Γεννήθηκε στην Καλλιθέα το 1978 και μεγάλωσε στην πόλη της Καβάλας. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Νηπιαγωγών της Αλεξανδρούπολης του Δ.Π.Θ. και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Κοινωνικοπολιτισμική Εκπαίδευση και Εμψύχωση Ομάδων με ειδίκευση στην Ενισχυτική Προσχολική Εκπαίδευση του Δ.Π.Θ. Υπηρετεί τη δημόσια εκπαίδευση από το 2005 και τα τελευταία 13 χρόνια στο Νηπιαγωγείο Ποταμιάς της Θάσου.
Η δράση «Παίζουμε βιβλίο;» είναι ένα πρότζεκτ αναγνωστικών εμψυχώσεων που υλοποιεί στην τάξη της τα τελευταία 7 χρόνια με διακρίσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η ίδια έχει βραβευτεί για την προσφορά της στην εκπαίδευση από τον θεσμό των Education Leaders Awards, από το ελληνικό παράρτημα της ΙΒΒΥ (κύκλος του ελληνικού παιδικού βιβλίου), από τον διεθνή οργανισμό Judith’s Reading Room με έδρα την Πενσυλαβάνια των Η.Π.Α με το Βραβείο Ελευθερίας μέσω του Γραμματισμού (Freedom through Literacy Award) και από τον διεθνή εκπαιδευτικό οργανισμό AKS Education Awards με τον τίτλο Excellence in Teaching- Teacher of the Year 2019, με το Global Teacher Award 2020 και το 2022 με τον τίτλο Inspiration Teacher of the Year στα πλαίσια των Global Education Awards 2021-2022. Επιλέχθηκε στις 10 σημαντικές προσωπικότητες της Ελλάδας από την ΕΡΤ και συμμετείχε στη νέα της διαφημιστική καμπάνια «Κάθε μέρα το καλύτερό μας». Συμπεριλήφθηκε στη λίστα του CNN Greece στα «Πρόσωπα του 2020».
Από τον Ιούνιο του 2021 η δράση «Παίζουμε βιβλίο;» κυκλοφορεί και σε βιβλίο από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος για τις ηλικιακές ομάδες 3-6, 6-9 και 9-12 ετών και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, εμψυχωτές, βιβλιοθηκάριους, γονείς και ανθρώπους που επιθυμούν να κάνουν δράσεις λογοτεχνίας με τα παιδιά. Από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος κυκλοφορεί επίσης και η σειρά escape βιβλίων με τα «Μια νύχτα στην Ακρόπολη» και «Απόδραση από την Ατλαντίδα».
Η Βίκυ Ξανθοπούλου σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Πριν παίξουμε με βιβλία στην τάξη
Ποιο ήταν το αγαπημένο σου παιχνίδι όταν ήσουν μικρή;
Να βρίσκομαι με τα παιδιά της γειτονιάς και να παίζουμε κρυφτό ώρες ατελείωτες.
Και το αγαπημένο σου βιβλίο;
Ήταν η σειρά βιβλίων Σαιντ Κλαιρ της Ένιντ Μπλάιτον.
Ποιο βιβλίο «πρωτόπαιξες» πριν γίνεις εκπαιδευτικός της πράξης;
Μάλλον κανένα… Ίσως το «Παίζουμε βιβλίο» να ήταν και να είναι ένας τρόπος να ξορκίσω αυτήν την απουσία «παιχνιδιού» από τη λογοτεχνία.
Στη Θάσο πώς βρέθηκες;
Από επιλογή. Ήταν πάντα αγαπημένος προορισμός για καλοκαιρινές διακοπές. Μόνο που τώρα οι διακοπές μου κράτησαν λίγο παραπάνω… 14 χρόνια!
Νηπιαγωγός έγινες συνειδητά ή σε πήγε ο αέρας προς τα εκεί;
Φύσηξε το αεράκι των Πανελληνίων! Τυχαίο ήταν ότι πέρασα στη σχολή, όμως στην πορεία συνειδητά το επέλεξα και συνειδητά το υπηρετώ μέχρι και τώρα.
«Παίζουμε βιβλίο» στην τάξη
Για πήγαινέ με στη μέρα που στο κεφάλι σου σκάλωσε η ιδέα του «Παίζουμε βιβλίο». Θέλω τις διεργασίες εντός σου…
Η αλήθεια είναι ότι ερωτεύτηκα ένα βιβλίο! Και ο έρωτας είναι ζωτική ενέργεια! Χτύπησε η καρδιά μου δυνατά, άστραψε το βλέμμα μου και ένιωσα να με πλημμυρίζει απίστευτη ευτυχία! Κι όλο αυτό το συναίσθημα ήταν τόσο αγνό και ειλικρινές που ήθελα οπωσδήποτε να το μοιραστώ με τα παιδιά! Έτσι ξεκίνησε! Με τους καλούς και κακούς πειρατές του Αντώνη και της Ίριδας! Και ένιωσα εκείνη τη στιγμή ότι έχω τη δύναμη να πλάσω το ιδανικό σχολείο, να δημιουργήσω συνθήκες μάθησης, ώστε όλα τα παιδιά να έρχονται με χαρά στο σχολείο, να έχουν ίσες ευκαιρίες και να συμμετέχουν ισότιμα μέσα σε ένα ελκυστικό περιβάλλον μάθησης, να γεφυρώσω τις κοινωνικές ανισότητες. Μόνο με το βιβλίο θα μπορούσα να το πετύχω αυτό.
Γιατί θεωρείς ότι το πρόγραμμα αυτό ξεχώρισε, ακούστηκε, βραβεύτηκε και αγκαλιάστηκε τόσο; Ποια είναι η δική σου εκδοχή;
Στο πρόγραμμα αυτό έχω διοχετεύσει όλη μου την αγάπη, όλη μου την ενέργεια, τη δημιουργικότητα και τη γνώση. Το πίστεψα τόσο πολύ από την πρώτη στιγμή, γιατί ήταν άρτια σχεδιασμένο παιδαγωγικά.
Δεν ήταν απλά δράσεις φιλαναγνωσίας με αφορμή ένα βιβλίο, αλλά συνδεόταν άμεσα με τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών, την ανάγκη για μάθηση, την ανάγκη τους για διασκέδαση, την ανάγκη τους για παιχνίδι, την ανάγκη τους για αποδοχή. Και το σημαντικό ήταν ότι καλλιεργούσε δεξιότητες και αξίες ζωής, ώστε να μπορέσουν τα παιδιά να βγουν στην αληθινή ζωή με εμπιστοσύνη και σεβασμό στον εαυτό τους και σεβασμό στους γύρω τους και στο περιβάλλον. Συνδεόταν με το αληθινό νόημα της μάθησης.
Πιστεύω αυτό αναγνώρισαν οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί στο πρόγραμμα «Παίζουμε βιβλίο;» και γι’ αυτό άγγιξε πολλούς/ές εκπαιδευτικούς, αλλά και γονείς.
Τώρα το ότι ακούστηκε τόσο πολύ σίγουρα οφείλεται και στο γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι και τα ενημερωτικά portal εκτίμησαν και πρόβαλαν το έργο μου με φροντίδα και σεβασμό. Και αλήθεια είμαι ευγνώμων γι’ αυτό!
Ταξιδεύοντας στο εξωτερικό για τις βραβεύσεις σου, υπάρχει κάτι που αποκόμισες και σου έδωσε ανατροφοδότηση επιστρέφοντας στην Ελλάδα;
Συνειδητοποιείς ότι σε όλες τις χώρες οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουμε κοινές προκλήσεις και σίγουρα η συνεργασία μόνο εποικοδομητική μπορεί να είναι. Βέβαια, κάθε φορά που επιστρέφω από το εξωτερικό δεν σας κρύβω ότι θλίβομαι, βλέποντας ότι σε άλλες χώρες αναγνωρίζεται και εκτιμάται ο ρόλος και η προσφορά του δασκάλου από την πολιτεία, αλλά και από την κοινωνία.
Ποια είναι συνοπτικά τα στάδια εκτέλεσης του προγράμματός σου στην τάξη;
Εντοπισμός της ανάγκης. Σύνδεση της ανάγκης με ένα βιβλίο που ταιριάζει στην περίπτωσή μας. Ανάγνωση του βιβλίου. Καταιγισμός ιδεών. Πολλή δημιουργία και πολύ παιχνίδι!
Με το βιβλίο ξορκίζουμε κατά κάποιον τρόπο όσα μας βαραίνουν, όσα μας στενοχωρούν και υμνούμε όσα μας γεμίζουν χαρά. Κι όχι για να βρούμε το νόημα του βιβλίου που διαβάζουμε, αλλά για να βρούμε το νόημα της δικής μας ζωής.
Θα ήθελες να μας πεις μια δραστηριότητα που εντάσσεται συνήθως στο πρόγραμμά σου και αγαπάς πολύ;
Αγαπώ και εγώ και τα παιδιά όταν ο ήρωας ή η ηρωίδα του βιβλίου «ζωντανεύει» με τη μορφή κούκλας και έρχεται στην τάξη μας, τα παιδιά ταυτίζονται μαζί του/της.
Και αγαπώ ό,τι φτιάχνουν τα παιδιά με άχρηστες συσκευασίες. Να ξέρεις πέφτει πολύ χαρτόκουτο!
Το «Παίζουμε βιβλίο;» έγινε βιβλίο
Και, να λοιπόν που το «Παίζουμε βιβλίο;» έγινε… βιβλίο. Ή μάλλον βιβλία. Πώς συνέλαβες την μεταφορά τους σε βιβλίο;
Ακόμη δεν το έχω πιστέψει αυτό! Ήταν μια πρόταση από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, ο εκδοτικός με τον οποίο συνεργάζομαι χρόνια τώρα για τη δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ είναι η αλήθεια πώς την πραγματικότητα που είχα φτιάξει μέσα στην τάξη γεμάτη συναισθήματα και δυνατές εμπειρίες θα μπορούσα να τη μεταφέρω σε ένα βιβλίο, τρία στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Προβληματίστηκα πάρα πολύ αν θα πρέπει να το κάνω, αν θα έχει νόημα να το κάνω. Πώς θα δημιουργήσω ανοιχτά προγράμματα προσιτά σε επαγγελματίες, αλλά και σε γονείς, πώς θα καταφέρω να μην τους βάλω σε καλούπια, αφού και η ίδια ως άνθρωπος δεν μπορώ να μπω σε καλούπια, να είναι μια δράση χαράς και δημιουργίας που μπορεί να δημιουργήσει εν δυνάμει αναγνώστες και αναγνώστριες, ενώ ταυτόχρονα να καλλιεργεί αξίες και δεξιότητες ζωής.
Όμως, υπήρχε εμπιστοσύνη στον εκδοτικό και στη Χριστίνα Παπαδοπούλου και μετά από πολλούς μήνες σκέψης, πήρα την απόφαση να το κάνω.
Πώς δούλεψες για τη δημιουργία τους;
Και τα τρία βιβλία γράφτηκαν στην πρώτη περίοδο της καραντίνας. Αρχικά μου ήταν πολύ δύσκολο, επειδή ήμουν μακριά από τα παιδιά που είναι πηγή χαράς και έμπνευσης. Ήταν και όλη η κατάσταση με τον κορονοϊό ρευστή και περίεργη. Έπειτα, λίγο ξεμπλόκαρα και άρχισα να δημιουργώ στο μυαλό μου φανταστικές-πραγματικές καταστάσεις μάθησης που πρωταγωνιστούσαν αληθινοί μαθητές και μαθήτριές μου, άκουγα τις φωνές τους, τις ιδέες τους κι έτσι έχτισα τα πρότζεκτς. Το βιβλίο για την ηλικιακή ομάδα 9-12 ήταν μια προσωπική λύτρωση. Πώς θα ήθελα εγώ ως έφηβη να παίξω με τα βιβλία. Χάνεται το παιχνίδι από τη μάθηση όσο μεγαλώνουν τα παιδιά και χάνεται και η απόλαυση της ανάγνωσης κι αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει.
Θεωρώ πολύ τιμητικό για τις εκδόσεις Παπαδόπουλος και για την έκδοση συνολικά ότι περιλαμβάνει και βιβλία άλλων εκδοτών. Ποια ήταν τα βασικά κριτήρια με τα οποία εσύ επέλεξες αυτά τα βιβλία εκτός του ότι… παίζονται;
Όντως ήταν πολύ τιμητικό για τις εκδόσεις Παπαδόπουλος το ότι έδειξαν απόλυτη, τυφλή θα τολμούσα να πω, εμπιστοσύνη στη δουλειά μου και στο «Παίζουμε βιβλίο;» και δέχτηκαν να συμπεριληφθούν στην έκδοση βιβλία και άλλων εκδοτικών οίκων. Βέβαια ήταν τιμητικό και για τους εκδοτικούς οίκους και τους/τις δημιουργούς, συγγραφείς και εικονογράφους, που έδειξαν εμπιστοσύνη στο όλο εγχείρημα και παραχώρησαν τα δικαιώματα.
Τα κριτήρια που επέλεξα τους συγκεκριμένους τίτλους βιβλίων είναι ακριβώς τα ίδια κριτήρια με τα οποία επιλέγω να βάλω τα βιβλία μέσα στην τάξη. Κείμενα και εικόνες με σεβασμό στον αναγνώστη και την αναγνώστρια.
Βέβαια δεν σου κρύβω ότι η λίστα των βιβλίων που είχα φτιάξει αρχικά ήταν πολύ μεγάλη. Όμως ήταν αδύνατον να περιληφθούν όλα και για κάποια βιβλία που αγαπώ πολύ υπήρξε κώλυμα με τα δικαιώματα, απόλυτα κατανοητό και σεβαστό.
Τι προσπάθησες να κομίσεις με αυτά τα βιβλία στην φιλαναγνωστική παιδεία των Ελλήνων εκπαιδευτικών και γονέων;
Το σίγουρο είναι ότι με ευθύνη τα επέλεξα και με ευθύνη σχεδίασα τα πρότζεκτς. Είχα στο μυαλό μου όλα τα κοινωνικά φαινόμενα και όλες τις κοινωνικές εξελίξεις που είναι ραγδαίες και έχουν άμεσο αντίκτυπο στα παιδιά.
Η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, τα έμφυλα στερεότυπα, οι διακρίσεις, ο πόλεμος, η προσφυγιά, η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η μόλυνση του περιβάλλοντος μας επηρεάζουν όλους. Χωρίς διδακτισμό επιχείρησα μέσα από τις προτεινόμενες δράσεις τα παιδιά να αναγνωρίσουν και να ερμηνεύσουν τι συμβαίνει γύρω τους και μέσα τους και οι ενήλικες να σταθούν με ευθύνη δίπλα στα παιδιά με μάτια ανοιχτά και καρδιά ανοιχτή. Ε και να παίξουν κι αυτοί μαζί τα παιδιά!
Για παιδιά 3-6, 6-9, 9-12. Για 0-3 ή 12+ θα κάνεις; Και αν όχι γιατί;
Το 0-3 η αλήθεια είναι ότι δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Θεωρώ ότι δεν έχω τις γνώσεις και την εμπειρία να το κάνω. Υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται σοβαρά και υπεύθυνα σε σχέση με το βιβλίο μ’ αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Όσον αφορά το 12+ ένας σοβαρός λόγος που θα έμπαινα στον πειρασμό να το επιχειρήσω είναι γιατί αγαπώ πολύ αρκετά βιβλία που απευθύνονται σε εφήβους και τον τρόπο που τους πλησιάζουν. Δεν ξέρω αν θα το έκανα ποτέ όμως.
Παίζουμε, Βίκυ; (μια λέξη, μια φράση)
Ναυαγείς σε ένα νησί. Στη βαλίτσα σου υπήρχαν 3 βιβλία. Ποια ήταν;
Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο του Ισίδωρου Ζουργού
Η Δροσοσταλίδα του Αντώνη Δημητρακόπουλου
Ένα ψάρι που το έλεγαν Ορφώ του Φίλιππου Μανδηλαρά
Φτιάχνεις μια σχολική βιβλιοθήκη σε νηπιαγωγείο. Έχεις πάρει όλα τα βιβλία που θέλεις. Ποιον δημιουργό θα έβαζες ως προϋπόθεση να γνωρίσουν όλα τα παιδιά και (συνοπτικά) γιατί;
Χωρίς δεύτερη σκέψη τον Αντώνη Παπαθεοδούλου. Τα βιβλία του είναι γραμμένα με ενσυναίσθηση, χιούμορ και σεβασμό σε κάθε ύπαρξη.
Τι αγαπάς πιο πολύ όταν αφηγείσαι μια ιστορία σε παιδιά;
Τη σπίθα στα μάτια τους, όταν ενθουσιάζονται με την ιστορία. Και το πιο συγκινητικό είναι όταν την κάνουν δική τους σαν να την έχουν γράψει τα ίδια.
Πού θα πήγαινες αν έφευγες από τη Θάσο;
Πριν λίγο καιρό θα σου έλεγα σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Αυτήν τη στιγμή σου λέω πως θα πήγαινα εκεί όπου θα ένιωθα περισσότερη χαρά και θα ένιωθα ότι έχω να προσφέρω κάτι περισσότερο.
Τι «σκοτώνει» το βιβλίο καθώς μεγαλώνουμε;
Μα το ότι παύουμε να παίζουμε μ ‘αυτό!
