Ένα παιδί του πολέμου βλέπει από νωρίς το δύσκολο πρόσωπο της ζωής. Η συνάντησή της με τα βιβλία την αλλάζει. Η αθεράπευτη βιβλιοφάγος φτιάχνει κρυφά νυχθημερόν φαντασία σε κάποια σπηλιά σαν εκείνη των χαμένων ποιητών, γίνεται εκπαιδευτικός και αρχίζει να βλέπει τον κόσμο των παιδιών, εκείνον που δεν έχει τα ξέφτια που του φοράμε μετά. Σήμερα είναι πρόεδρος του ΙΒΒΥ Κύπρου (Κ.Σ.Π.Ν.Β.), ασχολείται με την πολιτική και αρθρογραφεί συστηματικά.
Πάντα αισιόδοξη ότι ο κόσμος δεν τελείωσε στο “καληνύχτα, Κεμάλ“, πάντα στη θετική πλευρά της ζωής και της ιστορίας. Τα βιβλία της είναι ακριβώς έτσι. Και το τελευταίο της βιβλίο, με τίτλο Τα έξι κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τον κόσμο από τις Εκδόσεις Τελεία, είναι μια ευφάνταστη κατάδυση σε αξίες, δεξιότητες και μυστικά που πηγαίνουν τον κόσμο σου μπροστά και ξεκλειδώνουν αλλεπάλληλες πόρτες με μυστικά. Μέχρι να βρουν και να δουν, έφηβοι και ενήλικες, τη μεγάλη εικόνα.
Ξεκλειδώνουμε τον κόσμο και #diavazoume /#diavazoume_mazi την Έλενα Περικλέους σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Πώς μεγάλωσες, Έλενα; Τι γράφουν στην ούγια τα παιδικά σου χρόνια;
Είμαι παιδί του πολέμου του 1974. Ο πόλεμος σημάδεψε τα παιδικά μου χρόνια. Φύγαμε αξημέρωτα από το κατεχόμενο πια χωριό μου και καταφύγαμε στα βουνά. Ο πατέρας μου τότε ταξίδευε με τα ελληνικά καράβια. Η μάνα κατάφερε να μας σώσει και φιλοξενηθήκαμε αρκετό καιρό σε σπίτια διαφόρων συγγενών μέχρι να καταφέρουμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι, με τον πατέρα να λείπει για να μπορέσει να φτιάξει τη ζωή μας από την αρχή. Μεγάλωσα σε ένα ορεινό χωριό.
Έμαθα να αγαπώ τη φύση, να παίζω ελεύθερα στο χωριό μέχρι να σκοτεινιάσει. Απόλυτα ευτυχισμένη παρά τη φτώχεια. Δεν είχαμε ούτε και ένα βιβλίο στο σπίτι και ως μαθήτρια στα πρώτα μου βήματα μάλλον οι προδιαγραφές μιλούσαν για παταγώδη αποτυχία.
Υπερκινητικότητα, έλλειψη συγκέντρωσης, αδιαφορία για το σχολείο. Μέχρι που μια βιβλιοθήκη με έσωσε. Ανακάλυψα τον κόσμο των βιβλίων και ως δια μαγείας μεταμορφώθηκα μαθησιακά σε παιδί θαύμα.
Στην ούγια γράφει: Βιβλία: Καταφύγιο και ελευθερία. Περιπέτεια και ευτυχία
Πότε «κλείδωσε» ο κόσμος για σένα; Κατάφερες να τον ξεκλειδώσεις και πώς;
Ο κόσμος δεν ήταν για μένα ποτέ κλειδωμένος, ίσως γιατί λόγω των αυξημένων ποσοστών φαντασίας στο αίμα μου κατάφερνα να τρυπώνω από τις κλειδαρότρυπες παντού. Τον ξεκλείδωσα ανακαλύπτοντας τον εαυτό μου. Ακόμη τον ανακαλύπτω. Ακόμη ξεκλειδώνω… και εξακολουθώ να τρυπώνω όπου το κλειδί είναι ακόμη απόν.
Μίλησέ μας για το καινούργιο σου βιβλίο. Τι στάθηκε η αφετηρία της έμπνευσής σου;
Θα έφευγε το αγόρι μου για σπουδές. Έγραψα ένα βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε σε δύο μόνο αντίτυπα, ένα για τον καθένα μας, με τίτλο «Τα 9 κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τον κόσμο: Το πέρασμα από τον κόσμο των παιδιών στον κόσμο των ενηλίκων. Από τη χώρα των θαυμάτων στη χώρα των ψεμάτων (ή των χαμένων θαυμάτων)». Με μια ειδική αφιέρωση στο αγόρι που ήταν το αστέρι της γης, αφού ήταν η γέννηση του η αφορμή να γραφτεί το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ψυχογιός το 2003, μετά από βράβευση από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά. Ήταν ο αποχαιρετισμός μου για το πρώτο μεγάλο βήμα ενηλικίωσης. Τα κεφάλαια ήταν 9 και οι τίτλοι όπως και το περιεχόμενο ακόμη με κάνουν να γελώ: Νόμιζες πως η μαμά τα μπορεί όλα…πως ο μπαμπάς τα ξέρει όλα… πως ο μικρός σου αδελφός είναι μπελάς… πως ο σκύλος σου δεν μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σου… πως έχεις μεγαλώσει… πως μόνος είναι καλύτερα… πως οι φίλοι είναι πιο σημαντικοί από την οικογένεια… πως το διάβασμα θα σε πάρει μπροστά και… πως η πατρίδα σου είναι πολύ μικρή για σένα.
Μετά το βιβλίο έγινε «Τα 6 κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τον κόσμο», στη βάση της αγωνίας μου για την ενηλικίωση, η οποία γίνεται σαφέστατα πιο ασφαλής μέσα από αγαπημένες ιστορίες που σημάδεψαν τα παιδικά χρόνια όλων μας.
Το βίωμα τι ρόλο παίζει σε μία/έναν συγγραφέα; Σε σένα; Το μεταπλάθεις;
Νομίζω έδωσα την απάντηση στην πιο πάνω ερώτηση. Τα βιώματα είναι καθοριστικά και πάντα οφείλουν μεταπλάθονται με τρόπο που να αφορά στον αναγνώστη. Κάθε βιβλίο πρέπει και να λάμπει και να αξίζει. Να διαψεύδει το «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Αυτή είναι η προσπάθεια σε κάθε μετάπλαση της πραγματικότητας σε κάθε μετασχηματισμό του βιώματος.
Γιατί φοβούνται πολλοί άνθρωποι να ξεκλειδώσουν τον κόσμο τους;
Γιατί η πραγματικότητα είναι πλέον γυμνή και πολλές φορές το να έρχεσαι αντιμέτωπος μαζί της χωρίς τα φτιασίδια που η κοινωνία της βάζει, είναι επικίνδυνη περιπέτεια. Πρέπει να είσαι έτοιμος/ έτοιμη. Να συμβαίνει την ώρα ακριβώς που πρέπει. Ούτε ένα λεπτό πιο νωρίς, ούτε ένα λεπτό πιο αργά.
Ζούμε σε μια εποχή με μεγάλη πρόσβαση στην πληροφορία. Ωστόσο, είναι ταυτόχρονα και μια εποχή τρομερής διάδοσης fake news. Πώς σου φαίνεται όλο αυτό;
Τρομακτικό και την ίδια ώρα προκλητικό! Να είμαστε πρέπει έτοιμοι να κρίνουμε και να διακρίνουμε, να ερευνούμε και να απορρίπτουμε. Δύσκολη υπόθεση. Ζούμε σε «δύσκολους καιρούς για πρίγκιπες» Το να ξεκλειδώσουμε λοιπόν τον κόσμο είναι πρόσκληση και πρόκληση για τον καθένα από εμάς.
Γιατί επέλεξες τα συγκεκριμένα έξι βιβλία που διέγραψαν τη δική τους μοναδική πορεία στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους;
Γιατί αγαπώ τον Πινόκιο και την αλήθεια που κρύβεται στο ψέμα, τον Πήτερ Παν και την απόλυτη ελευθερία του να είσαι πάντα παιδί, τον Δον Κιχώτη και το θάρρος που κρυβόταν στην ορμή του να αλλάξει τον κόσμο, την Μαίρη Πόπινς και τη μαγεία που κάνει το αδύνατο δυνατό, τον Μικρό Πρίγκιπα και τα ενσυναισθητικά μάτια της καρδιάς του και φυσικά το ασχημόπαπο και την αυτογνωσία που αποκαλύπτεται στον κρυμμένο κύκνο που όλοι κουβαλούμε μέσα μας.
Πόσο σημαντικό είναι το «μαζί» για την ενηλικίωση ενός παιδιού που γίνεται έφηβος και κατόπιν βλέπει το κατώφλι της παιδικής ηλικίας πίσω του;
Εξαιρετικά σημαντικό το «μαζί» σε μια πορεία απόλυτα μοναχική. Μόνος πρέπει να διανύσεις την απόσταση που χωρίζει τους δύο κόσμους.
Άρα πρέπει να κουβαλάς στο σακίδιο διαδρομής «μαζί» σου, την απόλυτη αγάπη και αποδοχή από τους κατάδικούς σου ανθρώπους, τη δύναμη των ιστοριών που έκλεισες στην καρδιά σου, τα βιώματα της επιτυχίας και της ευτυχίας σου, τα λάθη σου που έχεις αγαπήσει, τις πληγές που σου δείχνουν τις μάχες από τις οποίες πέρασες και βγήκες νικητής.
Η ιστορία σου κινείται σε τουλάχιστον δύο επίπεδα. Το σημάδεψες από την αρχή αυτό ή προέκυψε, καθώς έγραφες;
Σπάνια σημαδεύω από την αρχή! Μου αρέσει η ιστορία που εξελίσσεται ενώ γράφεται. Είναι το γράψιμο ένα ταξίδι ανατροπών όπως και η ανάγνωση.
Η κυπριακή λογοτεχνία για παιδιά γνωρίζει μια νέα άνοιξη, πιστεύεις;
Θεωρώ πως ναι. Το νιώθω έντονα ως πρόεδρος του ΚΣΠΝΒ (IBBY- Cyprus). Συνομιλούν οι συγγραφείς μας μεταξύ τους αλλά και με τα υπέροχα βιβλία που εκδίδονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επικοινωνία μας με την εκδοτική παραγωγή στον ελλαδικό χώρο, η παρουσία μας σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, η ενεργοποίησή μας στο διεθνές σκηνικό αφήνει σημάδια και ανοίγει δρόμους. Δεν είμαστε πια μόνοι. Γίναμε αγέλη.
Στο βουνό οι λύκοι αλυχτάνε, Έλενα. Τι λένε; Ακούς;
Στο βουνό οι λύκοι αλυχτάνε, ναι, μιλούν με το φεγγάρι, μιλούν με άλλους λύκους μοναχικούς. Φτιάχνουν αγέλες. Αγκαλιάζονται. Δοκιμάζουν να τον αλλάξουν τον κόσμο γιατί τον αγαπούν και ας είναι στρεβλός. Αλυχτάνε και μιλούν τις ιστορίες που αγάπησαν, τις ιστορίες που τους άλλαξαν, τις ιστορίες που δεν έχουν γραφτεί ακόμη. Λένε πως αλλάζει ο κόσμος χωρίς τη φωτιά και το μαχαίρι.
Σε Α’ Πρόσωπο
Το βιβλίο που με επηρέασε πιο βαθιά απ’ όλα είναι…
Αγάπησα με όλη τη δύναμη της ψυχής μου το «Ένα παιδί μετράει τ΄ άστρα» και ευχαρίστησα πολλές φορές τον Μπίθρο παρέα με τον Μέλιο:
«Ευχαριστώ κι εγώ Μπίθρο… Ευχαριστώ πολύ, βαθιά, κι εγώ… ο Μέλιος… ο άντρας… το παιδί… ο άνθρωπος. Ευχαριστώ, που μπορείς να διαβάζεις πιο βαθιά απ’ όλους τους σοφούς… να γελάς πιο πλούσια απ’ όλους τους ευτυχισμένους… Να κλαις πιο αληθινά απ’ όλους τους λυπημένους. Και ν’ αγαπάς, Μπίθρο… Ν’ αγαπάς, όπως πρέπει ν’ αγαπηθούν μια μέρα… όλοι οι άνθρωποι. Αμήν!»
Τραγούδι το οποίο μουρμουρίζω συχνά τον τελευταίο καιρό…
Κάθε φορά που ξεκλειδώνω τον κόσμο σιγοτραγουδώ το τραγούδι του Κεμάλ μόνο που αλλάζω το τέλος και το τελειώνω λέγοντας «Καλημέρα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος θα αλλάξει. Καλημέρα…
Η ταινία που ξεκλείδωσε πολλά μυστικά στη σκέψη μου είναι…
ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών. Γιατί ο ρόλος του δασκάλου που εμπνέει και οδηγεί στην αλλαγή στη ψυχή των μαθητών του με την ποίηση και την Τέχνη είναι ο αγαπημένος μου. Κάποτε πίστευα πως είναι οι πολιτικοί που αλλάζουν τον κόσμο, ναι, ξέρω, τραγικό, τώρα γνωρίζω πως είναι οι ποιητές δάσκαλοι που αλλάζουν τον κόσμο!
Ο αγαπημένος μου δρόμος για βόλτα είναι…
ο δρόμος που κάνω κάθε μέρα με τον σκύλο μου τον Αίσωπο γιατί είναι ο κατάδικος μας δρόμος.
Κάθε πρωί η σκέψη που με κινητοποιεί να ξεκινήσω τη μέρα μου είναι…
μια ατάκα που επαναλαμβάνω στον εαυτό μου: «σήμερα φόρεσες τον καλύτερό σου εαυτό;»
Η προσωπικότητα που θα έφερνα στη ζωή για να συναντήσω και να μάθω τι συνέβη είναι…
η Ελένη, εκείνη η ωραία ναι, για να μου πει το inside story του πολέμου που οδήγησε σε ταξίδια και νέες Ιθάκες.
Έλενα Περικλέους
Τα έξι κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τον κόσμο
Εκδόσεις Τελεία
—–
#diavazoume/#diavazoume_mazi
