Η Regina Duarte έχει υπηρετήσει την εκπαίδευση και την ανάπτυξη της κουλτούρας της ανάγνωσης από πολλές θέσεις ευθύνης και δημιουργίας. Από το 2002 έως το 2010, ηγήθηκε μιας ομάδας για τη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών στον γραμματισμό, που περιελάμβανε την κατάρτιση εκπαιδευτικών, την αναθεώρηση του προγράμματος σπουδών και τους διδακτικούς πόρους. Ήταν διευθύνουσα σύμβουλος του Ινστιτούτου Camões στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ένα δίκτυο 3500 μαθητών και συνεργάζεται με 80 σχολεία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι η εμπνεύστρια και ιδρύτρια του Αγγλο-Πορτογαλικού Σχολείου του Λονδίνου, ενός Δωρεάν Σχολείου που εγκρίθηκε πρόσφατα από το DfE.
Σήμερα, πιστεύοντας ότι κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή εκπαίδευση, είναι διευθύντρια του Εθνικού Σχεδίου Ανάγνωσης (Plano Nacional de Leitura) και υπεύθυνη χάραξης δημόσιας πολιτικής της Πορτογαλίας για την ανάγνωση. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάγνωσης είναι μια διεθνής βέλτιστη πρακτική για την προώθηση της ανάγνωσης και τη βελτίωση των επιπέδων γραμματισμού.
Συναντήσαμε την Regina Duarte στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του EURead που διοργάνωσε το ελληνικό μη κερδοσκοπικό σωματείο Διαβάζοντας Μεγαλώνω και τη ρωτήσαμε για το πώς είναι η κατάσταση στη χώρα όπου ζει.
Συνέντευξη: Ανέζα Κολόμβου, Απόστολος Πάππος
Μετάφραση/αποδελτίωση: Ανέζα Κολόμβου
Ευχαριστούμε θερμά την Άβα Χαλκιαδάκη και το Διαβάζοντας Μεγαλώνω για την ευγενική μεσολάβηση.
Στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε μεγάλα προβλήματα με τις βιβλιοθήκες. Τα σχολεία μας είναι πολύ φτωχά σε βιβλία και τα παιδιά διαβάζουν ελάχιστα. Γνωρίζουμε ότι στην Πορτογαλία αντιμετωπίζετε παρόμοια προβλήματα. Πώς είναι η κατάσταση εκεί και τι κάνετε για να την αλλάξετε;
Ναι, όντως, και στην Πορτογαλία βρισκόμαστε σε μια παρόμοια κατάσταση. Τα παιδιά όπως και στην Ελλάδα, δεν διαβάζουν πολύ. Γνωρίζουμε το πρόβλημα και αυτό που κάνουμε είναι κυρίως… βιβλιοθήκες! Συγκεκριμένα, έχουμε κάνει σημαντικές επενδύσεις στις σχολικές βιβλιοθήκες. Πλέον, κάθε σχολείο διαθέτει βιβλιοθήκη και οι περισσότερες σχολικές ομάδες έχουν βιβλιοθηκάριο, δηλαδή έναν εκπαιδευτικό ειδικευμένο στη βιβλιοθηκονομία.
Σε ποια σχολεία συναντάται αυτό; Στα δημοτικά;
Στην Πορτογαλία έχουμε ομάδες σχολείων που λειτουργούν κάτω από την ίδια διοίκηση και συνήθως περιλαμβάνουν δημοτικά και γυμνάσια. Σε κάθε «σύστημα» σχολείων υπάρχει μια βιβλιοθήκη και ένας βιβλιοθηκάριος -δάσκαλος, που συντονίζει όλες τις δραστηριότητες προώθησης της ανάγνωσης για όλα τα σχολεία σε εκείνο το σύμπλεγμα.
Πολύ ενδιαφέρον! Πότε έγινε αυτή η επένδυση;
Ναι, πράγματι. Ήταν μια μεγάλη επένδυση που υλοποιήσαμε πριν από μερικά χρόνια. Όλες οι βιβλιοθήκες βρίσκονται μέσα στα σχολεία και υπάρχει μεγάλη αλληλεπίδραση. Λειτουργούν πολύ καλά.
Εκτός από τις σχολικές βιβλιοθήκες, υπάρχουν και άλλες πρωτοβουλίες;
Βεβαίως! Διαθέτουμε βιβλιοθήκες σε κάθε πόλη, σε κάθε δήμο και κοινότητα, καθώς και δημόσιες βιβλιοθήκες. Εμείς, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάγνωσης δεν συνεργαζόμαστε μόνο με τα σχολεία, αλλά και με την τοπική κοινότητα και με άλλους φορείς. Έτσι, έχουμε επιπλέον συνεργασία με την κοινότητα και με τους ηλικιωμένους και προωθούμε προγράμματα ανάγνωσης για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με επιχειρήσεις και με εταιρείες που θέλουν να προωθήσουν την ανάγνωση στους εργαζόμενους τους, με πολιτιστικούς συλλόγους και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον πολιτισμό… Συνεργαζόμαστε με όλους τους φορείς στη χώρα. Άρα, πρόκειται ουσιαστικά για ένα Εθνικό Σχέδιο Ανάγνωσης, που αγγίζει όλες τις ηλικίες, συμπεριλαμβανομένων και των ενηλίκων.
Πολύ ολοκληρωμένη προσέγγιση!
Σας ευχαριστούμε! Πιστεύουμε πραγματικά, ότι η ανάγνωση είναι απαραίτητη για την ατομική και κοινωνική ανάπτυξη και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να την καταστήσουμε προσιτή σε όλους.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει αυτά τα προγράμματα, τα σχέδια και τις επενδύσεις σε βιβλιοθήκες, την προσπάθειά σας δηλαδή;
Ναι, είναι κυβερνητικό σχέδιο και υπάρχει χρηματοδότηση. Το δικό μας σχέδιο ανάγνωσης λειτουργεί εδώ και 15 χρόνια τώρα και χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση. Έχω μια ομάδα ανθρώπων που εργάζονται σε αυτό το πλάνο με πλήρη απασχόληση και πληρώνονται από κράτος. Άρα, πρόκειται για μια κρατική επένδυση στην εκπαίδευση.
Και όλα αυτά τα χρόνια βλέπετε διαφορά; Πείτε μας λίγο γι’ αυτό.
Ναι, φυσικά και βλέπουμε διαφορά. Έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο στην προώθηση της ανάγνωσης τα τελευταία χρόνια και το ποσοστό αλφαβητισμού έχει αυξηθεί σημαντικά. Είχαμε πολύ χαμηλά επίπεδα γραμματισμού εξαιτίας της δικτατορίας. Η δημοκρατία μας γιορτάζει φέτος μόλις τα 50 της χρόνια -από το 1974. Επομένως, έπρεπε να ξεκινήσουμε από πολύ χαμηλά. Αλλά, τώρα, έχουμε περισσότερους ανθρώπους που διαβάζουν, έχουμε περισσότερους νέους που αγοράζουν βιβλία και διαβάζουν και υπάρχει περισσότερη συζήτηση και ενημέρωση για τη σημασία της ανάγνωσης γενικά. Υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον. Οι άνθρωποι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τη σημασία, την επίδραση της ανάγνωσης σε όλες τις ηλικίες. Οπότε, ναι, υπάρχει διαφορά.
Ήταν ο Σαλαζάρ στην εξουσία για δεκαετίες…
Ναι, ήταν απαίσιο. Ήταν μια φρικτή περίοδος. Η χώρα ήταν φτωχή και αναλφάβητη και αυτή ήταν μια πολύ βαριά κληρονομιά, αλλά έχουμε ανακάμψει.
Σας ευχαριστούμε!
Κι εγώ
