Καστριγιόν και το εξίσου όμορφο Τι είναι εκεί ψηλά; του Μαρκ Μάρτι, το καλαίσθητο και διαφορετικό Οι δύο Φρίντες- Αναμνήσεις δια χειρός Φρίντα Κάλο, τον απίθανο Κύριο Ουφ, της Άννα Γουόκερ (Φλορέτ), το συγκινητικό Μαζί σου κι εγώ της Σμρίτι Χολς, τα νέα βιβλία του Λύκου Ζαχαρία που “Γιορτάζει τα γενέθλιά του” και “Παίρνει τα βουνά”, το νέο πειραματο-βιβλίο των εκπληκτικών αδερφών Φαν με τίτλο Μπάρναμπους: Η μεγάλη απόδραση οι οποίοι υπογράφουν εικονογραφικά και Το σκιάχτρο, της Μπεθ Φέρι, το μαγικό Συλλέκτης λέξεων, του σούπερ Πίτερ Χ. Ρέινολντς, το καταπληκτικό Ταξίδι με το σύννεφο, του Μάρκο Σκαλτσόνε, το τρυφερό και πολύ δυνατό σε νοήματα Σκουλήκι αγαπάει σκουλήκι του Τζέι Τζέι Όστριαν, το αναποδο…γυριστικό Πώς διαβάζεται ένα βιβλίο; του Ντάνιελ Φερ, την ωδή στην ανυπολόγιστη συνεισφορά στη ζωή κάθε ανθρώπου ενός δασκάλου Επειδή είχα δάσκαλο, του Κόμπι Γιαμάντα, το ατμοσφαιρικό Ο παππούς που δε γνώρισα, της Κατερίνας Σέρβη, Η Δεσποινίς Ορθογραφία και η οικογένειά της, του κορυφαίου Χρήστου Μπουλώτη (εικ.: Κώστας Θεοχάρης), το τρίτο βιβλίο της Όλγκα ντε Ντίος Βάτραχος Τρίκλωπας, το πολύ δουλεμένο Μαμούν, των Αλίκης Γιαννάκη και Ματθαίου Αμανατιάδη (εικ.: Στέλλα Δημητρακοπούλου), το τρίτο βιβλίο των Πιτσιμπουίνων Το Μεγάλο Πιτς Πάρτι, της Ευτυχίας Γιαννάκη και την επανέκδοση του λυρικού Η κυρία Μίνα και η Άνοιξη του Χρήστου Μπουλώτη (εικ.: Φωτεινή Στεφανίδη), αυτή τη φορά από τις εκδόσεις Διάπλους.

Επίσης, εκτιμήσαμε βιβλία όπως το Εξυπερύ, ο πρίγκιπας που δε μεγάλωσε και Οι Απίθανες Περιπέτειες του κυρίου Θερβάντες από τη σειρά Οι Μεγάλοι όταν ήταν Μικροί της Ελένης Κατσαμά (εικ.: Βασίλης Σελιμάς), μια από τις καλύτερες Μικρές Καληνύχτες Το ταξιδιάρικο ξωτικό, της Παναγιώτας Στρίκου-Τομοπούλου με αφορμή τους Χόμπο των Η.Π.Α., το τρυφερό και αισθαντικό Ένα χαμόγελο και δύο όμορφες λέξεις, της Μαρίνας Μιχαηλίδου-Καδή, το αντι-στερεοτυπικό Παίζουμε; της Σοφίας Πανίδου, το ευφάνταστο για την πανδημία Το μπάνιο μας, του Φίλιππου Φωτιάδη, το πρωτότυπο Πέντε λεπτά, των Λ. Γ. Σκάνλον και Ό. Βερνίκ, το όμορφο τρίγλωσσο Το αλφαβητάρι της ζωής, της Ελένης Σβορώνου, το ονειρικό Τραμπα-τραμπαλίζομαι! της Έλενας Αρτζανίδου, το μεστό και δουλεμένο Πάμε να μετρήσουμε τη γη, της Κατερίνας Τζαβάρα, Οι καλημέρες ενός ιππότη και Τα συναισθήματα μιας μάγισσας της Ιωάννας Μπαμπέτα από τη γνωστή σειρά βιβλίων, το πλήρες και ισορροπημένο Ζωγραφική… Όλα ξεκινούν με μία τελεία!, της Νίκης Κάντζου και το Στραντ… ένα βιολί για βαλς και ορχήστρα, της ίδιας με τη Φυλλιώ Νικολούδη, το τρυφερό Ο Κηπουρός των Παραμυθιών, του Κλαούντιο Γκομπέττι, το υπέροχο Ο μικρός νυχτόγατος της Σόνια Ντανόφσκι, τις έξυπνες Πλανητικές συνεντεύξεις, της Ράνιας Λάμπου,τη Μαγική πυξίδα, του θρυλικού “Beatle” Πολ Μακάρτνεϊ, Η Γκρέτα και οι γίγαντες, της Ζόι Τάκερ, το φιλαναγνωστικό Ο Βιβλιοσκώληκας, της Ντέμπι Λιόρι, το εκφραστικό Η Χαρά χορεύει, του Λουθιάνο Λοθάνο, η νέα περιπέτεια του Άλφονς Ποιος θα σώσει τον Άλφονς; της Γκουνίλα Μπέργκστρομ, την ευφάνταστη Φαντασία, της Κατερίνας Κρις, το έξυπνο  Δεν πιστεύω να φοβάσαι! του Βασίλη Παπαθεοδώρου που υπογράφει και τα δύο νέα βιβλία της σειράς Απρόσμενοι Φίλοι Μπάμπου, το σκυλάκι του τσουνάμι και Σκάρλετ, η γάτα της φωτιάς, το ασυνήθιστης αφήγησης, όμορφο Το στραβό έλατο, του Νάσου Αθανασίου (εικ.: Δημήτρης Σεβαστάκης), το ξεχωριστό Το μικρό σκουλήκι, ο Ναπολέων, του Σωτήρη Χατζάκη, Το αγαπημένο μέρος του Έκτορα, της Τζο Ρουκς και το για τον αυτισμό Όλες μου οι ρίγες, των Ν. Ρόγιερ, Σ. Ρούντολφ από την Αμερικάνικη Ψυχολογική Εταιρία, το για την αιμοδοσία Τι ζητούσε μια φορά η αλεπού στη ρεματιά; του Κώστα Μάγου και τα δύο βιβλία της καλής αφήγητριας Ελένης Μπετεινάκη Ο πρίγκιπας Χαρταετός και Με ένα κόκκινο κουμπί.

Τέλος, συναντηθήκαμε με το ιδιαιτέρως τρυφερό και αληθινή ιστορία Μια ιστορία σε σχήμα αρκούδου, της Ν. Κόλτερ Κράσεντεν (φάσμα αυτισμού), το καλοδουλεμένο Σαφάρι στο σαλόνι, της Μαριλίτας Χατζημποντόζη, Η βαλίτσα της Nίνας, της Λίνας Μουσιώνη, Το κάτι τι; της Μαρίνας Γιώτη από τη σειρά Μελισσάκια στα Θρανία, ο Φύλακας Άγγελος, της Σταυρούλας Παγώνα, το μουσικότατο Σι Λόντε- Το κορίτσι που βρήκε τη μουσική, του Μίλτου Πιστώφ, τα Μυστικά με τον μπαμπά, μια όμορφη προσέγγιση της Αργυρώς Μουντάκη για τις παιδικές αταξίες, η tech ξενάγηση Άρα η μηχανικός των άστρων, της Κομάλ Σινγκ, το όμορφο ταξίδι Μια μέρα μόνο του Νίκου Αντωνίου (εικ. Ναταλία Καπατσούλια), η ενδιαφέρουσα ιστορία Η πολύχρωμη σκακιέρα, της Φωτεινής Βασιλείου, το για την πανδημία Το μόλεμα, του Φίλιππου Μανδηλαρά και το χιουμοριστικό Ημέρα του Λουκουμά, του Βασίλη Κουτσιαρή, τα δύο βιβλία της Χριστίνας Ντούμα για τον Θοδωρή Ο Χνούδης και Ο Φούσκας και Η Νενέ στη Σαντορίνη, της Εύας Κασιάρου.

Για παιδιά περίπου 8-11 (-1,+2)

Στη δύσκολη κατηγορία των 8-11 όπου πολλά παιδιά έχουν ήδη αρχίσει να εγκαταλείπουν την ανάγνωση και χρειαζόμαστε πολύ καλά βιβλία για να κρατήσουμε μια ισορροπία μεταξύ τεχνολογίας και ανάγνωσης, έχουμε μερικά θαυμάσια δείγματα, ορισμένα πολύ καλά βιβλία και αρκετά αξιοπρεπή βιβλία. Τα ηλικιακά όρια γίνονται ολοένα και πιο σχετικά και μεγαλύτερο ρόλο παίζει η αναγνωστική εμπειρία κάποιου παιδιού, ήτοι παιδί δίχως εμπειρία ανάγνωσης θα δυσκολευθεί να διαβάσει τις πιο προχωρημένες εκφράσεις αυτής της κατηγορίας.

Συναντηθήκαμε, λοιπόν, με το εκπληκτικό, φωτεινό, απίστευτο διηλικιακό Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο, του Τσάρλι Μάκεσι, το απίθανης ομορφιάς Το Νησί με τις λέξεις που αγαπάνε, του δεξιοτέχνη Μάνου Κοντολέων που υπογράφει και το πολιτικό-φιλοσοφικό, αλληγορικό θαύμα Οι Δίδυμοι Ήλιοι της Ποντικούπολης, το απολαυστικό ΤΟ ΓΙΑΡΚ Τραγανά κοκαλάκια και ζουμερά ματάκια, του Bertrand Santini, το… μαγικό Μια στάλα μαγεία της Μισέλ Χάρρισον, το τέταρτο βιβλίο της κορυφαίας σειράς Λέσχη Αλλόκοτων Πλασμάτων Το νέο αίμα, του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη, το δεύτερο βιβλίο της θαυμάσιας σειράς Οι 12 θεοί ντετέκτιβ του Φίλιππου Μανδηλαρά με τίτλο Ποιος έκλεψε το μήλο της Έριδας;, τα δύο επετειακά βιβλία για τα 100 χρόνια του Τζάννι Ροντάρι Η γόνδολα-φάντασμα και Η πίπα της μάγισσας κι άλλες φανταστικές ιστορίες, την άκρως γοητευτική εστίαση στην Ιλιάδα Η μάχη στο ποτάμι-Αχιλλέας εναντίον Σκάμανδρου, του Κωνσταντίνου Πατσαρού, το απολαυστικό Παράξενες κι ακόμα πιο παράξενες ιστορίες, της Παυλίνας Παμπούδη, το αυθεντικό, ανατρεπτικό κόμικ Στο δάσος, του Σπύρου Γιαννακόπουλου και της Στέλλας Στεργίου, την θαυμάσια ιστορία Σούπερ Γκρανόλα, της Νάντιας Δρακούλα, το λυρικό και ατμοσφαιρικό Το ποτάμι, του Αιμίλιου Σολωμού, το χιουμοριστικό και μοναδικής γραφής Η Γιαγιά Τερματοφύλακας, της Σοφίας Μαντουβάλου, το πολύ ιδιαίτερο Ο ελέφαντας, του Πίτερ Κάρναβας, τα τέσσερα βιβλία της ποδοσφαιροφιλικής σειράς Οι Μικροί Κεραυνοί της Φράουκε Νάργκαν, ήτοι Το Κύπελλο είναι δικό μας, Δυνατή Άμυνα, Αρχίζει το ματς! και Το αλφάβητο του ποδοσφαίρου, αλλά και την άλλη σούπερ σειρά με κέντρο το Ποδόσφαιρο, Τα Ποδοσφαιρόνια με τα βιβλία Το μυστήριο με το μάτι του γερακιού, Το μυστήριο με την απίθανη κλοπή, Το μυστήριο με τους κοιμισμένους διαιτητές,Το μυστήριο με τον τερματοφύλακα φάντασμα και τοΤο μυστήριο με τα Εφτά Αυτογκόλ, τα δύο βιβλία του Εξπρές για τις απίθανες χώρες (εδώ και εδώ), του Πίτερ Τ. Μπελ, τα έξυπνα Μάγια Χουζούρια, του Κώστα Χαραλά, τα ολοκαίνουρια και φανταστικά Παπούτσια με λουράκι, της Φωτεινής Στεφανίδη, το τρίτο βιβλίο της φοβερής σειράς Μυστήρια Χαμόγελα Το χαμόγελο της Λόλας του Νικόλα Ρώσση, το ευφάνταστο Δέκα κάλτσες (τέσσερις δεξιές και έξι αριστερές) σε απίστευτες περιπέτειες, της Γιουστίνα Μπεντνάρεκ, την θαυμάσια σειρά του Ντετέκτιβ Κλουζ του Γίργκεν Μπανσέρους με το πρώτο βιβλίο που διαδραματίζεται στην Ελλάδα με τίτλο Η μύτη της θεάς, τη σειρά του Μικρού Δράκου Καρύδα του Ίνγκο Ζίγκνερ με τα Στοιχειωμένο Δράκο, Μη Φοβάσαι, Σχολική Γιορτή, Δράκοι εναντίον Βίκινγκς και Άγριοι Πειρατές και το πρωτότυπης δομής Μετά τιμής, Άλις Τιμς, των Κέιτ και Τζολ Τεμπλ.

Το 2020 είχαμε την τύχη να διαβάσουμε το συγκινητικό και πολύ δυνατό Ο ένας και μοναδικός Ιβάν, της Κάθριν Απλγκέιτ, τα δύο νέα βιβλία της Τέα Στίλτον Σταρ και γυρίσματα στο Τόπφορντ και Τοπ Μόντελ για μία μέρα και του Τζερόνιμο Στίλτον Ταξίδι στο βασίλειο της φαντασίας: Μέχρι τα βάθη της θάλασσας, Τελικός κυπέλλου στην Ποντικούπολη! και Το μυστήριο του ρουμπινιού της Ανατολής, της φοβερής συγγραφέα Ελιζαμπέτα Ντάμι, τα δύο νέα βιβλία από τη σειρά μυστηρίου για παιδιά Πρακτορείο Ντετέκτιβ Νο2 του Γιορν Λιρ Χορστ με τίτλο Επιχείρηση Κλεμμένος Πίνακας και Επιχείρηση Νησί του Ήλιου, το best seller Στις ράγες μυστηρίου: Ληστεία στο Χάιλαντ Φάλκον των Ν. Γκ. Λέοναρντ και Σ. Σέτζμαν, το κεφάτο Οι ευτυχισμένοι αριθμοί, της Σουζάννα Ματτιάντζελι, για τη δύναμη των αριθμών, το καλογραμμένο Κοραλλιογενής ύφαλος, της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου, τα δύο διασκεδαστικά βιβλία της Σαμ Σέπερντ Το αγόρι που μεγάλωνε δράκους και Το αγόρι που ζούσε με δράκους, το καλοφτιαγμένο Στον βυθό της θάλασσας, από τη σειρά Οι περιπέτειες του νεαρού Ιούλιου Βερν, του Μιγκέλ Γκαρθία, το επίσης καλοδομημένο 4 ½ φίλοι και η ύποπτη υπόθεση στο γυμναστήριο, από τη γνωστή σειρά του Γιόαχιμ Φρίντριχ και το πανέξυπνο με τα υλικά των κλασικών ιστοριών Το χάρισμα της Ήβης, του φοβερού Ματ Χέιγκ, καθώς επίσης και δύο σειρές που έχουν πολλούς φαν, την 3 τρελοί Youtubers των The Crazy Haacks με τα δύο νέα τους βιβλία, Το Ρολόι Χωρίς Χρόνο και Το Αίνιγμα του Πίνακα και κυρίως Τα Συμμαθητάκια που έχουν φτάσει αισίως στα 18 βιβλία παρακαλώ, μαζί με τα δύο νέα τους, το Λουκάς Κλάψας (Νο17) και Νάσος Βελόνης (Νο18).

Από εκεί και πέρα, θα συναντηθούμε με το ολότελα διαφορετικό, φιλοσοφικό σχόλιο και απαιτητικό Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου, του Δημήτρη Μπασλάμ σε εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη, το τρίτο και το τέταρτο βιβλίο της περιπετειώδους σειράς Μαγικό Αρωματοπωλείο Το σατανικό σχέδιο των Αιωνίων και Το Τουρνουά των Χιλίων Εκλεκτών της Άννα Ρούε, τα δύο βιβλία Σέρλοκ Γουφς και τα μυστήρια του Πολλαπλασιασμού και Σέρλοκ Γουφς της Πρόσθεσης και της Αφαίρεσης (με μαγικό φακό), το εκφραστικό και όμορφο Καλοκαίρι στην πισίνα, του Βιλ Γκμέλινγκ, το πολύ καλό βιβλίο της Ιωάννας Μπαμπέτα Φίλες χωρίς αρχή και τέλος, η γλαφυρή ιστορική εξέλιξη της ελληνικής κούκλας Οι κούκλες του μουσείου, της Γλυκερίας Γκρέκου, το ευφυές οικολογικό παραμύθι Τα παιδιά του γαλάζιου πλανήτη, του Άντρι Σνερ Μάγκνασον, η καλοκαιρινή περιπέτεια Πάμε Καζαβίτι; της Έλενας Αρτζανίδου, την εύρυθμη ιστορία μυστηρίου Τι τρέχει στο χρυσό Κοράλλι; της Ελένης Γεωργοστάθη, τα καλογραμμένα Αγιοβασιλέματα, της Μαριέττας Κόντου (εικ.: Βασίλης Κουτσογιάννης), το πρωτότυπο και φρέσκο Ο Αϊ-Βασίλης ψάχνει για δουλειά, του Μικέλε Ντ’ Ινιάτσιο, το όγδοο βιβλίο της πολύ ενδιαφέρουσας σειράς της Λιζ Κέσλερ Η Έμιλι Γ. και ο Πρίγκιπας των Πειρατών, το αλληγορικό Ένας δράκος σ’ όλα λάθος! της Βάσιας Παρασκευοπούλου, το ενδιαφέρον Τα αδεσποτάκια της Μπαρτσελόνα, της Στέργιας Κάββαλου, το καλοδομημένο Τι συμβαίνει με την κυρία Στριμμένου; της Εύας Κασιάρου, το χαριτωμένο Το μυστικό της κολλητής μου, της Μαρίας Ρουσάκη, το Υπόθεση 1: Πουά μαγιό, της Μαρίας Προδρόμου, το Η κατάσκοπος των βιβλίων, της Λίνας Μουσιώνη και Τα έξι μυστήρια για τον Ηρακλή Πουράκη της Αθηνάς Ανδρουτσοπούλου.

Για παιδιά περίπου 12-16 (-1,+2)

Τα βιβλία για εφήβους και νέους δεν είναι πολλά στην Ελλάδα. Αυτά τα λίγα που βγαίνουν έχουν κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές. Το 2020 είχαμε την τύχη να διαβάσουμε:

Το απόλυτο μυθιστόρημα ενηλικίωσης της χρονιάς Φως σε μαύρο ουρανό, της Ελένης Πριοβόλου, η επανέκδοση με σκληρόδετο εξώφυλλο του κλασικού αριστουργήματος Τα παιδιά που Έβλεπαν τα Τρένα να Περνούν, της Έντιθ Νέσμπιτ, το σαρωτικό οδοιπορικό ενηλικίωσης Από την αρχή, του Θοδωρή Παπαϊωάννου, το απολαυστικό ιστορικό μυθιστόρημα Μάζεψε το θάρρος σου, Ανδώ, του Γιώργου Χατζόπουλου, το δεύτερο και το τρίτο βιβλίο της εξαιρετικής τριλογίας του Πάτρικ Νες Κινούμενο Χάος με τίτλο Η ερώτηση και η απάντηση και Τέρατα Ανθρώπωναντίστοιχα, το αυθεντικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης Ο Σάιμον ενάντια στην ανθρωπότητα, της Μπέκυ Αλμπερτάλλι, το επιδέξιο εφηβικό μυθιστόρημα γνώσης Έτοιμος από καιρό, του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, το απολαυστικό θεατρικό σενάριο Ο Χάρι Πότερ και το Καταραμένο Παιδί, της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας Το βιβλίο της σκόνης με τίτλο Η Μυστική Κοινοπολιτεία του Φίλιπ Πούλμαν, το χιουμοριστικό και άκρως κοφτερό και πνευματώδες Το βιβλίο της γκρίνιας 2: Όλο κάτι μου τη σπάει! των Βασίλη Παπαθεοδώρου και Tasmar, το Κάπου λάμπει ακόμα ο ήλιος, του Μάικλ Γκρούενμπαουμ που καταργεί τον κακό εαυτό των ανθρώπων, το εύρυθμο ιστορικό μυθιστόρημα για την αγάπη που επιβιώνει Οι ματαιωμένοι αρραβώνες- Η 29η Απριλίου 1453, της Βησσαρίας Ζορμπά-Ραμμοπούλου, το περιπετειώδες μυθιστόρημα επιστημονικής γνώσης Νικ και Τέσλα- Ηλιακή δύναμη: η τελική μάχη, το ευφυές, ταχύρυθμο αφηγηματικό πινγκ πονγκ Βασιλιάδες της βαβούρας: Φιλικοί σαν τα σκυλόψαρα, του Γιάκομπ Μ. Λέοναρντ, το ποιοτικό και απολαυστικό Νερό δε γίνεται, της Μαρίας Σούμπερτ, το σπιρτόζικο Ο Στέφανος, η εκδρομή & άλλες έγνοιες για την Άννα Χ., της Φυτούλας Βακανά, το με υπευθυνότητα γραμμένο Ζωή στα ροζ, της Λένας Μερίκα, το σκληρό, ρεαλιστικό Η σιωπή της Μελίνας: Μια σχεδόν αληθινή ιστορία, της Άννας Βασιλειάδη, το νέο βιβλίο της σειράς Μυστική αποστολή με τίτλο Τα χαμένα γράμματα, της Μαρίας Δασκαλάκη και το τέταρτο βιβλίο της περιπετειώδους σειράς Οι 4 ξεχωριστοί ντετέκτιβ με τίτλο Το Αγκμαράλο, του Δημήτρη Μαμαλούκα.

Βιβλία Γνώσεων

Η πλέον δυναμική κατηγορία βιβλίων, που ανθίζει συνεχώς τα τελευταία 3 χρόνια, με πολύ δυνατά βιβλία, κάποια εξ’ αυτών μάλιστα σίγουρα θα λειτουργήσουν με μια διαχρονική δυναμική, αφήνοντας ένα ευρύτερο και πιο σταθερό στίγμα.

Φέτος λοιπόν, ανταμώσαμε με πολύ δυνατά βιβλία, όπως οι καταπληκτικοί Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας– 12 μεγάλοι χάρτες για να ανακαλύψετε την ιστορία και τον πολιτισμό, του Τιμ Μάρσαλ, ο τόμος-κόσμημα 1821 ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, της Σοφίας Ζαραμπούκα, όπου η διακεκριμένη Ελληνίδα δημιουργός δίνει μια εικονογραφική παράσταση ανασυνθέτοντας μιαν ολόκληρη εποχή, το Ιλιάδα & Οδύσσεια- Κορίτσια που έγιναν μύθος όπου η Κατερίνα Σέρβη στο κείμενο και την έρευνα και η Σάντρα Ελευθερίου στην εικόνα δείχνουν πώς μια θαυμάσια ιδέα υλοποιείται με υψηλή αισθητική, το μεστό και μετρημένο Μυρρίνη η μικρή Αθηναία, επίσης της Κ. Σέρβη από τη σειρά «Οι Αρχαίοι µου Φίλοι», η νέα εξαιρετική δουλειά της Μαρίζας Ντεκάστρο με τίτλο 24 Eικόνες για την Επανάσταση του 1821. Μακρυγιάννης & Ζωγράφος, ένας αγωνιστής και ένας καλλιτέχνης (έρχεται στο ELNIPLEX).

Θα δούμε πάση θυσία τον τόμο- αριστούργημα Χάρτες- Ένα εικονογραφημένο ταξίδι στον κόσμο, των Αλεξάντρα και Ντάνιελ Μιζελίνσκι, τα δύο καταπληκτικά Πορτρέτα ζωγράφων της Λούσι Μπράουνριτζ με τους Βίνσεντ Βαν Γκογκ και Φρίντα Κάλο, το Πες μας, παππού… Πώς πήγαμε στο φεγγάρι, του υπέροχου αστροφυσικού Διονύση Π. Σιμόπουλου, το τρίτο βιβλίο των υπέροχων Μικρών Γατικών Ναπολέων και Ιωσηφίνα, της Αργυρώς Πιπίνη (έρχεται τις πρώτες μέρες του 2021 και το τέταρτο), Το μεγάλο βιβλίο των θηρίων, του Γιούβαλ Ζόμερ που μας είχε εντυπωσιάσει και με τα Ζουζούνια, την υπέροχη γραφή της Ελένης Σβορώνου στο Λόρδος Βύρων και Έλγιν (9+), την σπουδαία ιχνηλάτηση των μαθηματικών Η γλώσσα του σύμπαντος- Μια οπτική εξερεύνηση των μαθηματικών (8+), του Κόλιν Στιούαρτ, το 21 +1 για το 1821 όπου ισάριθμοι Έλληνες συγγραφείς και εικονογράφοι ανασυστήνουν το 1821 με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, το δεύτερο βιβλίο της σειράς Οι Μεγάλοι… μικροί με τίτλο Οι καλλιτέχνες (8+) με την δεξιοτεχνική γραφή της Αγγελικής Δαρλάση (εικ.: Σοφία Παπαδοπούλου, διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό), η συναρπαστική Ιστορία των εικόνων για παιδιά από τους Ντ. Χόκνι και Μ. Γκέιφορντ, το εντυπωσιακό ταξίδι Ωκεανός- Με μια θεαματική ζωντανή εικονογράφηση για να ανακαλύψουμε τον θαλάσσιο κόσμο και το συλλογικό, επιδραστικό 20 σπουδαίοι πράσινοι ήρωες σώζουν τον πλανήτη.

Είχαμε τη χαρά να δούμε πολύ προσεγμένα και αξιόλογα βιβλία όπως το Πώς θα φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο όπου η Κίλι Σουίφτ προσεγγίζει θαυμάσια τον τρόπο που θα χτίσουμε τους μελλοντικούς πολίτες, το μεστό εγχειρίδιο πολιτικής και κοινωνικής αγωγής Τι είναι Δημοκρατία; της Μαρίζας Ντεκάστρο (εικ.: Χρήστος Κούρτογλου, διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό), την επιδέξια αφήγηση στο Λόρδος Βύρων και Έλγιν, της Ελένης Σβορώνου, το πρώτο ελληνικό βιβλίο που δείχνει όλες τις πιθανές συνθέσεις μιας οικογένειας στέλνοντας μια μεγάλη αγκαλιά σε όλα τα παιδιά, με τίτλο Οικογένεια είναι… από την Κατρίνα Τσάνταλη (εικ: Κώστας Θεοχάρης), το ανυπόκριτο και με τη γλώσσα της αλήθειας Αυτό δεν είναι ένα βιβλίο για το σεξ, της Τσουσίτα, την πολύ φροντισμένη αφήγηση της Μαρίας Ανδρικοπούλου Κωνσταντίνος Κανάρης τ’ όνομά μου: ο μεγάλος μπουρλοτιέρης αφηγείται, τον παραμυθένιο ταξιδιωτικό οδηγό Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο της

Μελίνας Ηλιοπούλου, την Ιστορία των Εφευρέσεων (το πρώτο μου βιβλίο για τις εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο) των Κάθριν Μπαρ και Στιβ Γουίλιαμς, το εξαιρετικό Τι είδαν οι δεινόσαυροι- Η Ζωή στη Γη πριν από τον Άνθρωπο, της έξοχης Φάττι Μπερκ και τον δουλεμένο τόμο Το ταξίδι της ζωής- Η θαυμαστή εξέλιξη, της Άννας Κλέιμπορν.

Το βιβλίο γνώσεων γνωρίζει μεγάλη άνθηση και αυτό μας το υπενθύμισαν όλα τα παραπάνω αλλά και τα παρακάτω σούπερ βιβλία: το προσεγμένο Πού πάνε όλα αυτά; Τα σκουπίδια, η ανακύκλωση και η προστασία του πλανήτη μας, της Τζες Φρέντς, τα δύο νέα βιβλία της σειράς Μικρά παιδιά με μεγάλα όνειρα με τον Στίβεν Χόκινγκ και την Μαρί Κιουρί στο προσκήνιο, το τρίτο βιβλίο από τις Ιστορίες της καληνύχτας για Επαναστάτριες με τις 100 μετανάστριες που άλλαξαν τον κόσμο της Έλενα Φαβίλι αλλά και το Υπέροχες γυναίκες που έσωσαν τον πλανήτη, της Κέιτ Πάνκχερστ, το με συμπυκνωμένη γνώση και λεπτομερή εικονογράφηση Ο Μαγικός Κόσμος των Δέντρων, της Τζεν Γκριν, το καλαίσθητο Πετά πετά η μέλισσα, των Κίρστεν Χολ και Ιζαμπέλ Αρσενό και η επίσης υψηλής αισθητικής διασκευή για παιδιά της Σ. Ράντεβα Κάρολος Δαρβίνος: Περί της Καταγωγής των Ειδών, το ενδιαφέρον Η ιστορία των εφευρέσεων- Το πρώτο μου βιβλίο για τις εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο, των Κ. Μπορ και Σ. Γουίλιαμς, τα νέα βιβλία της ωραιότατης σειράς Μαθαίνω τα πάντα: 30 συναρπαστικά θέματα για τον Πλανήτη Γη, το Διάστημα, τις Εφευρέσεις, το πληρέστατο και απαραίτητο Η επιστήμη γίνεται παιχνίδι με 30 απίθανα πειράματα, το επιδραστικό 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ, της Στέλλας Κάσδαγλη, το χρήσιμο και διεισδυτικό Πλανήτης SOS, της Μαρί Ρούντε, Η ορχήστρα των φίλων μου, του Ελισέο Γκαρθία για τα μικρά παιδιά, το ευρηματικό με γρίφους και περιπέτεια Παιχνίδια αντί-βαρεμάρας με χάρτες, αν αγαπάτε τους δράκους, τότε Το μεγάλο βιβλίο των δράκων της Φεντερίκα Μαγκρίν είναι το βιβλίο σας, ενώ για τους λάτρεις του μεγάλου Λεονάρντο έχουμε τη Μηχανή πτήσης του Ντα Βίντσι της Βικτόρια Βάθκεθ.

Τέλος, για τους ποδοσφαιρόφιλους έχουμε το Έλληνες Ποδοσφαιριστές- 40 θρυλικοί παίκτες, του καλού δημοσιογράφου Αντώνη Καρπετόπουλου και το 30 σπουδαίοι παίκτες που έγραψαν ιστορία των Λ. Ντε Λεόνε και Πάολο Μαντσίνι.

Εκπαιδευτικά-Επιστημονικά-Δοκίμια

Στο εκπαιδευτικό βιβλίο ξεχωρίσαμε τα Μαθηματικά μυστήρια στην Α’ δημοτικού (και Β’ και Γ’), των Γ. Ζαχαρόπουλου και Β. Ζωγοπούλου που είναι ό,τι καλύτερο είδαμε τον τελευταίο καιρό, ενώ ξεχωριστή θέση στο βλέμμα μας κατέχουν τα δύο βιβλία STEM QUEST Ρομποτική, υλικά, ενέργεια, έξυπνες μηχανές και Μορφές ύλης, άτομα & στοιχεία, κύτταρα, γονίδια των Ν. Άρνολντ και Κ. Στιούαρτ, Τα σημειωματάρια των συναισθημάτων (3 βιβλία): Φόβοι, Φιλία, Αυτοπεποίθηση, της Ιζαμπέλ Φιλιοζά, η πολύ ωραία σειρά Ανακαλύπτω το STEM με κβαντική φυσική, εξέλιξη, γενετική και αεροδιαστημική για παιδιά, το πολύ δουλεμένο και με γεμάτο οπλοστάσιο Εύκολες ιδέες για να κάνετε STEAM στο σπίτι, της Μαριλίζας Ποντικού-Λιγνού, αλλά και το Μαθαίνω να συγκεντρώνομαι: 130 παιχνίδια και δραστηριότητες για την ενίσχυση της προσοχής.

Ένα είδος που αγαπάμε πολύ είναι τα δοκίμια, οι επιστημονικές μελέτες και έρευνες και εδώ έχουμε να προτείνουμε μερικά σπουδαία βιβλία όπως το πληρέστατο Βουβά κόμικς και εικονοβιβλία- Τεχνικές αφήγησης στα βιβλία χωρίς λέξεις, της Μαριάννας Μίσιου, το καθηλωτικό Ο κώδικας της μνήμης, του Αλεξάντερ Λόυντ, το εκλαϊκευμένης επιστήμης Πώς οι Δανοί εκπαιδεύουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στο σχολείο και στην οικογένεια, της Τζέσικα Τζόελ Αλεξάντερ, η απολαυστική αναγνωστική εμπειρία Το τέλος του τέλους της γης, του Τζόναθαν Φράνζεν, το από τα πλέον ενδιαφέροντα βιβλία αυτοβελτίωσης και φιλοσοφίας ζωής που θα σας τύχουν Ικιγκάι- Τα μυστικά της Ιαπωνίας για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή, των Έ. Γκαρθία και Φ. Μιράλλιες, την ιδιαιτέρως διαφωτιστική μελέτη από τον ψυχαναλυτή Ντάριαν Λίντερτο Τι είναι η τρέλα;, Το παιδί στην οικογένεια, για τη μέθοδο και τις θέσεις κλειδιά της διάσημης παιδαγωγού Μαρίας Μοντεσσόρι, το εξαιρετικό, μεστό, διαχρονικό Η τέχνη της ψυχραιμίας: Αρχαία σοφία στη διαχείριση του θυμού του Σενέκα, το με χιούμορ και πολλή γνώση Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου (και τα παιδιά σου θα σε ευγνωμονούν που το έκανες), της Philippa Perry, το τρίτο βιβλίο της ωραιότατης σειράς της Χέντβιγκ Μοντγκόμερι Μεγαλώνοντας παιδιά βήμα βήμα: Η εποχή της εξερεύνησης (2-6 ετών), τον πολύ ενδιαφέροντα συνδυασμό επιστημονικής έρευνας και προσωπικής εμπειρίας Το κλειδί των συναισθημάτων, του Μαρκ Μπράκετ, το δυναμικό Το υποσυνείδητο μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου, του δρ Μάικ Ντάου, το έξυπνο και επιδραστικό Smart Babies: Η συναισθηματική, κοινωνική & πολλαπλή νοημοσύνη του παιδιού, της Ελένης Γαρυφαλάκη, Τα μυστικά του ουράνιου τόξου, ένα πρόγραμμα παρέμβασης-διαχείρισης της σχολικής βίας για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας και η έκτη έκδοση του βιβλίου της Ανθής Δοξιάδη Ρίζες και φτερά- Γράμματα σε γονείς.

Ενηλίκων ή περίπου…

Στο ELNIPLEX έχουμε αγκαλιά το βιβλίο για παιδιά και νέους, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ως αναγνώστες δεν διαβάζουμε και άλλα πράγματα. Από αυτά, κάθε χρόνο ξεχωρίζουμε προσεκτικά κάποια πολύ ιδιαίτερα βιβλία. Όπως το νέο βιβλίο του μέγιστου Άρνε Νταλ Πέντε συν Τρία, το εξαιρετικό crime Ο Θρήνος του Γκάνγκστερ, του Ray Celestin, το αριστοτεχνικό Άνθρωποι με άγχος, του κορυφαίου Φρέντρικ Μπάκμαν, το θρίλερ 13, του Στιβ Καβάνα, το αριστοτεχνικό ντεμπούτο της Ιζαμπέλα Χαμάντ Ο Παριζιάνος, το βραβείο Πούλιτζερ 2019 Οι κορυφές της ζωής, του Ρίτσαρντ Πάουερς, ο εκκωφαντικός μονόλογος του Μάκη Τσίτα Πέντε στάσεις αλλά και η αναθεωρημένη έκδοση του πολυβραβευμένου και πολυμεταφρασμένου Μάρτυς μου ο θεός, ένα από τα καλύτερα ελληνικά μυθιστορήματα της τελευταίας περιόδου, Ο Βασιλιάς της, του Χ. Α. Χωμενίδη, το νέο βιβλίο του Τζέιμς Μποντ Παγωμένη σκανδάλη, του μετρ Άντονι Χόροβιτς, το καθηλωτικό Πρωσικό μπλε, του φοβερού Φίλιπ Κερ, το σούπερ Αμαρόκ, του Έλληνα μύστη του nordic noir Βαγγέλη Γιαννίση, το από αληθινά γεγονότα ορμώμενο Τα εξαφανισμένα κορίτσια του Παρισιού, της Παμ Τζενόφ, το ανατρεπτικό Κίνητρο Χ, του Stefan Ahnhem, το καθηλωτικό Σώσε με, του Δημήτρη Σίμου, το ιδιαίτερο και εκκεντρικό Μια χελώνα επονομαζόμενη Ντοστογιέφσκι, του Φερνάντο Αρραμπάλ, το επιδέξιο πορτρέτο της Ελλάδας Το κόκκινο μαντήλι, του Κυριάκου Αθανασιάδη, το ιστορικό Οι στρατιώτες της σκιάς, του Andre Gerolymatos, το ενδιαφέρον ψυχολογικό θρίλερ Η φίλη, της Τερέζα Ντρίσκολ,  το συγκινητικό Οι Κερασιές που ήθελαν να ανθίσουν, της Sun-mi-Hwang, το δυνατό Η λέσχη της αϋπνίας, της Gabrielle Levy, η Παραπλάνηση, του Γρηγόρη Αζαριάδη, το δυναμικό Γιος Τρομοκράτη- H Αληθινή Ιστορία Μιας Επιλογής, των Zak Ebrahim & Jeff Giles, Ο Τρόφιμος, του Sebastian Fitzek, το ενδιαφέρον Η πρώτη εντύπωση, της Τζιν Χανφ Κόρελιτζ, το δυνατό Η σιωπηλή ασθενής, του Alex Michaelides.

Μια κατηγορία μόνο του

Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου της Άλκης Ζέη επαναδημιουργήθηκε ως graphic novel δια χειρός Αγγελικής Δαρλάση στην κειμενική αναδιάταξη και Δημήτρη Μαστώρου στην εικονογραφική αποτύπωση. Μια έκδοση που συζητιέται ήδη από τις πρώτες μέρες της. Ένα graphic novel-φόρος τιμής από τους δημιουργούς νεότερων γενιών σ’ ένα αγαπημένο κλασικό βιβλίο της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.

Η συλλογή της χρονιάς

Ιάκωβος Καμπανέλλης: Άκουσε τη φωνή μου κι έλα- Τραγούδια και ποιήματα: Σπάνια έκδοση, σκληρόδετο εξώφυλλο. Η πραγματική ανάταξη ενός σημαντικού Έλληνα δημιουργού. Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του. Να τιμηθεί από τους ανθρώπους που αγαπάνε το τραγούδι, την ποίηση, το θέατρο. Δηλαδή από τους αναγνώστες, τους θεατές, τους ακροατές και τους δημιουργούς. Είναι το ελάχιστο.

Το ημερολόγιο του 2021

Ντίνος Χριστιανόπουλος-Ημερολόγιο 2021: Περιλαμβάνονται ποιήματα, μικρά και πεζά, τραγούδια, διηγήματα και αποσπάσματα από τα βιβλία του, αλλά και κείμενα από βιβλία άλλων που γράφτηκαν για εκείνον. Το το είναι ο αιρετικός, ανυπότακτος, αυθάδης, ασίγαστος, ασύνορος λόγος του Χριστιανόπουλου το αγαπούν οι αναγνώστες του, το μελετούν οι ερευνητές και το ξέρουν οι λέξεις του.

Τα θεματικά άρθρα του ELNIPLEX

Χιλιάδες επισκέπτες διαβάζουν κάθε χρόνο τα θεματικά άρθρα των συντακτών του ELNIPLEX που προσεκτικά διαλέγει τα καλύτερα βιβλία από κάθε θέμα (αν και το θέμα έχει πολλά προβλήματά ως βασικό κριτήριο).

Άρθρα όπως Παιδικά βιβλία για τον καρκίνο παιδικής ηλικίας. Υπάρχουν βιβλία να μιλήσεις στα παιδιά;, Βιβλία για παιδιά και νέους για το Ολοκαύτωμα (27 Ιανουαρίου, Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος), 60+ Παιδικά βιβλία για την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων (4 Οκτωβρίου), ο Επικαιροποιημένος (2020) Μεγάλος Οδηγός Αγοράς: χριστουγεννιάτικα παιδικά βιβλία,

Παιδικά βιβλία για την ανεκτικότητα (παγκόσμια ημέρα ανεκτικότητας 16 Νοεμβρίου), Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 20 Ιουνίου: Βιβλία για παιδιά και νέους για τον ξένο, το ξενάκι, 16 βιβλία που προετοιμάζουν τα παιδιά να πάνε σχολείο, 11 θαυμάσια βιβλία για να φανερώσεις σύγχρονες αξίες στα παιδιά (60 χιλιάδες + αναγνώσεις), βιβλία για τη διατροφή, για Άτομα με αναπηρία, για τα Δικαιώματα των Παιδιών, για τον σχολικό εκφοβισμό, για απώλεια και θάνατο, για τη μαγεία της Άνοιξης, για τον κόσμο της θάλασσας και του καλοκαιριού, με ηρωίδες κορίτσια, 11+1 παιδικά βιβλία που απαγορεύθηκαν: ιστορίες τρέλας και λογοκρισίας, ο Μεγάλος Οδηγός Αγοράς: χριστουγεννιάτικα παιδικά βιβλία αλλά και όλα τα μεγάλα θεματικά μας άρθρα που θα βρείτε εδώ.

Επίλογος…

Από το 2012 που ξεκινήσαμε μέχρι και το 2020, κατορθώσαμε να δημιουργήσουμε την μεγαλύτερη on line βιβλιοθήκη βιβλίων για παιδιά, εφήβους και νέους (όχι δελτία τύπου, όχι κριτικές της μιας παραγράφου), προσπαθώντας να αποτυπώσουμε με υπευθυνότητα την ποιότητα των βιβλίων που έφταναν στα χέρια μας.

Καθιερώσαμε:

τον μεγαλύτερο οδηγό ποιότητας στο ελληνικό διαδίκτυο (Χρυσές Λίστες)

τη δημοσίευση μυστικών που κρύβονται πίσω από τα βιβλία (Book Secret) από τους ίδιους τους συγγραφείς

το soundtrack των βιβλίων που συνδέουν τα βιβλία με τη μουσική

την αναγραφή όλων των συντελεστών των βιβλίων σε ειδικό frame σε κάθε παρουσίαση αποδίδοντας την τιμή που πρέπει σε όλους τους ανθρώπους που εργάζονται για ένα βιβλίο

την αναγραφή του εικονογράφου για τα εικονογραφημένα ή του μεταφραστή για τα μεταφρασμένα στον τίτλο των άρθρων παρουσίασης κάθε βιβλίου

τα θεματικά άρθρα που διευκολύνουν την αναζήτηση βιβλίων από όσους δεν μπορούν να αναζητούν μία μία τις αναρτήσεις

στήλες όπως το Επτά Λέξεις που μόλις ξεκίνησε και θα αποτυπώσουν την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά ή το Εγώ για το βιβλίο μου όπου συγγραφείς μιλούν για το νέο τους βιβλίο

και σε λίγες μέρες έρχεται μια ακόμα σούπερ παρέμβαση που θα βοηθήσει τους ανθρώπους που αναζητούν βιβλία.

Το 2020 φεύγει. Μια χρονιά όπως όλες, με θαύματα, μα και πολλές πληγές απ’ όλο αυτό που συμβαίνει γύρω μας, με αριστουργήματα, με όνειρα, με απώλειες. Μια χρονιά που ανθρωποφαγικά ορμά σε όποιον δει από άλλη γωνιά ένα γεγονός και τον κατασπαράζει που τολμά να σκεφτεί ανάποδα, ανάστροφα, αντίστροφα. Μια χρονιά που γιγάντωσε τη γκρίνια. Μα εκεί που πιστεύεις ότι το πράγμα δε σε χωράει, βλέπεις μια γιαγιά να ταίζει τις γάτες της γειτονιάς, έναν οδηγό να σταματά και να παίρνει ένα τραυματισμένο σκυλί, έναν πατέρα να  κάνει τον Αι-Βασίλη στα παιδιά μιας άλλης ελλιπούς οικογένειας, μια γυναίκα να περνά έναν κύριο απέναντι και ένα παιδί να στέκεται στην ουρά ενός βιβλιοπωλείου για να αγοράσει το χριστουγεννιάτικο ανάγνωσμά για τον ξάδερφό του που δεν έχει χρήματα. Και τότε ξαναθυμάσαι: δεν θα τελειώσετε έτσι εύκολα μαζί μας…

Καλή χρονιά!

ΥΓ: Αντίο με ένα από τα μέγιστα του Γιάννη Πουλόπουλου που πέθανε φέτος, σε στίχους Βασίλη Βασιλικού και μουσική Νίκου Μαμαγκάκη

Πέτρινα Λουλούδια
Πάρε πέτρινα λουλούδια της θάλασσας
να στολίσεις τα μαλλιά σου,
πάρε κοχύλια με τα χρώματα της ίριδας
να φορέσεις στο λαιμό σου,
πάρε κοράλια για να μοιάσουνε τα χείλη σου
μόνο αυτά σου προσφέρω…

Σήμερα θα σε δω,
εικόσι χρόνια έχω να σε δω,
και σ’ονόμασα Πηνελόπη,
από τα μάτια σου θα καταλάβω
αν μ’αγαπάς, αν μ’αγαπάς…